Bitwa pod Monte Cassino
Cassino to miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Lacjum, w prowincji Frosinone. Miasto znajduje się u podnóża wzgórza Monte Cassino. Cassino
Klasztor na Monte Cassino Monte Cassino (Montecasino) - wzgórze we Włoszech (Apeniny Środkowe), nad doliną rzeki Liri, między Rzymem i Neapolem. Wysokość 519 m n.p.m. U podnóża góry znajduje się miasto Cassino. Na szczycie wznosi się opactwo benedyktyńskie z 529 roku. W czasie II wojny światowej miały tu miejsce walki pomiędzy wojskami alianckimi a niemieckimi. W skład wojsk alianckich wchodził II Korpus Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Andersa, którego żołnierze jako pierwsi zawiesili biało-czerwoną flagę po zdobyciu wzgórza zajmowanego przez wojska niemieckie.
Bitwa pod Monte Cassino uważana jest za jedną z najważniejszych bitew II wojny światowej. Odbywała się ona od 17 stycznia do 19 maja 1944. Brali w niej udział: Wielka Brytania Stany Zjednoczone Alianci III Rzesza Niemiecka Włochy III Rzesza Polska Nowa Zelandia Indie Brytyjskie
Dowódcy aliantów Harold Alexander Mark Clark Władysław Anders Bernad Fryberg
Dowódcy III Rzeszy Albert Kesselring Frido von Senger und Etterlin Heinrich von Vietinghoff
Geneza bitwy Po wylądowaniu aliantów na Sycylii (1943) sytuacja Włoch stała się beznadziejna. III Rzesza zmuszona była wesprzeć niepewnego sojusznika na nowym froncie, a po kapitulacji marszałka Badoglio rozpoczęła okupację kraju. Mimo to alianci zdołali wylądować pod Salerno, zająć Neapol i od tego momentu posuwali się wolno na północ. Po zachodniej stronie Apeninów poruszały się oddziały amerykańskiej 5 Armii generała Marka Clarka, a po wschodniej stronie pasma, wzdłuż wybrzeża Adriatyku, 8 Armia Brytyjska generała Bernarda Montgomery'ego. Naczelne dowództwo nad siłami alianckimi we Włoszech sprawował marszałek sir Harold Alexander Sir Bernard Law Montgomery
Droga aliantów do Linii Gustava
Pierwsza bitwa o Monte Cassino Pierwsza bitwa o Monte Cassino trwała od 17 stycznia do 11 lutego 1944 roku. W założeniu była ona powiązana z desantem wojsk alianckich na tyłach wojsk niemieckich pod Anzio (22 stycznia). Jako pierwsze do ataku ruszyły wojska brytyjskie na odcinku przylegającym do Morza Tyrreńskiego w celu zawiązania niemieckich odwodów. 20 stycznia 1944 roku do ataku na Monte Cassino ruszył amerykański II Korpus, wsparty od północy przez Francuski Korpus Ekspedycyjny. Wielokrotnie ponawiane próby zdobycia Monte Cassino, a także przełamania niemieckich pozycji dalej na północ spełzły na niczym, doprowadziły natomiast do skrajnego wykrwawienia amerykańskich i francuskich dywizji. Również desant pod Anzio nie przyniósł spodziewanych rezultatów, gdyż wprawdzie udało się wojskom alianckim zdobyć przyczółek, ale przełamać niemieckiej obrony już nie. Desant wojsk alianckich pod Anzio
Pierwsza bitwa pod Monte Cassino
Druga bitwa o Monte Cassino Zdziesiątkowane wojska amerykańskie zostały zastąpione pod Monte Cassino przez Korpus Nowozelandzki. Siły niemieckie także zostały wzmocnione elitarną 1 Dywizją Spadochronową,,zwaną "Zielonymi Diabłami",,która od tej pory wzięła na siebie główny ciężar walk. 15 lutego 1944 roku 230 amerykańskich bombowców zrzuciło łącznie 1150 ton bomb na klasztor na Monte Cassino, niszcząc je kompletnie. Tego samego i następnego dnia ruiny zostały jeszcze dodatkowo ostrzelane przez artylerię. Jednak klasztor był znacznie lepszą pozycją obronną jako ruina niż jako całość, stając się niezwykle trudną do zdobycia fortecą. Zbombardowanie opactwa benedyktyńskiego rozpoczęło drugą bitwę o Monte Cassino (15-18 luty 1944 roku). Nowozelandczycy w jednym ze starć z niemieckimi snajperami. Na każdym kroku napotykali ciała poległych żołnierzy w poprzednich bitwach. Po 11 dniach zeszli tak nieliczni, że jednostki musiano rozwiązać.
