INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE MONTER SIECI, INSTALACJI I URZĄDZEŃ SANITARNYCH kod 712616 ZAKRES TEMATYCZNY INFORMACJI: 1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH 3. ZAPOTRZEBOWANIE NA PRACOWNIKÓW BADANIA PRACODAWCÓW I ANALIZA INTERNETOWYCH OFERT PRACY 4. PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW 5. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE 6. INFORMACJE DODATKOWE 7. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku
1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Zawód monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych (kod 712616) to jeden z 2443 zawodów i specjalności ujętych w obowiązującej od 01 stycznia 2015r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014r. Poz. 1145). Jest nowym zawodem wprowadzonym klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012. poz. 7). Zawód ten powstał z połączenia trzech zawodów: monter instalacji gazowych (kod 712603), monter instalacji i urządzeń sanitarnych (kod 712604) oraz monter sieci komunalnych (kod 712611). Analiza w latach 2011-2012 dotyczy zbiorczo trzech ww. zawodów, od roku 2013 zawodu omawianego. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych jest przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: wykonywania robót przygotowawczych związanych z budową sieci komunalnych oraz montażem instalacji sanitarnych, wykonywania robót związanych z budową sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych oraz sieci i węzłów ciepłowniczych, wykonywania montażu instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, wykonywania robót związanych z konserwacją, naprawą i modernizacją sieci komunalnych oraz instalacji sanitarnych. Profil kompetencyjny 1 dla grupy Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) - kod 71 2 Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) budują, wykańczają i remontują budynki i inne obiekty oraz zajmują się obróbką kamienia. Przykładowe zawody: monter konstrukcji budowlanych, murarz, kamieniarz, betoniarzzbrojarz, cieśla, monter nawierzchni kolejowej, monter rusztowań, tynkarz, monter izolacji budowlanych, szklarz budowlany, hydraulik, mechanik urządzeń klimatyzacyjnych, malarz budowlany, lakiernik, kominiarz, monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych. Kompetencje to cechy osoby, które przejawiają się w działaniach prowadzących do wykonywania zadań zawodowych na wymaganym poziomie oraz w zachowaniach przekładających się na konkretne efekty, dzięki czemu są obserwowalne, podlegają rozwojowi poprzez szkolenia oraz nabyte doświadczenia w realizacji określonych zadań. Dla grupy Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) określono cztery kluczowe kompetencje: 1)Sprawność motoryczna - wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjne (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności: utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). 1 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych Warszawa, 2014 2 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7.08.2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2014 poz. 1145). 2
Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w okresie ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w okresie ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2)Elastyczność dostosowywanie działania do zmieniających się okoliczności. Nadawanie konstruktywnych znaczeń różnorodnym sytuacjom zawodowym, pomimo niejednoznaczności napływających informacji oraz efektywne działanie, nawet w sytuacji nieprzewidzianych trudności. Łączenie informacji z różnych źródeł, dostrzeganie połączeń między danymi z dziedzin niezbędnych do dobrej pracy. Umiejętność znalezienia związków pomiędzy uprzednio niepowiązanymi pojęciami oraz tworzenie ogólnych planów działania pomimo braku kompletnych informacji. 3)Podzielność uwagi efektywne wykonywanie kilku czynności jednocześnie i zdolność do pracy w warunkach rozpraszających uwagę. 4)Sumienność w dążeniu do rezultatów wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE MONTER SIECI, INSTALACJI I URZĄDZEŃ SANITARNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2010-2015 3 2015 62 29 29 12 36 0 2014 12 6 1 0 17 0 2013 12 6 1 0 14 0 2012 282 180 49 25 70 1 2011 224 138 57 29 117 2 Z uwagi na zmianę metodologii prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych zawód monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych w 2015r. nie miał określonego statusu na rynku pracy 4. 3 Informacja przygotowana na podstawie Załącznika Nr3 do Sprawozdania o rynku pracy MRPiPS- Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności dane za 2015r. Raporty z lat 2010-2014 znajdują się na stronie WUP Toruń http://podlupa.wup.torun.pl/ 3
