CENA 45,50 zł (w tym 5% VAT) Wydanie specjalne INDEKS 279358 ISSN 1427-0404 OBRÓBKA DŹWIĘKU 4h 56min lekcji wideo NIEZBĘDNA W PRACY tabela skrótów klawiaturowych OD NAGRANIA DO MASTERINGU DVD-ROM MP4 HD VIDEO PC MAC z programem Sound Forge SOUND FORGE od podstaw 0dB/DVD002 Made in EU Wydawca: Daniel Wróblewski. Wszystkie prawa Wydawcy i Autora zastrzeżone. Nieautoryzowane kopiowanie, wypożyczanie lub odtwarzanie zabronione. Pro 10 dla Windows Pro Mac 1.0 dla OS X Kurs w postaci 18 lekcji wideo 002 4h 56min filmów na DVD nakład 800 egz. INDEKS 279358 ISSN 1427-0404
Obróbka dźwięku Od nagrania do masteringu Wydanie specjalne magazynu Estrada i Studio Numer indeksu: 279358 ISSN 1427-0404 Nakład: 800 egz. Cena detaliczna: 45,50 zł (w tym 5% VAT) WYDAWNICTWO AVT Korporacja Sp. z o.o. ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa tel. 22-257-84-99, fax 22-257-84-00 e-mail: avt@avt.pl www.avt.pl DYREKTOR WYDAWNICTWA Wiesław Marciniak REDAKCJA Redaktor naczelny: Tomasz Wróblewski, wroblewski@eis.com.pl REKLAMA Szef Działu Reklamy: Agnieszka Iwacyk, tel. 22-257-84-39, reklama@eis.com.pl Szef Pionu AVT Online: Marta Zaczek, tel. 22-257-84-76, marta.zaczek@avt.pl PRENUMERATA Kierownik Działu: Herman Grosbart, tel. 22-257-84-22, prenumerata@avt.com.pl www.ulubionykiosk.pl Sony Sound Forge Dźwiękowa kuźnia, jakiej nie znacie! Od edycji sampli i pętli do zaawansowanego masteringu. Odkryj fantastyczne możliwości tej potężnej aplikacji. Tomasz Wróblewski, redaktor naczelny magazynu Estrada i Studio omawia jeden z najbardziej zaawansowanych, funkcjonalnych i uniwersalnych programów do edycji dźwięku, jakim jest Sound Forge Pro z oferty firmy Sony Creative Software w wersji 10 dla komputerów Windows i Pro Mac 1.0 dla komputerów Mac. Ta niepozorna zdawałoby się aplikacja kryje w sobie ogromny potencjał, pozwalając na realizowanie najbardziej złożonych zadań podczas pracy z dźwiękiem w jakiejkolwiek postaci i formacie. Od prostych nagrań lektorskich, wokalnych, instrumentalnych, poprzez rejestrację koncertów i dźwięku z planu filmowego, aż do edycji i montażu we wszystkich współcześnie dostępnych trybach wielokanałowych Sound Forge Pro jest niezastąpionym narzędziem w pracy. Studio nagrań, studio radiowe, reportażowe, telewizyjne, filmowe, rozgłośnia internetowa, studio masteringowe i postprodukcyjne czy pracownia muzyka, kreatora brzmień lub osoby eksperymentującej z dźwiękiem to wszystko są miejscach, w których Sound Forge Pro spełni niemal każde zadanie, jakie przed nim postawimy. Ten program ma wiele płaszczyzn, na których można z niego korzystać, a to wydawnictwo pomoże Wam dotrzeć do wszystkich. DTP i PRODUKCJA Koordynacja produkcji: Tomasz Wróblewski, wroblewski@eis.com.pl Wydawnictwo AVT Korporacja Sp. z o.o. należy do Izby Wydawców Prasy Wydawnictwo AVT oraz redakcja magazynu Estrada i Studio nie ponoszą odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam, ogłoszeń, anonsów i płatnych materiałów promocyjnych. Wszystkie nazwy produktów wykorzystane w części redakcyjnej magazynu należą do ich prawnych właścicieli i zostały użyte wyłącznie w celach informacyjnych. Wszystkie ceny podane w części redakcyjnej magazynu są rekomendowanymi cenami detalicznymi brutto, chyba że zaznaczono inaczej. Przedruk, reprodukcja i powielanie materiałów opublikowanych w magazynie, na płycie DVD oraz na witrynie www.eis.com.pl bez pisemnej zgody wydawcy zabronione. Na dołączonej płycie DVD zamieszczono prawie 5 godzin kursów obsługi programu Sound Forge w postaci 18 lekcji 2 / sound forge od podstaw
