RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 168509 (13) B1 ( 2 1) Numer zgłoszenia: 296472 (22) Data zgłoszenia: 03.11.1992 (51) IntCl6: A61H 39/00 A61Η 39/02 H03K 3/335 (54) Sposób i układ do stymulacji punktów akupunkturowych (43) Zgłoszenie ogłoszono: 16.05.1994 BUP 10/94 (73) Uprawniony z patentu: Przedsiębiorstwo Techniki Pomiarowej i Komputerowej METROCOMP" Sp. z o.o., Gdańsk, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 29.02.1996 WUP 02/96 (72) Twórcy wynalazku: Tadeusz Figiela, Gdynia, PL Janusz Kiełkowski, Gdańsk, PL Jarosław Kuchta, Gdańsk, PL Michał Kiełkowski, Gdańsk, PL Jerzy Kuchta, Gdańsk, PL (57) 2. Układ do stymulacji punktów akupunkturowych zawierający generator impulsowy małej częstotliwości połączony z diodą sygnalizacyjną i z generatorem impulsowym dużej częstotliwości, do którego dołączony jest układ wyjściowy, w którym kolektor tranzystora kluczującego połączony jest z uzwojeniem pierwotnym transformatora, do którego uzwojenia wtórnego dołączona jest elektroda aktywna, znamienny tym, że uzwojenie pierwotne transformatora (Tr) połączone jest z baterią zasilającą (B) poprzez układ drugiego klucza prądowego (4) połączonego z układem regulacyjnym (5), a do uzwojenia wtórnego transformatora (Tr) dołączony jest układ wstępnego obciążenia (6) połączony z układem całkowania (7), którego wyjście połączone jest z układem sterująco-sygnalizacyjnym (8), dołączonym do układu drugiego klucza prądowego (4).
Sposób i układ do stymulacji punktów akupunkturowych Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób stymulacji punktów akupunkturowych polegający na drażnieniu punktów skóry sygnałem elektrycznym, w postaci paczek impulsów o dużej częstotliwości powtarzanych z małą częstotliwością, poprzez elektrodę przykładaną do tych punktów, znamienny tym, że przy pomocy tego samego sygnału elektrycznego prowadzi się najpierw wyszukiwanie, a następnie stymulację punktów biologicznie aktywnych, przy czym po znalezieniu punktu akupunkturowego zwiększa się szerokość i amplitudę impulsów elektrycznych. 2. Układ do stymulacji punktów akupunkturowych zawierający generator impulsowy małej częstotliwości połączony z diodą sygnalizacyjną i z generatorem impulsowym dużej częstotliwości, do którego dołączony jest układ wyjściowy, w którym kolektor tranzystora kluczującego połączony jest z uzwojeniem pierwotnym transformatora, do którego uzwojenia wtórnego dołączona jest elektroda aktywna, znamienny tym, że uzwojenie pierwotne transformatora (Tr) połączone jest z baterią zasilającą (B) poprzez układ drugiego klucza prądowego (4) połączonego z układem regulacyjnym (5), a do uzwojenia wtórnego transformatora (Tr) dołączony jest układ wstępnego obciążenia (6) połączony z układem całkowania (7), którego wyjście połączone jest z układem sterująco-sygnalizacyjnym (8), dołączonym do układu drugiego klucza prądowego (4). 3. Układ według zastrz. 2, znamienny tym, że pomiędzy wyjście generatora impulsowego dużej częstotliwości (2) a uzwojenie pierwotne transformatora (T r) włączony jest układ sygnalizacji akustycznej (9). 4. Układ według zastrz. 