SOŁECKA STRATEGIA ROZWOJU WSI LUCHOWO w gminie Łobżenica na lata 2016-2021 Dokument sporządzony przez przedstawicieli Grupy Odnowy Wsi (imię i nazwisko): Ireneusz Pufal, Joanna Warszawska Edward Starszak z udziałem moderatora/moderatorów (imię i nazwisko): Paweł Michalski Marek Romaniec [lipiec] 2016
SPIS TREŚCI 1. Karta diagnozy 2. Sprawozdanie z wizji w terenie 3. Analiza zasobów 4. Analiza SWOT 5. Analiza potencjału 6. Wizja wsi 7. Program długoterminowy odnowy wsi 8. Program krótkoterminowy odnowy wsi
B Początkowa A Inicjalna KARTA DIAGNOZY ZAAWANSOWANIA ODNOWY WSI wraz ze sprawozdaniem z wizji w terenie Gmina: Łobżenica Sołectwo: Luchowo Liczba mieszkańców: 680 Faza odnowy Zakres działań * Rozwój organizacyjny * Sterowanie rozwojem * brak działań działania fragment. lub dotyczące wąskiej grupy istnieje tylko rada sołecka rozproszone działanie organizacji brak planowania działań w wymiarze całej wsi działania spontaniczne porządkowanie wsi zawiązana grupa odnowy wsi opracowanie planu i programu odnowy dla całej wsi projekty startowe (z programu krótkoterminowego) podejmuje się kroki na rzecz przekonywanie mieszkańców do idei odnowy wsi i integrowanie wokół pierwszych przedsięwzięć skoordynowania działań organizacji we wsi planowanie w krótkim horyzoncie czasowym różnorodne projekty (z programu długoterminowego) nastawione na usunięcie podstawowych barier i zaspokojenie głównych potrzeb liczna grupa odnowy wsi (skupia przedstawicieli organizacji i instytucji) zawiązane stowarzyszenie na rzecz rozwoju (odnowy) wsi systematyczne planowanie działań, (np. roczne plany rzeczowo-finansowe, kalendarze imprez) wykorzystywanie gminnych instrumentów wsparcia
D Całościowa C Zaawansowana pobudzenie mieszkańców do odnowy własnych posesji skoordynowane działanie organizacji obecnych we wsi proste instrumenty komunikacji wewnętrznej projekty jakościowo zmieniające kluczowe obszary życia oraz kształtujące strukturę wsi projekty wyróżniające wieś, kształtuje się centrum wiejskie x x koalicja organizacji i instytucji na rzecz odnowy wsi liczne stowarzyszenie odnowy wsi x projektowanie działań (projekty) pozyskiwanie środków zewnętrznych systematyczne planowanie rozwoju (aktualizowanie planu i programu odnowy wsi) x x powszechne zaangażowanie mieszkańców w projekty publiczne powszechna odnowa prywatnych posesji animacja aktywności poszczególnych grup mieszkańców rozwinięta komunikacja wewnętrzna promocja wsi lokalnie oraz regionalnie powiązane ze sobą projekty wywołujące efekt synergiczny (nacisk na tworzenie miejsc pracy) stowarzyszenie odnowy wsi instytucją rozwoju lokalnego (Centrum Aktywności Lokalnej) kompleksowe i szczegółowe planowanie przestrzenne ukształtowane centrum wiejskie świadome kształtowanie czynników rozwoju (np. wykorzystania odnawialnych energii) rozwój wsi oparty na aktywności kluczowych grup mieszkańców (rolników, przedsiębiorców, młodzieży, kobiet) i stowarzyszeń powszechny udział grup mieszkańców w strategicznym planowaniu rozwoju rozwinięta promocja oraz komunikacja z otoczeniem