Spis zawartości dołączonej płyty DVD (czas trwania 4h 56 min) < 01. Nowe funkcje w tej wersji programu (09:39) 00:20 Sprawdzenie dostępności aktualnej wersji programu 01:27 Dodatkowe materiały do pobrania 02:29 Skrótowe omówienie najnowszych funkcji 05:05 Różnice w porównaniu do wersji wcześniejszych 02. Przegląd interfejsu graficznego programu (11:41) 00:20 Korzystanie z interaktywnego przewodnika 01:08 Paski narzędzi, ich konfiguracja i rozmieszczanie 01:51 Obszar roboczy 02:45 Obszar danych 03:00 Okno eksploratora 03:27 Lista regionów 03:50 Lista odtwarzania 04:24 Historia dokonanych edycji 04:46 Analizator widma 05:21 Okno Plug-in Chainer 06:22 Okno menadżera wtyczek 06:56 Okno klawiatury 07:21 Okno edytora skryptów 07:54 Okno mierników sprzętowych 08:23 Okno Loop Tuner 08:43 Lista ścieżek 09:36 Okno Time Display 10:12 Okno wideo 03. Opcje zakładka General, cz. 1 (16:06) 00:20 Preferencje: dostosowanie programu i poznanie jego możliwości 00:44 Ekran powitalny 01:18 Widok domyślny 02:09 Trwałe i czasowe spowolnienie przewijania ekranu 03:11 Ostrzeżenie o różnym próbkowaniu przy miksowaniu plików 05:27 Zabezpieczenie przed przypadkowym zamknięciem programu 05:53 Opcje sterowników grafiki 06:23 Tło obszaru roboczego 06:41 Ustawienie maksymalnej wielkości pliku 07:08 Ominięcie nagłówków plików skompresowanych 07:38 Wyświetlanie wolnej przestrzeni na dysku 08:10 Przyciski przewijania w oknach z plikami 09:15 Tryb klawiatury do wyzwalania dźwięków 10:07 Informacje o aktualizacji 10:27 Dokowanie okien 11:29 Funkcjonalność klawisza spacji/f12 12:18 Informacja o braku możliwości zapisu metadanych 12:53 Prezentacja aktualnej pozycji kursora 13:31 Czas aktualnie dokonywanego nagrania 13:47 Zachowanie programu w trybie Zapisz jako 04. Opcje zakładka General, cz. 2 (13:14) 00:20 Zabezpieczanie przetwarzanych plików 01:51 Zachowanie programu wobec plików tymczasowych 03:53 Tryb obsługi plików proxy, VOX, IVC i RAW 05:14 Cofanie poleceń po zapisaniu pliku 06:06 Aktywacja plików tymczasowych w trybie zmiennoprzecinkowym 06:33 Funkcja scrub w oknie obszaru danych 07:01 Powiększanie z klawiszem Ctrl 07:36 Automatyczne nazwy regionów z znaczników 09:50 Obsługa plików przeciąganych do okna 11:37 Ukrywanie menu Transport 12:22 Dostęp do ostatnio używanych plików 05. Opcje wyświetlanie, edycja i oznaczanie (20:42) 00:20 Domyślne ustawienia wysokości okien audio i wideo 04:17 Własne ustawienia powiększania widoku 05:24 Indywidualne ustawienia kolorów interfejsu programu 07:27 Zaznaczanie pliku 07:47 Wyłączanie przyciągania przy powiększeniu 09:38 Zależność kursora od zaznaczenia 10:36 Ustawienia automatycznego miksowania 12:00 Ustawienie czasu aktywacji okna 12:52 Ustawienia przyciągania do osi zero 15:23 Aktywacja ołówka przy powiększeniu 16:28 Obsługa podsłuchu przyciskami JKL 18:13 Pamięć tymczasowa do obsługi plików 18:41 Parametry automatycznego przenikania 19:06 Automatyczne nazewnictwo plików, obszarów i znaczników 20:11 Skojarzone typy plików 06. Opcje pozostałe ustawienia programu (16:53) 00:20 Zakładka MIDI/Sync 02:37 Opcje ustawienia funkcji podsłuchu 06:12 Zakładka Status: domyślne ustawienia sesji 06:40 Parametry okna czasowego pomiaru położenia kursora 07:35 Opcje wskazań miernika VU 08:10 Zakładka Toolbars i konfiguracja pasków narzędzi 09:29 Ustawienia w zakładce CD Settings 11:46 Konfiguracja urządzeń audio 13:37 Konfiguracja wyświetlania wideo 15:42 Konfiguracja procesorów VST 07. Formaty i praca z plikami (28:44) 00:20 Różne typy plików audio 02:16 WAV i AIFF; 03:35 ATRAC; 04:06 VOX; 04:40 Dolby Digital AC3; 05:03 FLAC; 05:55 InterVoice; 06:10 MSV; 06:26 MP4, MPG; 07:25 MP3; 07:52 AU; 08:08 OGG Vorbis; 08:46 QuickTime 7; 09:03 RAW Audio; 11:08 RealMedia; 12:16 Scott Studio WAV; 13:10 AVC; 13:24 PCA; 13:56 WAV64; 14:56 DIG/SD1; 15:18 AVI, WMV; 15:38 WMA 16:12 Szablony do zapisu plików 17:36 FRG: format sesji Sound Forge 20:51 Rendering sesji FRG 21:35 Opcje otwierania plików w Sound Forge 23:14 Import plików mono jako stereo 23:49 Opcja Auto Play 24:30 Otwieranie plików jako ścieżek CD 25:07 Przeglądanie właściwości pliku 25:19 Eksplorator Sound Forge 25:50 Przeglądanie, właściwości i import płyt CD Audio 27:38 Przywracanie sesji po awarii programu lub systemu 08. Tworzenie plików i synteza dźwięku (10:00) 00:20 Tworzenie nowych plików 01:17 Generator przebiegów prostych i