2, znamienny tym, że układ regulacyjny (5) stanowi trzeci tranzystor (T3), którego baza połączona jest z suwakiem rezystora regulowanego (PR), kolektor połączony jest z baterią zasilającą (B), a emiter połączony jest z emiterem drugiego tranzystora (T2), którego kolektor połączony jest z uzwojeniem pierwotnym transformatora (Tr), i który wraz z pierwszym rezystorem (R 1) włączonym pomiędzy jego emiter i kolektor oraz z pierwszym kondensatorem (C l) włączonym pomiędzy jego emiter i masę, tworzą układ drugiego klucza prądowego (4), przy czym baza drugiego tranzystora (T2) połączona jest, poprzez czwarty kondensator (C4), z baterią zasilającą (B), a poprzez ósmy rezystor (R8) z emiterem czwartego tranzystora (T4) znajdującego się wraz z piątym tranzystorem (T5) w układzie sterująco-sygnalizacyjnym (8), natomiast pomiędzy kolektor czwartego tranzystora (T4) i masę włączona jest druga dioda sygnalizacyjna (Ds2), a baza czwartego tranzystora (T4) połączona jest, poprzez siódmy rezystor (R7), z baterią zasilającą (B), zaś poprzez szósty rezystor (R6) z kolektorem piątego tranzystora (T5), którego emiter połączony jest z masą, a baza z wyjściem układu całkującego (7), który tworzą piąty rezystor (R5) oraz drugi i trzeci kondensator (C2) i (C3) włączone między elektrody diody (D) a masę, natomiast układ wstępnego obciążenia (6) stanowią trzeci i czwarty rezystor (R3) i (R4) włączone między odpowiednio pierwsze i drugie wyprowadzenie uzwojenia wtórnego transformatora (T r) a masę. * * * Przedmiotem wynalazku jest sposób i układ do stymulacji punktów akupunkturowych. Znajduje on zastosowanie w elektroterapii, zwłaszcza jako rozwiązanie przeznaczone do walki z bólem oraz w postępowaniu odwykowym. Znane są sposoby stymulacji punktów akupunkturowych polegające na elektrycznej stymulacji znanych, uprzednio ustalonych punktów, poprzez igły wprowadzone do powłok ciała. Znane są też metody stymulacji tych punktów przy pomocy elektrod umieszczonych na powłokach ciała. Znany jest w szczególności z polskiego opisu patentowego nr 165 804 sposób stymulacji punktów akupunkturowych, który polega na tym, że punkty biologicznie aktywne,
168 509 3 znane lub ustalone wcześniej (np. poprzez pomiar ich oporności), drażni się bodźcami elektrycznymi w postaci paczek impulsów o dużej częstotliwości powtarzanych z małą częstotliwością, o ustalonym natężeniu, napięciu i częstotliwości. W znanych sposobach stymulacji punktów akupunkturowych bodźcami elektrycznymi umiejscowienie tych punktów musi być wcześniej znane lub wyszukiwane są one przed stymulacją, niezależnie od niej, przy pomocy innego rodzaju sygnału, zwykle prądu stałego, metodą pomiaru przewodności, która w tych punktach jest wyższa niż na pozostałej powierzchni skóry. Znane jest z polskiego zgłoszenia patentowego nr P-285 631 urządzenie do akupunktury kontaktowej, które składa się z omomierza i generatora napięcia stymulującego. Omomierz składa się ze wzmacniacza prądu stałego, na którego wyjściu znajduje się generator sygnału akustycznego, do wejścia którego dołączona jest, za pośrednictwem przełącznika, sonda pomiarowa. Sonda ta dołączona jest też, poprzez ten sam przełącznik, do wyjścia generatora stymulującego. Generator ten zawiera generator zadający dołączony do modulatora tranzystorowego modulującego źródło prądu stałego. Druga końcówka sondy dołączona jest do zespołu wskaźnika stym ulacji w generatorze stymulującym. Z polskiego opisu patentowego nr 165 804 znany jest też układ do stymulacji punktów akupunkturowych, który zawiera impulsowy generator małej częstotliwości, do którego wyjścia dołączone jest wejście alternatywnej pracy impulsowego generatora dużej częstotliwości posiadającego układ regulacji szerokości impulsów. Z generatorem tym połączony jest układ wyjściowy zaw ierający tranzystor kluczujący, którego kolektor połączony je st z uzwojeniem pierwotnym transformatora. Uzwojenie wtórne tego transformatora połączone jest z elektrodą aktywną. Stosowanie znanych dotychczas sposobów i urządzeń do stymulacji wymaga uprzedniego oddzielnego ustalenia położenia tych punktów, przy czym w