WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA WOJSK LĄDOWYCH

WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA WOJSK LĄDOWYCH im. gen. T. Kościuszki ZESZYTY NAUKOWE ROCZNIK XXXIX 4 (146) PAŹDZIERNIK GRUDZIEŃ 2007 WROCŁAW

KOLEGIUM REDAKCYJNE gen. bryg. Kazimierz JAKLEWICZ - przewodniczący płk dr inż. Jan CIEĆKIEWICZ zastępca przewodniczącego ppłk dr inż. Dariusz SKORUPKA sekretarz płk dr Andrzej CYGAN płk dr Tadeusz DAKUDOWICZ płk dr inż. Ryszard GRABIZNA dr hab. inż. Janusz SZELKA - prof. WSO ppłk dr Krzysztof BUGNO ppłk dr Wiesław CHUDY ppłk dr Mirosław DOLIŃSKI ppłk dr inż. Zbigniew KAMYK ppłk dr Krzysztof KLUPA ppłk dr inż. Kazimierz KOWALSKI ppłk dr Marek KULCZYCKI ppłk dr inż. Tomasz SMAL ppłk dr Aleksander WRONA ppłk dr inż. Marian ŻUBER mjr dr Mariusz CIEŚLA dr inż. Józef PUCHALSKI dr inż. Leszek WOLANIUK REDAKCJA Adres 51-150 Wrocław 31, ul. Czajkowskiego 109 Sekretarz redakcji ppłk dr inż. Dariusz SKORUPKA tel. (7)658-246 Redaktor techniczny kpt. mgr inż. Piotr SASKA tel. (7)658-155 Skład komputerowy mgr Barbara MĘKARSKA tel. (7)658-098 Korekta zbiorowa Wydrukowano w Sekcji Wydawniczej Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu tel. (7)658-204 Nakład 120 egz.

Artykuły opublikowane w Zeszytach Naukowych mają charakter dyskusyjny i odzwierciedlają poglądy autorów na omawiane zagadnienia Autor Tytuł artykułu Str. ARTYKUŁY I MATERIAŁY Paweł MACIEJEWSKI Waldemar ROBAK Wzajemna mieszalność i napięcie międzyfazowe w wybranych ciekłych układach rozpuszczalnik organiczny woda 5 Marek WITKOWSKI Tendencje rozwojowe sprzętu łączności i informatyki 17 Dorota KUCHTA Magdalena STAWICKA Marian MOTYCZKA Piotr JAKUBOSZCZAK Zastosowanie rozmytego programowania wielokryterialnego w siłach zbrojnych 33 Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce w 2006 roku 42 Szkolenie taktyczne w okresie tworzenia szkół oficerskich Inżynierii Wojskowej Wojska Polskiego w latach 1923 1939 55 POGLĄDY I DOŚWIADCZENIA Artur SZLESZYŃSKI Pryncypia techniczne do opracowania modelu systemu teleinformatycznego wspomagającego proces dowodzenia na szczeblu batalionu zmechanizowanego/czołgów 63 Dariusz LENART Typ ukończonej szkoły wyższej a sprawność fizyczna słuchaczy studium oficerskiego 77 Lesław WEŁYCZKO Środowisko wojskowe jako specyficzne środowisko wychowawcze 89 Marcin LIBERACKI Joanna ADAMCZYK Józef PUCHALSKI Wojciech ZIELIŃSKI Józef PUCHALSKI Agnieszka ŻABSKA Józef PUCHALSKI Motywy wyboru zawodu oficera w Wojsku Polskim na podstawie wyników przeprowadzonych badań 103 Dowódca pododdziału w obliczu sytuacji kryzysowych 112 Budowanie zespołów w warunkach pododdziału 124 Czynniki determinujące sukces dowódcy pododdziału 134

