Kazimierz Żurawski Podręcznik bezpiecznej eksploatacji
Copyright by Kazimierz Żurawski oraz Zacharek Dom Wydawniczy, Warszawa 2010 Wszystkie prawa zastrzeżone. Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w żaden inny sposób reprodukowana lub odczytywana w środkach masowego przekazu bez pisemnej zgody Zacharek Psychologia Biznesu Zacharek Dom Wydawniczy. Redaktor: Wojciech Zacharek Korekta: Bogumiła Piętka Projekt okładki: SmartPoint Piotr Kochanek Projekt i opracowanie graficzne tabel i ilustracji: Kazimierz Żurawski, Dorota Borkowska ISBN: 978-83-62167-09-8 Zacharek Psychologia Biznesu Zacharek Dom Wydawniczy Skwer kard. Wyszyńskiego 2/120 01-015 Warszawa e-mail: dw@zacharek.com www.zacharek.com Wydanie I Fotografie wykorzystane do okładki za zgodą istockphoto Inc. Skład i łamanie: Dorota Borkowska Druk i oprawa: SOWA Sp. z o.o. ul. Hrubieszowska 6a 01-209 Warszawa tel. (22) 431 81 40 fax. (22) 431 81 50 e-mail: sowadruk@sowadruk.pl
3 Spis treści Wstęp... 5 Rozdział 1. Czym jest wózek jezdniowy... 8 Rozdział 2. Kto może być kierowcą wózka jezdniowego... 10 Rozdział 3. Przedsięwzięcia organizacyjno-techniczne, realizowane przez pracodawcę w zakresie bhp, przy organizacji transportu wewnątrzzakładowego... 12 3.1. Kurs dla kierowców wózków... 12 3.2. Skierowanie pracowników na profilaktyczne badania lekarskie...14 3.3. Opracowanie szczegółowego programu szkolenia stanowiskowego kierowców wózków... 15 3.4 Zorganizowanie instruktażu stanowiskowego, zakończonego sprawdzeniem wiedzy... 16 3.5. Opracowanie procedury wydawania imiennych zezwoleń... 18 3.6. Opracowanie oceny ryzyka zawodowego... 19 3.7. Opracowanie instrukcji bhp... 21 3.8. Wyznaczenie i oznakowanie dróg komunikacyjnych... 23 3.9. Organizacja punktu ładowania akumulatorów... 25 3.10. Założenie i prowadzenie książek codziennej kontroli wózków... 29 3.11. Zgłoszenie do dozoru technicznego wózków podnośnikowych... 30 3.12. Określenie procedur magazynowania (składowania) materiałów (towarów)... 32 3.13. O czym pracodawcy i osoby kierujące pracownikami powinni pamiętać... 33 3.13.1. Przewożenie wózkami materiałów niebezpiecznych... 33 3.13.2. Przewożenie lub podnoszenie ludzi za pomocą wózków... 35 3.13.3. Używanie wózków spalinowych w pomieszczeniach... 36 3.13.4. Przechowywanie butli gazowych... 36 3.13.5. Wyposażenie kierowców w odzież, obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej... 38 3.13.6. Parkowanie wózków jezdniowych... 40 3.13.7. Kontrole warunków pracy... 41 3.13.8. Dokumentacja wózków jezdniowych...41 Rozdział 4. Czynności realizowane przez kierowcę wózka podczas eksploatacji... 44 4.1. Czynności przed rozpoczęciem jazdy... 44 4.2. Czynności warunkujące bezpieczeństwo pracy podczas jazdy wózkiem... 46 4.3. Czynności zabronione... 47 4.4. Inne zalecenia dotyczące bezpiecznej pracy (jazdy)... 48 4.5. Czynności po zakończeniu jazdy... 49
