Załącznik nr 3 - PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI w SYTUACJACH KRYZYSOWYCH takich jak: 1) W przypadku uzyskania informacji, że uczeń który, nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel podejmuje następujące kroki: Przekazuje uzyskaną informację wychowawcy klasy. Wychowawca informuje o fakcie pedagoga szkolnego i dyrektora szkoły. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz z uczniem, w ich obecności. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji profilaktycznej może zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki i udział dziecka w programie terapeutycznym. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, szkoła pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję (specjalistę ds. nieletnich). Podobnie, szkoła powiadamia sąd lub policję, jeżeli wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem, psychologiem, itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji. Jeżeli zachowania świadczące o demoralizacji przejawia uczeń, który ukończył 18 lat, to nauczyciel informuje dyrektora szkoły, a dyrektor szkoły zawiadamia policję. W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu przez ucznia, który ukończył 17 lat, przestępstwa ściganego z urzędu lub jego udziału w działalności grup przestępczych, zgodnie z art. 304 kodeksu postępowania karnego, szkoła jako instytucja jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub policję. 2) W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków podejmuje następujące kroki: Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy. Odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go samego; stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie. Wzywa lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej. 1
Zawiadamia o tym fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów, których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły. Gdy rodzice/opiekunowie odmówią odebrania dziecka, o pozostaniu ucznia w szkole, czy przewiezieniu do placówki służby zdrowia, albo przekazaniu go do dyspozycji funkcjonariuszom policji - decyduje lekarz, po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły. Szkoła zawiadamia najbliższą jednostkę policji, gdy rodzice ucznia będącego pod wpływem alkoholu - odmawiają przyjścia do szkoły, a jest on agresywny, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób. W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości, policja ma możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień, albo do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych - na czas niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do 24 godzin). O fakcie umieszczenia zawiadamia się rodziców/opiekunów oraz sąd rodzinny jeśli uczeń nie ukończył 18 lat. Jeżeli powtarzają się przypadki, w których uczeń (przed ukończeniem 18 lat) znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie szkoły, to szkoła ma obowiązek powiadomienia o tym policji (specjalisty ds. nieletnich) lub sądu rodzinnego. Spożywanie alkoholu na terenie szkoły przez ucznia, który ukończył 17 lat, stanowi wykroczenie z art. 43 ust. l Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Należy o tym fakcie powiadomić policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tej instytucji. 3) W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk podejmuje następujące kroki: Nauczyciel zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji, próbuje (o ile to jest możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić, do kogo znaleziona substancja należy. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły, który wzywa policję. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i szczegółowo informacje ją o zaistniałym zdarzeniu. 4) W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk, podejmuje następujące kroki: Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor, itp.) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży), ewentualnie innych przedmiotów budzących podejrzenie co do ich związku z poszukiwaną substancją. Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia - jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla policji. 2
O swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa. W przypadku, gdy uczeń, mimo wezwania, odmawia przekazania nauczycielowi substancji i pokazania zawartości teczki, szkoła wzywa policję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki policji. Właściwym zachowaniem jest wezwanie na miejsce policji, która zabezpiecza substancję. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo, uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę z ustaleń wraz ze swoimi spostrzeżeniami. 5) Postępowanie nauczyciela wobec ucznia - sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa: niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły, ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia, przekazanie sprawcy (o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) dyrektorowi szkoły, lub pedagogowi szkolnemu pod opiekę, powiadomienie rodziców ucznia - sprawcy, niezwłoczne powiadomienie policji w przypadku gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała, itp.) lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jego tożsamość nie jest nikomu znana, zabezpieczenie ewentualnych dowodów przestępstwa, lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa i przekazanie ich policji (np. sprawca rozboju na terenie szkoły używa noża i uciekając porzuca go lub porzuca jakiś przedmiot pochodzący z kradzieży). 6) Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego: udzielenia pierwszej pomocy (przedmedycznej), bądź zapewnienia jej udzielenia poprzez wezwanie lekarza, w przypadku kiedy ofiara doznała obrażeń, niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły, powiadomienie rodziców ucznia, niezwłoczne wezwanie policji w przypadku, kiedy istnieje konieczność profesjonalnego zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia. W przypadku znalezienia na terenie szkoły broni, materiałów wybuchowych, innych niebezpiecznych substancji lub przedmiotów, należy zapewnić bezpieczeństwo przebywającym na terenie szkoły osobom, uniemożliwić dostęp osób postronnych do tych przedmiotów i wezwać policję - tel. 997 lub 112. 3
W każdym przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia, który nie ukończył 17 lat, szkoła zawiadamia policję lub sąd rodzinny, a w przypadku popełnienia przestępstwa przez ucznia, który ukończył 17 rok życia prokuratora lub policję. 7) Procedura postępowania w związku z ryzykiem podejmowania przez młodzież prób samobójczych. Strategia reagowania w przypadku zagrożenia samobójstwem ucznia jest procesem długofalowym, obejmującym następujące etapy: Etap I - działania prewencyjne: 1. Zapoznanie Rady Pedagogicznej z problematyką związaną z ryzykiem podejmowania prób samobójczych w okresie adolescencji z udziałem specjalisty z Poradni Zdrowia Psychicznego lub Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej każdego roku/. /termin: do listopada 2. Zapoznanie uczniów z tematyką z zakresu zagrożeń w obszarze zdrowia psychicznego, choroby, higiena pracy umysłowej, etc. w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy oraz różnorodnych akcji i kampanii profilaktycznych. Zagadnienia zalecane do omówienia z uczniami: Klasa I: Budowanie poczucia wzajemnego zaufania - integracja zespołu klasowego. Rola emocji w kontaktach interpersonalnych. Umiejętność radzenia sobie w sytuacji zagrożenia. - psycholog szkolny, wychowawca, specjaliści. Klasa II: Higiena zdrowia psychicznego. Mechanizmy podejmowania prób samobójczych. - psycholog z PPP, przeszkoleni specjaliści. Klasa III: Stres egzaminacyjny oraz dokonywanie świadomych wyborów życiowych (co należy wiedzieć przed podjęciem decyzji edukacyjno - zawodowej). Jak sobie radzić w sytuacjach stresogennych? - doradca zawodowy, psycholog szkolny, specjaliści. Dyrektor koordynuje doskonalenie nauczycieli w zakresie szeroko rozumianej profilaktyki skutecznej w sytuacjach interwencji kryzysowej. Diagnozowanie uczniów ze Specjalnymi Potrzebami Edukacyjnymi oraz dostosowywanie odpowiednich form pomocy psychologiczno - pedagogicznej w celu minimalizacji stanów lękowo - depresyjnych. 4
