STANDARD PRAKTYKI ZAWODOWEJ DLA TECHNIKA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH Nr 311[52] Burzyński Marek Jabczyński Janusz Fronckiewicz Bolesław 1
Spis treści I. Ogólny opis zawodu w zakresie praktyki zawodowej.... 3 a. ogólne cele kształcenia... 3 b. szczegółowe cele kształcenia... 3 II. Określenie katalogu kompetencji do osiągnięcia w ramach praktyk zawodowych.. 4 a. Wykonywane czynności w zakresie praktyk - absolwent powinien:... 4 b. zdobyte kompetencje zawodowe... 5 c. Zdobyte kompetencje społeczne... 6 d. Inne zdobyte kompetencje... 6 III. Określenie warunków realizacji praktyki zawodowej... 7 IV. Opis sposobu weryfikacji osiągnięcia zakładanych celów praktyki zawodowej... 8 V. Spis źródeł i dodatkowej literatury.... 9 2
I. Ogólny opis zawodu w zakresie praktyki zawodowej. Absolwent po realizacji praktyki zawodowej w zawodzie technik pojazdów samochodowych powinien posiadać przygotowanie do wykonywania zadań zawodowych w zakresie: oceny stanu technicznego, obsługi i naprawy pojazdów samochodowych. Konieczna jest również umiejętność prowadzenia dokumentacji przeglądów technicznych na Stacji Kontroli Pojazdów i w Biurze obsługi klienta. a. ogólne cele kształcenia zdiagnozować stan techniczny pojazdów samochodowych obsługiwać i naprawiać pojazdy samochodowe organizować i nadzorować obsługę pojazdów b. szczegółowe cele kształcenia przyjąć, przygotować i sprawdzić na urządzeniach diagnostycznych pojazd do naprawy, określić zakres naprawy lub przeglądu, dobierać narzędzia i przyrządy oraz urządzenia do wykonywania napraw, posługiwać się dokumentacją techniczną, instrukcjami obsługi maszyn, urządzeń i książkami serwisowymi pojazdów, nazwać poszczególne elementy pojazdu, zastosować odpowiednie programy komputerowe, sporządzać dokumentację techniczną naprawy i obsługi, rozpoznaje budowę układów lub zespołów pojazdów samochodowych dobierać przyrządy i je obsługiwać (np.: analizator spalin, próbnik ciśnienia sprężania, urządzenie do geometrii kół, czytnik OBD) w badaniach diagnostycznych dobierać narzędzia i je obsługiwać (np.: urządzenia rolkowe, ) w procesie obsługi i naprawy układów lub zespołów pojazdów samochodowych, dobierać materiały eksploatacyjne do obsługi pojazdów samochodowych ze względu na zalecenia producenta i warunki pracy, dobierać sposoby naprawy układów lub zespołów pojazdów samochodowych na podstawie oględzin, pomiarów i weryfikacji części, badań diagnostycznych, wskazywać zagrożenia dla zdrowia i życia np: oparzenia elektrolitem, cieczą chłodzącą, oparzenia podczas pracy na pracującym silniku, zatrucia spalinami, porażenia prądem, stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujące na poszczególnych stanowiskach obsługi i naprawy pojazdów samochodowych, dotyczące urządzeń i narzędzi, stosować przepisy ochrony środowiska związane z przechowywaniem materiałów eksploatacyjnych, olejów, płynów hamulcowych i chłodzących itp., a także związane z utylizacją zużytych olejów, akumulatorów, ogumienia, 3
II. Określenie katalogu kompetencji do osiągnięcia w ramach praktyk zawodowych a. Wykonywane czynności w zakresie praktyk - absolwent powinien: posługuje się dokumentacją techniczną, instrukcjami obsługi maszyn, urządzeń oraz książkami serwisowymi pojazdów, rozróżnia połączenia rozłączne i nierozłączne, wykonuje pomiary i interpretuje uzyskane wyniki, potrafi nazywać poszczególne elementy pojazdu, stosuje odpowiednie programy komputerowe do diagnostyki pojazdów, ocenia stan techniczny pojazdu, sporządza dokumentację naprawy i obsługi, rozpoznaje budowę układów lub zespołów pojazdów samochodowych np.: układu korbowo-tłokowego, mechanizmu rozrządu, sprzęgła, rozpoznaje