szumu 02:00 Moduł syntezy FM 02:49 Moduł syntezy DTMF/MF 03:30 Użycie Sound Forge do kreowania dźwięków syntetycznych 07:05 Użycie Sound Forge do kreowania sampli perkusyjnych 09. Nagrywanie w programie Sound Forge (20:44) 00:20 Funkcjonalność w zakresie dokonywania nagrań 01:00 Wstępna konfiguracja 01:47 Wybór okna nagrywania 02:26 Nagrywanie w trybie Automatic Retake 03:31 Nagrywanie w trybach Multiple Takes 05:26 Nagrywanie w trybie New Window 06:05 Nagrywanie w trybie Punch in 07:27 Funkcje podsłuchu nagrania 08:44 Nagrywanie zakładka Advanced 09:45 Synchronizacja w trakcie nagrywania 10:29 Odsłuch sygnału nagrywanego 10:52 Kompensacja składowej stałej 11:32 Konfiguracja miernika nagrywania 12:35 Automatyczne nagrywanie z ustaleniem czasu 14:49 Automatyczne nagrywanie z ustaleniem progu 15:55 Automatyczne nagrywanie z wyzwalaniem przez MTC 17:01 Kopiowanie płyt CD Audio 17:54 Opcje kopiowania płyt CD Audio 20:15 Prawne aspekty kopiowania 10. Events zdarzenia (16:45) 00:20 Zdarzenia potężne narzędzie edycyjne 00:55 Praca ze zdarzeniami w sesji wielośladowej 07:11 Zastosowanie zdarzeń do przebudowy pętli rytmicznych 09:25 Zaawansowana edycja zdarzeń 13:04 Edycja zdarzeń w trybie 5.1 11. Znaczniki, regiony i lista odtwarzania (24:28) 00:20 Funkcjonalność znaczników, regionów i list odtwarzania 02:28 Wstawianie znaczników 03:12 Praktyczne wykorzystanie znaczników 05:34 Obsługa znaczników komunikatami MIDI 08:06 Współpraca Sound Forge z zewnętrznymi kontrolerami 09:25 Zmiana pozycji znacznika 10:04 Automatyczne wstawianie znaczników przesterowania 11:43 Tworzenie regionów 12:21 Automatyczne tworzenie regionów 13:31 Eksport regionów do plików 14:51 Lista odtwarzania 15:41 Edycja listy odtwarzania 17:16 Sceniczne zastosowanie listy odtwarzania 18:45 Eksport listy odtwarzania 20:28 Cutlist 21:54 Lista odtwarzania w postaci pliku 12. Edycja w Sound Forge (34:54) 00:20 Najprostsze funkcje edycyjne 01:47 Praca z narzędziem ołówka 04:14 Wycinanie i wyciszanie 05:03 Wyciszanie fragmentów z funkcją fade 08:10 Wstawianie ciszy 10:34 Ekstrahowanie fragmentów 11:09 Kopiowanie z przeciąganiem 13:45 Kopiowanie z miksowaniem 15:23 Zmiana trybu edycji przy przeciąganiu 15:55 Zamiana zaznaczenia na ścieżkę CD 18:31 Wyszukiwanie zakłóceń 21:44 Obróbka nagrań lektorskich 24:51 Usuwanie odcinków ciszy w nagraniach 27:45 Zwiększanie rozdzielczości bitowej 28:27 Zmniejszanie rozdzielczości bitowej 31:48 Dithering w praktyce 13. Zaawansowana edycja dźwięku (18:13) 00:20 Usuwanie składowej stałej 01:19 Optyczna kontrola szczytów sygnału 02:00 Automatyczne wstawianie znaczników przesterowania 02:26 Ręczne usuwanie przesterowań 04:05 Redukcja szczytów w utworach muzycznych pod kątem masteringu 09:47 Usuwanie zgłosek klikających 11:15 Wycinanie z powiększeniem 11:59 Usuwanie mlaśnięć 13:16 Usuwanie artefaktów 14:32 Kontrola pozornych artefaktów 16:40 Automatyczne usuwanie zniekształceń 14. Acoustic Mirror (10:16) 00:20 Założenia procesora Acoustic Mirror 01:36 Instalacja impulsów ze strony producenta 03:46 Działanie efektu w praktyce i edycja ustawień 07:14 Emulacja charakterystyk brzmieniowych mikrofonów 08:31 Impulsy w charakterze efektów specjalnych 15. Wave Hammer (09:19) 00:20 Opis procesora 00:49 Sekcja Volume Maximizer 02:57 Sekcja kompresora i jej ustawienia 04:43 Przyczyny pojawiania się zniekształceń 07:18 Dobór poziomu wyjściowego z kompresora 08:00 Ustawienia limitera 16. Mastering z pakietem wtyczek izotope (14:31) (Muzyka: Producer Loops Ambient Metal Constructions 3) 00:20 Opis pakietu izotope Mastering Bundle 01:21 Konfiguracja dostępu do wtyczek pakietu 01:58 Uruchomienie pakietu w trybie Plug- -in Chainer 02:37 Przygotowanie do masteringu 03:32 Korekcja: filtr górnoprzepustowy 03:56 Korekcja: filtr półkowy dla wysokich tonów 04:09 Korekcja: oczyszczenie wyższego basu 04:29 Korekcja: podkreślenie ciepłego środka 05:14 Exciter: nasycenie góry 06:06 Exciter: klarowność niskiego środka 06:50 