KONSPEKT SPOTKANIA FORMACYJNEGO Moglibyśmy powiedzieć, że Światowy Dzień Młodzieży, rozpoczyna się dziś i trwać będzie jutro, w domu, bo od teraz to tam Jezus chce ciebie spotykać. Pan nie chce zostać tylko w tym pięknym mieście albo w miłych wspomnieniach, ale chce przyjść do twego domu, być obecnym w twoim codziennym życiu: w nauce, studiach i pierwszych latach pracy, przyjaźniach i uczuciach, planach i marzeniach. Jakże się to Jemu podoba, aby to wszystko było Mu zaniesione w modlitwie! Jakże bardzo ufa, że pośród wszystkich codziennych kontaktów i czatów na pierwszym miejscu będzie złota nić modlitwy! (Papież Franciszek, niedziela 31. 07. 2016, homilia podczas Mszy Posłania ŚDM 2016 na Campus Misericordiae) Czy jest coś lepszego niż rozpoczęcie naszego czuwania od modlitwy? pytał papież Franciszek młodzież zgromadzoną na ŚDM w Krakowie. Dlatego chcemy rozpocząć nowy etap przygotowań do przeżywania kolejnego Światowego Dnia Młodzieży w Panamie w 2019 roku, właśnie od spotkania o modlitwie. Ojciec święty szczególną patronką naszej drogi do Panamy uczynił Maryję pokorną Służebnicę Pańską. Chcemy z od Niej i z Nią uczyć się zasłuchania w Boże Słowo i realizowania go w swoim życiu chcemy je uczynić fundamentem naszego pielgrzymowania drogą ewangelicznych Błogosławieństw. Modlitwa, czyli rozmowa z Bogiem Gdy człowiek chce poznać Jezusa, wejść z Nim w osobisty związek, zawrzeć Przymierze, powinien słuchać tego, co On mówi i sam do Niego (w odpowiedzi) mówić. I to jest właśnie modlitwa. Modlitwa to rozmowa z Bogiem. W rozmowie używa się uszu i ust - słucha się i mówi się. Zauważ, że masz parę uszu, a usta tylko jedne. Może to cię przekona, by w swojej rozmowie z Jezusem więcej słuchać, a mniej mówić - chodzi o zachowanie odpowiednich proporcji w czasie modlitwy mamy dwa razy więcej słuchać, niż mówić. Modlitwą może być Twój pacierz, który znasz i odmawiasz. Ale jeśli Twój pacierz to odklepywane bezmyślnie formuły albo magiczne zaklęcia mające na Bogu wymusić Twoje plany, to jeszcze nie umiesz się prawdziwie modlić, to jeszcze nie wiesz, co to jest autentyczna modlitwa czyli osobista rozmowa z Bogiem. Fundamentem modlitwy jest zawsze wiara, a jej istotą jest odpowiadanie na to, co Bóg będzie do nas mówił. Chcemy zaproponować szczególny rodzaj spotkania z Bogiem, jakim jest spotkanie ze Słowem Bożym jego czytanie i studiowanie (lectio divina). Zanim przejdziemy do przedstawienia i omówienia 2 prostych metod czytania Pisma Świętego najpierw kilka zdań tytułem krótkiego wstępu i przypomnienia podstawowych obowiązków chrześcijanina wobec Biblii. WWW.KDM.ORG.PL 1
Słowo Boże nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa Święty Hieronim powiedział, że nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa. Miał rację. Bóg objawia się człowiekowi w swoim Słowie, ale gdy na to słowo zamykamy swój umysł i serce, Bóg pozostaje dla nas nieznany, a praktykowanie wiary (nasza religijność) może stać się tylko magicznymi obrzędami czy pielęgnowaniem rodzinnych tradycji. Można powiedzieć, że nasz stosunek do Pisma Świętego jest probierzem naszego stosunku do Jezusa. Jeśli chcemy wiedzieć, jak bardzo Jezus jest przez nas kochany sprawdźmy, jak kochamy Pismo Święte, jak często po nie sięgamy, jak bardzo karmimy się jego mądrością. Chcąc wiedzieć, jak jesteśmy posłuszni Jezusowi zobaczmy, jak bardzo jesteśmy posłuszni temu, co jest napisane w Biblii. Chcąc wiedzieć, jakim autorytetem jest dla nas Jezus - zapytajmy się, jakim autorytetem obdarzamy jego Słowo. Jeśli w życiu człowieka, który chce nazywać siebie wierzącym