Małgorzata KOŚCIELNIAK Józef PUCHALSKI Bogusław BARNASZEWSKI Ludmila KOLÁČKOVÁ Jana KOZÍLKOVÁ Sławomir HAJT Marek BODZIANY Ryszard CZUBA Samorealizacja w warunkach szkoły oficerskiej 146 Siła militarna czynnik rekonstruowany w stosunkach międzynarodowych 156 Role of language training in process of academic mobility 171 Koncepcja optymalizacji procesów zachodzących w systemie zabezpieczenia logistycznego PKW poprzez wykorzystanie zjawiska synergii i dywersyfikacji 174 Zabezpieczenie logistyczne Polskich Kontyngentów Wojskowych w ujęciu organizacyjno proceduralnym 187 Noty bibliograficzne 200

Ciekłe układy dwufazowe Układ rozpuszczalnik organiczny - woda Napięcie międzyfazowe Mieszalność mjr dr inż. Paweł MACIEJEWSKI, mjr mgr inż. Waldemar ROBAK: Wzajemna mieszalność i napięcie międzyfazowe w wybranych ciekłych układach rozpuszczalnik organiczny - woda Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 5 Rozwój przemysłu powoduje wzrost zapotrzebowania na surowce mineralne, w tym na surowce metali nieżelaznych. Wydobycie tych metali jest znacznie utrudnione, ponieważ łatwo dostępne złoża minerałów ulegają wyczerpaniu, a dostępne rudy metali nieżelaznych charakteryzują się dość niską zawartością składników użytecznych. Konieczne jest więc poszukiwanie skutecznych metod zagospodarowania ubogich surowców. P. Maciejewski Wojska łączności i informatyki Sprzęt i urządzenia łączności kpt. mgr inż. Marek WITKOWSKI: Tendencje rozwojowe sprzętu łączności i informatyki Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 17 Dokonujący się rozwój technologii informatycznej spowodował i wymusił zmiany w zakresie struktur organizacyjnych oraz wyposażania pododdziałów wojsk lądowych. Autor w artykule zatytułowanym Tendencje rozwojowe sprzętu łączności i informatyki przedstawił jego perspektywy rozwojowe. Środki łączności i informatyki przedstawione w opracowaniu występują w zasadzie na wszystkich szczeblach dowodzenia we wszystkich rodzajach wojsk, z różnym jednak nasyceniem. Często bowiem w jednostkach wojskowych obok najnowszego zautomatyzowanego sprzętu łączności można znaleźć sprzęt analogowy, tzw. starego parku. Jest to tendencja, która z pewnością zaniknie w najbliższych kilku latach. Najważniejszym bodaj czynnikiem mającym wpływ na taki stan rzeczy jest kwestia finansowa. Z drugiej strony nie da się w krótkim czasie wyposażyć wojska w najnowszy sprzęt i technologie. Jest to niestety proces długotrwały, który w wojskach lądowych na dobre rozpoczął się właściwie w drugie połowie lat dziewięćdziesiątych i trwa nadal M. Witkowski

Programowanie wielokryterialne rozmyte Decyzje (wojsk.) dr hab. inż. Dorota KUCHTA: Zastosowanie rozmytego programowania wielokryterialnego w siłach zbrojnych Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 33 Artykuł przedstawia propozycję zastosowania rozmytego programowania wielokryterialnego w siłach zbrojnych. Omówiono zostało występowanie problemów wielokryterialnych w siłach zbrojnych, na podstawie dwóch studiów przypadku, znanych z literatury. Następnie przedstawiono ideę rozmytego programowania wielokryterialnego, jego zalety z punktu widzenia elastyczności modelu, rozwiązania, wspomagania osiągania kompromisu w sytuacjach konfliktowych. Wreszcie omówiono potencjalne korzyści, jakie zastosowanie rozmytego programowania wielokryterialnego może przynieść przy rozwiązywaniu bieżących problemów optymalizacyjnych w siłach zbrojnych. D. Kuchta Inwestycje zagraniczne w Polsce 2006 Inwestycje dr Magdalena STAWICKA, mgr Marian MOTYCZKA: Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce w 2006 roku Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 42 Autorzy artykułu przedstawiają miejsce i znaczenie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w gospodarce polskiej oraz proponują usystematyzowanie pojęć z zakresu inwestycji oraz inwestycji zagranicznych ze szczególnym uwzględnieniem inwestycji bezpośrednich M. Stawicka

