Izabela Bajor, Agnieszka Chmielewska, Anna Dąbrowska Edukacja artystyczna dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym : zestawienie bibliograficzne w wyborze Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce : kwartalnik dla nauczycieli nr 4, 97-103 2008
w okresie zaboru austriackiego służyły one do obrony własnych narodów przed wynarodowieniem. Mimo istniejących różnic ideowych obydwie organizacje położyły ogromne zasługi na niwie zakładania i utrzymania szkół, burs, przedszkoli, domów ludowych, bibliotek, czytelni, bez których ożywienie i pogłębienie tożsamości narodowych mieszkających na kresach Wschodnich Polaków i Ukraińców byłoby niemożliwe. Wnikliwe studium stanowi cenną pozycję wśród wydawnictw naukowych i zapewne przyczyni się do poznania oświaty i szkolnictwa w tradycji polsko-ukraińskiej, które było inspiracją podjętych badań. Aleksandra Siedlaczek-Szwed mgr Izabela Bajor mgr Agnieszka Chmielewska mgr Anna Dąbrowska Publiczna Biblioteka Pedagogiczna RODN WOM w Częstochowie EDUKACJA ARTYSTYCZNA DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I WCZESNOSZKOLNYM ZESTAWIENIE BIBLIOGRAFICZNE W WYBORZE Wydawnictwa zwarte: 1. ABC : materiał szkoleniowy dla nauczycieli : klasa I / oprac. i red. Maria Borzęcka. Warszawa : Pracownia Pedagogiczna i Wydawnicza, cop. 1999 2. ABC : materiał szkoleniowy dla nauczycieli : klasa III / oprac. i red. Maria Borzęcka. Warszawa : Pracownia Pedagogiczna i Wydawnicza, cop. 1999 3. Dziecko w świecie muzyki / red. Bronisława Dymara. Kraków : Oficyna Wydaw. Impuls, 2000 4. Dziecko w świecie obrazów / Serge Tisseron ; pytania zadaje Brigitte Canuel ; przeł. Elżbieta Burakowska. Warszawa : Instytut Wydaw. Pax, 2006 5. Dziecko widzem i aktorem : inscenizacje dla klas przedszkolnych, świetlic, domów dziecka / Janina Awgulowa. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1979 6. Dźwięk i gest : ćwiczenia muzyczno-ruchowe dla dzieci i młodzieży / Ewa Skowrońska- -Lebecka. Wyd. 2. Warszawa : Wydaw. Żak, 1995 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008 97
7. Kalendarz plastyczny w przedszkolu / Anna Misiurska. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1993 8. Muzyka : szkoła podstawowa : program nauczania / Alicja Twardowska, Ilona Pisarkiewicz // W : REFORMA 9. O dziecięcej wyobraźni plastycznej : czyli jak inspirować dziecko do twórczości / Krystyna Michejda-Kowalska. Wyd. 2. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1987 10. Plastyka : klasa I : przewodnik metodyczny / [Wanda Strzelec ; współpraca Stanisława Stanecka, Joanna Gryz]. Kielce : Kielecka Oficyna Wydaw. MAC, 1996 11. Plastyka : klasa II : przewodnik metodyczny / [Wanda Strzelec ; współprac. Stanisława Stanecka, Joanna Gryz]. Kielce : Kielecka Oficyna Wydaw. MAC, 1996 12. Plastyka : klasa III : przewodnik metodyczny / [oprac. i red. Stanisława Stanecka, Joanna Gryz]. Kielce : Kielecka Oficyna Wydaw. MAC, 1995 13. Plastyka w klasach 1 3 : przewodnik metodyczny dla nauczyciela. Warszawa : Wydaw. JUKA, 1998 14. Plastyka w klasach I III szkoły podstawowej / red. Andrzej Pełzowski. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1986 15. Problemy wychowania przez sztukę / red. Andrzej Meissner, Jerzy Tomala. Rzeszów : Wydaw. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1987 16. Program autorski z zakresu kształcenia plastycznego dziecka w młodszym wieku szkolnym (klasy I III) : przeznaczony dla I etapu edukacyjnego szkoły podstawowej / Urszula Szuścik 17. Sto sześćdziesiąt pomysłów na nauczanie zintegrowane w klasach I III : edukacja plastyczno-muzyczna : książka pomocnicza dla nauczycieli klas początkowych, logopedów i pedagogów szkolnych oraz nauczycieli pracujących w świetlicach / Anna Boguszewska, Agnieszka Weiner. Wyd. 2. Kraków : Oficyna Wydaw. Impuls, 2004 18. Sztuka dziecka i jej naturalny rozwój / Władysław Lam. Warszawa : Nasza Księgarnia, 1960 19. Sztuka plastyczna w wychowaniu przedszkolnym / Anna Foltys, Maria Foltys ; red. Zofia Krzysztoszek, S. Lewin. Wyd. 2. Warszawa : Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1969. 98, [2] s., [24] k. tabl. : il., fot. ; 19 cm 20. Techniki plastyczne rozwijające wyobraźnię / Mariola Jąder. Wyd. 3. Kraków : Oficyna Wydaw. Impuls, 2007 21. Tworzenie i percepcja muzyki w klasach I VIII : opis doświadczeń z audycji radiowych NURT Kultura muzyczna / Wiesława Pychyńska-Kindykiewicz, Maria Stanisławska-Rajewska ; Centrum Doskonalenia Nauczycieli im. Władysława Spasowskiego w Warszawie. Warszawa : Centrum Doskonalenia Nauczycieli, 1989 98 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008
22. Wychowanie plastyczne w przedszkolu / Anna Natorff, Krystyna Wasiluk. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1990 23. Zajęcia muzyczno-rytmiczne w szkole życia : I poziom nauczania / Bożena Janosz. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1993 24. Zajęcia twórcze w przedszkolu : przedmioty i obrazy / Sylvia Dorance ; tł. Jolanta Zając, Teresa Zielińska. Warszawa : Wydaw. Cyklady, 1997. 191, [1] s. : il. ; 22 cm 25. Zanim dziecko zacznie pisać / Maria Dmochowska. Wyd. 4. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1991 Wydawnictwa ciągłe: 1. Aktor, czyli człowiek w maskach / Sylwia Jakubiec, Urszula Hadam // Wszystko dla Szkoły. 2000, nr 3, s. 12 13 2. Aktywność twórcza we współczesnej edukacji / Renata Stawinoga // Nowa Szkoła. 2002, nr 3, s. 29 32 3. Duże i małe formy przestrzenne / Małgorzata Samsel // Wychowanie w Przedszkolu. 1997, nr 5, s. 285 289 4. Dylematy wychowania artystycznego w epoce ponowoczesnej / Tadeusz Szkołut // Przegląd Humanistyczny. 1994, nr 6, s. 23 33 5. Dzieci a kultura ludowa / Alicja Chmura // Guliwer. 1996, nr 2, s. 48 50 6. Dziecko twórcą, odbiorcą, krytykiem / Paweł Trzos // Życie Szkoły. 