czasie stymulacji nie ma możliwości kontroli, czy elektroda stymulująca cały czas znajduje się we właściwym punkcie. Sposób stymulacji punktów akupunkturowych polegający na drażnieniu punktów skóry sygnałem elektrycznym, w postaci paczek impulsów o dużej częstotliwości powtarzanych z małą częstotliwością, poprzez elektrodę przykładaną do tych punktów, według wynalazku charakteryzuje się tym, że przy pomocy tego samego sygnału elektrycznego prowadzi się najpierw wyszukiwanie, a następnie stymulację punktów biologicznie aktywnych. Po znalezieniu punktu akupunkturowego zwiększa się szerokość i amplitudę impulsów elektrycznych. Układ do stymulacji punktów akupunkturowych według wynalazku, zawierający generator impulsowy małej częstotliwości połączony z diodą sygnalizacyjną i z generatorem impulsowym dużej częstotliwości, do którego dołączony jest układ wyjściowy, w którym kolektor tranzystora kluczującego połączony jest z uzwojeniem pierwotnym transformatora, do którego uzwojenia wtórnego dołączona jest elektroda aktywna, charakteryzuje się tym, że uzwojenie pierwotne transformatora połączone jest z baterią zasilającą poprzez układ drugiego klucza prądowego połączonego z układem regulacyjnym. Do uzwojenia wtórnego transformatora natomiast dołączony jest układ wstępnego obciążenia połączony z układem całkowania. Wyjście układu całkowania połączone jest z układem sterująco-sygnalizacyjnym dołączonym do układu drugiego klucza prądowego. Pomiędzy wyjście generatora impulsowego dużej częstotliwości a uzwojenie pierwotne transformatora włączony jest układ sygnalizacji akustycznej. Układ regulacyjny stanowi trzeci tranzystor, którego baza połączona jest z suwakiem rezystora regulowanego. Kolektor tego tranzystora połączony jest z baterią zasilającą, a emiter połączony jest z emiterem drugiego tranzystora. Kolektor drugiego tranzystora połączony jest z uzwojeniem pierwotnym transformatora. Drugi tranzystor wraz z pierwszym rezystorem włączonym pomiędzy jego emiter i kolektor oraz z pierwszym kondensatorem włączonym między jego emiter i masę, tworzą układ drugiego klucza prądowego. Baza drugiego tranzystora połączona jest poprzez czwarty kondensator z baterią zasilającą, a poprzez ósmy rezystor z emiterem czwartego tranzystora znajdującego się wraz z piątym tranzystorem w układzie sterująco-sygnalizacyjnym. Pomiędzy kolektor czwartego tranzystora i masę włączona jest druga dioda sygnalizacyjna, a baza tego tranzystora połączona jest poprzez siódmy rezystor z baterią zasilającą, zaś poprzez szósty rezystor z kolektorem piątego tranzystora. Emiter
4 168 509 piątego tranzystora połączony jest z masą, a baza z wyjściem układu całkującego. Tworzą go: piąty rezystor oraz drugi i trzeci kondensator połączone z elektrodami diody. Układ wstępnego obciążenia stanowią trzeci i czwarty rezystor włączone między odpowiednio pierwsze i drugie wyprowadzenie uzwojenia wtórnego transformatora a masę. Rozwiązanie, według wynalazku, umożliwia proste i skuteczne wyszukiwanie i stymulację elektryczną punktów na skórze, które są aktywne biologicznie, bez konieczności przełączania sygnału oraz zapewnia ciągłą kontrolę właściwego i dokładnego umiejscowienia elektrody w punkcie akupunkturowym, dzięki dodatkowej sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej odróżniającej sygnał stymulujący od wyszukującego. Wynalazek jest bliżej objaśniony na przykładzie zilustrowanym rysunkiem, który przedstawia schemat blokowy i ideowy układu do stymulacji punktów akupunkturowych. Sposób stymulacji punktów akupunkturowych polega na tym, że dowolne punkty skóry człowieka drażni