Szkoły oficerskie wojsk inżynieryjnych 1923-1939 Szkolenie taktyczne kpt. mgr inż. Piotr JAKUBOSZCZAK: Szkolenie taktyczne w okresie tworzenia szkół oficerskich Inżynierii Wojskowej Wojska Polskiego w latach 1923-1939 Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 55 Szkolenie taktyczne w okresie międzywojennym odgrywało istotną rolę w szkoleniu wojsk. Dotyczy to również czasów współczesnych. W przypadku szkolenia kadry zawodowej i pododdziałów wojsk saperskich obejmowało ono w zwartą całość wiedzę z zakresu przedmiotów specjalistycznych, wykorzystywaną w działaniu praktycznym przez pododdziały na polu walki oraz w pracy sztabów. P. Jakuboszczak Systemy teleinformatyczne wojskowe Infrastruktura techniczna Dowodzenie Batalion zmechanizowany kpt. mgr inż. Artur SZLESZYŃSKI: Pryncypia techniczne do opracowania modelu systemu teleinformatycznego wspomagającego proces dowodzenia na szczeblu batalionu zmechanizowanego/czołgów Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 63 W artykule przedstawiono propozycję modelu systemu teleinformatycznego wspomagającego proces dowodzenia na szczeblu batalionu zmechanizowanego / czołgów. Model tworzono w oparciu o technikę 4+1 perspektyw systemu, której autorem jest P. Krutchen. Technika umożliwiła analizę klas tworzących system, identyfikację podsystemów realizujących określone zadania w strukturze systemu oraz przedstawiono propozycję realizacji lokalnej sieci komputerowej stanowiska dowodzenia bz / bcz. W podsumowaniu przedstawiono wady i zalety proponowanego rozwiązania. A. Szleszyński

Sprawność fizyczna Absolwenci szkół wyższych mjr dr Dariusz LENART: Typ ukończonej szkoły wyższej a sprawność fizyczna słuchaczy studium oficerskiego Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 77 We współczesnych definicjach sprawności fizycznej podkreśla się, że jest to właściwość, poprzez którą charakteryzuje się nie tylko poziom aktualnych możliwości i zachowań ruchowych. Omawiając sprawność fizyczną konieczne jest przede wszystkim uwzględnienie strukturalnego i funkcjonalnego podłoża, a także cech codziennej fizycznej aktywności danego osobnika. Elementy te stanowią istotny komponent osobniczych zdolności do zdrowego, aktywnego i twórczego życia. D. Lenart Wychowanie wojskowe Środowisko wychowawcze Osobowość żołnierza mjr dr Lesław WEŁYCZKO: Środowisko wojskowe jako specyficzne środowisko wychowawcze Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 89 Środowisko wojskowe i jego determinanty nie są wyalienowaną sferą oddziaływania wychowawczego na żołnierzy /wychowanków/. Wręcz przeciwnie współistnieją one z innymi środowiskami, które współzależnie ze środowiskiem wojskowym mają określony wpływ na oddziaływanie na sferę kierunkową osobowości żołnierzy. W związku z powyższym zasadne jest w zidentyfikować w ogóle środowisko wychowawcze, a następnie znaleźć jego wspólne części ze środowiskiem wojskowym. L. Wełyczko