Etap II - działania interwencyjne: 1. Otoczenie osoby z grupy ryzyka szczególną pomocą i specjalistycznym wsparciem, (pracownik szkoły, który dowiedział się o zamiarze lub próbie popełnienia samobójstwa ucznia, w szkole lub poza szkołą, natychmiast nawiązuje i podtrzymuje kontakt z dzieckiem). 2. Następnie niezwłocznie powiadamia dyrektora szkoły. 3. Dyrektor szkoły zapewnia uczniowi bezpieczeństwo fizyczne poprzez: Izolację ucznia od grupy rówieśniczej, Uczeń zostaje powierzony pod opiekę osoby dorosłej, Udzielona zostaje w razie potrzeby pomocy przedmedyczna, Równocześnie powiadomieni o zaistniałej sytuacji zostają rodzice/opiekun prawny ucznia, ewentualnie pogotowie ratunkowe, funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji. Dyrektor szkoły podejmuje również następujące czynności: Powiadamia o zaistniałej sytuacji organ nadzoru pedagogicznego, organ prowadzący. Dyrektor szkoły powołuje interwencyjny zespół kryzysowy (dyrektor, psycholog, pedagog, nauczyciel - wychowawca, specjalista z PPP, pielęgniarka szkolna) do przeprowadzenia pełnej diagnozy sytuacji i podjęcia stosownych działań interwencyjnych oraz współpracy międzyinstytucjonalnej. Etap III działania pokryzysowe: Interwencyjny Zespół Kryzysowy: nawiązuje współpracę z instytucjami, które mogą pomóc w rozwiązaniu sytuacji kryzysowej (PPP, PCPR, PZP i inne), przeprowadza interwencję w środowisku szkolnym i rodzinnym ucznia prowadzoną przez przeszkolonego pedagoga, psychologa z PPP lub PZP. szczegółowo diagnozuje ryzyko ponownego podjęcia próby samobójczej. organizuje zajęcia prewencyjne w zespole klasowym minimalizując tzw. efekt Wertera (naśladownictwo w grupie rówieśniczej) oraz udziela pomocy społeczności szkolnej w odreagowaniu stresu w związku z zaistniałą sytuacją. opracowuje szczegółową dokumentację dotyczącą zaistniałej sytuacji. 5
METODY WSPÓŁPRACY Gimnazjum nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi w ie z POLICJĄ W ramach długofalowej pracy profilaktyczno - wychowawczej szkoła i policja utrzymują stałą, bieżącą współpracę w zakresie profilaktyki zagrożeń. Koordynatorami współpracy są: dyrektor szkoły, szkolny koordynator do spraw bezpieczeństwa, pedagog szkolny, specjalista ds. nieletnich i patologii właściwej jednostki policji oraz dzielnicowy, w rejonie którego znajduje się szkoła. W ramach współpracy policji ze szkołą organizuje się: spotkania pedagoga, nauczycieli, dyrektora szkoły z policjantami, spotkania tematyczne młodzieży szkolnej z udziałem policjantów m.in. na temat odpowiedzialności nieletnich za popełniane czyny karalne, prawnych aspektów narkomanii, wychowania w trzeźwości itp. oraz na temat zasad bezpieczeństwa, zachowań ryzykownych oraz sposobów unikania zagrożeń, informowanie policji o zdarzeniach na terenie szkoły wypełniających znamiona przestępstwa, stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia uczniów oraz o przejawach demoralizacji dzieci i młodzieży, udzielanie przez policję pomocy szkole w rozwiązywaniu trudnych, mogących mieć podłoże przestępcze problemów, które zaistniały na terenie szkoły, wspólny - szkoły i policji - udział w lokalnych programach profilaktycznych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom oraz zapobieganiem demoralizacji i przestępczości nieletnich. UWAGA: Policja jest wzywana do szkoły w sytuacjach, o których mowa w "Procedurach" albo, gdy wyczerpane zostaną środki możliwe do zastosowania przez szkołę w określonej sytuacji, w których obecność policji jest konieczna. Każda, dotycząca uczniów wizyta policjanta w szkole, jest uzgodniona z dyrektorem szkoły. W przypadku zauważenia w najbliższym otoczeniu szkoły (park) sytuacji stwarzającej zagrożenie dla młodzieży (np. grupka bijących się, spożywających alkohol lub zachowujących się nieodpowiednio młodych ludzi) dyrektor szkoły powiadamia najbliższą jednostkę policji. 6
