INSTRUKCJA OBSŁUGI BM112 / BM125 CYFROWE MIERNIKI CĘGOWE Producent: BRYMEN Technology Co., TAIWAN
Spis treści Strona 1. BEZPIECZEŃSTWO POMIARÓW... 3 2. OBSŁUGA MIERNIKA... 5 3. POMIARY... 6 3.1. Napięcie DC, AC i częstotliwość Hz... 6 3.2. Rezystancja i ciągłość obwodu... 8 3.3. Test diod... 8 3.4. Pomiar pojemności... 8 3.5. Prąd przemienny ACA (pomiar cęgowy)... 9 3.6. Pomiar µa ac/dc (tylko BM125)... 9 4. UTRZYMANIE I KONSERWACJA... 12 4.1. Rozwiązywanie problemów... 12 4.2. Konserwacja i przechowywanie... 12 4.3. Wymiana baterii i bezpieczników... 12 5. SPECYFIKACJA TECHNICZNA... 13 5.1. Dane ogólne... 13 5.2. Parametry elektryczne... 14 6. OCHRONA ŚRODOWISKA... 16-2-
1. BEZPIECZEŃSTWO POMIARÓW Poniższa instrukcja obsługi zawiera informacje i ostrzeżenia, których należy przestrzegać, aby móc bezpiecznie posługiwać się miernikiem i obsługiwać go w bezpiecznych warunkach. Miernik przeznaczony jest do użytku wewnątrz pomieszczeń. Miernik spełnia wymogi podwójnej izolacji zgodnie z normami IEC61010-2- 032(1994), EN61010-2-032(1995), UL3111-2-032(1999): BM125: Kategoria III 600 V AC/DC BM112: Kategoria II 600 V AC/DC Kategoria III 300 V AC/DC Definicje tych norm bezpieczeństwa są podane w trzech normach bezpieczeństwa IEC: Klasa I Sprzęty posiadające izolację podstawową izolację oraz obudowę dołączoną do uziemienia. Są często nazywane sprzętem uziemionym. Klasa II Sprzęty posiadające dwie izolacje podstawową i dodatkową oraz w których żadna z części metalowych nie może znaleźć się pod napięciem w stanach awaryjnych. Klasa III Sprzęty w których ochrona przed elektrycznym porażeniem oparta jest na obwodzie SELV (safety extra low voltage) i w których niebezpieczne napięcie elektryczne nie jest generowane. Wartość napięcia nie przekracza poziomu bezpiecznego w normalnych warunkach pracy a także w przypadku pojedynczej usterki lub w przypadku uszkodzenia izolacji podstawowej. OSTRZEŻENIE określa takie warunki i działania, które mogą być bezpośrednią przyczyną poważnego wypadku lub ciężkich obrażeń. UWAGA określa takie warunki i działania, które mogą spowodować lekkie obrażenia bądź uszkodzenie multimetru lub mierzonych urządzeń. -3-
OSTRZEŻENIE Aby uniknąć ryzyka pożaru lub porażenia prądem, należy chronić miernik przed deszczem i wilgocią. Miernik przeznaczony jest do użytku wewnątrz pomieszczeń. Należy zachować dużą ostrożność przy pomiarze napięć przekraczających 60 VDC lub 30 VAC rms. Napięcia te stanowią potencjalne zagrożenie dla człowieka. Przed użyciem miernika należy sprawdzić przewody pomiarowe, wtyki bananowe i sondy pomiarowe pod kątem zniszczonej izolacji lub odsłoniętych części metalowych. Jeżeli zostaną wykryte uszkodzenia jakiegokolwiek elementu należy go natychmiast wymienić na nowy. Nie wolno dotykać końcówek pomiarowych jeżeli do mierzonego obwodu załączone jest zasilanie. W celu uniknięcia przypadkowego zwarcia w układzie, przed podpięciem/odpięciem szczęk pomiarowych należy zawsze odłączyć zasilanie obwodu. Podczas pomiarów