Uchwała Rady Młodych Naukowców nr 10/2013 z dnia 20 lutego 2014 r. w sprawie uwag RMN do zasad funkcjonowania konkursu MNiSW Mobilność Plus. 1 Działając na podstawie 3 ust. 2 zarządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie powołania Rady Młodych Naukowców, Rada Młodych Naukowców (dalej RMN ) zgłasza następujące uwagi i propozycje do regulaminu konkursu MNiSW Mobilność Plus (dalej konkurs ). 1. RMN wyraża swoje poparcie dla popularnego wśród młodych badaczy konkursu Mobilność Plus. Program ten spełnia niezwykle ważną rolę, umożliwiając młodym badaczom szybszy rozwój kariery naukowej poprzez staże na najlepszych uczelniach zagranicznych. Biorąc pod uwagę jak dużym problemem w polskiej nauce jest niska mobilność kadry, jak i uwzględniając pozytywne głosy płynące ze środowiska naukowego, RMN zdecydowanie stwierdza, że program Mobilność Plus powinien być kontynuowany. 2. Z analizy przeprowadzonej przez RMN, której wyniki stanowią załącznik nr 1 do niniejszej uchwały, wynika, iż brak jest jednoznacznej interpretacji przepisów podatkowych związanej z wypłacanymi środkami w ramach programu. Jednym z ważniejszych problemów dotyczących programu Mobilność Plus, na jaki zwróciło uwagę RMN-owi środowisko młodych naukowców, jest opodatkowanie otrzymywanych w ramach ww. programu środków finansowych. Beneficjenci konkursu na własną rękę podejmowali liczne próby uzyskania zwolnienia od podatku. Pomimo początkowo korzystnych interpretacji indywidualnych wydawanych przez dyrektorów izb skarbowych i wyroków wojewódzkich sądów administracyjnych, Minister Finansów wydał jednolitą interpretację w dniu 25 maja 2011 roku. Jednoznacznie orzekł, że w stosunku do tego rodzaju środków finansowych nie mają zastosowania zwolnienia określone w art. 21 ust. 1 pkt. 16, 39, 40 i 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Również zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego takie dofinansowanie nie może być uznane za
stypendium naukowe, gdyż jest przeznaczane na pokrycie kosztów utrzymania i podróży (wyrok II FSK 1604/10), czy też za świadczenie pomocy materialnej. Utrzymanie obowiązujących przepisów oraz niejednolite wyroki NSA i WSA stwarzają liczne kontrowersje i rozbudzają nadzieję na możliwość uzyskania zwrotu zapłaconego podatku. Z tego powodu, zdaniem RMN, środki finansowe wypłacane w ramach konkursu Mobilność Plus powinny zostać przekształcone w formę imiennego stypendium z zachowaniem możliwie dostępnej formy dofinansowania w przypadku mobilności rodziny beneficjenta. Równocześnie powinny zostać zachowane przyznawane obecnie środki z przeznaczeniem na podróże w obie strony uczestnika programu, jego małżonka i niepełnoletnich dzieci między miejscem zamieszkania uczestnika programu a miejscem realizacji projektu. Zdaniem RMN zasadne jest także utrzymanie podwyższenia o 30% kwoty bazowej, jeśli miejsce realizacji projektu znajduje się w kraju należącym do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Należy także podkreślić, że mimo iż beneficjenci realizują projekt naukowy w ramach przyznanego dofinansowania, wszelkie koszty związane z prowadzeniem badań (koszty odczynników, utrzymanie laboratoriów itp.) ponosi jednostka zapraszająca. Program Mobilność Plus ma jedynie umożliwić młodym polskim badaczom dołączenie do najlepszych na świecie zespołów badawczych, oraz zachęcać i promować mobilność międzynarodową. W związku z powyższym wypłata środków w postaci stypendium wydaje się jak najbardziej zasadna. 3. Zgodnie z regulaminem, adresatami konkursu są młodzi naukowcy w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. 2010.96.615). Jako RMN po raz kolejny pragniemy zwrócić uwagę, iż uniemożliwia to udział w konkursie wielu młodym naukowcom, którzy przed 35 rokiem życia korzystają z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego, udzielonych na zasadach określonych w przepisach Kodeksu pracy. Wobec powyższego, RMN sugeruje także aby definicja młodego naukowca wykorzystana w konkursie była oparta na definicji zaproponowanej przez RMN w uchwale 3/2013, która zawiera m.in. zastrzeżenia o ww. urlopach
4. RMN proponuje również, aby w szczególnych przypadkach, istniała możliwość zmiany warunków realizacji projektu, po pozytywnym zaopiniowaniu takiej zmiany przez zespół interdyscyplinarny ds. programu Mobilność Plus. 2 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Młodych Naukowców dr hab. Piotr Oprocha, prof. AGH
Załącznik nr 1 do uchwały RMN 10/2013 z dnia 20.02.2014 Po zapoznaniu się z obowiązującym stanem prawnym, RMN przeprowadziła ankietę wśród 102 beneficjentów edycji I i II konkursu. Ankietę w sposób anonimowy wypełniło 67 osób. Zadaliśmy beneficjentom następujące pytania: Pyt. 1 Czy woleliby Państwo otrzymywać nieopodatkowane stypendium w wysokości 10 000 zł na każdy miesiąc pobytu uczestnika programu w zagranicznym ośrodku naukowym (tylko dla uczestnika, bez możliwości otrzymania dodatkowych środków na rodzinę)? Pyt. 2 Lub też bardziej korzystne, Państwa zdaniem, byłoby zachowanie obecnych zasad wypłacania świadczeń w programie "Mobilność Plus"? Osobom które odpowiedziały tak na pytanie drugie, zadano pytanie dodatkowe: Pyt. 3 Jeśli w pkt 2 wybrali Państwo odpowiedź TAK, czy zmieniliby Państwo zdanie, gdyby oprócz stypendium, o którym mowa w pkt 1., przyznawana była dodatkowa zryczałtowana kwota związana z mobilnością rodziny (podlegająca opodatkowaniu na zasadach ogólnych)? Wykres 1: Zestawienie odpowiedzi uzyskanych w ankiecie.
Wyniki z przeprowadzonej ankiety wskazują, że wybór odpowiedzi był uwarunkowany sytuacją osobistą. Jeśli ankietowany zabierał ze sobą rodzinę, bardziej opłacalne było zachowanie obecnych zasad wypłacania świadczeń w programie Mobilność Plus. Jednak w sytuacji gdy pojawiła się możliwość uzyskania stypendium i dodatkowych świadczeń dla członków rodziny, zdecydowana większość ankietowanych wyraziła poparcie dla przeprowadzenia zmiany w obowiązujących zasadach wypłacania środków finansowych.