projekty kreujące wieś tematyczną dostosowanie projektów prywatnych do programu odnowy wsi instrumenty wsparcia działań prywatnych Wstaw X gdy spełnia warunek Sprawozdanie z wizji w terenie Miejsce i data przeprowadzenia wizji: Luchowo 12.07.2016 Uczestnicy: Marek Romaniec, Ireneusz Pufal Krótka charakterystyka wsi: (aktywność mieszkańców, funkcjonujące organizacje pozarządowe, infrastruktura, charakter zabudowy, fundusze) Luchowo to miejscowość wchodząca w skład gminy Łobżenica,. Luchowo jest miejscowością zlokalizowaną na granicy z Łobżenicą. Zlokalizowana jest wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 242. Cechą charakteryzującą Luchowo jest zabudowa jednorodzinna, gospodarcza, układ wsi wielodrożnicy. Stan infrastruktury technicznej wymaga poprawy zwłaszcza w zakresie dróg. Na terenie Luchowa, zwyczajowo przyjęto nazwy poszczególnych jego obszarów takich jak: Florowo, Berlinki, Linki, Aleja Mała, Aleja Duża, KDF. Sołectwo zajmuje powierzchnię 1 052,97 ha co stanowi 5,53 % powierzchni gminy. Mieszkańcy aktywni chętnie działają na rzecz swojego sołectwa. Kilka organizacji pozarządowych takich jak OSP, Stowarzyszenie Gminna Rada Kobiet w Łobżenicy Koło Terenowe Luchowo. Część mieszkańców aktywnie działa w organizacjach pozarządowych w pobliskiej Łobżenicy. Sołectwo aktywnie korzysta ze środków zewnętrznych na rozwój infrastruktury, ponadto posiada fundusz sołecki. Z przeprowadzonej wizji w terenie sporządzono dokumentację fotograficzną (płyta CD). Data: 12.07.2016 Sporządził: Marek Romaniec
KULTUROWY PRZYRODNICZY ANALIZA ZOSOBÓW ANALIZA ZASOBÓW część I RODZAJ ZASOBU* Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje walory krajobrazu, rzeźby terenu Teren pagórkowaty stan środowiska dobry walory klimatu Sprzyjający walory szaty roślinnej różnorodna cenne przyrodniczo obszary lub obiekty Jeziora/Luchowskie, Popówek, Żebinek,Króla Kozłowskiego lasy, Natura 2000- Dorzecze rzeki Łobżonki świat zwierzęcy (ostoje, siedliska) Zwierzyna płowa i leśna Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw X) MAŁE DUŻE WYRÓŻNIAJĄCE wody powierzchniowe (cieki, rzeki, stawy) Łobżonka wody podziemne - gleby III, IV, kopaliny - walory geotechniczne - Osadnictwo międzywojenne walory architektury - Poniatówki Plac zabaw, boisko, walory przestrzeni wiejskiej publicznej świetlica, strzelnica bractwa kurkowego Dawne budynki szkolne, budynki pofolwarczne, walory przestrzeni wiejskiej prywatnej zadbane posesje mieszkańców Kapliczka Jana zabytki i pamiątki historyczne Nepomucena, osobliwości kulturowe - 2 krzyże przydrożne, miejsca, osoby i przedmioty kultu Figura św. Jana Nepomucena święta, odpusty, pielgrzymki - Tworzenie wieców tradycje, obrzędy, gwara dożynkowych Legenda o Luchowie, legendy, podania i fakty historyczne Historia wsi Luchowo przekazy literackie
INFRASTR UKTURA TECHNIC INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA OBIEKTY I TERENY ważne postacie i przekazy historyczne Monografia Łobżenicy specyficzne nazwy Nazwy osad: Florowo, Linki, Bucholcowo Aleja Duża, Aleja. Mała, Berlinki, KDF specyficzne potrawy czarnina dawne zawody Kowal, stolarz, cieśla, stolarz zespoły artystyczne, twórcy - ANALIZA ZASOBÓW część II RODZAJ ZASOBU Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje działki pod zabudowę mieszkaniową Teren Berlinek Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw X) MAŁE DUŻE WYRÓŻNIAJĄCE działki pod domy letniskowe Teren przy Ośrodku Malwa działki pod zakłady usługowe i przemysł Tereny za centrum zabudowy pustostany mieszkaniowe - pustostany poprzemysłowe Obiekty po bazie SKR tradycyjne nieużytkowane obiekty gospodarskie (stodoły, spichlerze, kuźnie, - młyny, itp.) place publicznych spotkań, festynów Plac zabaw, boisko sale spotkań, świetlice, kluby Świetlica wiejska miejsca uprawiania sportu Boisko / zawody hipiczne/ miejsca rekreacji Ośrodek Malwa, Gospodarstwo agroturystyczne ścieżki rowerowe, szlaki turystyczne Ścieżka przy drodze wojewódzkiej 242 szkoły Fila szkoły podstawowej w Łobżenicy przedszkola Oddział przedszkolny biblioteki Biblioteka przyszkolna placówki opieki społecznej - placówki służby zdrowia - wodociąg, kanalizacja drogi (nawierzchnia, oznakowanie oświetlenie) Wieś w całości zwodociągowana i częściowo skanalizowana Drogi asfaltowe, gruntowe utwardzone częściowo utwardzone