4 Załącznik 1: Rozporządzenie ministra gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym... 50 Załącznik 2: Zaświadczenie o ukończeniu kursu... 54 Załącznik 3: Ramowy program instruktażu stanowiskowego... 65 Załącznik 4: Przykładowy szczegółowy program instruktażu stanowiskowego dla pracowników zatrudnionych na stanowisku: kierowca wózka jezdniowego... 57 Załącznik 5.1: Przykładowa ocena ryzyka zawodowego na stanowisku kierowcy wózka jezdniowego... 64 Załącznik 5.2: Karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy... 70 Załącznik 6: Protokół sprawdzenia kwalifikacji kierowcy wózka jezdniowego... 77 Załącznik 7: Protokół imiennego zezwolenia... 78 Załącznik 8.1: Przykładowa instrukcja organizacji transportu wózkami z napędem silnikowym i zasad ruchu na drogach wewnątrzzakładowych... 80 Załącznik 8.2: Przykładowa instrukcja bhp przy składowaniu materiałów... 86 Załącznik 8.3: Przykładowa instrukcja bhp przy ładowaniu baterii akumulatorów... 92 Załącznik 8.4: Przykładowa instrukcja bhp przy przechowywaniu i wymianie butli z gazem propan butan... 94 Załącznik 8.5: Przykładowa instrukcja bhp przy obsłudze wózków jezdniowych widłowych akumulatorowych i zasilanych gazem propan butan... 96 Załącznik 9: Niektóre znaki informacyjne, drogowe, bezpieczeństwa pożarowego, wykorzystywane w zakładzie pracy... 100 Załącznik 10: Przykładowy codzienny raport techniczny wózka jezdniowego z napędem silnikowym... 102 Załącznik 11: Wniosek o przeprowadzenie badania odbiorczego wózka jezdniowego podnośnikowego z mechanicznym napędem podnoszenia... 104 Załącznik 12: Wzór wniosku o sprawdzenie kwalifikacji... 105 Załącznik 13: Znaki manipulacyjne... 106 Załącznik 14: Osprzęt wózków jezdniowych przykłady... 108 Indeks ilustracji... 111 Indeks tabel... 112
5 Wstęp Oszczędność miejsca dzięki wysokiemu składowaniu tak brzmiała dewiza konstruktorów wózka widłowego wysokiego składowania z wysuwanym masztem. Ten nowatorski pomysł z przed ponad 40 lat całkowicie zmienił logistykę wewnątrzzakładową. Dziś trudno wyobrazić sobie, aby zakład pracy o charakterze produkcyjnym, magazynowym, usługowym nie eksploatował kilku lub kilkunastu wózków jezdniowych, w szczególności wózków widłowych. Głównymi zaletami wykorzystania wózków są: łatwość obsługi bezpieczeństwo ekonomiczne wykorzystanie miejsca ergonomia. Pomimo tych niewątpliwych zalet nie zawsze udaje się zachować bezpieczeństwo pracy przy obsłudze wózków na właściwym poziomie. Jakże często słyszymy o wypadach przy pracy spowodowanych nieprzemyślanym użyciem wózka, zbyt szybką jazdą, nieuwagą, pośpiechem, które skutkują urazami ciała kierowców lub współpracowników, a niekiedy ich śmiercią. Nagminnie kierowcy wózków przekraczają dozwoloną prędkość jazdy. Wręcz karygodne staje się użycie wózka przez pracowników nieposiadających odpowiednich kwalifikacji do ich obsługi. Wykonywane manewry przy braku ostrożności i nieznajomości zagrożeń lub ich lekceważeniu powodują niebezpieczne sytuacje również dla osób wykonujących inne prace. Na obniżenie stanu bezpieczeństwa pracy znacząco wpływają braki wewnętrznych procedur, w tym brak oceny ryzyka zawodowego, instrukcji bhp, rzetelnej kontroli stanu warunków pracy oraz brak nadzoru nad wykonywanymi pracami. Jednocześnie duża ilość aktów prawnych sprawia poważne kłopoty interpretacyjne i trudności w przyjęciu przez pracodawców jednoznacznych procedur, gwarantujących prawidłowość rozwiązań technicznych, organizacyjnych lub prawnych związanych z eksploatacją wózków. Aby osiągnąć wymagany stan bezpieczeństwa i higieny pracy, pracodawcy oraz osoby kierujące pracownikami, a także pracownicy służby bhp, powinni kierować się przepisami zawartymi w niżej wymienionych aktach prawnych: 1) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (J.t.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.); dalej Kp.
