Warszawa Muzeum Więzienia Pawiak Historia Znajduje się w miejscu więzienia zbudowanego w latach 1830-1835 przez władze carskie między ul. Dzielną, Pawią i Ostrożną [później Więzienną]. Kompleks zabudowań więzienia obejmował oprócz gmachu więzienia męskiego i więzienia dla kobiet [tzw. Serbia] jeszcze dziewięć innych budynków gospodarczych i technicznych. Po kapitulacji Warszawy 27 września 1939 r. Pawiak wraz z przylegającym do niego oddziałem kobiecym został przejęty przez Niemców. Początkowo podlegał Wydziałowi Sprawiedliwości w Urzędzie Gubernatora Dystryktu Warszawskiego, a od marca 1940 r. był w wyłącznej dyspozycji Urzędu Komendanta Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego, w praktyce gestapo. Od tego momentu pełnił funkcję centralnego więzienia politycznego nie tylko dystryktu warszawskiego, ale ze względu na rolę odgrywaną przez Warszawę w ruchu oporu także dla całego GG. Przez więzienie to przeszła większość aresztowanych członków organizacji podziemnych i przedstawicieli polskiej inteligencji. Wielu z nich zmarło lub zostało zakatowanych w czasie przesłuchań. Na Pawiaku przebywało w latach 1939-1944 ok. 100 tys. więźniów, spośród nich ok. 37 tys. zostało zamęczonych w śledztwie i rozstrzelanych w tajnych i jawnych egzekucjach, około 60 tys. deportowano do obozów koncentracyjnych, innych więzień lub na roboty przymusowe do Rzeszy. 21 sierpnia 1944 r., w czasie powstania warszawskiego, Niemcy rozstrzelali pozostających w nim więźniów, po czym wysadzili budynki w powietrze. Tadeusz Rutkowski Pamięć Po wojnie na bazie fragmentu budynku więzienia zbudowano, otwarte w 1965 r., muzeum Pawiaka w postaci niewielkiego pawilonu otoczonego murem, w którym od strony ul. Dzielnej pozostawiono szereg otworów z metalowymi kompozycjami plastycznymi. Na wybrukowanym kamieniami podwórzu stoi metalowy odlew drzewa rosnącego obok dawnej bramy więziennej oraz kamienny monument ku czci więźniów Pawiaka. Wspomniane wyżej drzewo przetrwało wysadzenie Pawiaka w sierpniu 1944 r. Po wojnie do pnia rodziny ofiar przybijały tabliczki z nazwiskami swych bliskich. W latach 80. wiąz obumarł, został jednak zakonserwowany. Dopiero w 2005 r. wobec groźby przewrócenia został zamieniony na wierną kopię z brązu. W pawilonie mieści się muzeum [oddział Muzeum Niepodległości], w którym pokazywana jest ekspozycja ukazująca dzieje więzienia, szczególnie podczas II wojny światowej oraz odtworzony fragment więzienia [korytarz i pięć cel, w tym cela śmierci]. strona 1 / 6
Tadeusz Rutkowski Informacje praktyczne Warszawa Muzeum Więzienia Pawiak Plan miasta m.in. na stronie www.warszawa.planmiasta.info. Muzeum Niepodległości oddział Muzeum Więzienia Pawiak ul. Dzielna 24/26 tel. + 48 22 831 92 89 tel./faks: + 48 22 831 13 17 http://www.muzeum-niepodleglosci.home.pl/pawiak/ e-mail: pawiak@muzeumniepodleglosci.art.pl Czynne: środa 9.00-17.00; czwartek i sobota 9.00-16.00; piątek 10.00-17.00; niedziela 10.00-16.00. Wstęp: dla osób powyżej 14. roku życia. Ceny biletów: Normalny 8 PLN Ulgowy 5 PLN W czwartek wstęp wolny Zakup biletu upoważnia do zwiedzenia Mauzoleum Walki i Męczeństwa oraz Muzeum Więzienia Pawiak. Cena za lekcję muzealną z oprowadzaniem 30 zł (młodzież), 50 zł (dorośli) strona 2 / 6
Galeria strona 3 / 6
strona 4 / 6
strona 5 / 6
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży www.pnwm.org strona 6 / 6