Exciter: odsłuch pasm w trybie solo 08:07 Exciter dla niskich tonów 09:13 Imager: poszerzenie pasma najwyższego 09:36 Imager: przetwarzanie wysokiego środka 10:03 Imager: zawężenie pasma basu 10:28 Użycie pogłosu masteringowego 11:28 Ustawienie limitera 12:15 Porównanie materiału przed i po obróbce 13:26 Zapis presetu 17. Przygotowanie płyty do tłoczni (11:08) 00:20 Sposoby tworzenia materiału na płytę CD Audio 00:48 Import plików w postaci ścieżek CD 01:31 Ustalanie odległości między ścieżkami CD 02:17 Definiowanie miejsc zmiany znaczników ścieżek 02:52 Obróbka ścieżek CD w trybie edycji zdarzeń 03:55 Zmiana kolejności ścieżek CD 04:18 Wstawianie utworu bonusowego (bez własnego znacznika) 05:36 Tworzenie ścieżek CD na jednolitym materiale audio 07:09 Wypalanie płyt i kontrola błędów 08:12 Wprowadzanie metadanych w płycie CD 10:32 Wydruk listy PQ 18. Sound Forge Pro Mac (17:46) 00:20 Debiut programu Sound Forge Pro Mac 1.0 00:49 Interfejs programu podział na okna 02:42 Narzędzia do sterowania zakładkami 03:52 Napęd globalny 04:36 Okno podglądu 05:29 Podziałka 05:44 Pozycja kursora 07:03 Konfiguracja aplikacji 08:05 Sposoby zmiany zaznaczenia 10:03 Tworzenie nowego pliku 10:44 Obsługiwane formaty 11:52 Statystyka pliku 12:59 Obsługa wtyczek 15:58 Różnice w stosunku do wersji dla Windows SOund forge od podstaw / 3
> Interfejs użytkownika programu Sound Forge Pro XXXXXXXXXXXXXXX 01 Zanim zaczniemy omawiać ten znakomity program upewnijmy się, że mamy jego najnowszą wersję. Firma Sony często uaktualnia swoje produkty, więc warto to sprawdzać. Po uruchomieniu programu wchodzimy do menu Help i wybieramy opcję About. Pojawi się okienko, w którym znajdziemy wszystkie informacje o posiadanej wersji, a także o tym, na kogo program jest zarejestrowany, jaki jest jego numer seryjny i jaki jest identyfikator komputera, na którym program został zainstalowany. 02 W każdej chwili możemy też sprawdzić, jaka wersja dostępna jest na stronie producenta. Klikamy Help, Sony on the web i wybieramy Latest update. Jeśli pojawi się okno z informacją, że mamy aktualną wersję, to nie musimy robić nic. Jeśli natomiast pojawią się aktualnie dostępne nowsze wersje, wówczas wybieramy język programu, który chcemy pobrać i ściągamy plik instalatora na dysk twardy. 03 Jeśli jest to twój pierwszy kontakt z programem Sound Forge, to warto skorzystać z interaktywnego przewodnika. Aby zacząć, klikamy przycisk Interactive Tutorials i wybieramy tematykę, którą jesteśmy zainteresowani. My zrobimy sobie krótką wycieczkę po interfejsie graficznym programu. W poszczególnych oknach pojawiają się także linki do konkretnych tematów w pomocy programu, z których możemy skorzystać, gdy chcemy się dowiedzieć więcej. 04 05 06 W tym miejscu znajdują się narzędzia, za pomocą których uzyskujemy szybki dostęp do najczęściej stosowanych funkcji. Przyciski w tej sekcji możemy dowolnie konfigurować, decydując, które mają zostać, a z których chcemy zrezygnować. Listwy z narzędziami możemy też swobodnie przesuwać po ekranie, dostosowując ich pozycję do swoich potrzeb. Tutaj umieszczono się przyciski sekcji tzw. napędu, które wyglądają i działają podobnie jak te, które znajdziesz w zwykłym odtwarzaczu audio. Materiał możemy odtwarzać, zatrzymywać, przewijać w obie strony, przesuwać kursor do początku, do końca, aktywować nagrywanie, włączać odtwarzanie zaznaczonego materiału w pętli itp. Ten obszar nosi nazwę obszaru roboczego, workspace. Tu otwierane są pliki, nad którymi pracujemy. Okno to również podlega zaawansowanej edycji i umożliwia daleko posuniętą kompozycję widoku. Takich okien może być więcej, co przydaje się, gdy pracujemy z kilkoma plikami jednocześnie. Bardzo ważnym elementem programu jest miernik poziomu (z prawej), który informuje nas o aktualnym poziomie sygnału w miejscu znajdowania się kursora. 