6 2) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. Nr 70, poz. 650; zm.: Dz. U. z 2003 r. Nr 65, poz. 603); dalej r.b.h.p.u.w.j. 1 Tekst rozporządzenia w załączniku nr 1. 3) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596; zm.: Dz. U. z 2003 r. Nr 178, poz. 1745); dalej r.m.w.b.p.u.m. 4) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860; zm.: Dz. U. z 2005 r. Nr 116, poz. 972, z 2007 r. Nr 196, poz. 1420). Dalej r.s.b.h.p. 5) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. Nr 120, poz. 1021; zm.: Dz. U. z 2003 r. Nr 28, poz. 240); dalej r.r.u.t.p.d.t. 6) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (Dz. U. Nr 193, poz. 1890); dalej r.w.t.d.t.e.u.t.b. 7) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (J.t.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650; z późn. zm.); dalej r.o.p.b.h.p. 8) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228); dalej r.z.w.m. 9) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849; zm.: Dz. U. z 2003 r. Nr 50, poz. 426); dalej r.t.s.k.w.o.k.u.t. 10) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563); dalej r.o.p.b.o.b.t. 1 Tekst rozporządzenia w załączniku nr 1.
7 Duża liczba aktów prawnych nie ułatwia osobom funkcyjnym możliwości pełnego poznania i właściwego interpretowania zawartych w nich przepisów. Przepisy te w sposób ogólny nakreślają obowiązki pracodawców oraz niektóre przedsięwzięcia organizacyjne, które należy podejmować w zakładzie pracy w zakresie zapewnienia bezpiecznej eksploatacji wózków. Ta ogólność przepisów wymusza na pracodawcy obowiązek tworzenia wewnętrznych uregulowań w zakładzie pracy, dotyczących zagadnień bhp, przerzucając jednocześnie odpowiedzialność za powyższe na pracodawcę. W praktyce oznacza to, że wewnętrzne procedury (zarządzenia, regulaminy), instrukcje, ocena ryzyka, oparte na zasadach bezpieczeństwa i higieny pracy, okazują się niezbędne i one będą stanowić o faktycznym bezpieczeństwie pracy. Jakie więc należy przyjąć wewnętrzne uregulowania prawne, jakie zastosować rozwiązania techniczno organizacyjne, jak należy przygotować kierowców do obsługi sprzętu, jak zorganizować zaplecze techniczne? Propozycje rozwiązań, związanych z bezpieczną eksploatacją wózków jezdniowych, zawartych w niniejszym materiale, autor kieruje do pracodawców, osób kierujących pracownikami oraz pracowników służby bhp, w szczególności w najmniejszych zakładach pracy, w których znajomość tej problematyki wymaga dogłębnego poznania lub uzupełnienia oraz odpowiedniego wdrożenia.
8 Rozdział 1: Czym jest wózek jezdniowy W obowiązujących przepisach, a także w literaturze, nie znajdujemy jednolitej definicji wózka jezdniowego. Ponieważ wózek należy traktować jako maszynę, posłużmy się przepisami r.z.w.m. oraz r.m.b.p.u.m, według których maszynę określa się jako: zespół wyposażony lub który można wyposażyć w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna jest ruchoma, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jeden jest ruchomy, połączony w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły mięśni ludzkich. Posługując się przedstawionymi określeniami, trudno jest prawidłowo określić, czym naprawdę jest wózek jezdniowy. Jednakże, biorąc pod uwagę funkcje tego urządzenia w zakładzie pracy, zapewne będzie nam prościej przyjąć taką oto definicję. Wózek jezdniowy jest maszyną, która: wykorzystywana jest w transporcie wewnątrzzakładowym używana jest w ruchu przerywanym o ograniczonym zasięgu służy do przemieszczania ładunków w pionie i poziomie posiada napęd silnikowy. Cechami różniącymi wózki jezdniowe od innych środków transportowych są: napęd silnikowy miejsce użytkowania wyłącznie wewnątrz zakładu pracy. W związku z powyższym wózka, tzw. paleciaka, ciągnionego przez człowieka, nie możemy zakwalifikować jako wózka jezdniowego. Zgodnie z treścią PN ISO 5053 : 1999 napędzane. Terminologia wózki jezdniowe w zależności od przeznaczenia można podzielić na: 1) naładowny platformowy 2) ciągnikowy
9 03) pchający 04) podnośnikowy czołowy 05) podnośnikowy z masztem wewnętrznym nie obejmującym ładunku 06) podnośnikowy z masztem wewnętrznym obejmującym ładunek 07) podnośnikowy widłowy z masztem wewnętrznym 08) podnośnikowy platformowy z masztem wewnętrznym 09) podnośnikowy platformowy z operatorem podnoszonym wraz z ładunkiem 10) podnośnikowy boczny (tylko z jednego boku) 11) podnośnikowy czołowy terenowy 12) podnośnikowy czołowy boczny (obustronny) 13) podnośnikowy czołowo boczny 14) podnośnikowy bramowy 15) unoszący widłowy prowadzony 16) unoszący platformowy prowadzony 17) unoszący bramowy 18) kompletacyjny. Najszersze zastosowanie mają wózki jezdniowe wyposażone w osprzęt roboczy w postaci wideł; zarówno te podnośnikowe prowadzone ręcznie, kierowane przez kierowcę czy unoszące, prowadzone ręcznie, służące do transportu ładunków umieszczonych na paletach. Przykłady osprzętu przedstawione są w załączniku nr 14.