Kandydaci do szkół wojskowych Motywacja Zawód mjr mgr inż. Marcin LIBERACKI: Motywy wyboru zawodu oficera w Wojsku Polskim na podstawie wyników przeprowadzonych badań Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 103 W artykule podjęto kwestie motywacji i jej wpływu na wykonywanie zawodu oficera w Wojsku Polskim. Przedstawione bodźce podjęcia tej niełatwej przecież decyzji poparte zostały badaniami własnymi autora oraz przeprowadzonymi przez Wojskowe Biuro (Instytut) Badań Społecznych. Badaniami własnymi objęci zostali słuchacze Studium Oficerskiego Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych, którzy we wrześniu 2007 zostali promowani na pierwszy stopień oficerski. Przedstawione w artykule treści pozwoliły na poznanie motywów jakimi kierowali się, przede wszystkim, absolwenci uczelni cywilnych w wyborze zawodu oficera w Wojsku Polskim. Zaprezentowane wyniki badań wykazują, że problematyka dotycząca motywacji jest niezwykle istotna w karierze każdego oficera. Jest ona ostatnio szczególnie ważna bowiem, jak wskazują dane statystyczne Departamentu Kadr, w 2007 roku znacznie obniżyła się liczba żołnierzy zawodowych pełniących służbę w strukturach Sił Zbrojnych. Tak więc motywy wykonywania zawodu oficera w Wojsku Polskim są istotne nie tylko w trakcie podejmowania decyzji o podjęciu studiów w uczelni wojskowej ale także, a być może bardziej, w trakcie jej pełnienia. M. Liberacki Sytuacje kryzysowe Kryzys Dowodzenie Dowódcy sierż. pchor. licencjat Joanna ADAMCZYK, dr inż. Józef PUCHALSKI: Dowódca pododdziału w obliczu sytuacji kryzysowych Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 112 Wojsko jest instytucją społeczną powołaną do prowadzenia działań zbrojnych. W czasie pokoju musi być nieustannie gotowe do podjęcia walki, a także innych działań niezbędnych w danej sytuacji kryzysowej. Każdy oficer występujący w roli dowódcy, instruktora i wychowawcy wojskowego powinien w swym codziennym działaniu pamiętać o konieczności możliwie najlepszego przygotowywania do udziału w przyszłej walce zbrojnej zarówno siebie samego, jak i swoich podwładnych J. Adamczyk

Zarządzanie zasobami ludzkimi Zespoły pracownicze Organizacja Pododdziały sierż. pchor. licencjat Wojciech ZIELIŃSKI, dr inż. Józef PUCHALSKI: Budowanie zespołów w warunkach pododdziału Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 124 Zarządzanie zasobami ludzkimi wiąże się z najlepszym wykorzystaniem potencjału ludzkiego. Poznanie potrzeb ludzi, umiejętności wpływania na ich zachowanie to podstawa do osiągania sukcesu dla współczesnego kierownika, a także jego wojskowego odpowiednika - dowódcy. Pomimo iż zasady i procesy zarządzania często koncentrują się na sprawach jednostek, nie wolno zapominać, że w organizacjach, w tym również wojskowych, pracują i współpracują ze sobą zespoły pracownicze. Grupy te odgrywają niezwykle ważną rolę w działalności organizacyjnej. Trudno bowiem wskazać na nowoczesny model kierowania, który nie opierałby się na zespołach i grupach projektowych. Praca zespołowa nabiera szczególnego znaczenia w czasach ostrego kryzysu lub szybko następujących, gwałtownych zmianach. W. Zieliński Dowodzenie Dowódcy Sukces sierż. pchor. licencjat Agnieszka ŻABSKA, dr inż. Józef PUCHALSKI: Czynniki determinujące sukces dowódcy pododdziału Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 134 Sukces w kierowaniu jest splotem wielu czynników, które nie zawsze dają się przewidzieć czy kontrolować. Jest następstwem wiedzy, umiejętności, doświadczenia i włożonego wysiłku, ale także szczęścia. Sukces podlega procesowi planowania, organizowania i konsekwentnej, ciągłej realizacji. Osiągnięciu sukcesu sprzyja racjonalne wykorzystanie przez kierownika władzy, autorytetu i czasu, określenie ról, zadań, obowiązków (obecnych i przyszłych), dobór celów, planowanie, zdolność koncentracji. Sukces związany jest z ciągłym doskonaleniem oraz rozwijaniem umiejętności i kompetencji zawodowych i społecznych. A. Żabska