Bombardowanie Klasztoru na Monte Cassino. Bombardowania trwały trzy doby. Ocalały tylko dwie krypty.
Trzecia bitwa o Monte Cassino Przez kolejny miesiąc trwała przerwa w działaniach bojowych. Podobnie jak poprzednią, trzecią bitwę o Monte Cassino (operacja "Dickens", 15-23 marca 1944) rozpoczęło intensywne bombardowanie lotnicze i ostrzał artyleryjski klasztoru i sąsiedniego miasta Cassino. Atak Korpusu Nowozelandzkiego, wzmocnionego brytyjską dywizją, przyniósł pewne zdobycze - udało się opanować stację kolejową w Cassino, a batalionowi Gurkhów, najemników z Nepalu, udało się na pewien czas dotrzeć na odległość 230 metrów od ruin klasztoru. Ostatecznie jednak wojska alianckie zostały odparte, a obie strony poniosły bardzo ciężkie straty.
Czwarta bitwa o Monte Cassino (Operacja "Diadem") - I natarcie Po dotychczasowych niepowodzeniach, głównodowodzący wojsk alianckich we Włoszech, gen. Harold Alexander, zadecydował, że następna próba przełamania Linii Gustawa zostanie przeprowadzona na znacznie większą skalę. W tym celu główne siły obu podległych mu armii (amerykańskiej 5 Armii i brytyjskiej 8 Armii) zostały skoncentrowane na około 30 kilometrowym odcinku od Morza Tyrreńskiego do Monte Cassino. Na południu uderzenie wykonać miały amerykański II Korpus i Francuski Korpus Ekspedycyjny. Brytyjski XIII Korpus miał atakować wzdłuż drogi Neapol-Rzym, zaś kluczowe zadanie zdobycia Monte Cassino powierzono II Korpusowi Polskiemu gen. Władysława Andersa. Gen. Anders (na zdjęciu w środku, podczas narady sztabowców polskich i brytyjskich) przyjął zadanie polskiego korpusu zdobyć Monte Cassino.
Pierwszy atak II Korpusu Polskiego rozpoczął się w nocy z 11 na 12 maja 1944 roku. W odróżnieniu od wojsk poprzednio szturmujących Monte Cassino, II Korpus Polski nie atakował od strony Cassino. Atak polski wyszedł od północnego wschodu, od strony doliny rzeki Rapido i zmierzał ku południu, zmierzając do odcięcia klasztoru od reszty pozycji niemieckich. Niemcy w oparciu o górzysty teren, dobrze przygotowane pozycje i pola minowe, skutecznie powstrzymały polskie natarcie. Czołowe polskie bataliony, gdy poniosły straty sięgające 40-70% stanu osobowego i zużyły całą posiadaną amunicję, otrzymały rozkaz powrotu na pozycje wyjściowe, co nastąpiło w nocy z 12 na 13 maja. Choć pierwszy atak II Korpusu Polskiego zakończył się niepowodzeniem, to zawiązał znaczne siły niemieckie i umożliwił Brytyjczykom sforsowanie rzek Garigliano i Rapido na południe od Monte Cassino. Żołnierze polscy zakładają obozy na stokach odsłoniętych od strony wroga. Byli pod ogniem niemieckim atakującym podczas podchodzenia i schodzenia z linii walk, a nawet podczas odpoczynku. Prowizoryczne osłony z kamieni i bezruch były jedyną obroną.