10 Rozdział 2: Kto może być kierowcą wózka jezdniowego Według przepisów r.z.w.m. kierowcą jest operator odpowiedzialny za przemieszczanie się maszyny, który może być transportowany przez maszynę lub towarzyszyć jej pieszo albo kierować nią zdalnie. Natomiast przepis r.b.h.p.u.w.j. stanowią, że do obsługi wózka może być dopuszczony pracownik, który ukończył 18 lat i uzyskał: 1) uprawnienia operatora, zgodnie z odrębnymi przepisami lub 2) imienne zezwolenie do obsługi wózka wystawione przez pracodawcę, ważne na terenie zakładu pracy tego pracodawcy. Zezwolenie może być wydane pracownikowi po ukończeniu, z wynikiem pozytywnym, szkolenia dla kierowców wózków zorganizowanego przez pracodawcę, według programu opracowanego lub zatwierdzonego przez jednostkę organizacyjną wyznaczoną przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Powyższe zapisy prawne nastręczają wiele kłopotów interpretacyjnych: 1) mówiąc o operatorach, mamy na myśli osoby, które ukończyły kurs według programu szkolenia Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie, dotyczącego maszyn roboczych, wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych. (Dz. U. Nr 118, poz. 1263) 2) mówiąc o kierowcach, mamy na myśli osoby, które ukończyły kurs według programu Ośrodka Doskonalenia Kadr Ministerstwa Gospodarki w Mysłowicach 3) imienne zezwolenie wystawia pracodawca, który jest organizatorem kursu dla kierowców wózków 4) jeżeli pracownik ukończy kurs, który będzie organizowany przez dowolny ośrodek szkolenia, a nie przez pracodawcę, to czy należy, a jeżeli tak, to kto w takim przypadku powinien wystawiać temu pracownikowi imienne zezwolenie? 5) czy pracownik, który ukończył kurs według programu szkolenia Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie, może być kierowcą wózka jezdniowego, bez dodatko-
50 Załącznik 1: Rozporządzenie ministra gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym Załącznik nr 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. Nr 70, poz. 650; zm.: Dz. U. z 2003 r. Nr 65, poz. 603) Na podstawie art. 237 15 2 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje: 1. Rozporządzenie określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym, zwanych dalej wózkami, używanych w transporcie wewnętrznym zakładów pracy. 2.1. Stosowane w zakładach pracy wózki powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii określone w odrębnych przepisach. 2. Niedopuszczalne jest dokonywanie przez użytkownika w użytkowanych wózkach zmian konstrukcyjnych lub demontażu urządzeń ochronnych i sygnalizacyjnych. 3. Obsługa i konserwacja wózków oraz przeprowadzanie okresowych przeglądów i napraw powinny być wykonywane zgodnie z dokumentacją techniczno ruchową opracowaną przez producenta. 4.1. Do obsługi wózka może być dopuszczony pracownik, który ukończył 18 lat i uzyskał: 1) uprawnienia operatora, zgodnie z odrębnymi przepisami lub 2) imienne zezwolenie do obsługi wózka wystawione przez pracodawcę, ważne na terenie zakładu pracy tego pracodawcy. 2. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, może być wydane pracownikowi po ukończeniu, z wynikiem pozytywnym, szkolenia dla kierowców wózków zorganizowanego przez pracodawcę, według programu opracowanego lub zatwierdzonego przez jednostkę organizacyjną wyznaczoną przez ministra właściwego do spraw gospodarki. 3. Obsługujący wózki jezdniowe zasilane gazem oraz inni pracownicy dokonujący wymiany butli z gazem w wózkach powinni być przeszkoleni w zakresie bezpiecznego użytkowania butli, w tym ich bezpiecznej wymiany.
