Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26.10.1982r (Dz.U. nr 11 poz. 109 z 2002 r. ze zm.)
1. Przeciwdziałanie demoralizacji 2. Przeciwdziałanie przestępczości nieletnich; 3. Resocjalizacja nieletnich którzy dopuścili się czynów naruszających normy prawne bądź zasady współżycia społecznego 4. Dążenie do umacniania funkcji opiekuńczo-wychowawczej i odpowiedzialności prawnej rodziców za wychowanie nieletnich.
Nieletni : (zgodnie art. 1 par.1u.p.n) 1) osoba, która nie ukończyła 18 lat, a przejawia zachowania świadczące o demoralizacji 2) osoba, która ukończyła 13 lat, a nie ukończyła lat 17 i popełnienia czyn karalny 3) osoba, która nie ukończyła 21 roku życia i względem której zostały orzeczone środki wychowawcze lub poprawcze
Małoletni: - osoba, która nie ukończyła 18 lat i nie zawarła związku małżeńskiego przed osiągnięciem tego wieku Młodociany - osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lata. Czyn karalny czyn zabroniony przez ustawę jako przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo wykroczenie określone w art.51, 69,74,76,85,87,119,122,124,133, 143 KW.
Art.51 zakłócanie porządku publicznego albo wywołanie zgorszenia w miejscu publicznym, Art. 69- niszczenie, uszkadzanie lub usuwanie znaków umieszczonych przez organa państwowy Art. 74- niszczenie, uszkadzanie lub usuwanie znaków lub urządzeń zapobiegających niebezpieczeństwu Art.76-rzucanie kamieniami lub innymi przedmiotami w pojazd będący w ruchu, Art. 85- samowolna zmiana znaków lub sygnałów drogowych, Art. 87-prowadzenie pojazdu przez osobę znajdującą się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, Art. 119- kradzież lub przywłaszczenie mienia o wartości do 400 zł Art.122-paserstwo mienia o wartości do 400 zł Art. 124-niszczenie lub uszkadzanie mienia, jeśli szkoda nie przekracza 400 zł Art.133-spekulacja biletami wstępu Art.143-utrudnianie korzystania z urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego.
Wnioski wobec nieletnich sprawców czynów karalnych i nieletnich wykazujących cechy demoralizacji kierowane są do Sądu Rejonowego, Wydział III Rodzinny i Nieletnich Dopuszczone jest rozstrzyganie spraw nieletnich przed Sądem Karnym w szczególnym przypadku, tj. wymienionym w art.10 KK(art.10 par.2 KK Nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego określonego w art. 134, art., 148, par.1,2 lub 3, art.156 par.1lub 3, art. 163 par1 lub 3, art.166, art. 173 par 1lub 3, art. 197 par.3 lub 4, art. 223 par2, art.252 pa. 1 lub 2 oraz w art., 280 może odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie jeżeli okoliczności sprawy, oraz stopień rozwoju sprawcy za tym przemawiają, a w szczególności jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały bezskuteczne
jest szczególna postacią nieprzystosowania społecznego, w szerszym ujęciu demoralizację określa się jako stan osobowości cechujący się negatywnym nastawieniem wobec oczekiwań społecznych zgodnie z rolami społecznymi nieletniego jako syna (córki), ucznia, uczestnika grupy rówieśniczej, uczestnika gry, zabawy itp. Podkreśla się przy tym, że demoralizacja jest wynikiem i jednocześnie przejawem nieprzystosowania społecznego, i nie chodzi o zachowania jednostkowe, sporadyczne, izolowane lecz o zespoły różnorodnych zachowań, powtarzające się wielokrotnie i utrzymujące się.
naruszenie zasad współżycia społecznego: * naruszenie zasad ogólnie przyjętych w szkole, np. statutu, regulaminu, kodeksu * naruszenie godności drugiej osoby poprzez ubliżanie, wyszydzanie, obrażanie np. za pośrednictwem sms, Internetu. systematyczne uchylanie się od realizowania obowiązku szkolnego, używanie alkoholu lub innych środków(np. narkotyków) w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, palenie wyrobów tytoniowych uprawianie nierządu, włóczęgactwo (np. ucieczki z domu) udział w grupach przestępczych stosowanie przemocy
Każdy kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkołę, sąd rodzinny, policje lub inny właściwy organ.
Każdy, kto dowiedziawszy się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym sąd rodzinny lub policję
Art.6. Wobec nieletnich sąd rodzinny może: 1. udzielić upomnienia 2. zobowiązać do określonego postępowania, w tym do naprawienia wyrządzonej szkody, wykonania określonych prac lub świadczeń nas rzecz pokrzywdzonego, przeproszenia pokrzywdzonego, podjęcia nauki, uczestnictwa w odpowiednich zajęciach o charakterze terapeutycznym, wychowawczym lub szkoleniowym, do powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzenia się w stan odurzenia
3. ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania-udzielających poręczenia za nieletniego 4. ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekunów prawnych 5. zastosować nadzór kuratora 6. orzec zakaz prowadzenia pojazdów 7. orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego. 8. Orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, w młodzieżowym ośrodku socjoterapii, albo w ośrodku szkolno-wychowawczym
9. Orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym (nieletni może tam przebywać do ukończenia lat 21.) Ponadto Sąd Rodzinny może: zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowawczych, bytowych, lub zdrowotnych nieletniego a także do ścisłej współpracy ze szkołą do której nieletni uczęszcza, poradnią psychologicznopedagogiczną zobowiązać rodziców lub opiekuna do naprawienia w całości lub w części szkody wyrządzonej przez nieletniego.
rozmowy profilaktyczno-ostrzegawcze z nieletnimi wykazującymi przejawy demoralizacji 2010r- przeprowadzono 20 rozmów dyscyplinujących w obecności rodziców lub opiekunów prawnych 2011r- 25 2012r- 18 profilaktyczne spotkania w szkołach o charakterze informacyjnoedukacyjnym. powiadamianie rodziców o negatywnym zachowaniu dziecka powiadamianie szkół, przedstawicieli instytucji i organizacji o przejawach demoralizacji: wnioskowanie do Sądu Rodzinnego i Nieletnich o zastosowanie środków wychowawczych i poprawczych lub ich zmianę opr. st. sierż. Anna Martuszewska