GOSPODARKA, ROLNICTWO chodniki, parkingi, przystanki sieć telefoniczna i dostępność Internetu telefonia komórkowa Chodnik przez wieś przy drodze 242, przystanek autobusowy Wieś ztelefonizowana, dostęp do Internetu w całej miejscowości Dostępne wszyscy operatorzy inne ANALIZA ZASOBÓW część III RODZAJ ZASOBU Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw X) MAŁE DUŻE WYRÓŻNIAJĄCE Niewiele i miejsca pracy (gdzie, ile? ) rozproszone Tartak Hedmar, Ośrodek - wypoczynkowy Malwa Zakład znane firmy produkcyjne i zakłady Budowlany K usługowe i ich produkty Bruskiego, Sklep z środkami do produkcji rolnej i materiałami budowlanymi gastronomia - Ośrodek Malwa 50osób, miejsca noclegowe Gospodarstwo Agroturystyczne U Ewy 20 osób Gospodarstwa rodzinne o gospodarstwa rolne średniej wielkości 20 30 Ha Hodowla bydła mlecznego i trzody uprawy hodowle chlewnej, uprawa zbóż i kukurydzy możliwe do wykorzystania odpady - produkcyjne x
INFORMACJE DOSTĘPNE O WSI MIESZKAŃCY ( KAPITAŁ SPOŁECZNY I LUDZKI) ŚRODKI FINANSOWE I POZYSKIWANIE FUNDUSZY zasoby odnawialnych energii Panele słoneczne Fundusz sołecki Fundusz środki udostępniane przez gminę profilaktyki przeciwalkoholowej środki wypracowywane Dochody z festynów i własnych wytworów, darowizny autorytety i znane postacie we wsi - krajanie znani w regionie, w kraju i zagranicą osoby o specyficznej lub ważnej dla wiedzy i umiejętnościach, m.in. studenci - 10 nauczycieli, 1 lekarz medycyny, Lekarz weterynarii, 5 urzędników 5 sponsorów przedsiębiorcy, sponsorzy osoby z dostępem do Internetu i umiejętnościach informatycznych 25 przedsiębiorców Przeważająca część mieszkańców wsi pracownicy nauki - OSP, Gminna Rada związki i stowarzyszenia Kobiet, Bractwo strzeleckie kontakty zewnętrzne (np. z mediami) Prasa lokalna i regionalna współpraca zagraniczna i krajowa - publikatory, lokalna prasa książki, przewodniki strony www Panorama Łobżenicy, Historia wsi Luchowo - Zasoby wszelkie elementy materialne i niematerialne wsi i związanego z nią obszaru, które mogą być wykorzystane obecnie bądź w przyszłości w realizacji publicznych bądź prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi. Zwrócić uwagę na elementy specyficzne i rzadkie (wyróżniające wieś). Opracowanie: Ryszard Wilczyński
ANALIZA SWOT SILNE STRONY (atuty wewnętrzne) 1.Walory przyrodnicze duża liczba czystych, urokliwych jezior. T 2.Tereny leśne. T 3.Dużo zieleni na terenie miejscowości. T 4.Aktywnie działające organizacje społeczne skupiające mieszkańców. T 5.Duże zaangażowanie mieszkańców w dbałość o dobro społeczne. T 6.Tradycyjne imprezy organizowane na terenie miejscowości promujące ją i mieszkańców. J 7.Położenie w niewielkiej odległości od Łobżenicy. S 8. Położenie wzdłuż drogi wojewódzkiej. J 9.Różnorodność działań gospodarczych podejmowanych przez mieszkańców. B 10.Wysoki poziom rolnictwa. B 11. Zanikający zawód kowal prowadzący własną działalność. T 12.Bogate dziedzictwo kulturowe. T 13. Grupa aktywnej młodzieży. T 14.Silna grupa mieszkańców o specyficznych kwalifikacjach. T 15. Aktywna grupa seniorów. T 16.Podmioty prowadzące działalność wypoczynkową. B SŁABE STRONY (słabości wewnętrzne) 1.