należy trzymać palce za karbowaniami na obudowie miernika oraz na sondach pomiarowych. UWAGA Przed zmianą zakresów pomiarowych należy zawsze odłączać przewody od punktów pomiarowych. Międzynarodowe symbole elektryczne! UWAGA! Przeczytaj wyjaśnienie w instrukcji obsługi UWAGA! Ryzyko porażenia Uziemienie Podwójna lub wzmocniona izolacja Bezpiecznik Prąd przemienny (AC) Prąd stały (DC) Dyrektywa CENELEC Miernik spełnia dyrektywę CENELEC 73/23/EEC i dyrektywę kompatybilności elektromagnetycznej 89/336/EEC. -4-
2. Obsługa miernika Na rysunkach umieszczonych w tej instrukcji uwidoczniono model reprezentant. Szczegółowe dane dotyczące każdego modelu znajdują się w specyfikacji. 1. Szczęki cęgów pomiarowych prądu przemiennego AC 2. Karbowanie - granica bezpiecznego obszaru dostępu dla rąk operatora podczas pomiarów prądu przemiennego 3. Przyciski funkcyjne oraz przycisk włączenia/wyłączenia zasilania funkcji ACA w modelu BM 125 4. Push-buttons for special functions & features on Slide-switch Selector functions 5. Gniazdo wejściowe wszystkich funkcji oprócz pomiaru ACA cęgami 6. Gniazdo wejściowe (masa) wszystkich funkcji pomiarowych oprócz pomiaru prądu ACA cęgami 7. Przełącznik suwakowy funkcji pomiarowych 8. Wyświetlacz 3-3/4 cyfry (4000) LCD (tylko w modelu BM 125) 9. Wyświetlacz 3-3/4 cyfry (4000) LCD 10. Dźwignia otwarcia szczęk pomiarowych -5-
3. Pomiary 3.1. Napięcie DC, AC i częstotliwość Hz Pomiary dokonywane są przewodami pomiarowymi poprzez gniazda wejściowe. Domyślnie ustawia się zakres DCV. Naciśnięcie przycisku SELECT powoduje zmianę funkcji na ACV. Naciśnięcie przycisku Hz uaktywnia funkcję pomiaru częstotliwości Hz na następujących zakresach: BM112: BM125: DCV & ACV poprzez przewody pomiarowe; ACA cęgami DCV, ACV, DCµA i ACµA poprzez przewody pomiarowe -6-
UWAGA Zakres 400.0mV ma bardzo dużą impedancję wejściową 1000MΩ w celu minimalnego poboru prądu z mierzonego obwodu, i nadaje się do współpracy z przystawkami i adapterami. Odczyt niezerowy przy rozwartych przewodach jest rzeczą normalną i nie ma wpływu na dokładność pomiarów. Wynika to z faktu, że obwód rozwarty znajduje się w stanie niestabilnym (niezerowym). Po zwarciu końcówek pomiarowych wyświetlacz pokaże zero. Czułość wejściowa zakresu Hz zmienia się automatycznie wraz z zakresem pomiarowym. Im niższy zakres tym wyższa czułość pomiarowa i odwrotnie (im wyższy zakres tym niższa czułość). Aktywowanie funkcji Hz podczas pomiaru określonej wielkości elektrycznej (autozakresy) powoduje automatyczne wybranie najlepszej czułości dla uzyskania stabilnych pomiarów częstotliwości. Jednak, jeśli funkcja Hz pokaże zero na skutek zbyt małej czułości należy aktywować funkcję Hz PRZED pomiarem określonej wielkości sygnału (miernik jest ustawiony na najniższym zakresie) spowoduje wybranie największej czułości wejściowej pomiaru częstotliwości. -7-