W latach 2011 2012 i 2014r. zawód ten sklasyfikowano jako zawód nadwyżkowy, tzn. taki, na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie, natomiast w roku 2013 zawód zaliczono do zawodów deficytowych 5. LICZBA BEZROBOTNYCH ZAREJESTROWANYCH W OKRESIE PRZYPADAJĄCYCH NA JEDNĄ OFERTĘ PRACY W ZAWODZIE MONTER SIECI, INSTALACJI I URZĄDZEŃ SANITARNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2011-2015 2015 2015 2014 2013 2012 2011 0,8 1,1 1,4 1,9 1,9 4 0 1 2 3 4 5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z raportów monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE MONTER SIECI, INSTALACJI I URZĄDZEŃ SANITARNYCH W 2015R. WEDŁUG POWIATÓW Powiat MONTER SIECI, INSTALACJI I URZĄDZEŃ SANITARNYCH Bezrobotni nowozarejestrowani w 2015r. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w 2015r. Bezrobotni wg stanu w dniu 31.12.2015r. Województwo kujawsko-pomorskie 62 36 29 Bydgoszcz grodzki 3 6 1 Bydgoszcz ziemski 2 3 0 Grudziądz grodzki 5 1 0 Grudziądz ziemski 0 0 0 Toruń grodzki 1 1 1 4 W 2015 roku zmieniono metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Zmianę zainicjował Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach projektu Opracowanie nowych zaleceń metodycznych prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy. Metodologia dostępna jest na stronie internetowej http://podlupa.wup.torun.pl/ w zakładce Biblioteka. Informacja o zawodach deficytowych i nadwyżkowych za rok 2015 dostępna jest na stronie www.mz.praca.gov.pl 5 W latach 2010-2014 podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonywano na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 4
Toruń ziemski 1 0 1 Włocławek grodzki 4 4 1 Włocławek ziemski 1 1 0 Aleksandrów Kujawski 2 2 1 Brodnica 7 3 4 Chełmno 3 2 2 Golub - Dobrzyń 1 0 1 Inowrocław 7 3 6 Lipno 1 2 0 Mogilno 3 1 1 Nakło nad Notecią 4 1 4 Radziejów 0 0 0 Rypin 3 0 1 Sępólno Krajeńskie 3 1 2 Świecie 6 1 2 Tuchola 1 1 0 Wąbrzeźno 1 0 0 Żnin 3 3 1 Źródło: Załącznik 3 do Sprawozdania MIPS-01 o rynku pracy. 3. ZAPOTRZEBOWANIE NA PRACOWNIKÓW BADANIA PRACODAWCÓW I ANALIZA INTERNETOWYCH OFERT PRACY W wynikach badania ankietowego pracodawców kluczowych branż województwa kujawsko-pomorskiego w latach 2014 i 2013 nie występują informacje na temat zawodu monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych 6. W badaniu realizowanym w 2012 roku pracodawcy planowali zatrudnić 17 osób. Od przyszłych pracowników oczekiwano dodatkowych kompetencji, takich jak: posiadania prawa jazdy, szybkości uczenia się, umiejętności pracy zespołowej, komunikatywności, dobrej organizacji pracy, obowiązkowości i radzenia sobie z sytuacjami stresującymi 7. W 2011 roku pracodawcy zgłosili chęć zatrudnienia 6 osób. W Raporcie końcowym z badania internetowych ofert pracy dla województwa kujawskopomorskiego od września do listopada 2014 roku oraz od lutego do kwietnia 2015 dla osób z tym zawodem było 15 ofert pracy. 6 Raport z badania ankietowego 445 pracodawców 6 kluczowych branż woj. kujawsko-pomorskiego przeprowadzonego w 2014r. w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą II znajduje się na stronie www.podlupa.wup.torun.pl. 7 Wyniki badań 2000 pracodawców woj. kujawsko-pomorskiego przeprowadzonych w latach 2010-2013 w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą znajdują się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 5
4. PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Barometr zawodów to jednoroczna prognoza sytuacji w zawodach. Opiera się na opinii ekspertów (pracowników urzędów pracy oraz agencji zatrudnienia), którzy wspólnie analizują sytuację w poszczególnych zawodach. Ocenie podlegają zawody najczęściej występujące na rynku pracy. Na podstawie podobieństwa wykonywanych zadań, zawody te zostały zgrupowane w 177 grup. Zawód monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych jest w grupie elementarnej w KZiS 8 - Monterzy instalacji klimatyzacyjnych i chłodniczych. Grupa ta oraz zawody : monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody, monter instalacji