2006, nr 2, s. 4 8 7. Dziecko w świecie sztuki : świat sztuki dziecka / Łucja Dawid // Edukacja. 1998, nr 1, s. 112 114 8. Dzień w teatrze : (wycieczka) / Sylwia Jakubiec, Urszula Hadam // Wszystko dla Szkoły. 2000, nr 3, s. 12 9. Edukacja dla twórczości / Edward Nęcka // Wychowanie w Przedszkolu. 2001, nr 8, s. 451 454 10. Edukacja kulturalna w nowej szkole : (teoria i praktyka) / Jadwiga Przybylska // Ruch Pedagogiczny. 2004, nr 1/2, s. 77 86 11. Edukacja muzyczna jako edukacja estetyczna / Andrzej Białkowski // Wychowanie Muzyczne w Szkole. 2000, nr 1, s. 8 15 12. Ekspresja, jej istota i rodzaje ze szczególnym uwzględnieniem ekspresji plastycznej / Elżbieta Głowacka // Plastyka i Wychowanie. 1998, nr 3, s. 30 33 13. Istota i mechanizmy aktywności twórczej / Renata Stawinoga // Życie Szkoły. 2001, nr 2, s. 73 80 14. Jak powstały zupełnie niezwykłe pocztówki / Joanna Kłusiewicz, Iwonna Zaborowska // Wychowanie w Przedszkolu. 1997, nr 10, s. 649 651 15. Jak rozwijam twórczą aktywność uczniów / Elżbieta Lachiewicz // Życie Szkoły. 2001, nr 10, s. 596 598 16. Kształtowanie postawy twórczej / Danuta Czelakowska // Życie Szkoły. 2002, nr 7, s. 402 406 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008 99
17. Kształtowanie postawy twórczej uczniów w zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej / Danuta Czelakowska // Edukacja. 2002, nr 2 dod., s. 23 27 18. Muzyka w wychowaniu rodzinnym / Henryk Grzeszewski // Problemy Rodziny. 1999, nr 4, s. 52 54 19. O potrzebie edukacji wizualnej / Elżbieta Jankowska // Wszystko dla Szkoły. 1999, nr 1, s. 3 4 20. Oczami wyobraźni / Barbara Kolejnik // Wychowanie w Przedszkolu. 1997, nr 5, s. 292 294 21. Od edukacji filmowej do edukacji kulturalnej szkic o roli filmu w edukacji kulturalnej dzieci i młodzieży / Ewelina Konieczna // Kultura i Edukacja. 2004, nr 1, s. 40 47 22. Od ziarna do chleba [Poranki muzealne dla dzieci w Muzeum Etnograficznym w Warszawie] / Iza Kujawska // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 1997, nr 6, s. 26 28 23. Pedagogiczna funkcja muzyki w ujęciu kompozytorów XX wieku / Anna Piotrowska // Ruch Pedagogiczny. 2000, nr 3/4, s. 123 127 24. Plastyka leczy, uczy, wychowuje [Formy pracy wychowawczej w Zespole Szkół Specjalnych w Instytucie Pomniku Centrum Zdrowia Dziecka] / Magdalena Chęcińska // Plastyka i Wychowanie. 1996, nr 3, s. 30 31 25. Pobudzanie dyspozycji twórczych dzieci / Barbara Bilewicz-Kuźnia // Wychowanie w Przedszkolu. 2001, nr 8, s. 455 459 26. Pobudzanie rozwoju dyspozycji twórczych dzieci w wieku przedszkolnym / Barbara Bilewicz-Kuźnia // Wychowanie na co Dzień. 2001, nr 7/8, s. 23 28 27. Przekraczanie bariery : (analiza indywidualnego przypadku) [Zajęcia artystyczne dzieci z porażeniem mózgowym] / Elżbieta Kukuła // Plastyka i Wychowanie. 1996, nr 3, s. 25 27 28. Przyjaźni sobie : zajęcia stymulujące twórczą aktywność ruchową i plastyczną / Beata Arabska // Wszystko dla Szkoły. 