UWAGA Pomiar rezystancji, ciągłości, diod lub pojemności w obwodach pod napięciem da błędne wyniki i może spowodować zniszczenie miernika. W celu uzyskania dokładnego pomiaru, w większości przypadków należy wymontować mierzony element z obwodu. 3.2. Ω Rezystancja i Ciągłość obwodu Pomiary dokonywane są przewodami pomiarowymi poprzez gniazda wejściowe. Domyślnie ustawia się zakres Ω. Naciśnięcie przycisku SELECT powoduje przełączenie w tryb testu ciągłości obwodu. Funkcja testu ciągłości przydaje się przy sprawdzaniu stanu połączeń kablowych oraz działania przełączników. Sygnał brzęczyka oznacza ciągłość obwodu. 3.3. Test Diod Domyślnie włączany jest zakres Ω. Dwukrotne naciśnięcie przycisku SELECT powoduje włączenie testu diod. Napięcie przewodzenia standardowej diody krzemowej zawiera się pomiędzy 0.400V a 0.900V. Wyższa wartość wskazuje na niesprawność diody. Zerowy odczyt oznacza zwarcie wewnętrzne diody. OL oznacza brak przewodzenia. Test diody w kierunku zaporowym jest pozytywny jeżeli wyświetlacz pokaże OL. Każde inne wskazanie jest nieprawidłowe i oznacza, że dioda jest niesprawna. 3.4. Pomiar Pojemności Domyślnie włączany jest zakres Ω. Trzykrotne naciśnięcie przycisku SELECT powoduje włączenie funkcji pomiaru pojemności. Przy pomiarach małych pojemności (pf) można wyzerować wskazanie wyświetlacza (pojemność przewodów pomiarowych, obwodów zabezpieczeń wejściowych) przyciskiem (tylko BM112). UWAGA Naciśnij dźwignię otwarcia szczęk i dokładnie zamknij je tak, żeby pojedynczy przewód znalazł się w centrum szczęk. W celu uniknięcia błędów pomiarowych upewnij się, że szczęki są dokładnie zamknięte. Objęcie kilku przewodów z prądem jednocześnie da w efekcie pomiar różnicy prądów i może posłużyć do pomiaru np. prądu różnicowego). Dokładność pomiaru może być zmniejszona przez silne pola elektromagnetyczne pochodzące od transformatorów, silników itp. -8-
3.5. Prąd przemienny ACA (pomiar cęgowy) Pomiar dokonywany jest metodą bez inwazyjną (bez konieczności rozłączania obwodu). W modelu BM112 funkcję tę wybiera się przełącznikiem suwakowym. W modelu BM125 o dwóch obwodach wejściowych i dwóch wyświetlaczach funkcję ACA włącza się przyciskiem (lub HOLD) a wyłącza się tylko przyciskiem OFF. Ze względu na całkowitą separację obwodów pomiar prądu przemiennego może odbywać się równocześnie z pomiarem innych wielkości na zakresach wybieranych przełącznikiem suwakowym. UWAGA Przed pomiarem pojemności należy zawsze rozładować kondensatory. Kondensatory o dużej pojemności należy rozładowywać przez odpowiednią rezystancję. 3.6. Pomiar µa AC/DC (tylko BM125) Pomiary dokonywane są przewodami pomiarowymi poprzez gniazda wejściowe. Domyślnie ustawia się zakres DC. Naciśnięcie przycisku SELECT powoduje zmianę funkcji na AC. -9-