elementy wyposażenia zewnętrznego pojazdów samochodowych np.: oświetlenie zewnętrzne, spoilery, blacharka, rozróżnia silniki pojazdów samochodowych ze względu na konstrukcję i rodzaj układu zasilania, rozróżnia napędy pojazdów samochodowych ze względu na typy i konstrukcję układu napędowego, rozpoznaje budowę i zasadę działania urządzeń bezpieczeństwa biernego i czynnego, interpretuje wyniki badań diagnostycznych np.: działania układu hamulcowego, układu zawieszenia, układu oświetlenia pojazdu, analizowanie spalin, opory toczenia, wielkości elektryczne, dobiera narzędzia, przyrządy i urządzenia (np.: analizator spalin, urządzenia rolkowe) do badań diagnostycznych, dobieraa narzędzia, przyrządy i urządzenia (np.: próbnik ciśnienia sprężania, urządzenie do geometrii kół, czytnik OBD) do obsługi i naprawy układów lub zespołów pojazdów samochodowych, dobiera sposoby naprawy układów lub zespołów pojazdów samochodowych na podstawie oględzin, pomiarów, weryfikacji części oraz badań diagnostycznych, stosuje przepisy ochrony środowiska związane z przechowywaniem materiałów eksploatacyjnych, olejów, płynów hamulcowych i chłodzących itp., a także związane z utylizacją zużytych olejów, akumulatorów, ogumienia, organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii. 4
b. zdobyte kompetencje zawodowe wykonuje proste szkice części samochodowych, korzysta z dokumentacji w czasie napraw, stosuje prawidłowe techniki pomiarów, analizuje i porównuje wyniki, rozpoznaje podzespoły pojazdu, dokonuje doboru odpowiednich programów komputerowych, posługuje się urządzeniami hydraulicznymi i pneumatycznymi, opracowuje dokumentację naprawy i obsługi, koordynuje cyklem napraw układów i podzespołów pojazdów samochodowych np.: układ korbowo tłokowy, mechanizm rozrządu lub sprzęgła, wyjaśnia działanie układów i podzespołów pojazdów samochodowych np.: przekładni głównej lub zwieszenia, nazywa części wyposażenia wewnętrznego pojazdu samochodowego np.: tablica rozdzielcza, rodzaj siedzeń, pasy bezpieczeństwa, rozpoznaje konstrukcję i układ zasilania silników samochodowych, dokonywać analizy uszkodzeń podzespołów np.: układu kierowniczego lub hamulcowego, dokonuje wyboru metody naprawy poszczególnych podzespołów pojazdów samochodowych np.: silnika, zawieszenia, podsumowuje i podaje analizie wyniki badań diagnostycznych np.: działanie układu hamulcowego, układu zawieszenia, układ oświetlenia pojazdu, analizy spalin, oporów toczenia oraz wielkości elektrycznych, posługuje się narzędziami, przyrządami i urządzeniami używanymi w diagnostyce pojazdów samochodowych, dobiera narzędzia, przyrządy, urządzenia do naprawy układów i podzespołów w pojazdach samochodowych np.: próbnik ciśnienia sprężania, urządzenie do geometrii kół, czytnik OBD, dokonuje wyboru części i materiałów eksploatacyjnych pojazdów samochodowych ze względu na zalecenia producenta i warunków ich pracy, dokonuje wyboru naprawy układów i podzespołów pojazdów samochodowych na podstawie oględzin, pomiarów i weryfikacji części po badaniach diagnostycznych, potrafi przewidywać zagrożenia dla zdrowia i życia w przypadku np.: oparzenia elektrolitem, cieczą chłodzącą, podczas pracy silnika, zatrucia spalinami, porażenia prądem elektrycznym, stosuje przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy stosowane na stanowiskach naprawy i obsługi pojazdów samochodowych, organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii. 5