się sygnałem elektrycznym doprowadzonym do tych punktów przez stykającą się ze skórą elektrodę. Sygnał ten ma postać paczek impulsów o częstotliwości 2100 Hz powtarzanych z częstotliwością 8 Hz. Amplituda impulsów jest rzędu 20 50V a szerokość pojedynczych impulsów rzędu 7μ s. Sygnał taki spełnia rolę sygnału wyszukującego punkty biologicznie aktywne. Po znalezieniu takiego punktu, prowadzi się stymulację przy pomocy tego samego sygnału, przy czym, w zależności od oporności i pojemności punktu akupunkturowego zmienia się amplitudę i szerokość pojedynczych impulsów w granicach do 180 V i do 50 μs. Parametry impulsów wyszukujących i stymulujących uzależnia się od konkretnej osoby i konkretnego punktu, ponieważ różne punkty mają różną aktywność biologiczną. Układ do stymulacji punktów akupunkturowych zawiera generator impulsowy małej częstotliwości 1 zbudowany na dwóch bramkach NAND układu scalonego MCY74011, którego wyjście połączone jest, poprzez rezystor, z pierwszą diodą sygnalizacyjną DS1 i z generatorem impulsowym dużej częstotliwości 2 zbudowanym w oparciu o drugie dwie bramki NAND tego samego układu scalonego MCY74011. Do generatora tego dołączony jest układ wyjściowy 3 zawierający pierwszy tranzystor T l, pracujący jako pierwszy klucz komutacyjny, do kolektora którego dołączone jest uzwojenie pierwotne transformatora Tr. Drugie wyprowadzenie tego uzwojenia połączone jest z kolektorem drugiego tranzystora T2, który wraz z pierwszym rezystorem R 1, włączonym pomiędzy jego emiter i kolektor, oraz z pierwszym kondensatorem C1, włączonym między emiter i masę, stanowi układ drugiego klucza prądowego 4. Emiter drugiego tranzystora T2 połączony jest także z emiterem trzeciego tranzystora T3, którego kolektor połączony jest z baterią zasilającą B o napięciu 9 V, z której zasilane są także generatory impulsowe. Baza tranzystora T3 połączona jest z suwakiem rezystora regulowanego PR włączonego między drugi rezystor R2 połączony z masą a baterię zasilającą B. Trzeci tranzystor T3, drugi rezystor R2 i rezystor regulowany PR tworzą układ regulacyjny 5, ustalający wartość prądu płynącego w uzwojeniu pierwotnym transformatora Tr. Do uzwojenia wtórnego transformatora Tr dołączony jest układ wstępnego obciążenia 6. Składa się on z trzeciego rezystora R3 o wartości rezystancji 47 kq, włączonego między masę i jedno wyprowadzenie uzwojenia wtórnego transformatora Tr, do którego dołączona jest także elektroda aktywna EA układu stymulującego oraz z czwartego rezystora R4 o wartości rezystancji 2,2 kq włączonego między masę i drugie wyprowadzenie uzwojenia wtórnego transformatora Tr. Z układem wstępnego obciążenia 6 połączony jest układ całkowania 7 składający się z drugiego kondensatora C2 włączonego równolegle do czwartego rezytorar4, z szeregowo z nim włączonej diody D oraz z trzeciego kondensatora C3 i piątego rezystora R5. Do wyjścia układu całkowania dołączony jest układ sterująco-sygnalizacyjny 8 zawierający czwarty i piąty tranzystor T4 i T5. W układzie tym do bazy piątego tranzystora T5 dołączony jest piąty rezystor R5 z układu całkującego 7. Emiter tranzystora T5 połączony jest z masą, a jego kolektor, poprzez szeregowo połączone szósty i siódmy rezystor R6 i R7, z baterią zasilającą B. Do wspólnej końcówki szóstego i siódmego rezystora R6 i R7 dołączona jest baza czwartego tranzystora T4, między którego kolektor i masę włączona jest druga dioda sygnalizacyjna D s2. Emiter tranzystora T4 połączony jest poprzez ósmy rezystor R8 z bazą drugiego tranzystora T2, która jednocześnie poprzez czwarty kondensator C4 połączona jest z baterią zasilającą B.
