Spis treści Wstęp... 11 Część pierwsza Druga Rzeczpospolita (1918 1945)... 13 Ustawa z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 13 Ustawa z dnia 28 lipca 1922 r. w przedmiocie zmian w ustawie z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 29 Ustawa z dnia 21 marca 1924 r. w przedmiocie zmian niektórych postanowień ustawy o państwowej służbie cywilnej... 30 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1925 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 1924 r. o wykonaniu ustępu 3 art. 116 ustawy o państwowej służbie cywilnej... 32 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 marca 1925 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 1924 r. o wykonaniu ustępu 3 art. 116 ustawy o państwowej służbie cywilnej... 32 Ustawa z dnia 31 marca 1925 r. o zmianie niektórych postanowień ustawy o państwowej służbie cywilnej... 32 Ustawa z dnia 31 marca 1925 roku zmieniająca niektóre postanowienia ustawy z dn. 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 33 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 1925 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 1925 r. (wykonanie ust. 3 art. 116 ustawy o państwowej służbie cywilnej)... 33 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 września 1925 r. uzupełniające niektóre postanowienia rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 1924 r. o zakładach naukowych i egzaminach szkolnych, wystarczających do osiągnięcia stanowiska w państwowej służbie cywilne... 34 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 października 1925 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 1925 roku... 34 Ustawa z dnia 22 grudnia 1925 r. zmieniająca niektóre postanowienia ustawy z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 34 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1925 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 października 1925 r.... 35
6 Spis treści Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 lutego 1926 r. zmieniające niektóre postanowienia rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 1924 r. o wykonaniu ustępu 3 art. 116 ustawy o państwowej służbie cywilnej... 36 Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 grudnia 1926 r. z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 36 Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 31 marca 1927 r. z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 37 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 października 1927 r. zmieniające postanowienia rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 1924 r. o zakładach naukowych i egzaminach szkolnych, wystarczających do osiągnięcia stanowiska w państwowej służbie cywilnej... 37 Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 grudnia 1927 r. z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 37 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 marca 1928 r. uzupełniające rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 1924 r. o zakładach naukowych i egzaminach szkolnych wystarczających do osiągnięcia stanowiska w państwowej służbie cywilnej... 38 Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 38 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 listopada 1929 r. o zakładach naukowych i egzaminach szkolnych, wystarczających do osiągnięcia stanowiska urzędniczego w państwowej służbie cywilnej... 39 Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 3 grudnia 1930 r. w sprawie zmiany ustawy z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 44 Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 października 1932 r. z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 44 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 października 1932 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 listopada 1929 r. o zakładach naukowych i egzaminach szkolnych, wystarczających do osiągnięcia stanowiska urzędniczego w państwowej służbie cywilnej... 49 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 czerwca 1933 r. w sprawie trybu nadawania stanowisk w cywilnej służbie państwowej, samorządowej lub w przedsiębiorstwach państwowych wysłużonym podoficerom zawodowym wojska lub marynarki wojennej... 50 Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 28 października 1933 r. w sprawie zmiany ustawy z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 55
Spis treści 7 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1935 r. w sprawie zmiany uprawnień do zwalniania od egzaminów praktycznych kandydatów na stanowiska urzędników I, II i III kategorii w państwowej służbie cywilnej... 56 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 lipca 1937 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 listopada 1929 r. o zakładach naukowych i egzaminach szkolnych, wystarczających do osiągnięcia stanowiska urzędniczego w państwowej służbie cywilnej... 57 Ustawa z dnia 4 marca 1939 r. o zmianie ustawy o państwowej służbie cywilnej... 59 Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 12 lipca 1940 r. o tymczasowej zmianie przepisów ustawy o państwowej służbie cywilnej... 59 Część druga Polska Ludowa (1944 1989)... 61 Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 27 grudnia 1944 r. o tymczasowym unormowaniu stosunku służbowego i zaszeregowania funkcjonariuszów państwowych... 61 Dekret z dnia 14 maja 1946 r. o tymczasowym unormowaniu stosunku służbowego funkcjonariuszów państwowych... 62 Dekret z dnia 25 października 1948 r. o zmianie ustawy z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 64 Ustawa z dnia 17 lutego 1922 r. o państwowej służbie cywilnej... 69 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 1953 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 19 lutego 1949 r. w sprawie ustalenia stanowisk służbowych i zaszeregowania do grup uposażenia pracowników państwowych, podlegających ustawie o państwowej służbie cywilnej, oraz pracowników samorządowych... 82 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lipca 1953 r. o zmianie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 lutego 1949 r. w sprawie ustalenia stanowisk służbowych i zaszeregowania do grup uposażenia pracowników państwowych podlegających ustawie o państwowej służbie cywilnej... 83 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 września 1956 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 19 lutego 1949 r. w sprawie ustalenia stanowisk służbowych i zaszeregowania do grup uposażenia pracowników państwowych, podlegających ustawie o państwowej służbie cywilnej... 84 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 1962 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 19 lutego 1949 r. w sprawie ustalenia stanowisk służbowych i zaszeregowania do grup uposażenia pracowników państwowych, podlegających ustawie o państwowej służbie cywilnej... 85