chrześcijaninem, uczniem Chrystusa - nie ma stałego i pogłębionego kontaktu z Pismem Świętym życia Bożym Słowem - to jego wiara jest tylko nic nie znaczącą etykietą, zakłamaniem siebie i okłamywaniem innych. wiary. Zatem systematyczne spotkanie ze Słowem Bożym musi być jednym z fundamentów rozwoju naszej Pięć obowiązków wobec Biblii Poznajmy teraz pięć obowiązków chrześcijanina wobec Biblii: Pierwszym obowiązkiem jest słuchanie. W kościele, w radiu, w telewizji, przy różnych innych okazjach, mamy możność słuchania Bożego Słowa. Nie możemy go traktować jak innych słów, których miliony słyszymy w swoim życiu. Jeśli wierzymy, że księga Pisma Świętego jest natchniona, to wierzymy, że przez słuchane słowa mówi do nas sam Bóg. Należy zatem słuchać Jego głosu z należytą uwagą, nastawieniem, skupieniem. Nie może być tak, że chwilę po wyjściu z kościoła nie pamiętamy zupełnie jaka była Ewangelia. Nie może być tak, że słuchamy jednym uchem, a wypuszczamy zaraz drugim. Drugim obowiązkiem jest czytanie. Możemy czytać Biblię tak, jak każdą inną książkę. Chcemy najpierw poznać jej treść. Możemy czytać poszczególne księgi od początku do końca. Pamiętamy jednak przy tym, że Biblia to nie jedna książka, ale cała ogromna biblioteka. Możemy z tej biblioteki wyjmować książki w różnym porządku. Niekoniecznie trzeba czytać od Księgi Rodzaju i skończyć na Apokalipsie. Lepiej rozpocząć czytanie od Ewangelii czy Psalmów. Czytając Biblię pamiętajmy przy tym, że jest to książka inna od każdej innej bo zawiera Boże objawienie zawiera Słowo Boga do człowieka. Kolejnym obowiązkiem chrześcijanina jest studiowanie Biblii. Brzmi to bardzo poważnie, ale chodzi po prostu o dłuższe zatrzymanie się nad jakimś fragmentem tekstu. W studiowaniu Pisma Świętego nie chodzi bowiem tylko o pokonywanie kolejnych stronic, ale o wejście w głąb tajemnicy Bożego Słowa. Dlatego do studiowania wybieramy niewielki fragment tekstu kilkanaście wersetów. Czytamy go wielokrotnie, powoli. Czasami znajdziemy w tekście przypisy, które będą wyjaśniać jakiś werset lub odnośniki do innych fragmentów Pisma Świętego, do których warto się odnieść. Elementem studiowania Biblii będzie także przeczytanie wstępu do danej księgi lub sięgnięcie do jakiegoś fachowego komentarza. W dalszej części tego spotkania poznamy prostą metodę studiowania, dostępną dla wszystkich. WWW.KDM.ORG.PL 2
Innym obowiązkiem chrześcijanina wobec Biblii jest jej uczenie się tekstu na pamięć. To ważne, by wypełniać swoje myślenie odpowiednią treścią. Mając w pamięci różne fragmenty Pisma Świętego możemy przywoływać je w różnych momentach także takich, gdy nie możemy sięgnąć po tekst drukowany. Ostatnim obowiązkiem jest posłuszeństwo. Nie chodzi o to, by obcując z Pismem Świętym stać się ekspertem od Biblii, czy uczonym w Piśmie. Słuchamy Słowa, czytamy je, studiujemy i uczymy się na pamięć, by okazać Bożemu Słowu posłuszeństwo. Chcemy otworzyć swoje serce i pozwolić, by Słowo Boże kształtowało nasze życie. Ważność ostatniego obowiązku łatwo sobie wyobrazić przedstawiając wszystkie obowiązki w postaci dłoni trzymającej Biblię. Każdy palec to kolejny obowiązek. Palce na górze to słuchanie, czytanie, studiowanie i uczenie się na pamięć. Kciuk podtrzymujący Biblię od spodu to posłuszeństwo. Można sobie wyobrazić trzymanie Biblii bez małego palca czy palca serdecznego. Ale na pewno nie utrzyma się Biblii bez kciuka, bez posłuszeństwa. Bez posłuszeństwa Boże Słowo wypada z naszego życia. Mamy zatem pięć obowiązków wobec Biblii: 1. Słuchanie 2. Czytanie 3. Studiowanie 4. Uczenie się na pamięć 5. Posłuszeństwo Jak czytać Pismo Święte? Metody studiowania Biblii Czas teraz na pokazanie prostej metody studiowania Bożego Słowa. Przed rozpoczęciem studiowania należy się wewnętrznie uspokoić i wyciszyć. Pomodlić do Ducha Świętego choćby w formie prostej WWW.KDM.ORG.PL 3