1999, nr 9, s. 16 18 29. Rodzinny dom edukacji dziecka przez sztukę [Klub Przyjaciół Bajki założony przez Adama Brzezińskiego w Krakowie] / Zbigniew Baran // Wychowanie w Przedszkolu. 1998, nr 8, s. 647 649 30. Rozwijam aktywność twórczą / Elżbieta Lachiewicz // Problemy Opiekuńczo- -Wychowawcze. 2001, nr 9, s. 33 35 31. Rysunek dziecka upośledzonego umysłowo / Marzanna Morozewicz // Plastyka i Wychowanie. 1996, nr 3, s. 30 33 32. Społeczne uwarunkowania wychowania estetycznego / Elżbieta Illasiewicz // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 1997, nr 2, s. 13 16 33. Spotkania dzieci ze sztuką / Małgorzata Brylska // Życie Szkoły. 1997, nr 2, s. 108 110 34. Spotkanie dzieci ze światem sztuki / Elżbieta Pawlikowska, Jolanta Sobków, Jadwiga Urbaniak // Wychowanie w Przedszkolu. 1999, nr 6, s. 429 432 35. Spotkanie ze sztuką w Dordrechts Muzeum / Wychowanie w Przedszkolu. 1997, nr 5, s. 274 279 100 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008
36. Teoretycznie i praktycznie o uczeniu czytania współczesnych tekstów kultury / Barbara Klimczak // Wszystko dla Szkoły. 2006, nr 7/8, s. 8 10 37. Twórczość literacka dzieci / Joanna Laskowska // Życie Szkoły. 2001, nr 2, s. 82 84 38. W jaki sposób zachęcać uczniów do aktywności twórczej / Teresa Parczewska // Życie Szkoły. 1998, nr 9, s. 521 522 39. W poszukiwaniu własnego stylu pracy pedagogicznej / Beata Arabska // Wszystko dla Szkoły. 1997, nr 7/8, s. 1 4 40. Wychowanie do twórczości / Małgorzata Biegajło // Psychologia Wychowawcza. 200, nr 1, s. 26 35 41. Wychowanie przez sztukę : nadzieje i rozczarowania / Irena Popiołek // Życie Szkoły. 2002, nr 9, s. 517 522 42. Wychowanie przez sztukę w przedszkolu / Maria Kubicka-Moskwiak // Wychowanie na co Dzień. 1996, nr 4/5, s. 30 31 43. Zabawowy teatr dziecięcy w rozwijaniu wyobraźni dziecka / Rafał Kojs // Chowanna. 1999, t. 1/2, s. 69 85 44. Zachwyciła nas ta wystawa [Wystawa prac dzieci niepełnosprawnych w Warszawie] / Alina Spudowska // Plastyka i Wychowanie. 1996, nr 3, s. 40 43 45. Zajęcia wspierające twórczą aktywność uczniów / Ewa Groenwald-Luty // Życie Szkoły. 2001, nr 9, s. 540 541 46. Zajęcia z gliną jako terapia dla dzieci nadpobudliwych / Grażyna Kolber // Wychowanie w Przedszkolu. 197, nr 5, s. 289 292 Wydawnictwa multimedialne: 1....swego nie znacie... : katalog zabytków. : Historia. Historia i społeczeństwo. Edukacja regionalna / Maciej Wojtyński ; współpraca Mikołaj Nestorowicz. Warszawa : Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, 2004. 2 kas. VHS (185 i 160 min) : dźw., kolor 2. Bajdobrzenie na szkolnej scenie. Gdańsk : Wydaw. Harmonia, 2004. 1 płyta CD ; 12 cm 3. Folkowa zabawa : integracyjne formy polskich tańców ludowych Cz. 2 / aut. Lucyna Bzowska, Mirosław Bzowski. Lublin : Wydaw. KLANZA, 2005. 1 płyta CD ; 12 cm 4. Folkowa zabawa : integracyjne formy polskich tańców ludowych. [Cz. 1] / aut. Lucyna Bzowska, Mirosław Bzowski. Lublin : Wydaw. KLANZA, 2002. 1 płyta CD ; 12 cm 5. Gitarowe ABC / aut. programów Leszek Cichoński ; teksty poradnika Henryk Jóźwiak ; koncepcja i oprac. graf. Barbara Puszczewicz ; recenzenci Edward Bogusławski, Antoni Grochowalski. Warszawa : Telewizja Polska S.A. ; Min. Edukacji Nar., 1998. 1 kas. VHS (100 min) : kolor. + poradnik EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008 101
