Klęska powstania styczniowego zmieniała polską kulturę Twórcy przestali nawoływać do walki (romantyzm Mickiewicz, Słowacki) i zaczęto wzywać do pracy u podstaw pozytywizm.
Wielu patriotów uznało, że szansą na przetrwanie narodu jest PRACA. Nie zawiązywano spisków, lecz solidnie pracowano.
Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowa krutykowali w swoich powieściach zacofanie i ukazywali postaci zaradnych kupców, inżynierów, przedsiębiorców, jako PRZYKŁADY DO NAŚLADOWANIA. Przestał się liczyć samotny bohter żołnierz walczący Ważniejsi stali się nauczyciele uczący wiejskie dzieci, lekarze propagujący zasady higieny, naukowcy, rolnicy używający nowoczesnych narzędzi
Pisarzy wspierali malarze Aleksander Gierymski w szczególności.
Pokazywanie wspaniałej przeszłości narodowi, by ten nie zapomnił kim jest. Mogli to robić swobodnie jedynie artyści z Galicji, gdyż w innych zaborach było to utrudnione.
Bohdan Zaleski, poeta, po obejrzeniu wystawy obrazów tego artysty pisał tak: "Ja cię wielbię mistrzu Janie, Boś ty siłacz, mąż wśród ludu, Z pędzlem jakby z różdżką cudu Wieszczysz Polski zmartwychwstanie!"
Czy wiesz o kogo chodzi?
Mistrzem w pokazywaniu wielkości dziejów Polski był malarz JAN MATEJKO.
Tak to właśnie ten krakowski malarz. Jego domeną było malarstwo historyczne,a właściwie historiozoficzne, czyli takie, w którym autor przedstawiał wydarzenia historyczne, niekoniecznie jednak wiernie. Umieszczał na przykład na obrazie osoby, które nie brały udziału w wydarzeniu, ale miały na nie wpływ. Jan Matejko tworzył pod koniec XIX wieku. W jaki sposób takie malarstwo miałoby wesprzeć Polaków w trudnych chwilach? W jaki sposób miałoby podnieść ich na duchu? Spójrz na obrazy na kolejnym slajdzie i zastanów się nad odpowiedzią na te pytania.
Dzieła te robiły ogromne wrażenie i do dziś Polacy nie wyobrażają sobie tych wydarzeń nie inaczej jak przedstawił je Jan Matejko. http://platforma.historiadlapolonii.pl/lessons/ display/25/10
Niemal w tym samym czasie tworzył inny wybitny artysta, późniejszy noblista. Jego bronią okazało się pióro. Wiesz już, o kogo chodzi?
W czasach, gdy nie było telewizji, rolę dzisiejszych seriali odgrywały powieści drukowane w odcinkach w pismach literackich. Ludzie czekali na każdy kolejny odcinek i czytali go z wypiekami na twarzy, często na głos w większym gronie. Autorem jednych z najlepszych powieści XIX wieku był właśnie ten artysta.
Sienkiewicz pisał ku pokrzepieniu serc Stworzył Trylogię: Ogniem i mieczem, Potop i Pan Wołodyjowski W Swoich powieściach stworzył obraz walecznej i rycerskiej Polski.
Str 60. Henryk Sienkiewicz był też pierwszym Polakiem, który otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Jego najbardziej znaną w świecie powieścią był QUO VADIS. Henryk Siemiradzki, Dirce chrześcijańska
Pod koniec XIX wieku w Krakowie pojaili się malarze i pisarze, którzy tworzyli zupełnie inaczej niż ich poprzednicy. Józef Mehoffer i Stanisław Wyspiański, ich malarstwo było zupełnie inne niż ich wielkiego nauczyciela, Jana Matejki. To oni wprowadzili polską sztuke na salony sztuki europejskiej.
http://www.muzeumsecesji.pl/galeria_pliki/m ehoffer/mehoffer2.html
Przeszłość Polski wróciła w nowoczesnych sztukach teatralnych Stanisława Wyspiańskiego.
http://www.muzeumsecesji.pl/galeria_pliki/w yspianski/wyspianski1.html
W drugiej połowie XIX wieku polscy naukowcy wiele wnosili do rozwoju cywilizacji. Wtedy upowszechniła się lampa naftowa wynalazek Polaka ze Lwowa, Ignacego Łukaszewicza (1854 r.)
Destylacja ropy naftowej, na tym wynalzku skorzystali najbardziej Amerykanie (i stali się mocarstwem dzięki temu) Wynalazku dokonali dwaj chemicy z Uniwersytetu Jagiellońskiego Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski.
Na ziemiach polskich, naet w biednej Galicji, pojawiły się nowe urządzenia techniczne. Kolej Telegraf Telefon Wodociągi Linie elektryczne i tramwaje Pojawiły się nowe, piękne gmachy teatrów.
Pojawiły się pierwsze kina, Na ulicach zaczęły jeździć nieliczne jeszcze automobile, Można było nawet pojechać taksówką, W 1908 r. Można było podziwiać pierwsze samoloty, W 1911 można było już uczyć się pilotażu, W Warszawie w zakładach Awiatana budowano samoloty
Z początkiem XX wieku wielką namiętnością Polaków stała się piłka nożna. Pierwsze drużyny piłkarskie powstały w Galicji (we Lwowie i Krakowie). Lwów klub Czarni Lwów (1903)i Pogoń Lwów (1904) Kraków Wsław Kraków i Cracovia (1906).