modlitwy: Duchu Święty, który oświecasz serca i umysły nasze, dodaj mi ochoty i zdolności, aby to spotkanie z Bożym Słowem było dla mnie pożytkiem doczesnym i wiecznym. Przedmiotem studiowania mogą być te fragmenty Biblii, które będą czytane w najbliższą niedzielę (czytania znaleźć można w różnych kalendarzach lub na stronach internetowych). Oczywiście można czytać także inne fragmenty Biblii. Po przeczytaniu najlepiej kilkukrotnym należy odpowiedzieć na pięć pytań. Twoja lewa dłoń może ci służyć za ściągę. - Co w tym fragmencie jest o Bożej miłości? (4) palec serdeczny, ten od pierścionków zaręczynowych i obrączek - Co w tym fragmencie jest o grzechu? (2) palec wskazujący jest tym palcem, którym się grozi, gdy zbroimy - Czy znajdujemy w nim jakieś wskazówki dla życia? Dzięki którym powiedzie się nam w życiu. Jakie one? (1) kciukiem życzymy sobie powodzenia (rys. 1) - Jaka jest główna myśl fragmentu? Jak można ją wyrazić w jednym zdaniu? (3) środkowy palec to oś wokół, którego wszystko się obraca - Czego w tym fragmencie nie rozumiem? Czego nie wiem? Na jakie pytanie nie potrafię odpowiedzieć? (5) zagięty mały palec (rys. 2) układa się w kształt znaku zapytania WWW.KDM.ORG.PL 4
Poprzez słuchanie, czytanie, studiowanie, uczenie się na pamięć, chcemy dotrzeć do Bożego planu, Bożej woli wobec nas. Gdy to poznamy możemy Bogu odpowiadać, możemy z Nim rozmawiać. Dlatego tak ważne jest, by nasza modlitwa karmiła się Słowem Bożym, byśmy w czasie modlitwy mieli otwarte nasze duchowe uszy na to, co Bóg chce do nas powiedzieć. Istnieje wiele sposobów i metod modlitwy możemy je poznać sięgając na przykład do YouCatu, który poświęca całą część czwartą właśnie modlitwie (punkty 469-527). Znajdziemy tak między innymi informacje: - o tym, czy jest modlitwa; - o modlitwie w życiu Abrahama, Mojżesza, Jezusa i Maryi; - o modlitwie różańcowej; - o różnych postawach, jakie możemy przyjmować w czasie modlitwy (postawa stojąca, siedząca, klęcząca, kładąc się na ziemię, złożone i rozłożone ręce); - o różnych sposobach modlitwy (wyjaśnienie czym jest: błogosławieństwo, adoracja, modlitwa prośby i wstawiennicza, modlitwa dziękczynienia, modlitwa uwielbienia, modlitwa liturgiczna Kościoła, czy modlitwa przez wstawiennictwo Świętych); - o różnych drogach modlitwy o modlitwie ustnej, rozmyślaniu, kontemplacji, czy medytacji). - o Modlitwie Pańskiej Ojcze nasz (jak powstała ta modlitwa, jaką ma strukturę, a także szczegółowe omówienie kolejnych wezwań modlitwy Ojcze nasz ). Czytanie duchowne (lectio divina) - metoda studium Biblii Jedną ze szczególnych form modlitwy spotkania ze Słowem Bożym jest lectio divina, czyli czytanie duchowne. Jest to metoda bardzo stara, bardzo prosta i przy wiernym trwaniu przy niej dająca duże owoce. Naucz się jej. Pokrótce omówimy teraz jej przebieg. 1. Miejsce. Idealne to kościół czy kaplica z wystawionym Najświętszym Sakramentem. W praktyce może to być każde miejsce, w którym znajdziemy choć odrobinę wyciszenia nawet własny dom, czy własny pokój. WWW.KDM.ORG.PL 5