6. Gitarowe ABC : telewizyjne programy dla szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. / autor programu Leszek Cichoński. Warszawa : Telewizja Polska S.A. MEN, 1998. 1 kas. VHS (100 min) : dźw., kolor 7. Inna szkoła / scen. i reż. Elżbieta Nekanda-Trepka, Michał Nekanda-Trepka ; teksty poradnika Jadwiga Bogucka ; recenzenci Małgorzata Kościelska, Krystyna Ostrowska. Warszawa : Telewizja Polska S.A. ; Min. Edukacji Nar., 1998. 1 kas. VHS (125 min) : kolor. + poradnik 8. Inscenizacje w nauczaniu zintegrowanym / aut. Elwira Drzał, Iwonna Skibińska- -Czechowicz. Gdańsk : Wydaw. Harmonia, 2004. 1 płyta CD ; 12 cm 9. Kinezjologiczne nutki : [piosenki ułatwiające i uprzyjemniające ćwiczenia kinezjologii edukacyjnej] / piosenki Anna Zwoleńska, Joanna Zwoleńska, Katarzyna Zwoleńska, Lech Zwoleński; śpiew Katarzyna Zwoleńska ; muz. Jerzy Łącki. Warszawa : KINED, [2002]. 1 płyta CD 10. Kolędy polskie / [wyk. Bernard Ładysz, Wiesław Ochman, Teresa Żylis-Gara]. Warszawa : Saund-Pol, 1998. 1 płyta CD ; 12 cm 11. Lulajże Jezuniu : Poznańskie Słowiki. Warszawa : GM Music, 2003. 1 płyta CD ; 12 cm 12. Metoda dobrego startu. Cz. 1 : od piosenki do literki. Gdańsk : Wydaw. Harmonia, [2005]. 3 płyty CD ; 12 cm + dodatek tekstowy ; podręcznik ; ćwiczenia 13. Muzyka relaksacyjna : odpoczynek z muzyką i brzmieniem natury. Warszawa : Point Music, 2001. 18 płyt CD ; 12 cm 14. Muzyka w kształceniu zintegrowanym. Rybnik : Empira, 2000. 1 płyta CD (67 min) ; 12 cm 15. Nasze literki. Cz. 1 : domowe przedszkole / scen. Irena Dudzińska ; reż. Joanna Koenig ; teksty poradnika Ewa Barańska, Hanna Usielska-Ptaszek. Warszawa : Telewizja Polska S.A. ; Min. Edukacji Nar., 1997. 1 kas. VHS (90 min) : kolor. + poradnik 16. Nasze literki. Cz. 2 : domowe przedszkole / reż. Joanna Koenig ; teksty poradnika Ewa Barańska, Hanna Usielska-Ptaszek. Warszawa : Telewizja Polska S.A. ; Min. Edukacji Nar., 1997. 1 kas. VHS (90 min) : kolor. + poradnik 17. Nowe rytmy / aut. Regina Przyborowska-Wynimko ; muz. Andrzej Filar. Gdańsk : Wydaw. Harmonia, 2004. 1 płyta CD (ok. 70 min) : digital, stereo + podręcznik ; 12 cm 18. Opowieści Dziwnoluda. Cz. 1 / scen. Barbara Hanna Kuligowska ; reż. Cezary Morawski, Marcin Sławiński ; scenogr. Tatiana Kwiatkowska ; aut. antologii Barbara Hanna Kuligowska, Irena Sosin ; oprac. red. Barbara Puszczewicz. Warszawa : Telewizja Polska S.A. Telewizja Edukacyjna ; Min. Edukacji Nar., 1995. 2 kas. VHS (140 min) : kolor. + antologia 19. Opowieści Dziwnoluda. Cz. 2 / aut. adaptacji Barbara Hanna Kuligowska; red. Marcin Sławiński; scenogr. Tatiana Kwiatkowska; realiz. Marek Bieńkowski; aut. tekstów poradnika Ewa Lewandowska-Tarasiuk, Anna Kąkolewska. Warszawa : Telewizja Polska S.A. Telewizja Edukacyjna ; Min. Edukacji Nar., 1995. 2 kas. VHS (90 min) : kolor. + poradnik 102 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008