07 08 09 Ten obszar (u góry) nazywa się obszarem danych i w przeciwieństwie do obszaru roboczego, odnosi się tylko do jednego pliku otworzonego w programie. A zatem w ramach obszaru roboczego może być więcej niż jeden obszarów danych. Poniżej widać okno eksploratora, w którym możemy przeglądać, a także podsłuchiwać pliki, które mamy zamiar otworzyć w programie. Na tej ilustracji widać listę regionów (View > Metadata > Region List), na której wyświetlane są wszelkie dane na temat punktów, tzw. znaczników, markerów, jak i obszarów zdefiniowanych przez nas w ramach projektu. Elementy te znacząco przyspieszają pracę nad projektem i mają olbrzymie znaczenie w przypadku zaawansowanej edycji materiału dźwiękowego w postaci cyfrowej. Kolejną listą jest lista odtwarzania (Playlist). To funkcja nakazująca programowi odtwarzanie regionów zgodnie z ułożoną kolejnością. Możemy w ten sposób przearanżować kolejność odtwarzania fragmentów w naszym pliku, nic w nim fizycznie nie zmieniając. W ten sposób, pracując niejako na obrazie pliku, a nie na nim samym, możemy edytować materiał znacznie szybciej, a ponadto znacznie sprawniej dokonywać różnego typu zmian. 4 / sound forge od podstaw
> Praca z plikami 01 Standardowe otwieranie plików z poziomu Sound Forge odbywa się z wykorzystaniem komendy File > Open. Program pamięta katalog, z którego pochodził ostatnio otwierany plik. Można też korzystać z listy ostatnio otwieranych plików, których liczbę, od 2 do 9, definiujemy w opcjach. Inną metodą otwierania plików w Sound Forge jest ich przeciągnięcie do programu. Jeśli pracujemy w trybie pełnego okna danych, wówczas nowe pliki należy przeciągać np. na górną listwę programu. W przeciwnym wypadku zostaną one potraktowane jako pliki, które chcemy zmiksować. Jeśli zatem chcemy przeciągać pliki do okna programu to wygodniejszą opcją będzie zmniejszenie wymiarów okien, by móc przeciągać nowe pliki na pulpit programu. W przeciwnym wypadku zostaną one potraktowane jako pliki, które chcemy zmiksować. Przy przeciąganiu plików nie mamy jednak tych funkcji, które dostępne są, gdy korzystamy z menu Open. Możemy tu otwierać pliki tylko do odczytu i wówczas taki plik nie będzie mógł być poddany edycji, można go jedynie odtwarzać. Można otworzyć plik w bieżącym oknie i wówczas zostanie on wstawiony w miejscu ustawienia kursora. 02 Przy opcji Open File możemy zaimportować dwa pliki monofoniczne już jako pojedynczy plik stereo. Otwierane pliki zaznaczamy z wciśniętym klawiszem Control. Zastosowanie wciśniętego klawisza Control to także wygodna opcja przy otwieraniu wielu plików jednocześnie. Opcja Auto Play pozwala na automatyczne odsłuchanie pliku po jego zaznaczeniu. Jeśli nie korzystamy z tej opcji, wówczas możemy użyć przycisku Play. Opcja Open As CD Track automatycznie otwiera zaimportowany plik jako ścieżkę w projekcie przeznaczonym do wypalenia na CD. Jeśli chcemy za jednym zamachem stworzyć cały projekt, na bazie którego powstanie płyta CD, wówczas zaznaczamy opcje wstawienia do bieżącego okna oraz otwierania jako ścieżki CD. Po zaznaczeniu plików z wciśniętym przyciskiem Control lub z wciśniętym przyciskiem Shift (jeśli chcemy zaznaczyć od razu cały zakres plików) klikamy Open i mamy całą sesję, nad którą możemy rozpocząć pracę. Po zaznaczeniu pliku możemy także przejrzeć jego właściwości, między innymi takie jak rozdzielczość bitowa i częstotliwość próbkowania czy rodzaj kompresji. 03 04 Otwierając okno eksploratora, a w nim wskazując włożoną do napędu płytę CD Audio można skorzystać z modułu Gracenote Music ID, który korzystając z połączenia internetowego identyfikuje tytuły nagrań oraz tytuł płyty, pobierając też ze swojej bazy danych wszystkie informacje na temat danego wydawnictwa. Można następnie zaznaczyć wszystkie ścieżki na płycie i skopiować je na twardy dysk, np. po to, by mieć stosowny materiał do porównań brzmienia w trakcie masteringu produkcji własnych lub zleconych przez klienta. Można też szybko sprawdzić, jaki poziom średni oferuje dane nagranie. Program rozpoznaje nazwy wszystkich ścieżek oraz pozwala przejrzeć pełną