Czwarta bitwa o Monte Cassino - drugie natarcie Między 13 a 16 maja 1944 roku oddziały II Korpusu Polskiego prowadziły działania rozpoznawcze i przygotowywały się do ponownego szturmu. Kolejny atak na Monte Cassino rozpoczął się 17 maja 1944 roku. Walki były bardzo ciężkie i w II Korpusie Polskim skierowano do walki wszystkie możliwe odwody, łącznie z kierowcami, kucharzami, obsługą warsztatów itd. 16 i 18 maja. Polacy ponownie wdzierają się na San Angero, Widmo i Albaneta. Wśród krzaków i kamieni są ukryte kolejne linie bunkrów niemieckich. Nie ma rezerwy, kończą się granaty, brakuje wody. Niemcy też są w trudnej sytuacji, ale kontratakują.
W transporcie amunicji na linię frontu uczestniczył też Wojtek - przygarnięty w Iranie niedźwiedź, który stał się maskotką II Korpusu Polskiego.
Rozpoczęte 17 maja przez II Korpus natarcie zakończyło się zdobyciem łańcucha wzgórz i nawiązaniem styczności poprzez patrole z angielską 78 Dywizją Piechoty. 18 maja w godzinach rannych patrol 12 Pułku Ułanów Podolskich, dowodzony przez podporucznika K. Gurbiela, dotarł do opuszczonego nocą przez Niemców klasztoru. MONTE CASSINO ZOSTAŁO ZDOBYTE!!! Żołnierze Andersa już nie opuszczają swoich pozycji. To Niemcy ustępują pod osłoną nocy. Rankiem 19 maja polski patrol wywiesza flagę na gruzach klasztoru i rozbrzmiewa hejnał.
Skutki Bitwy o Monte Cassino Linia Gustawa została przełamana, Monte Cassino zdobyte. Nie był to jednak koniec walk w tych górzystych terenach. Wkrótce alianci ruszyli przeciwko linii Hitlera, przełamując ją w ostatnich dniach maja, przy dużym wsparciu II Korpusu Polskiego. 4 czerwca alianci zajęli Rzym. Polacy stracili w czasie czwartej bitwy 924 zabitych żołnierzy, 2930 zostało rannych, zaginionych 345. Do końca maja straty te jeszcze wzrosły. Straty 5. armii sięgnęły 17 931 ludzi, 8. armia miała po swej stronie 11 639 ofiar. Niemcy także utracili znaczną część żołnierzy - 38 000 zabitych lub rannych. Czerwone maki na Monte Cassino, które podczas majowej ofensywy ubarwiły wzgórze, na którym stał klasztor, piły nie tylko polską krew. Złożono ogromną daninę krwi, aby dotrzeć do wzgórza i zawiesić tam sztandar. Włoska ziemia do dziś pamięta o wysiłku wielu bezimiennych żołnierzy, których ciała spoczęły na cmentarzach w pobliżu umocnień linii Gustawa. Do końca wojny było jednak daleko, kampania włoska miała doprowadzić do wzniesienia jeszcze wielu mogił.
W latach 1944-1945 w miejscu zwanym podczas walk Doliną Śmierci polscy saperzy zbudowali cmentarz żołnierzy II Korpusu Przy wejściu na cmentarz wyrzeźbione orły strzegą grobów 1072 żołnierzy polskich i ich dowódcy gen. Andersa, zmarłego w 1970r.
Generał Władysław Anders zmarł w Londynie 12 maja 1970 r. Zgodnie z jego ostatnią wolą został pochowany wśród swoich żołnierzy na Polskim Cmentarzu Wojennym pod Monte Cassino we Włoszech.