20. PACE : muzyka dla rytmizacji / konsultacja Swietłana Masgutowa Międzynarodowy Instytut NeuroKinezjologii Rozwoju Ruchowego i Integracji Odruchów, 2003. 1 płyta CD 21. Piosenki przedszkolaka / realiz. Nagrań Zbigniew Fal, Halina Stańczyk ; aranżacja utworów M. Choińska, Zbigniew Fal ; vokal Martyna Jenny, Beata Gajek, Rafał Maliszewski. Kraków : Nevada Music NMCD, 2003. 1 płyta CD 22. Piosenki przedszkolaka. [Cz.] 1, 2 / Warszawa : Mediaway, 2005. 2 płyty CD ; 12 cm 23. Plastyka. Cz. 1 / Warszawa : Przedsiębiorstwo Uspołecznione NAUKA S.A., 1992. 1 kas. VHS (190 min) : kolor 24. Rozumieć sztukę / reż. Irena Wollen ; scen. Jerzy Madeyski ; teksty poradnika Grażyna Banaszkiewicz. Warszawa : Telewizja Polska S.A. Telewizja Edukacyjna : Min. Edukacji Nar., 1995. 2 kas. VHS (2 x 125 min) : dźw., kolor. + poradnik 25. Rysuj z nami. / scen. i realiz. Małgorzata Uberna ; aut. rysunków Ludomir Słupeczański ; aut. tekstów poradnika Małgorzata Uberna, Ludomir Słupeczański. Warszawa : Telewizja Polska S.A. Telewizja Edukacyjna : Min. Edukacji Nar., 1995. 3 kas. VHS (3 x 180 min) : dźw., kolor. + poradnik 26. Szkoły integracyjne / realizacja Monika Dyląg, Grzegorz Sojór, Anna Waśniewska ; recenzenci Małgorzata Kościelska, Krystyna Ostrowska ; teksty poradnika Jadwiga Bogucka. Warszawa : Telewizja Polska S.A. ; Min. Edukacji Nar., 1998. 1 kas. VHS (125 min) : dźw., kolor.+ poradnik 27. Tańce dla grupy. Lublin : Wydaw. KLANZA, 1995. 1 płyta CD 28. Tańce integracyjne w pracy z grupą. Cz. 1 / aut. Leszek Gęca. Lublin : Wydaw. KLANZA, 2002. 1 płyta CD ; 12 cm 29. Tańce integracyjne w pracy z grupą. Cz. 2 / praca zbiorowa pod red. Leszek Gęca. Lublin : Wydaw. KLANZA, 2002. 1 płyta CD ; 12 cm 30. Tradycyjne kolędy polskie / wyk. Reprezentacyjny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego. Warszawa : GM Records, 2004. 1 płyta CD 31. Zabawy przy muzyce i pląsy / Robert Domań. Lublin : Wydawnictwo PRZEDSZKOLAK, 2003. 1 płyta CD ; 12 cm [stanowi całość z publikacją Metody pedagogiki zabawy w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym ] 32. Zbieram, poszukuję, badam. Cz. 1 : program nauczania klas I III : kinezjologia edukacyjna : muzyka do ćwiczeń / Dorota Dziamska ; [wyk.] CARRANTUOHILL CELTIC MUSIC GROUP. [2005]. 1 płyta CD (ok. 61) ; 12 cm Kasety magnetofonowe: z wierszykami, z piosenkami w wersji instrumentalnej i wokalnej, z muzyką w wersji instrumentalnej Izabela Bajor Agnieszka Chmielewska Anna Dąbrowska EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008 103