gazowych, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, monter rurociągów górniczych, monter rurociągów okrętowych, monter rurociągów przemysłowych, monter sieci cieplnych, monter sieci deszczownianych, monter sieci gazowych, monter sieci komunalnych, monter sieci wodnych i kanalizacyjnych, monter systemów rurociągowych, monter urządzeń energii odnawialnej, studniarz, pozostali monterzy instalacji i urządzeń sanitarnych, technik urządzeń i systemów energii odnawialnej tworzą w barometrze grupę zawodową Monterzy instalacji budowlanych. W 2016 roku, wg prognozy zapotrzebowania na pracowników w województwie kujawsko-pomorskim, Monterzy instalacji budowlanych będą grupą deficytową, to znaczy taką, w których nie powinno być trudności ze znalezieniem pracy, gdyż zapotrzebowanie pracodawców będzie duże, a podaż pracowników o odpowiednich kwalifikacjach niewielka 9. PROGNOZA NA 2016, WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE ZMIANA ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACOWNIKÓW MONTERZY INSTALACJI BUDOWLANYCH 8 Klasyfikacja Zawodów i Specjalności 9 Raport podsumowujący badanie w województwie kujawsko-pomorskim znajduje się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 6
PROGNOZA NA 2016, WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE RELACJA MIĘDZY DOSTĘPNĄ SIŁĄ ROBOCZĄ A ZAPOTRZEBOWANIEM NA PRACOWNIKÓW MONTERZY INSTALACJI BUDOWLANYCH Źródło: http://barometrzawodow.pl/ 5. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowej (Dz. U. z 2012 r., poz. 7 z późn. zm.) określa, że zawód monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych od 01.09.2012 roku można zdobyć w trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej oraz na kursach kwalifikacyjnych. Dla zawodu monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych wyodrębniono dwie kwalifikacje: Dla zawodu monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych wyodrębniono dwie kwalifikacje: K1 Wykonywanie robót związanych z budową i remontem sieci komunalnych K2 Wykonywanie robót związanych z montażem i remontem instalacji sanitarnych Wg danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo (stan na dzień 31.05.2016r.) w województwie kujawsko-pomorskim zawód monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych można zdobyć w 31szkołach. 7
LICZBA UCZNIÓWNI ABSOLWENTÓW W ZAWODZIE MONTER SIECI, INSTALACJI I URZĄDZEŃ SANITARNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2013-2015 WG STANU NA 30 WRZEŚNIA DANEGO ROKU 300 250 200 221 268 203 150 100 uczniowie absolwenci 50 0 28 15 36 2013 2014 2015 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z raportów monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji. Osoba, która zda egzamin otrzymuje świadectwo. Osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie otrzymuje dyplom. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: szkoły realizujące kształcenie zawodowe (publiczne i niepubliczne); placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej 10. W roku 2014 urzędy pracy ani instytucje szkoleniowe nie planowały szkoleń związanych z zawodem monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych, w 2013 podobnie, natomiast w 2012 roku przeszkolono 16 osób,w 2011r.- 70 osób, a w 2010-65 osób 11. Informacje o szkoleniach dostępne są w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: http://stor.praca.gov.pl/portal/#/ris/wyszukiwarkaszkolen 10 https://men.gov.pl/pl/ksztalcenie-zawodowe/ksztalcenie-doroslych 11 Raporty z badań rynku szkoleniowego znajdują się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 8
6. INFORMACJE DODATKOWE ADRESY INTERNETOWE http://www.montercsz.pl/ strona dla monterów www.oke.krakow.pl/.../informator Z051 712616 MSIiUS.pdf podstawa programowa kształcenia w zawodzie monter sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych www.koweziu.edu.pl/pp_zawod.php?nr_zawodu=712616 LITERATURA Gassner Alfons -Instalacje sanitarne. Poradnik dla projektantów i instalatorów Opracowała: Iwona Lisiecka Doradca zawodowy WUP w Toruniu - Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Akceptowała: Bogusława Szewczyk-Modrzejewska Kierownik Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Aktualizacja: czerwiec 2016 r. 7. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ DOSTĘP DO RYNKÓW PRACY KRAJÓW EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG) W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. INFORMACJA DLA OSÓB POSZUKUJĄCYCH PRACY W ZAWODACH MONTER SIECI INSTALAC I URZĄDZEŃ SANITARNYCH ORAZ TECHNIK KLIMATYZACJI, CENTRALNEGO OGRZEWANIA, KONSERWATOR I INSTALATOR URZĄDZEŃ WENTYLACYJNYCH W KRAJACH EOG: Osoba chcąca podjąć pracę w zawodach monter sieci instalacji i urządzeń sanitarnych oraz technik klimatyzacji, centralnego ogrzewania, konserwator i instalator urządzeń wentylacyjnych w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawody monter sieci instalacji i urządzeń sanitarnych oraz 9