c. Zdobyte kompetencje społeczne przewiduje pozytywne i negatywne skutki podejmowanych własnych działań, odpowiedzialny z powierzone mu materiały i surowce, potrafi współpracować w zespole i dzielić się swoją wiedzą konsekwentny w realizacji zadań, przestrzega zasad kultury osobistej oraz etyki, aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe, potrafi radzić sobie ze stresem, potrafi być tolerancyjny i otwarty na zmiany, charakteryzuje się postawą obywatelską potrafi dochować tajemnicy zawodowej, ma świadomość uczenia się przez całe życie d. Inne zdobyte kompetencje stosuje przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas diagnostyki i naprawy pojazdu organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przestrzega normy i przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych, udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, korzysta i pogłębia swoją wiedzę z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego. 6
III. Określenie warunków realizacji praktyki zawodowej Realizacja praktyki zawodowej musi spełniać określone prawem oświatowym kryteria. Do zadań takich zakładów i warsztatów należy wyposażenie poszczególnych działów w narzędzia, urządzenia i maszyny związane z zawodem technik pojazdów samochodowych. Realizacja procesu kształcenia w zawodzie technik pojazdów samochodowych powinna się odbywać na następujących działach naprawczych i diagnostycznych: dział napraw blacharskich dział obróbki mechanicznej dział napraw elektrycznych i elektronicznych dział napraw bieżących stacja kontroli pojazdów biuro obsługi klienta W warsztatach lub zakładach powinno być wydzielone: zaplecze socjalne dla praktykantów, sala do przeprowadzenia instruktażu przed rozpoczęciem praktyk. 7
IV. Opis sposobu weryfikacji osiągnięcia zakładanych celów praktyki zawodowej Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć absolwentów powinno odbywać się na podstawie kryteriów ustalonych na początku praktyki zawodowej. Oceny osiągnięć edukacyjnych dokonuje opiekun praktyki zawodowej na podstawie obserwacji pracy absolwentów podczas realizacji powierzonych zadań oraz na podstawie analizy zapisów w dzienniku praktyk. W procesie kontroli i oceny przebiegu praktyki należy zwracać uwagę na: samodzielność wykonania pracy, zdyscyplinowanie i punktualność, organizację stanowiska pracy, organizację oraz sposób wykonania pracy, zaangażowanie w realizację zadań, jakość i sprawność wykonania pracy, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Wskazane jest, aby na zakończenie praktyki absolwent przedstawił opiekunowi praktyki zawodowej sprawozdanie z jej realizacji, zamieszczone w dzienniku praktyk. Sprawozdanie z przebiegu praktyki powinno zawierać informacje dotyczące struktury i funkcjonowania przedsiębiorstwa, charakterystyki stanowisk pracy, na których uczeń pracował oraz realizował zadania zawarte w programie nauczania. 8
V. Spis źródeł i dodatkowej literatury. 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 czerwca 2011 rok w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: technik pojazdów samochodowych.. (Dz. U. z dnia 8 lipca 2011 r.) załącznik nr 6. 2. Joanna Krupa, Doktorantka Akademii Ekonomicznej, im. K. Adamieckiego w Katowicach. Standardy kwalifikacji zawodowych a egzaminy zawodowe w szkołach ponadgimnazjalnych. Wydawnictwo: Portal www.outsourcing.edu.pl, Kraków 2008, stan na 07.12.2011 r. 3. Wykaz standardów wymagań egzaminacyjnych technik pojazdów samochodowych 311[52]. Centralna Komisja Egzaminacyjna: Warszawa: 2008 r. 4. Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe dla technika pojazdów samochodowych. Centralna Komisja Egzaminacyjna: Warszawa: 2008 r. 5. Badanie kwalifikacji i kompetencji oczekiwanych przez pracodawców od absolwentów kształcenia zawodowego dr Łukasz Sienkiewicz, Maciej Gruza Warszawa 2009 r Autorzy: Podpis: Marek Burzyński Jabczyński Janusz.... Fronckiewicz Bolesław.. 9