Samorealizacja Motywacje Podchorążowie sierż. pchor. licencjat Małgorzata KOŚCIELNIAK, dr inż. Józef PUCHALSKI: Samorealizacja w warunkach szkoły oficerskiej Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 146 Współczesna służba wojskowa wymaga coraz większego zaangażowania ze strony dowódców. W związku z tym ważne jest, aby zdobywanie wiedzy, rozwijanie umiejętności, a przede wszystkim wykorzystanie ich z pożytkiem dla środowiska stanowiło nieodłączny element działalności zawodowej. W dążeniu do tego celu niezbędna jest odpowiednia motywacja do rozwoju. M. Kościelniak Polityka międzynarodowa Potencjał wojskowy Koszty zbrojeń Budżet wojenny i wojskowy dr Bogusław BARNASZEWSKI: Siła militarna czynnik rekonstruowany w stosunkach międzynarodowych Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 156 Kres dwubiegunowej konfrontacji oznaczał zmniejszenie zagrożenia militarnego. Od roku 1996 nastąpił jednak ponowny wzrost wydatków wojskowych zintensyfikowany po 11 września co było efektem sformułowania strategii politycznych i objawieniem się zagrożeń. Struktura wydatków wojskowych rozwiniętych państw świata zmierza do sięgania najnowszych rozwiązań technologicznych, mających umożliwić zarówno realizację zadań neutralizowania kryzysów i konfliktów, jak i umacnianie własnej obronności. Siła militarna w założeniach polityki aktorów globalnych nie służy przygotowaniu do konfliktu, lecz uwiarygodnianiu ich potencjału. Konflikty współczesne są bez wyjątku wewnętrznymi, mając charakter asymetryczny. Oznacza to, iż wobec zdeterminowanego, dysponującego oparciem społecznym, nieregularnego przeciwnika najnowsze technologie nie osiągnęły poziomu zapewniającego efektywną kontrolę nad terytorium B. Barnaszewski

Nauczanie języków obcych Szkolnictwo wojskowe j. ang. Ludmila KOLÁČKOVÁ, Jana KOZÍLKOVÁ: Role of language training in process of academic mobility Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 171 Changes in the European frame reflect in the military university graduate profile and signify certain changes in the language training. The NATO membership brought exams according STANAG 6001, EU membership is related to CEF application to the module system in language training at the University of Defence. L. Koláčková Polski Kontyngent Wojskowy Zabezpieczenie logistyczne Systemy logistyczne mjr dypl. inż. Sławomir HAJT: Koncepcja optymalizacji procesów zachodzących w systemie zabezpieczenia logistycznego PKW poprzez wykorzystanie zjawiska synergii i dywersyfikacji Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 174 Współczesne warunki prowadzenia operacji wojskowych w środowisku sojuszniczym i międzynarodowym, głównie o charakterze ekspedycyjnym wymuszają poszukiwanie nowych rozwiązań organizacyjno technicznych mających na celu zoptymalizowanie sprawności działania systemu logistycznego narodowych kontyngentów zadaniowych. Działanie systemu logistycznego polskich kontyngentów wojskowych (PKW) stanowi, pomimo wielu podjętych już wysiłków pojemną przestrzeń optymalizacyjną, możliwą do wypełnienia poprzez próbę szerszego zorientowania się na możliwości tkwiące w pełniejszym wykorzystaniu zjawiska synergii i szerszego zastosowania strategii dywersyfikacyjnych. S. Hajt

Polski Kontyngent Wojskowy Zabezpieczenie logistyczne Wsparcie państwa - gospodarza kpt. mgr Marek BODZIANY, kpt. mgr inż. Ryszard CZUBA: Zabezpieczenie logistyczne Polskich Kontyngentów Wojskowych w ujęciu organizacyjno - proceduralnym Zeszyty Naukowe 2007 r., nr 4 s. 187 Istotnym elementem wpływającym na realizację procesów zabezpieczenia logistycznego PKW jest miejsce kontyngentu w przewidywanym ugrupowaniu sił pokojowych. W zależności od charakteru wykonywanych zadań i wielkości kontyngentu, może on otrzymać strefę odpowiedzialności na obszarze od 80 km do 150 km. Parametr powyższy nie jest jednak normą, ponieważ czasami obszar zainteresowania kontyngentu może być większy. Przykładem takiej sytuacji był w pierwszych pięciu zmianach obszar sektora Central South w Iraku w strefie zainteresowania MND pod polskim dowództwem. Obszar odpowiedzialności będzie więc w decydujący sposób wpływał na użycie sił narodowych w jednym lub kilku zgrupowaniach, a tym samym będzie miał wpływ na sposób działania jednostek logistycznych i rozwijanych przez nie urządzeń. M. Bodziany