8 Spis treści Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 1962 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 19 lutego 1949 r. w sprawie ustalenia stanowisk służbowych i zaszeregowania do grup uposażenia pracowników państwowych, podlegających ustawie o państwowej służbie cywilnej... 85 Część trzecia Trzecia Rzeczpospolita (od 1989)... 87 Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej... 87 Ustawa z dnia 19 marca 1998 r. o zmianie ustawy o służbie cywilnej... 105 Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej... 105 Ustawa z dnia 24 lipca 1999 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (wyciąg)... 133 Ustawa z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (wyciąg)... 133 Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych, ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów, ustawy o działach administracji rządowej oraz ustawy o służbie cywilnej (wyciąg)... 133 Ustawa z dnia 24 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o służbie cywilnej... 134 Zarządzenie Nr 114 Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 października 2002 r. w sprawie ustanowienia Kodeksu Etyki Służby Cywilnej... 134 Ustawa z dnia 11 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy o służbie cywilnej... 137 Ustawa z dnia 17 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw (wyciąg)... 137 Ustawa z dnia 10 marca 2006 r. o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych, ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli oraz ustawy o służbie cywilnej (wyciąg)... 141 Ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej... 142 Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej... 165 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2009 r. w sprawie postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego w służbie cywilnej... 282 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2009 r. w sprawie wynagrodzenia członków Wyższej Komisji Dyscyplinarnej Służby Cywilnej, komisji dyscyplinarnych oraz rzeczników dyscyplinarnych i ich zastępców... 289 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2009 r. w sprawie wynagrodzenia członków Rady Służby Cywilnej... 289 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 maja 2009 r. w sprawie warunków i sposobu przeprowadzania ocen okresowych członków korpusu służby cywilnej... 290
Spis treści 9 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie świadczeń przysługujących urzędnikowi służby cywilnej przeniesionemu do pracy w innej miejscowości... 311 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu dokonywania pierwszej oceny w służbie cywilnej... 313 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2009 r. w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej... 323 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie sposobu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej... 347 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 października 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków organizowania i prowadzenia szkoleń w służbie cywilnej... 354 Zarządzenie Nr 1 Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2011 r. w sprawie zasad dokonywania opisów i wartościowania stanowisk pracy w służbie cywilnej... 358 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej... 397 Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw (wyciąg)... 401 Część czwarta Krajowa Szkoła Administracji Publicznej... 409 Ustawa z dnia 14 czerwca 1991 r. o Krajowej Szkole Administracji Publicznej... 409 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 października 1999 r. w sprawie nadania statutu Krajowej Szkole Administracji Publicznej... 413 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 września 2011 r. w sprawie wynagradzania pracowników Krajowej Szkoły Administracji Publicznej... 423 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 września 2011 r. w sprawie stypendiów i kosztów kształcenia w Krajowej Szkole Administracji Publicznej... 427
10 Przedmowa Część piąta Służba cywilna w orzeczeniach i postanowieniach Trybunału Konstytucyjnego... 431 Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 września 1997 r.... 431 Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 listopada 1997 r.... 443 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 kwietnia 1999 r.... 444 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2002 r.... 463 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 czerwca 2003 r.... 484 Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2007 r.... 492 Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r.... 494 Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 listopada 2007 r.... 499 Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 listopada 2008 r.... 507 Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 maja 2009 r.... 512 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2011 r.... 517 Noty biograficzne... 547
Wstęp Przygotowany wybór źródeł z historii służby cywilnej, pierwszy w polskiej literaturze przedmiotu, ma na celu dostarczenie wiedzy źródłowej przede wszystkim dla tych, którzy badają historię administracji, zarówno jako pracownicy naukowi, jak i studenci kierunków politologii, prawa, administracji i zarządzania, a także praktyków i teoretyków prawa urzędniczego. Wybór ten ma także za zadanie przyczynić się do głębszego zrozumienia istoty służby cywilnej oraz uwarunkowań, w jakich przyszło jej funkcjonować. Stąd też będzie również przydatny dla pracowników zatrudnionych na co dzień w służbie cywilnej. Wybór źródeł podkreśla specyficzny charakter służby cywilnej, który ewoluował wraz ze zmianami zachodzącymi wokół państwa i w państwie. Prezentowane dokumenty źródłowe wskazują na ciągłość instytucji służby cywilnej w zmieniających się uwarunkowaniach historycznych, ustrojowych, prawnych i społecznych, wreszcie mechanizmy nadzoru nad służbą cywilną i ich efektywność. Opracowanie powstało w ramach współpracy Zakładu Nauki o Państwie i Administracji Publicznej, Instytutu Nauk Politycznych, Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. Wybór źródeł obejmuje okres II Rzeczypospolitej, Polskiej Republiki Ludowej oraz III Rzeczypospolitej, W publikacji zastosowano układ chronologiczno-rzeczowy. Całość podzielona jest na pięć części. Pierwsza obejmuje lata 1918 1945. Przedstawiono w niej główne akty kształtujące system służby cywilnej w międzywojennej Polsce tj. ustawę o służbie cywilnej z 1922 roku i jej kolejne nowelizacje, rozporządzenia dotyczące służby przygotowawczej, klasyfikacji stanowisk i obowiązków urzędników służby cywilnej. W części drugiej zaprezentowano akty prawne wpływające na zmianę statusu urzędników służby cywilnej. Trzecia, najbardziej rozbudowana część, poświęcona została zaprezentowaniu kolejnych ustaw o służbie cywilnej począwszy od ustawy z 1996 roku oraz aktualnych rozporządzeń wykonawczych do ustawy z 2008 roku a także aktualnie obowiązujących przepisów w zakresie służby cywilnej. Rozdział czwarty zawiera akty normatywne prezentujące zasady funkcjonowania Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. W części ostatniej przedstawiono wybrane postanowienia i orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego traktujące o służbie cywilnej. W opracowaniu pominięto informacje dotyczące rozporządzeń wykonawczych do ustaw z lat 1996 2008. Wyboru źródeł nie opatrzono komentarzem, ponieważ mają one służyć jako materiał dydaktyczny i badawczy. Autorzy mają nadzieję, że książka przyczyni się do bardziej wnikliwego badania istoty służby cywilnej oraz stanie się przydatnym materiałem dydaktycznym. Jolanta Itrich-Drabarek Agnieszka Filak Kamil Mroczka