Świetlica wiejska w złym stanie. S 2.Brak oznakowania atrakcyjnych obszarów. B 3.Niedostateczny stan dróg gruntowych.s, 4. Brak miejsc piknikowych. S 5.Niedostateczne wyposażenie świetlicy wiejskiej. S 6. Mało miejsc rekreacji dla młodzieży i dorosłych.s 7.Zbyt mało chodników, brak ścieżek rowerowo pieszych wokół jezior.s 8.Brak zagospodarowania terenów wokół świetlicy. S. 9.Brak boiska do gier zespołowych. S 10.Brak siłowni zewnętrznej. S 11.Mało ofert pracy szczególnie dla młodych osób. B 12.Mało informacji o miejscowości i brak promocji jej walorów. B 13.Duży ruch tranzytowy powodujący zagrożenia i niszczenie drogi. S 14.Brak rozwiązań oczyszczania ścieków na terenach rozproszonej zabudowy wsi. S SZANSE (okazje zewnętrzne płynące z otoczenia) 1.Możliwość wykorzystania środków z PROW na rozwój gospodarczy gospodarstw rolnych. B 2.Możliwość zainwestowania środków na obszarach wiejskich na zwiększenie konkurencyjności gospodarstw rolnych i poprawę warunków życia mieszkańców. B 3.Trend budowy domów za miastem. B 4.Duże zainteresowanie wypoczynkiem na wsi. J 5.Moda na powrót do korzeni, na tradycyjne potrawy. T 6.Zwiększenie zainteresowania produktami wyrabianymi, wyprodukowanymi naturalnymi metodami. T 7.Możliwość wykorzystania środków z funduszy europejskich i krajowych na rozwój infrastruktury technicznej i społecznej. B 8.Poprawa dostępu do Internetu i łatwy dostęp do mediów lokalnych i regionalnych. J ZAGROŻENIA (zagrożenie płynące z otoczenia) 1.Brak potencjalnych inwestorów. B 2.Konieczność przekształceń w rolnictwie w zakresie intensyfikacji produkcji i areału powierzchniowego gospodarstw. B 3. Dostosowanie działalności do standardów jakościowych wymaganych przez UE. B 4.Trudności ze zbytem produktów rolnych. B 5.Ograniczone źródła finansowania zewnętrznego. B 6.Duże zainteresowanie innych sołectw wsparciem finansowym gminy. B 7.Migracja młodych ludzi do miasta i za granicę. B
Analiza potencjału rozwojowego wsi 1 0 2 2 11 0 0 0 ( - ) ( + ) Standard życia (warunki materialne) 7,1,3,4,5,6,7,8,9,10,13,14 Jakość życia (warunki niematerialne) 6,8,4,8 Tożsamość wsi i wartości życia wiejskiego 3 4 1,2,3,4,5,11,12,13,14,15, 5,6 Byt (warunki ekonomiczne) 1,2,3,4,5,6,7,9,10,16,1,2,3, 7,2,11,12 10 2 0 0 3 7 ( + ) ( - ) silne strony szanse + słabe strony zagrożenia -
SILNE STRONY SZANSE SŁABE STR ONY ZAGROŻENIA Tożsamość wsi i wartości życia wiejskiego (+) + 10 2 0 0 Wnioski: Obszar mocny, otoczenie korzystne. Przewaga mocnych stron w obszarze tożsamości, należy je wykorzystywać w procesie rozwoju Standard życia (warunki materialne) ( - ) = 1 0 11 0 Wnioski: Obszar słaby, otoczenie obojętne. Słabe strony zdecydowanie przeważają. Standard ten wymaga działań długoterminowych, budowania infrastruktury publicznej mającej wpływ na jakość życia mieszkańców Jakość życia (warunki niematerialne i duchowe) ( + ) + 2 2 0 0 Wnioski: Obszar pozytywny, otoczenie korzystne. Należy wspierać mieszkańców w wykorzystywaniu mocnych stron obszaru oraz wykorzystywać szanse pojawiające się w otoczeniu. Byt (warunki ekonomiczne) ( = ) + 3 4 3 7 Wnioski: Obszar stabilny, otoczenie niekorzystne. Należy podjąć działania wykorzystujące silne strony i szanse w procesie odnowy wsi oraz podejmować działania mające na celu eliminację zagrożeń
WIZJA WSI (hasłowa i opisowa): Wizja hasłowa: Luchowo gdzie marzenia się spełniają a plany się realizują Wizja opisowa: Wieś Luchowo w której żyją uśmiechnięci, szczęśliwi i zawsze życzliwi ludzie, sołectwo, które jest ostają dla rekreacji i wypoczynku potrafiące ugościć wszystkich mieszkańców i gości, ceniących sobie ciszę i spokój oraz piękno terenu. Wizja Obrazkowa