168 509 5 Do wyjścia generatora impulsowego dużej częstotliwości 2 dołączony jest przez dziewiąty rezystor R9 emiter szóstego tranzystora T6, który wraz z brzęczykiem G, włączonym między jego kolektor i masę oraz wraz z dziesiątym rezystorem R 10 włączonym między bazę tranzystora T6 a drugie wyprowadzenie uzwojenia pierwotnego transformatora Tr i z jedenastym rezystorem R11 włączonym między kolektor tranzystora T6 a baterię zasilającą B, tworzy układ sygnalizacji akustycznej 9. W opisanym układzie pierwszy generator impulsowy 1 generuje falę prostokątną o częstotliwości powtarzania 5 Hz i współczynniku wypełnienia 50%, natomiast częstotliwość powtarzania drugiego generatora 2 wynosi 3700 Hz przy współczynniku wypełnienia 30%. Sygnał z wyjścia układu generatorów doprowadzony jest do bazy pierwszego tranzytora Tl pracującego jako klucz komutacyjny. Źródło prądowe tego klucza jest regulowane przy pomocy trzeciego tranzystora T3 i rezystora regulowanego PR. Pozwala to na regulację prądu przemagnesowania w uzwojeniu pierwotnym transformatora Tr. Gdy na bazie pierwszego tranzystora Tl istnieje stan wysoki, w uzwojeniu pierwotnym transformatora Tr płynie prąd ograniczany przez pierwszy rezystor R 1, a energia jest kumulowana w rdzeniu. W chwili pojawienia się na bazie pierwszego tranzystora T 1 stanu niskiego, tranzystor ten przechodzi w stan blokowania, a energia zgromadzona w rdzeniu jest oddawana w postaci impulsu napięcia we wtórnym uzwojeniu transformatora Tr, którego obwód zamykają trzeci i czwarty rezystor R3, R4. Wstępne ustawienie polaryzacji trzeciego tranzystora T3 pozwala na ustalenie prądu w uzwojeniu pierwotnym transformatora Tr, wystarczającego do uzyskania na elektrodzie aktywnej EA impulsów pomiarowych o amplitudzie rzędu 20 -i- 50V i szerokości 7 μs, przy stałym obciążeniu równym 47 kq, o którym decyduje trzeci rezystor R3. Są to impulsy służące do wyszukiwania punktów biologicznie aktywnych na ciele ludzkim. W tym czasie tranzystory drugi, czwarty i piąty T2, T4 i T5 są zablokowane. Świeci się pierwsza dioda sygnalizacyjna D sl, a brzęczyk G wydaje słaby pulsujący dźwięk. Po natrafieniu na punkt biologicznie aktywny odznaczający się podwyższoną przewodnością, zmienia się obciążenie obwodu pomiędzy elektrodą aktywną EA i elektrodą pasywną EP. Powoduje to zwiększenie amplitudy napięcia na czwartym rezystorze R4, co powoduje, że po scałkowaniu pakietu obwiednia ma czas i amplitudę wystarczającą do spolaryzowania piątego tranzystora T5 w kierunku przewodzenia. To z kolei powoduje przewodzenie czwartego tranzystora T4 i wprowadzenie drugiego tranzystora T2 w stan głębokiego nasycenia, co oznacza zwarcie pierwszego rezystora R 1. W wyniku tego powiększa się wartość prądu płynącego w uzwojeniu pierwotnym transformatora Tr. W zależności od wartości oporności i pojemności punktu akupunkturowego amplituda i szerokość impulsów na elektrodzie aktywnej EA zmienia się w granicach 8 + 180 V i 10 5μ s przez co impulsy te stają się impulsami stymulującymi. W tym stanie pracy układu świeci się druga dioda sygnalizacyjna Ds2, a z brzęczyka G dochodzi głośniejszy przerywany dźwięk. Szukanie punktów akupunkturowych najkorzystniej jest rozpoczynać od małej czułości i ustawianej rezystorem regulowanym PR, ponieważ im mniejsza czułość, tym dokładniejsza jest lokalizacja tych punktów. Dla każdego człowieka niezbędny poziom czułości może być inny, dlatego należy ustalać go indywidualnie. Po znalezieniu punktu biologicznie aktywnego (świecenie drugiej diody sygnalizacyjnej Ds2), tym samym rezystorem regulowanym PR można ustawiać amplitudę impulsów stymulujących. Opisany układ realizuje generację impulsów służących do wyszukiwania na skórze człowieka punktów biologicznie czynnych, a po zlokalizowaniu punktu, automatycznie, bez przełączania, zmienia impulsy wyszukujące na impulsu stymulujące o parametrach uzależnionych od aktywności punktu. Przy czym każde, np. przypadkowe, zsunięcie się elektrody ze stymulowanego punktu jest sygnalizowane zgaśnięciem drugiej diody sygnalizacyjnej Ds2 oraz zmianą dźwięku brzęczyka G. Jednocześnie impulsy stymulujące zmieniają się ponownie na wyszukujące.
168 509 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 1,50 zł