51 4. Zakres tematyki szkolenia, o którym mowa w ust. 3, powinien być określony w programach szkolenia dla obsługujących wózki jezdniowe z napędem silnikowym. 5.1. Przed przekazaniem wózka do użytkowania pracodawca powinien zapewnić kontrolę jego stanu technicznego, w tym kontrolę elementów, układów i mechanizmów; w szczególności należy sprawdzić: 1) prawidłowość działania układu kierowniczego, hamulcowego i napędowego, mechanizmów podnoszenia oraz osprzętu, 2) sprawność oświetlenia i sygnalizacji, prawidłowość działania urządzeń pomiarowo kontrolnych oraz elementów i urządzeń zabezpieczających kierowcę i osoby współuczestniczące w czynnościach transportowych. 2. Przeprowadzenie kontroli, o której mowa w ust. 1, powinno być odnotowane w dokumentach eksploatacyjnych wózka. 3. Niedopuszczalne jest eksploatowanie niesprawnego wózka lub bez odpowiedniego osprzętu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2. 6.1. Przed przystąpieniem do pracy z użyciem wózka pracodawca powinien przekazać kierowcy wózka aktualne informacje o warunkach pracy, a w szczególności o: 1) masie ładunków, ich właściwościach fizycznych i chemicznych oraz rodzajach opakowań tych ładunków, 2) zagrożeniach pożarowych, wybuchowych, chemicznych i innych mogących wystąpić w pomieszczeniach, w których wózek ma być eksploatowany, 3) stanie technicznym dróg i trasie przejazdu wózka, 4) wymaganiach dotyczących organizacji pracy związanej z użytkowaniem wózka, w tym środkach, jakie należy stosować dla zachowania bezpieczeństwa podczas pracy. 2. Informacje, o których mowa w ust. 1, należy przekazać kierowcy wózka podczas szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy określonego w odrębnych przepisach oraz każdorazowo w przypadku zmiany warunków wykonywania pracy. 7.1. Pracodawca powinien określić dopuszczalne prędkości wózków na poszczególnych odcinkach dróg, uwzględniając przy tym nasilenie ruchu, rodzaj przewożonych ładunków, szerokość i stan dróg oraz widoczność. 2. Pracodawca powinien podjąć środki organizacyjne, zapobiegające wchodzeniu pracowników pieszych na teren pracy wózków. 3. W przypadku, gdy ze względu na rodzaj wykonywanej pracy, nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w ust. 2, pracodawca po-
52 winien zastosować odpowiednie środki zabezpieczające pracowników przed skutkami zagrożeń powodowanych działaniem wózków. 8.1. Ładunki transportowane wózkami powinny być rozmieszczone i zamocowane tak, aby nie stwarzały zagrożeń wypadkowych. 2. Ładunki wystające poza obrys wózka mogą być na nim transportowane wyłącznie z zachowaniem warunków określonych w przepisach Prawa o ruchu drogowym. 9. Dopuszczalne jest przewożenie osób na wózkach lub przyczepach wyłącznie pod warunkiem, że wózki lub przyczepy są do tego przystosowane przez producenta. 10.1. Podnoszenie osób przy użyciu wózków podnośnikowych na pomostach dostosowanych i specjalnie zamontowanych do tego celu jest dopuszczalne, o ile dokumentacja techniczno ruchowa dopuszcza taką możliwość. 2. Wysokość podnoszenia oraz udźwig wózka wyposażonego w pomost nie mogą przekraczać wielkości określonych przez producenta. 3. Przewożenie osób na pomoście wózka specjalistycznego sterowanego z tego pomostu dopuszczalne jest przy użyciu wózka odpowiednio przystosowanego przez producenta do tej pracy. 11. Przed wjazdem do wagonów kolejowych, pojazdów samochodowych i na rampy statków powietrznych kierowca wózka powinien: 1) sprawdzić czy ciężar wózka wraz z ładunkiem nie przekracza dopuszczalnego obciążenia tych środków transportu i umożliwia bezpieczny wjazd, 2) uzgodnić sposób załadunku towaru, o ile jest to konieczne. 