Zastosowania: 1) Funkcja DC µa jest specjalnie zaprojektowana dla czujników płomieni HVAC/R. Rozdzielczość 0.1µA jest szczególnie przydatna przy pomiarze zmian prądu na przestrzeni minut w tych czujnikach. Typowe wartości tego prądu wynoszą w zależności od typu czujnika 1.5µA, 2µA, 8µA, a nawet 100µA. W przypadku prądu znacznie odbiegającego od tych wartości lub o fluktuacjach przekraczających 10% podejrzane są następujące elementy: 1-1) Palniki gazowe i olejowe (Czujnik ultrafioletowy) Niskie napięcie zasilania czujnika Złe położenie czujnika Zabrudzone otwory pomiarowe Niesprawny czujnik lub przerwy w obwodzie elektrycznym 1-2) Palniki olejowe (Fotokomórka): Złe położenie czujnika Złe spalanie (źle dobrana ilość powietrza) Temperatura fotokomórki ponad 74 C Niesprawna fotokomórka lub przerwy w obwodzie elektrycznym 1-3) Palniki gazowe (Czujnik jonizacyjny): Zakłócenia zapłonu (prąd czujnika płomienia spada w czasie poniżej określonej wartości, np. 5µA) Oderwanie płomienia od głowicy lub przerywany kontakt czujnika z płomieniem Zwieranie elektrody do masy na skutek zbyt wysokiej temperatury izolatora elektrody (ponad 316 C). HOLD Funkcja HOLD umożliwia zamrożenie wyniku na wyświetlaczu. Naciśnięcie przycisku HOLD aktywuje/dezaktywuje funkcję przy pomiarach: BM112: wszystkie zakresy BM125: górny wyświetlacz przy pomiarze ACA MAX W trybie MAX miernik wyświetla maksymalną wartość ze wszystkich pomiarów dokonywanych od momentu aktywowania funkcji. Przebiegi mogą być nawet 30 ms a miernik może pracować w trybie automatycznej zmiany zakresów. Naciśnięcie przycisku MAX przez ponad 1 s aktywuje/dezaktywuje funkcję przy pomiarach: BM112: DCV, ACV i ACA BM125: górny wyświetlacz przy pomiarze ACA -10-
Tryb pomiaru względnego (tylko BM112) Tryb pomiaru z zerem względnym pozwala ustawić wielkość mierzoną jako wartość odniesienia. Wyświetlacz pokaże wielkość bezwzględną pomiaru w stosunku do wartości odniesienia, tj. Wskazanie = wartość mierzona wartość odniesienia. Naciśnięcie przycisku aktywuje/dezaktywuje funkcję. Automatyczna zmiana zakresów Jeżeli wybrana funkcja ma więcej niż jeden zakres pomiarowy na wyświetlaczu pojawia się symbol a. Miernik automatycznie wybierze najlepszą rozdzielczość dla danego pomiaru. Zbędna jest ręczna zmiana zakresów pomiarowych. Automatyczne Wyłączanie Zasilania (APO) Funkcja ta ma na celu wydłużeniu żywotności baterii zasilającej i powoduje wyłączenie zasilania miernika po około 30 min braku operacji przełącznikiem suwakowym lub przyciskami funkcyjnymi. Gdy miernik nie jest używany należy zawsze ustawiać przełącznik suwakowy w pozycji OFF. -11-
4. Utrzymanie i konserwacja OSTRZEŻENIE Aby uniknąć porażenia prądem, przed otwarciem miernika należy zawsze wyjąć przewody pomiarowe z gniazd wejściowych i ustawić przełącznik obrotowy w pozycję OFF. Nie wolno przeprowadzać pomiarów przy otwartej obudowie. 4.1. Rozwiązywanie problemów Jeżeli miernik nie działa prawidłowo należy sprawdzić stan baterii, przewodów pomiarowych, itd. Jeżeli wszystko jest w porządku należy sprawdzić czy zachowaliśmy procedurę pomiarową opisaną w instrukcji. Uszkodzenie na zakresie pomiaru napięcia będące następstwem pojawienia się na wejściu impulsu o bardzo dużej wartości oznacza, że spaleniu uległy specjalne rezystory szeregowe chroniące zarówno miernik jak i użytkownika. Stan rozwarcia uniemożliwi korzystanie ze wszystkich funkcji pomiarowych używających tych gniazd. W przypadku takiego uszkodzenia miernik należy przekazać do fachowego serwisu. 