INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK ORTOPEDA kod 321403 Technik ortopeda (kod 321403) to jeden z zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2014 r. poz. 1145). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik ortopeda powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) oceniania stanu funkcjonalnego pacjenta wymagającego zaopatrzenia ortopedycznego oraz projektowania i wykonywania przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych; 2) opracowywania indywidualnego planu zaopatrzenia ortopedycznego i w środki pomocnicze zgodnie z zaleceniami lekarza oraz potrzebami pacjenta; 3) dobierania, stosowania oraz kierowania procesem technologicznym wykonywania zaopatrzenia ortopedycznego i środków pomocniczych; 4) dokonywania bieżących napraw przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych; 5) podejmowania współpracy z placówkami ochrony zdrowia w zakresie zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze oraz w zakresie wczesnej rehabilitacji pacjenta. Po ukończeniu kształcenia w zawodzie technik ortopeda absolwent może podejmować pracę w: - zakładach wytwórczych i naprawczych przedmiotów ortopedycznych, - przyklinicznych,przyszpitalnych, przysanatoryjnych zakładach wytwórczych przedmiotów ortopedycznych i sprzętu rehabilitacyjnego, - poradniach zaopatrzenia ortopedycznego, - zakładach naukowo-badawczych przedmiotów ortopedycznych i sprzętu rehabilitacyjnego, - punktach dystrybucji przedmiotów ortopedycznych, - oddziałach szpitalnych i przychodniach, - prowadzić własną działalność gospodarczą. 1
ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK ORTOPEDA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2011 2015 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem 2015 1 0 0 0 0 0 Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2014 1 1 0 0 0 0 2013 1 0 0 0 0 0 2012 0 0 0 0 0 0 2011 2 0 0 0 0 0 Wobec faktycznego braku osób bezrobotnych z zawodem technika ortopedy nie poddawano tego zawodu analizom rynku pracy, również zgodnie z przyjętą aktualnie przez MR,PiPS metodologią oceny prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych (MZDiN) na lokalnych rynkach pracy. Również badanie Barometr Zawodów, w prognozie na 2016 rok nie poddało tego zawodu analizie. Barometr Zawodów jest krótkookresową (jednoroczną) prognozą sytuacji w zawodach. Badanie ma charakter jakościowy. Powstaje w trakcie dyskusji grupowej (metodą panelu ekspertów ), dzięki czemu możliwe jest dzielenie się wiedzą oraz uwzględnianie opinii uczestników obserwujących rynek pracy z różnych perspektyw 1. WYNIKI BADAŃ PRACODAWCÓW 2 W badaniach ankietowych pracodawców w latach 2010/11/12/13/14 pracodawcy nie zgłaszali planów zatrudnienia lub zwolnienia osób w zawodzie technik ortopeda. 1 Badanie Barometr Zawodów - http://podlupa.wup.torun.pl/barometr-zawodow/ 2 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania pracodawców w 2010, 2011, 2012 i 2013 i 2014 r. znajduje się na stronie internetowej WUP. 2
ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA SYSTEM OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ Wg danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo w województwie kujawsko-pomorskim zawód ten można zdobyć w 3 niepublicznych szkołach policealnych. Jednakże przeprowadzony wywiad telefoniczny nie potwierdził tych informacji. Wymienione przez System Informacji Oświatowej szkoły nie prowadziły i nie prowadzą kształcenia w zawodzie technika ortopedy, co najwyżej posiadały taką ofertę edukacyjną, niezrealizowaną z powodu braku chętnych. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego określa, że zawód technik ortopeda od 1 września 2012 roku można zdobyć w 4-letnim technikum lub w 2-letniej szkole policealnej oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach. Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany uwzględnić w realizowanym na kursie programie nauczania wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. W zawodzie technika ortopedy wyodrębniono jedną kwalifikację: Wykonywanie i dobieranie przedmiotów ortopedycznych oraz środków pomocniczych 3
Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU TECHNIK ORTOPEDA 3 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód technika mechatronika, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1. Sprawnością motoryczną : Wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają : zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjne (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności : utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). 2. Sumiennością w dążeniu do rezultatów: Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 3. Otwartością na innych : Pozytywne nastawienie i traktowanie innych ludzi oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. 4. Dbałością o rozwój i relacje : Dbałość o nawiązywanie kontaktów i utrzymywanie dobrych relacji oraz przekazywanie wiedzy i doświadczenia przez współpracę w rozwiązywaniu problemów, z korzyścią dla wszystkich. Dostrzeganie współpracowników potrzebujących pomocy i zapewnienie im oczekiwanego wsparcia. 3 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa 2014 4
Szczegółowy wykaz przedmiotów ortopedycznych Rodzaj przedmiotu Wskazania medyczne 1 2 3 1 Proteza kończyny dolnej 2 3 Proteza tymczasowa Proteza robocza kończyny górnej 4 Uchwyty robocze do protez 5 Proteza kosmetyczna kończyny górnej 6 Pończochy kikutowe 7 Gorsety i kołnierze ortopedyczne 8 Aparaty ortopedyczne 9 10 11 12 Ortezy tułowia i szyi Ortezy kończyny górnej i dolnej Obuwie ortopedyczne Obuwie ortopedyczne będące częścią składową aparatu ortopedycznego dolnej Pierwszorazowo po amputacji w dolnej górnej w przypadku, kiedy stan kikuta pozwala na zaprotezowanie tego rodzaju protezą Proteza robocza górnej dolnej, górnej Trwałe dysfunkcje tułowia, szyi Trwałe dysfunkcje kończyn górnych, dolnych Dysfunkcje czasowe tułowia, szyi Dysfunkcje czasowe kończyn górnych, dolnych Kryteria przyznawania zgodnie z załącznikiem Nr 4 do rozporządzenia Obuwie połączone z układem mechanicznym aparatów stabilizujących, odciążających, korekcyjnych i unieruchamiających kończyny dolne 5
13 Laski i kule do stałego użytkowania Laska dla niewidomych (biała) 14 Balkoniki i podpórki do stałego użytkowania 15 Wózek inwalidzki ręczny do stałego użytkowania 16 17 Wózek inwalidzki specjalny stabilizujący plecy i głowę Wózek specjalny dziecięcy stabilizujący plecy i głowę 18 Wózek do raczkowania (pełzak) 19 20 Fotelik do siedzenia dla dzieci Indywidualne przedmioty pionizujące Trwałe upośledzenie sprawności chodu Osoby niewidome i niedowidzące Trwałe upośledzenie sprawności chodu Znaczne trwałe ograniczenie zdolności poruszania się Dla osób dorosłych z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz przy rozległych porażeniach i niedowładach kończyn i tułowia Mózgowe porażenie dziecięce oraz inne schorzenia uniemożliwiające samodzielne poruszanie się Niedowłady mięśniowe u dzieci Mózgowe porażenie dziecięce lub inne schorzenia uniemożliwiające samodzielne poruszanie się Rozległe porażenia i niedowłady kończyn oraz tułowia W województwie kujawsko-pomorskim działa ok. 120 podmiotów zatrudniających techników ortopedów. Mimo braku szkół w Regionie kształcących w tym zawodzie nie odczuwają problemów ze znalezieniem kandydatów do pracy. W kontaktach bezpośrednich z pracodawcami uzyskano także opinię iż zawód technika ortopedy jest wypierany przez inżynierów biomedyków, nb. kształcących się również na UTP w Bydgoszczy. Opracował: Piotr Wełnicki doradca zawodowy WUP w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu Akceptował: Janusz Bokser Toruń, 28.06.2016 r. 6
7