Załącznik 4 - WYKAZ SPECJALISTYCZNYCH PLACÓWEK / INSTYTUCJI wspomagających pracę szkoły w realizacji założeń Programu Profilaktycznego Gimnazjum nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi w ie Lp. Nazwa instytucji Adres Telefon 1. Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna, ul. Szubianki 21 62 747 2245 2. Poradnia Zdrowia Psychicznego. NZOZ ul. Śródmiejska 32 62 5052255 3. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Zenon Marcinkowski, gminny koordynator ds. uzależnień Al. Niepodległości 10 62 749 9663 4. Ośrodek Terapii Uzależnień ul. Kościuszki 18 62 7471522 5. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci 62 747 2273 6. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie 7. Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla ofiar Przemocy w Rodzinie 8. Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej 62 505 4606 ul. Szubianki 21 ul. Szubianki 21 62 505 4606 ul. Wrocławska 39 62 747 0160 9. Sąd Rejonowy w ie Wydział Rodzinny i Nieletnich 10. Ośrodek Kuratorski 11. Komenda Powiatowa Policji, Policyjna Izba Dziecka ul. T. Kościuszki Sąd Rejonowy w ie Al. Niepodległości 15 ul.t. Kościuszki 29 62 747 3374 62 5052960 62 749 8225 12 TELEFONY ALARMOWE: Policja Pogotowie ratunkowe Straż pożarna 997 999 998 116 111 Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 800 100 100 Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawach bezpieczeństwa dzieci 800 12 12 12 Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka 7
załącznik nr 5 DOPALACZE - Gdzie szukać pomocy? Najważniejsze numery telefonów 800 060 800 Bezpłatna, całodobowa infolinia Głównego Inspektora Sanitarnego. Pod tym numerem telefonu możemy uzyskać informacje na temat negatywnych skutków zażywania dopalaczy oraz o możliwościach leczenia. Infolinia jest także przeznaczona dla rodziców, którzy mają wątpliwości czy ich dzieci zażywają dopalacze. Na infolinię GIS można przekazywać także informacje, które mogą ułatwić służbom dotarcie do osób handlujących tymi nielegalnymi substancjami. 116 111 Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży. Służy on młodzieży i dzieciom potrzebującym wsparcia, opieki i ochrony. Zapewnia dzwoniącym możliwość wyrażania trosk, rozmawiania o sprawach dla nich ważnych oraz kontaktu w trudnych sytuacjach. Telefon prowadzi Fundacja Dzieci Niczyje. Linia jest dostępna codziennie w godzinach 12:00 22:00, pomoc online dostępna na www.116111.pl/napisz. Tylko w 2014 roku specjaliści przeprowadzili 3205 rozmów dotyczących kontaktu dzieci z substancjami psychoaktywnymi. 800 100 100 Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawach bezpieczeństwa dzieci. To bezpłatna i anonimowa pomoc telefoniczna i online dla rodziców i nauczycieli, którzy potrzebują wsparcia i informacji w zakresie przeciwdziałania i pomocy dzieciom przeżywającym kłopoty i trudności wynikające z problemów i zachowań ryzykownych takich jak: agresja i przemoc w szkole, cyberprzemoc i zagrożenia związane z nowymi technologiami, wykorzystywanie seksualne, kontakt z substancjami psychoaktywnymi, uzależnienia, depresja, myśli samobójcze, zaburzenia odżywiania. Telefon prowadzi Fundacja Dzieci Niczyje. Linia dostępna od poniedziałku do piątku w godzinach 12:00 18:00, pomoc online dostępna pod adresem pomoc@800100100.pl. W pierwszym półroczu 2015 roku 61 rozmów dotyczyło problemów z substancjami psychoaktywnymi (www.800100100.pl). 800 12 12 12 Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka. Osoby poszukujące pomocy oraz informacji na temat dopalaczy mogą korzystać także z telefonu zaufania Rzecznika Praw Dziecka. Numer przeznaczony jest zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, którzy chcą zgłosić problemy dzieci. Telefon jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.15 do 20.00. Po godzinie 20.00 oraz w dni wolne od pracy, każdy może przedstawić problem i zostawić numer kontaktowy. Pracownik telefonu zaufania oddzwoni następnego dnia. 112 Jednolity numer alarmowy obowiązujący na terenie całej Unii Europejskiej. 8