4.2. Konserwacja i przechowywanie Okresowo można przetrzeć obudowę miękką szmatką zwilżoną łagodnym detergentem. Nie używać rozpuszczalników. Jeżeli miernik nie będzie używany przez ponad 60 dni należy wyjąć z niego baterie. 4.3. Wymiana baterii i bezpieczników Mierniki zasilane są alkalicznymi bateriami guzikowymi 1.5V (IEC/JIS LR44, GPA76, lub V13GA), BM112-2 szt., BM125-4szt (po dwie na każdy obwód pomiarowy). Odkręć 2 wkręty mocujące z tyłu obudowy i zdejmij pokrywę. Wymień baterie zwracając uwagę na polaryzację. Skręć z powrotem obudowę wkrętami mocującymi. -12-
5. Specyfikacja techniczna 5.1. Dane ogólne Wyświetlacz(e): 3¾ cyfry (4000) LCD Próbkowanie: 3x/s nominalnie Polaryzacja: Automatyczna Sygnalizacja słabej baterii: poniżej napięcia ok. 2.4V Temperatura pracy: 0 C do 40 C Wilgotność względna: Maksymalnie 80% dla 31 C spadająca liniowo do 50% (40 C) Maksymalna wysokość pracy: 2000 m n.p.m. Temperatura przechowywania: -20 C do 60 C < 80% w. względnej (bez baterii) Współczynnik temperaturowy: Nominalnie 0.15 x (określona dokładność)/ C @(0 C do 18 C lub 28 C do 40 C), jeżeli nie jest określony inaczej Pomiar rzeczywistej wartości BM112 skutecznej (True RMS): Bezpieczeństwo: Mierniki spełniają normy IEC61010-2-032 (1994), EN61010-2-032(1995), UL3111-2-032(1999). Kategoria III 600 V AC/DC. BM125: BM112: Kategoria II 600 V AC/DC, Kategoria III 300 V AC/DC. Zabezpieczenie 6.5kV (1.2/50µs surge) przeciwprzepięciowe: Kategoria zanieczyszczeń: 2 E.M.C. Spełnia EN61326 (1997, 1998/A1), EN61000-4-2 (1995) oraz EN61000-4-3 (1996) w polu RF (częstotliwość radiowa) 3V/m: Pomiar pojemności: dokładność nieokreślona µa (tylko BM125): całkowita dokładność = dokładność danego zakresu + 65 cyfr Pozostałe funkcje: całkowita dokładność = dokładność danego zakresu + 45 cyfr Pomiary w polu powyżej 3V/m: dokładność nieokreślona Zabezpieczenia ACA400A ACrms ciągłego Gniazda +/µa i COM 600VDC/VACrms (wszystkie funkcje) Zasilanie: BM112: 1 szt. baterii 3V (CR2032) BM125: 4 szt. baterii 1,5V (LR44) -13-
Pobór prądu Automatyczne wyłączanie zasilania (APO) Pobór prądu w trybie APO 2.5 ma (typowo) Po 30 minutach bezczynności 0.8µA (typowo) dla wszystkich funkcji oprócz zakresów napięciowych i prądowych modelu BM112 (150µA) 190mm x 63mm x 32mm / ok. 187g max. 26mm Wymiary / waga Średnica mierzonego przewodnika cęgami Akcesoria Przewody pomiarowe (para), baterie (w mierniku), instrukcja obsługi i miękkie etui ochronne 5.2. Parametry elektryczne Dokładność: ±(% wartości wskazania + liczba cyfr) jeśli nie jest inaczej określona, dla temperatury 23 C ±5 C i wilgotności względnej poniżej 75%. Napięcie stałe DCV ZAKRES DOKŁADNOŚĆ 400.0 MV 0.3% + 4C 4.000V, 40.00V, 0.5% + 3C 400.0V 600V 1.0% + 4C NMRR: >50DB @ 50/60HZ CMRR: >120DB @ DC, 50/60HZ, RS=1KΩ Impedancja wejściowa: 10MΩ, 30PF nom. (1000MΩ na zakresie 400.0mV) Napięcie ACV ZAKRES DOKŁADNOŚĆ 1) 