listę płac związaną z daną płytą. Tworzenie nowych plików w Sound Forge jest wyjątkowo łatwą czynnością. Klikamy File > New, podajemy częstotliwość próbkowania, rozdzielczość, z formatami zmiennoprzecinkowymi włącznie, i liczbę kanałów, do 7.1 włącznie. Jedynym ograniczeniem tak stworzonego pliku, który na początku nie zawiera oczywiście żadnych danych oprócz nagłówka, jest dostępna pojemność dysku twardego, która w przeliczeniu na godziny minuty i sekundy wyświetlana jest w dolnym lewym rogu. Przypomnę tylko, że opcjach definiujemy domyślny dysk i katalog, na którym będą przechowywane pliki tymczasowe. Pliku nie będziemy mogli zapisać dopóki nie pojawią się na nim jakiekolwiek dane. Wystarczy np. wstawienie odcinka ciszy, by móc zapisać ją jako plik. 6 / sound forge od podstaw
> Zdarzenia potężne narzędzie edycyjne Najważniejszą funkcją w nowej wersji Sound Forge jest bez wątpienia możliwość edycji zdarzeń. To właśnie ta funkcja sprawiała, że wiele osób wolało dokonywać montażu materiału audio w programach typu DAW, gdzie wybrane fragmenty materiału można swobodnie przemieszczać w ramach jednej lub wielu ścieżek. Edycja na tym poziomie we wcześniejszych wersjach Sound Forge była utrudniona, ponieważ trzeba było dany fragment wycinać i wklejać bez większej możliwości wpływania na to, co się dzieje z tak przetwarzanym materiałem. Teraz sytuacja uległa zmianie. Otwórzmy nową sesję w Sound Forge definiując ją jako ośmiościeżkową. Ustawimy odpowiedni widok wszystkich mierników, a następnie zaimportujemy na jedną parę ścieżek pętlę rytmiczną. Domyślnie włączy się funkcja miksowania, ale ponieważ na ścieżkach nie ma żadnego materiału audio możemy przeciągany plik ułożyć z domyślnymi ustawieniami miksowania. Klikając prawym klawiszem myszy na górnej belce wybierzemy opcję edycji tempa, upewniając się że linijka została ustawiona na takty i bity (Measures and Beats). W okienku Tempo wpisujemy wyrażone w BPM tempo zaimportowanego pliku. W opcjach aktywujemy funkcję przyciągania do siatki i do krańców zdarzeń. Teraz mamy pewność, że kursor, zaznaczenia oraz krawędzie zdarzeń będą się automatycznie przyklejać do siatki tempa i wszystko odbędzie się w zgodzie z rytmem. Przełączamy się na tryb pracy ze zdarzeniami i stawiając kursor w wybranych miejscach, a następnie wciskając przycisk S (Split), dzielimy nasz plik na zdarzenia, których krańce będą oznaczone żółtymi trójkątami w górnych narożnikach. Teraz rozpoczniemy przebudowę naszej pętli traktując zdarzenia jak klocki, które możemy swobodnie rozmieszczać w ramach dostępnych czterech par ścieżek. Zdarzenia można też umieszczać na oryginalnym pliku i wówczas będzie się aktywowało automatyczne przenikanie poszczególnych zdarzeń. Zdarzenia można nie tylko przenosić, ale i kopiować i wklejać. Domyślnie wklejanie dokona się na ścieżce głównej, ale tak wklejone zdarzenie możemy przenosić na inne ścieżki. Możemy regulować szerokość obszaru, na którym ma następować przenikanie pomiędzy zachodzącymi na siebie zdarzeniami. Regulacji podlegają też krzywe wzrostu i opadania głośności na krańcach zdarzeń pod tym względem mamy pełną swobodę edycji. Możemy także zmieniać głośność poszczególnych zdarzeń. W tym celu należy przytrzymać chwilę kursor na górnej krawędzi zdarzenia, a gdy ukaże się napis Gain, wówczas możemy przeciągnąć krawędź w dół i w górę, by odpowiednio ustawić poziom głośności. Zdarzenia mogą być swobodnie przenoszone nie tylko między ścieżkami ale także między kanałami stereo, z niezależną regulacją przenikania długości, a nawet oddzielnym przemieszczaniem kanałów. To czyni Sound Forge 10 jednym z najlepszych narzędzi do montażu dźwięku w formatach dookolnych. 12 / sound forge od podstaw