2. Czas. Przynajmniej kwadrans. Dobrze, jeśli będzie to pół godziny. Pora dnia nie jest istotna, ważne tylko, byśmy byli przytomni i w czasie modlitwy nie zasnęli. 3. Pozycja w czasie modlitwy. Godna i wygodna. Można w czasie tej modlitwy klęczeć, można siedzieć na małej ławeczce, można też zwyczajnie usiąść na wygodnym krześle przy stole. 4. Tekst. Będą to najczęściej Ewangelie, Listy apostolskie, czy Psalmy. Wybrać można oczywiści także inne księgi Pisma Świętego. 5. Przebieg. Istotą tej metody jest jej podział na czytanie (lectio), medytację (meditatio) i modlitwę (oratio). Całość powinna być poprzedzona chwilą wyciszenia, skupienia, modlitwą skierowaną do Ducha Świętego prośbą o otwartość na głos Boga, prośbą o Boże natchnienia i o dobre owoce tego czasu spotkania ze Słowem Bożym. Na zakończenie powinniśmy podziękować Bogu oraz dokonać refleksji nad naszą modlitwą jak się czuliśmy, co było dobre w tej modlitwie, a co należałoby w niej poprawić w przyszłości. 6. Lectio. Na czytanie (lectio) wybieramy dłuższy fragment tekstu przynajmniej jeden rozdział. Nie zakładamy, że przeczytamy go w całości. Może się zdarzyć, że już pierwszy werset będzie tym fragmentem, nad którym powinniśmy zatrzymać się dłużej. W czytaniu chodzi bowiem o znalezienie takiego fragmentu (zwykle będzie to jeden werset), który nas poruszy. To poruszenie może mieć bardzo różny charakter. Może to być ciekawość, niezrozumienie, pociecha, piękno, a nawet pewien niepokój. Poruszenie jest świadectwem, że dany werset jest dla nas osobiście ważny. Znalezienie takiego tekstu jest sygnałem, że kończy się etap lectio. 7. Meditatio. Pierwotne, łacińskie znaczenie tego słowa to powtarzanie. W tej części koncentrujemy się na znalezionym urywku tekstu. Czytamy go wielokrotnie, powoli, jakby smakując całość wersetu lub jego fragmenty. Czytając możemy akcentować różne części i wyrazy wersetu. Prawdopodobnie nauczymy się w ten sposób wersetu na pamięć. Powtarzajmy go zatem także w myśli może nam w tym pomóc zamknięcie oczu. Angażujmy na tym etapie nie tylko rozum, ale także i serce. 8. Oratio. Na pewnym etapie medytacji zamienia się ona w modlitwę. Będzie ona miała spontaniczny charakter. Czasami będzie to nasza aktywność, ale możemy też być porwani przez Boże natchnienie. Wtedy modlitwa stanie się bardziej działaniem Boga w nas niż naszym osobistym działaniem. Trudno przewidzieć, co przyniesie modlitwa, jaki dokładnie przybierze charakter i kierunek. Może to być zarówno przebłaganie, prośba, jak i dziękczynienie i uwielbienie Boga. 9. Po zakończeniu cyklu, jeśli starczy nam czasu, możemy go powtórzyć. Kontynuujemy wtedy czytanie do momentu znalezienia kolejnego wersetu - następuje kolejna medytacja i kolejna modlitwa. Długość trwania jednego cyklu jest sprawa bardzo indywidualną. W czasie pół godziny można zmieścić zarówno jeden, jak i cztery cykle. Czytanie duchowne (lectio divina) w pigułce Przygotuj się, a następnie: WWW.KDM.ORG.PL 6
Kończąc nasze spotkanie - musimy zawsze o tym pamiętać, ze Boga moz emy spotkac i poznac przez słuchanie Boz ego Słowa, moz emy z Nim rozmawiac (tym jest włas nie modlitwa) dzięki temu możemy dos wiadczać spotkania z Bogiem i Jego łaski. Bo to tak naprawdę od nas samych od naszej chęci i zaangażowania zależy jak często i jak długo będziemy doświadczać spotkania z Bogiem, rozmowy z Nim, Jego bliskości i dotknięcia Jego łaski. Bóg nieustannie chce spotykać się z Nami, mówić do nas On nieustannie wychodzi nam na przeciw otwórzmy nasze serca na ten dar obecności i bliskości Boga, który chce być Emmanuelem, czyli Bogiem z nami. Zakończmy modlitwą: O Duchu Święty, duszo mej duszy, uwielbiam Cię, oświecaj mnie, umacniaj, pocieszaj i pouczaj, co mam czynić. Poddaję się chętnie wszystkiemu, czego ode mnie zażądasz, pragnę wszystko przyjąć, co na mnie dopuścisz. Daj mi tylko poznać Twoją świętą wolę. Amen. WWW.KDM.ORG.PL 7