50Hz -- 500Hz 4.000V, 40.00V, 1.5% + 5c 400.0V 600V 2.0% + 5c CMRR: >60dB @ DC do 60Hz, Rs=1kΩ Impedancja wejściowa: 10MΩ, 30pF nom. Prąd przemienny ACA (cęgami) ZAKRES DOKŁADNOŚĆ 1) 50Hz / 60Hz 40.00A 1.9% + 8c 400.0A 1.9% + 8c* 600A** nieokreślona *350A ciągłego, 400A przez 60 s. maks. z 5 min. przerwami na studzenie ** Dla wskazania wartości nagłych impulsów przekraczających zakres pomiarowy (400A) Prąd stały DC - µa (tylko BM125) ZAKRES DOKŁADNOŚĆ SPADEK NAPIĘCIA 400.0µA 1.5% + 4c 2.8mV/µA 2000µA 1.2% + 3c 2.8mV/µA Prąd przemienny AC - µa (tylko BM125) ZAKRES DOKŁADNOŚĆ SPADEK NAPIĘCIA 50Hz -- 500Hz 400.0µA 2.0% + 5c 2.8mV/µA 2000µA 1.5% + 5c 2.8mV/µA Rezystancja Ω ZAKRES DOKŁADNOŚĆ 400.0Ω 0.8% + 6c 4.000kΩ, 40.00kΩ, 0.6% + 4c 400.0kΩ 4.000MΩ 1.0% + 4c 40.00MΩ 2.0% + 4c Napięcie Otwartego Obwodu: 0.4VDC Test Diod NAPIĘCIE OTWARTEGO OBWODU < 1.6 VDC 0.25mA PRĄD TESTU (TYPOWY) -14-
Pojemność ZAKRES* 500.0nF, 5.000µF, 50.00µF, 500.0µF, 3000µF DOKŁADNOŚĆ** 3.5%*** + 6c * Dokładność dodatkowego zakresu 50.00nF nie jest określona ** Dla kondensatorów styrofleksowych lub lepszych *** Dla napięcia zasilania > 2.8V (baterie w połowie wyczerpane). Dokładność spada stopniowo do 12% przy sygnalizacji słabych baterii (ok. 2.4V) Max Hold Określona Dokładność ± 50 cyfr dla zmian o czasie trwania > 25ms Test Ciągłości Obwodu Sygnał dźwiękowy dla R < 20 120Ω. Częstotliwość Hz Funkcja Czułość (sinus RMS) ZAKRES 400.0mV 150mV 10Hz -- 2kHz 4.000V 3.2V 5Hz -- 40kHz 40.00V 25V 5Hz -- 100kHz 400.0V 100V 5Hz -- 100kHz 600V 400V 5Hz -- 5kHz *400.0µA 500µA 10Hz -- 30kHz *2000µA 500µA 10Hz -- 30kHz **40.00A 45A 40Hz -- 400Hz **400.0A 55A 40Hz -- 400Hz Ilość cyfr wyświetlacza: 5000 Najlepsza rozdzielczość: 0.001Hz Dokładność: 0.5% + 4c * Hz tylko w BM125 ** Hz tylko w BM112 1) Dokładność pomiaru wartości rzeczywistej skutecznej napięcia i prądu modelu BM112 podana jest w zakresie od 10% do 100% zakresu pomiarowego (jeśli nie jest inaczej określona). Maksymalny współczynnik szczytu CF < 1.75 : 1 dla całego zakresu i CF < 3.5 : 1 do połowy zakresu, dla określonego pasma składowych niesinusoidalnych. UWAGA Kiedy miernik jest włączany przełącznikiem suwakowym z pozycji OFF po czasie przynajmniej kilku minut od wyłączenia, na wyświetlaczu pojawi się nieoczekiwanie symbol. Wynika to z oprogramowania procesora miernika, jednak w żaden sposób nie wpływa na pomiary i ich dokładność. Tryb pomiaru względnego NIE JEST AKTYWNY. Symbol ten zniknie po wybraniu jakiejkolwiek innej funkcji pomiarowej lub gdy wyłączymy miernik (OFF) i zaraz włączymy go ponownie. -15-
6. Ochrona środowiska Urządzenie podlega dyrektywie WEEE 2002/96/EC. Symbol obok oznacza, że produkt musi być utylizowany oddzielnie i powinien być dostarczany do odpowiedniego punktu zbierającego odpady. Nie należy go wyrzucać razem z odpadami gospodarstwa domowego. Aby uzyskać więcej informacji, należy skontaktować się z przedstawicielem przedsiębiorstwa lub lokalnymi władzami odpowiedzialnymi za zarządzanie odpadami.