> Skróty klawiaturowe Skróty klawiaturowe są bardzo istotnym elementem obsługi programu Sound Forge nie tylko wtedy, gdy w grę wchodzi intensywny i szybki montaż dźwięku, ale też w trakcie standardowej obsługi. Ich opanowanie pozwala uzyskiwać błyskawiczny dostęp do funkcji, który wykonanie za pomocą menu i myszy jest wprawdzie możliwe, ale nie tak efektywne. Polecam częste korzystanie z tego spisu skrótów do momentu, gdy nauczymy się na pamięć tych, których najczęściej używamy w naszej pracy. POWIĘKSZANIE I WIDOK PLIK PROJEKTU EDYCJA ZDARZEŃ Uaktywnij otwarte okno widoku fali Uaktywnij/włącz okno Eksploratora Uaktywnij/włącz okno Właściwości Pliku Pokaż/uaktywnij okno Podglądu Wideo Pokaż/uaktywnij okno Wskaźnika Czasu Uaktywnij otwarte okno Mierników Sprzętowych Pokaż/uaktywnij okno Mierników Kanału Pokaż/uaktywnij okno Historii Undo/Redo Pokaż/uaktywnij okno Analizatora Widma Alt+0 Alt+1 Alt+2 Alt+3 Alt+4 Alt+5 Alt+6 Alt+7 Alt+8 Stwórz nowe okno danych Stwórz nowe okno danych bez wyświetlania okna dialogowego New Window Otwórz nowy plik lub projekt Zapisz modyfikację w edytowanym pliku Wyświetl okno właściwości Zamknij aktywne okna danych Zamknij Sound Forge Ctrl+N Ctrl+Shft+N Ctrl+O Ctrl+S Alt+Enter Ctrl+W Alt+F4 Zaznacz poprzednie/następne narzędzie edycyjne Podziel zdarzenie w miejscu kursora Pokaż/ukryj długość fade ów między zdarzeniami Włącz/wyłącz automatyczne przenikanie Wybierz następne zdarzenie Wybierz poprzednie zdarzenie Poszerz zaznaczenie do następnego zdarzenia Poszerz zaznaczenie do poprzedniego zdarzenia D lub Shift+D S Ctrl+Shift+T Ctrl+Shift+X Shift+ Shift+ Ctrl+Shift+ Ctrl+Shift+ Pokaż/uaktywnij okno Raka Efektów (Plug-In Chainer) Pokaż/uaktywnij okno Menadżera Wtyczek Pokaż/uaktywnij okno Klawiatury MIDI Pokaż/uaktywnij okno Edytora Skryptów Pokaż/uaktywnij okno Tunera Pętli Alt+9 Ctrl+Alt+0 Ctrl+Alt+1 Ctrl+Alt+2 Ctrl+Alt+3 Pokaż/uaktywnij okno Listy Regionów Ctrl+Alt+M, 0 Pokaż/uaktywnij okno Listy Odtwarzania/ Cutlisty Ctrl+Alt+M, 1 Pokaż/uaktywnij okno Listy Ścieżek Ctrl+Alt+M, 2 Pokaż/uaktywnij okno ACID Properties Ctrl+Alt+M, 3 Pokaż/uaktywnij okno Broadcast Wave Ctrl+Alt+M, 4 Pokaż/uaktywnij okno CD Information Ctrl+Alt+M, 5 Pokaż/uaktywnij okno Samplera Pętli Ctrl+Alt+M, 6 Pokaż/uaktywnij okno Summary Information Ctrl+Alt+M, 7 OKNO DANYCH Wybierz poprzednie/następne narzędzie edycji Wybierz standardowe narzędzie edycji Zaznacz wszystko w aktywnym oknie Skopiuj zaznaczenie do schowka Wklej zawartość schowka do nowego okna danych Zmiksuj zawartość schowka z aktywnym oknem Przytnij aktualne zaznaczenie Wklej dane ze schowka do aktywnego okna Wytnij zaznaczone dane do schowka Powtórz ostatni proces, efekt lub narzędzie Shift+D Ctrl+D Ctrl+A Ctrl+C Ctrl+E Ctrl+M Ctrl+T Ctrl+V Ctrl+X Ctrl+Y LISTA REGIONÓW Dostępne przy otwartym oknie listy regionów Odtwórz lub zatrzymaj aktywny znacznik lub region Edytuj aktywny znacznik lub region Usuń aktywny znacznik lub region Stwórz region z aktualnego zaznaczenia Replikuj wskazany region Aktualizuj region dla dopasowania do zaznaczenia STEROWANIE KURSOREM Przesuń piksel w lewo/prawo Idź na koniec pliku; Idź do następnego regionu, pętli lub znacznika (jeśli są regiony, pętle lub markery); / Ctrl+ Spacja Enter Delete Ctrl+I Ctrl+D Ctrl+U Ułóż okna danych pionowo Przywołaj zapisany układ okien Zapisz aktualny układ okien Załaduj domyślny układ okna Załaduj okno authoringu Red Book Załaduj okno wideo z dźwiękiem 5.1 Kaskadowy układ okien z plikami Przywołaj aktywne okno danych Włącz/wyłącz przewijanie okna przy odtwarzaniu Włącz/wyłącz płynne/skokowe przewijanie przy odtwarzaniu Przejdź do kolejnego okna danych Przejdź do poprzedniego okna danych Maksymalizuj wszystkie okna danych Maksymalizuj całe okno Sound Forge Pokaż/ukryj wszystkie okna zadokowane na dole Pokaż/ukryj wszystkie okna zadokowane na bokach Pokaż ukryj wszystkie zadokowane okna (oprócz pływających) Shift+F4 Alt+Shift+D, 0-9 Ctrl+Alt+D, 0-9 Alt+Shift+D, D Alt+Shift+D, R Alt+Shift+D, V Shift+F5 Ctrl+F5 F6 Shift+F6 Ctrl+F6 Ctrl+Shift+F6 Ctrl+F10 Alt+F10 F11 Shift+F11 Ctrl+F11 Cofnij ostatnie polecenie Ponów ostatnio cofnięte polecenie Wyczyść (skasuj) zaznaczone dane bez ich ładowania do schowka Wstaw