PROGRAM DŁUGOTERMINOWY ODNOWY WSI Wizja wsi (hasłowa): Luchowo gdzie marzenia się spełniają a plany się realizują 1. CELE Co trzeba osiągnąć by urzeczywistnić wizję naszej wsi? I. Plan rozwoju II. Program rozwoju 2. Co nam pomoże osiągnąć cele? (zasoby, silne strony, szanse) ZASOBY których użyjemy ATUTY silne strony i szanse jakie wykorzystamy 1 Zacienienie więzi międzyludzkich Mieszkańcy wsi Aktywność społeczna różnych mieszkańców 3. Co nam może przeszkodzić? (słabe strony, zagrożenia) BARIERY Słabe strony jakie wyeliminujemy Zagrożenia jakich unikniemy A. TOŻSAMOŚĆ WSI I WARTOŚCI ŻYCIA WIEJSKIEGO Zatrzymanie migracji Projekty, przedsięwzięcia jakie wykonamy? Cykl festynów: Dożynki, Dzień Dziecka Dzień matki, Spotkanie kolędowe B. STANDARD ŻYCIA 1.Poprawa bezpieczeństwa poruszania się po drogach 2.Stworzenie miejsc do wypoczynku i rekreacji Pobocza jezdni Działki gruntów gminnych Mieszkańcy wsi Możliwość wykorzystania funduszy z programu rozwoju obszarów wiejskich Podmioty prowadzące działalność turystyczną Ograniczone fundusze własne Zniechęcenie do pracy społecznej Bariery w pozyskaniu funduszy własnych 1.1 Przebudowa drogi przez wieś wraz z chodnikami i odwodnieniem. 1.2 Budowa ścieżek rowerowo- pieszych 2.1 Budowa siłowni zewnętrznej 2.2 Budowa boiska do gier zespołowych 2.3 Utworzenie miejsca piknikowego C. JAKOŚĆ ŻYCIA
1. Poprawa poziomu samoorganizacji mieszkańców wsi 2. Organizacja centrum społecznego mieszkańców wsi Grupa aktywnych mieszkańców Oczekiwania mieszkańców wsi Możliwość zaangażowania Śródków z funduszu soleckiego i funduszy uni europejskiej Migracja mieszkańców 1.1 Powołanie stowarzyszenia Towarzystwo miłośników Luchowa 2.1 Przebudowa świetlicy wiejskiej wraz z zagospodarowaniem terenu 1. Rozwój małej przedsiębiorczości 2. Aktywizacja turystyki i rekreacji Tereny pod rozbudowę Jeziora i atrakcyjne obszary wiejskie Dobra współpraca z władzami lokalnymi Rozwinięta sieć dróg wiejskich Korzystne położenie Dostępność funduszy europejskich D. BYT Zbyt mała dostępność do środków Unii Europejskiej Brak wiary we własne możliwości prowadzenia atrakcyjnej działalności 1.1 Wydanie informatora o możliwościach inwestycyjnych wsi 1.2 Organizacja szkoleń i kursów warsztatów i konferencji 2.1 wydanie folderów promujących walory wsi w zakresie wypoczynku i rekreacji
PROGRAM KRÓTKOTERMINOWY ODNOWY WSI na OKRES Luchowo na okres 2 lat. Kluczowy problem Odpowiedź Propozycja projektu Czy nas stać na realizację? (tak/nie) Organizacyjnie Finansowo Punktacja Hierarchia Co nas najbardziej zintegruje? Imprezy integracyjne Cykl festynów wiejskich Bawimy się razem / Dzień Dziecka, Dzień matki, dożynki wiejskie, spotkanie kolędowe/ tak tak 12 III Na czy nam najbardziej zależy? Ładna świetlica wiejska Przebudowa świetlicy wiejskiej wraz z zagospodarowaniem terenu tak nie 20 I Co nam najbardziej przeszkadza? Duże natężenie ruchu Modernizacja drogi przez wieś z chodnikami i odwodnieniem nie nie 16 II Co najbardziej zmieni nasze życie? Miejsca wypoczynku i rekreacji Budowa siłowni zewnętrznej tak nie 4 V Co nam przyjdzie najłatwiej? Zorganizowanie mieszkańców wsi Powołanie stowarzyszenia Towarzystwo Przyjaciół Luchowa tak tak 8 IV Na realizację jakiego projektu planujemy pozyskać środki zewnętrzne? Z jakich źródeł? Budowa siłowni zewnętrznej. Przebudowa świetlicy wiejskiej. Modernizacja drogi przez wieś z chodnikami. Źródła :PROW, Budżet gminy
Podpisy przedstawicieli Grupy Odnowy Wsi: uczestniczących w przygotowaniu dokumentu: Ireneusz Pufal, Joanna Warszawska Edward Starszak Podpis/podpisy moderatora/ów odnowy wsi: Paweł Michalski Marek Romaniec Załączniki: 1. Listy obecności na warsztatach sołeckich 2. Dokumentacja zdjęciowa z przeprowadzonej wizji terenowej oraz warsztatów sołeckich (płyta CD).