12.1. W pomieszczeniach pracy dopuszczalne jest używanie wózków z silnikiem spalinowym z zastrzeżeniem ust. 2, pod warunkiem że substancje szkodliwe wydalane z silnika i hałas związany z jego pracą nie powodują przekroczenia wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń, określonych w odrębnych przepisach. 2. Niedopuszczalne jest używanie w pomieszczeniach pracy wózków z silnikami spalinowymi zasilanymi benzyną etylizowaną lub zawierającą inne substancje toksyczne. 13. Pracodawca jest obowiązany zapewnić odpowiedni nadzór nad pracami przy użyciu wózków, w szczególności prowadzonymi przy przemieszczaniu ładunków mogących stwarzać potencjalne zagrożenie wypadkowe. 14.1. W pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem mogą być używane jedynie wózki specjalnie dostosowane przez producenta do pracy w tych warunkach.
53 2.Wózki, o których mowa w ust. 1, powinny być odpowiednio oznaczone, a po każdej wykonanej naprawie poddane badaniom w celu stwierdzenia czy zostały zachowane wymagania specjalnego dostosowania do pracy w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem. 15. Każdorazowo przed rozpoczęciem prac w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem oraz związanych z transportem materiałów niebezpiecznych należy dokładnie sprawdzić stan techniczny wózka i współpracujących elementów wyposażenia dodatkowego oraz urządzeń niezbędnych do bezpiecznego wykonania pracy i zapewnienia bezpieczeństwa otoczeniu. 16. Niedopuszczalne jest: 1) przewożenie ładunków niedostosowanych do wymiarów platformy ładunkowej wózka, 2) używanie wózków w miejscach o nawierzchni i jej nachyleniu nieodpowiadającym warunkom określonym w dokumentacji techniczno ruchowej wózka, 3) używanie wózków w miejscach o niesprawdzonej wytrzymałości podłoża lub o wytrzymałości mniejszej niż wymagana dla obciążonego wózka, 4) używanie wózków w miejscach nieoświetlonych, chyba że wózek wyposażony jest w światła odpowiednie do rodzaju i miejsca wykonywanej pracy, 5) obciążanie wózka ponad jego dopuszczalną ładowność, 6) używanie wózków do pchania innych pojazdów lub do ciągnięcia wózków doczepnych, jeżeli ich liczba lub masa ładunku przekraczają dopuszczalne wielkości określone przez producenta, 7) używanie wózków w warunkach niestabilnego lub śliskiego podłoża uniemożliwiającego bezpieczne manewrowanie transportowanym ładunkiem. 17. Uprawnienia operatora i imienne zezwolenia, o których mowa w 4 ust. 1, wydane na podstawie przepisów dotychczasowych, zachowują swoją ważność. 18. Traci moc rozporządzenie Ministra Przemysłu Maszynowego z dnia 2 listopada 1978 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. Nr 27, poz. 119). 19. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
54 Załącznik 2: Zaświadczenie o ukończeniu kursu Pieczęć (logo) organizatora Załącznik nr 2 ZAŚWIADCZENIE o ukończeniu kursu Pan(i)..... (imię i nazwisko) urodzony(a) dnia r. w.... województwo....., ukończył(a) kurs....... (pełna nazwa kursu) np. kierowcy wózków jezdniowych o napędzie silnikowym zorganizowany przez....... w okresie od dnia r. do dnia...... r. Celem kursu było.......... (przykładowy wpis celu kursu; Przygotowanie do pracy kierowcy wózka jezdniowego o napędzie silnikowym oraz wymiany butli gazowej. ).... r. (miejscowość) (data) Nr.... (pieczęć i podpis osoby uprawnionej przez organizatora szkolenia)