znacznik Komendy w miejscu kursora Wstaw znacznik w miejscu kursora Włącz przyciąganie Włącz/wyłącz automatyczne przyciąganie do siatki Włącz/wyłącz automatyczne przyciąganie do znaczników Włącz/wyłącz automatyczne przyciąganie do krawędzi zdarzeń Włącz/wyłącz automatyczne przyciąganie do punktu przejścia przez zero Aktywuj/pokaż/ukryj obwiednię głośności Wstaw/usuń obwiednię głośności Aktywuj/pokaż/ukryj obwiednię panoramy Wstaw/usuń obwiednię panoramy Stwórz pętlę z zaznaczenia bez wyświetlania okna Sampler Loops Stwórz pętlę z zaznaczenia Zatrzymaj lub zlikwiduj aktualną akcję (w tym odtwarzanie) Ctrl+Z Ctrl+Shift+Z Delete C M F8 Ctrl+F8 Shift+F8 Ctrl+Shift+F8 Ctrl+B V Shift+V P Shift+P Alt+L Alt+Shift+L Esc Idź do początku pliku; Idź do poprzedniego regionu, pętli lub znacznika (jeśli są regiony, pętle lub markery) Idź jedną ramkę wideo w lewo/prawo (dostępne tylko w oknie z wideo) Idź jedną próbkę w lewo/prawo 0Otwórz okno Idź Do (Go To) Idź do pierwszej próbki w wyświetlanym przebiegu (lub początku zaznaczenia) Idź do pierwszej próbki w oknie danych Idź do ostatniej próbki w wyświetlanym przebiegu (lub końcu zaznaczenia) Idź do ostatniej próbki w oknie danych Cofnij kursor o 10% aktualnego widoku Cofnij kursor o 100% aktualnego widoku Przesuń do przodu kursor o 10% aktualnego widoku Przesuń do przodu kursor o 100% aktualnego widoku Ctrl+ Alt+ / Ctrl+Alt+ / Ctrl+G Home Ctrl+Home End Ctrl+End Page Up Ustaw kursor w środku widoku \ lub. Idź do następnej próbki Przesuń kursor 10 sampli w przód Ctrl+Page Up Page Down Ctrl+Page Down + (num.) Ctrl+ +(num.) Idź do poprzedniej próbki (num.) Maksymalizuj szerokość aktywnego okna danych Ctrl+Enter Podziel zdarzenie w miejscu kursora (gdy wybrano narzędzie Event) S Przesuń kursor 10 sampli w tył Ctrl+ (num.) 14 / sound forge od podstaw
W niniejszej publikacji Tomasz Wróblewski, redaktor naczelny magazynu Estrada i Studio (www.eis.com.pl) omawia jeden z najbardziej zaawansowanych i funkcjonalnych programów do edycji dźwięku, jakim jest Sound Forge Pro z oferty firmy Sony Creative Software (www.sonycreativesoftware.com) w wersji 10 dla komputerów Windows i Pro Mac 1.0 dla komputerów Mac. Ta niepozorna, zdawałoby się, aplikacja kryje w sobie ogromny potencjał, pozwalając na realizowanie najbardziej złożonych zadań podczas pracy z dźwiękiem w jakiejkolwiek postaci i formacie. Od prostych nagrań lektorskich, wokalnych, instrumentalnych, poprzez rejestrację koncertów i dźwięku z planu filmowego aż do edycji i montażu we wszystkich współcześnie dostępnych trybach wielokanałowych Sound Forge Pro jest niezastąpionym narzędziem w pracy. Studio nagrań, studio radiowe, reportażowe, telewizyjne, filmowe, rozgłośnia internetowa, studio masteringowe i postprodukcyjne czy pracownia muzyka, kreatora brzmień lub osoby eksperymentującej z dźwiękiem to wszystko są miejscach, w których Sound Forge Pro spełni niemal każde zadanie, jakie przed nim postawimy. Ten program ma wiele płaszczyzn, na których można z niego korzystać, a materiały zamieszczone w tej publikacji pomogą Wam dotrzeć do wszystkich. Na dołączonej płycie DVD zamieszczono prawie 5 godzin kursów obsługi programu Sound Forge w postaci 18 lekcji SPIS ZAWARTOŚCI DVD (szczegółowy spis zamieszczono na str. 3) 01. Nowe funkcje w wersji 10 (09:39) 02. Interfejs graficzny programu (11:41) 03. Opcje - zakładka General, cz. 1 (16:06) 04. Opcje - zakładka General, cz. 2 (13:14) 05. Opcje wyświetlania, edycji i oznaczania (20:42) 06. Opcje - pozostałe ustawienia programu (16:53) 07. Formaty i praca z plikami (28:44) 08. Tworzenie plików i synteza dźwięku (10:00) 09. Nagrywanie w Sound Forge (20:44) 10. Events - zdarzenia (16:45) 11. Znaczniki, regiony i playlista (24:28) 12. Edycja w Sound Forge (34:54) 13. Zaawansowana edycja dźwięku (18:13) 14. Acoustic Mirror (10:16) 15. Wave Hammer (09:19) 16. Mastering z pakietem izotope (14:31) 17. Przygotowanie płyty do tłoczni (11:08) 18. Sound Forge Pro Mac (17:46)