technik klimatyzacji, centralnego ogrzewania, konserwator i instalator urządzeń wentylacyjnych są regulowane należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w dziesięciu krajach EOG zawód monter sieci instalacji i urządzeń sanitarnych jest regulowany, są to: Belgia, Czechy, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Islandia, Liechtenstein, Słowacja i Hiszpania. W przypadku zawodu technik klimatyzacji, centralnego ogrzewania oraz konserwatora i instalatora urządzeń wentylacyjnych jest to zawód regulowany w dziewięciu krajach, w szczególności Austria, Belgia, Cypr, Czechy, Dania, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm Zapotrzebowanie na osoby z zawodami monter sieci instalacji i urządzeń sanitarnych oraz technik klimatyzacji, centralnego ogrzewania oraz konserwatora i instalatora urządzeń wentylacyjnych wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Przykładowe nazwy stosowane na określenie zawodu monter sieci instalacji i urządzeń sanitarnych występujące w ofertach pracy w poszczególnych państwach: Plumber hydraulik, Pipe fitter monter rur (UK); Gas-und Wasserinstallateur, Heizungsbauer-Gas-und Wasserinstallateur, Klempner (Niemcy), Plombier (Francja). Mogą też być stosowane inne zwyczajowe określenia zawodów. Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób w zawodzie monter sieci instalacji i urządzeń sanitarnych oraz technik klimatyzacji, centralnego ogrzewania, konserwator i instalator urządzeń wentylacyjnych zostało zgłoszonych 14043 ofert pracy w 25 krajach EOG. Najwięcej ofert pracy w ww. zawodzie zgłoszono w: Niemczech (9975 ofert), Holandii (845 ofert), Wielkiej Brytanii (454 oferty), Francji (522 ofert), Belgii (305 ofert) - dane wg stanu na dzień 21.10.2013 r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodach monter sieci instalacji i urządzeń sanitarnych oraz technik klimatyzacji, centralnego ogrzewania, konserwator i instalator urządzeń wentylacyjnych w krajach EOG powinny dysponować 2-3 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym w zakresie instalacji i napraw sieci grzewczych, chłodniczych i wodno-ściekowych na budowach nowych i modernizacyjnych. Wymagane są odpowiednie uprawnienia wynikające z uzyskanego wykształcenia bądź kursów. Kandydaci powinni posiadać znajomość przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy potwierdzoną certyfikatem (lub odpowiednią kartą) wydanym przez państwo przyjmujące. W przypadku Anglii i Walii będzie to The PAL Card (Powered Access Licence) bądź JIB PMES www.jib-pmes.org dla branży sanitarnej w przemyśle sanitarnym upoważniająca do wykonywania pracy z zachowaniem reguł bezpieczeństwa i higieny pracy (Joint Board Industry). W treści ofert pracy z sieci EURES z branży inżynierii sanitarnej pojawiają się określenia monter HVAC, który jest akronimem angielskich słów (Heating ogrzewanie, Ventilation wentylacja, Air Conditioning klimatyzacja), HVACR (R Refigeration chłodzenie) oraz HVAC-R&I (I Isolation- izolacja). Są to t.zw. nowoczesne systemy komfortu cieplnego. Od kandydata wymagana jest znajomość rysunku technicznego i umiejętność czytania planów. Atutem będą uprawnienia i umiejętności spawalnicze. Należy pamiętać, że 101 0
najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę, czynnego prawa jazdy (minimum kat. B), a często posiadania własnego samochodu. Przykładowe stawki płacy w zawodzie monter sieci instalacji i urządzeń sanitarnych w wybranych krajach: Wielka Brytania: 11-15 funtów/godz. brutto, Niemcy: 11-13 euro/godz. brutto, jednakże minimalne stawki wynikają z umów zbiorowych, Francja: minimum 9,43 euro/godz. brutto aż do 30.000-33.000 euro rocznie. Ponadto pracodawcy są skłonni zapłacić powyżej średniej płacy w przypadku fachowców i zaoferować im dodatkowe gratyfikacje m.in. pokrycie kosztów wynajmu mieszkania czy dojazdu do pracy, a niejednokrotnie pomoc w osiedleniu się. Wydział Pośrednictwa Pracy WUP TORUŃ 11 1