Maraton Pisania Listów 2008 www.maraton.amnesty.org.pl Meksyk: Bárbara Italia Méndez Bárbara Italia Méndez została zatrzymana rankiem 4 maja 2006 r. w domu w San Salvador Atenco w meksykańskim stanie Meksyk (stan graniczący ze stołecznym dystryktem federalnym). Funkcjonariusze policji bili ją, grozili jej i wykorzystywali ją seksualnie. Gdy trafiła do więzienia, urzędnik prokuratury miał odmówić jej zarejestrowania skargi na policjantów, nie przeprowadzono też obdukcji (badania lekarskiego). Wkrótce potem postawiono jej zarzut ataku na infrastrukturę drogową i wypuszczono za kaucją. Postępowanie przeciwko niej trwa. W dniu aresztowania Bárbara schroniła się w domu, ponieważ policjanci pacyfikowali protesty Ludowego Ruchu w Obronie Ziemi w miasteczku i próbowali uwolnić kilku swoich kolegów, którzy stali się zakładnikami części protestujących. Przyjechała do San Salvador Atenco z Mexico City poprzedniego wieczora, po tym jak dowiedziała się, że w starciach protestujących z policją zginął nieletni. Według jej zeznania, funkcjonariusze Federalnej Policji Prewencyjnej (Policía Federal Preventiva, PFP) włamali się do domu i aresztowali ją bez żadnych wyjaśnień. Ciągnęli ją za włosy, zmusili do siadania na ziemi i bili ją, powodując rany głowy i liczne sińce. Z koszulką naciągniętą na głowę została zaprowadzona do samochodu policyjnego, gdzie zmuszono ją do położenia się na innych zatrzymanych. W trakcie przewożenia do więzienia Santiaguito koło miejscowości Toluca (stolicy stanu Meksyk) zmuszono ją do częściowego rozebrania się, bito ją i grożono jej. Funkcjonariusze gwałcili ją różnymi przedmiotami, zachęcani do tego przez kolegów. W trakcie protestów 3 i 4 maja w San Salvador Atenco policja aresztowała w sumie 47 kobiet. 26 z nich złożyło skargi do władz oraz do krajowych i międzynarodowych organów zajmujących się prawami człowieka, w których opisały fizyczną, psychologiczną i seksualną przemoc, której doświadczyły ze strony aresztujących je policjantów, zwłaszcza w trakcie przewożenia autobusami do więzienia. 5 maja Bárbarę zaprowadzono do urzędnika prokuratury (Procuraduría General de Justicia del Estado, PGJE), który stwierdził, że powód jej zatrzymania jest nieznany. Odmówiła
składania wyjaśnień, gdyż nie miał obrońcy. Próbował jednak złożyć doniesienie o gwałcie, ale inny urzędnik prokuratury podarł je i powiedział, że wolno jej jedynie złożyć wyjaśnienia w kwestii powodu jej przyjazdu do San Salvador Atenco. Pierwsze badanie lekarskie, przeprowadzone rankiem 5 maja przez lekarzy więziennych, udokumentowało jedynie niektóre z widocznych obrażeń. Bárbary nie zbadano jednak na okoliczność gwałtu., Tego samego dnia Narodowa Komisja Praw Człowieka (Comisión Nacional de Derechos Humanos, CNDH) przyjęła oświadczenie Bárbary o gwałcie i zażądała przeprowadzenia obdukcji. Została ona przeprowadzona przez ekspertów prokuratury (PGJE). Jednak zdaniem Bárbary badanie było ograniczone, inwazyjne i nie przeprowadzono szczegółowego wywiadu. 15 maja postawiono jej zarzut ataku na infrastrukturę drogową i środki transportu (ataque a las vías de comunicación y medios de transporte) i wypuszczono za kaucją. Ten sam zarzut postawiono 150 innym zatrzymanym w czasie protestów w San Salvador Atenco i Texcoco, m.in. Magdalenie Garcia Duran zob. opis sprawy. Oburzenie opinii publicznej wywołane doniesieniami o nadużyciach wobec zatrzymanych spowodowało, że prokuratura, która najpierw konsekwentnie odmawiała przyjmowania skarg, wreszcie niechętnie rozpoczęła śledztwo w tej sprawie. Niemniej funkcjonariusze odpowiedzialni za akty seksualnej przemocy nie zostali ukarani, gdyż zdaniem prokuratury ofiary nie mogły ich rozpoznać, gdyż miały zasłonięte twarze. Tylko jedna kobieta, zmuszona do seksu oralnego, potrafiła zidentyfikować sprawcę. Oskarżono go jednak wyłącznie o czyny lubieżne (actos libidinosos), zagrożone znacznie niższą karą niż gwałt. Pozwolono mu także odpowiadać z wolnej stopy (tzn. w trakcie procesu pozostaje na wolności). Bárbara i liczne inne kobiety, będące ofiarami tortur (w tym przemocy seksualnej), wysłały skargi do nowo utworzonej instytucji Nadzwyczajnego Prokuratora Federalnego ds. Przemocy wobec Kobiet (Fiscalía Especial para la Atención de Delitos relacionados con Actos de Violencia contra Mujeres, FEVIM), wchodzącego w skład Federalnej Prokuratury Generalnej (Procuraduría General de la República). Poddały się też niezależnym badaniom lekarskim, żeby zebrać dowody gwałtów i innych aktów przemocy, których doświadczyły. Niestety FEVIM nie uznał swojej bezpośredniej jurysdykcji w tych sprawach i nie potrafił jak dotąd wymóc postępów w śledztwie. Tło sprawy Trzeciego i czwartego maja 2006 r. prawie trzy tysiące policjantów z różnych formacji (szczebla miejskiego, stanowego i federalnego) wzięło udział w akcji przeciwko demonstracjom prowadzonym w Texcoco i San Salvador Atenco przez lokalną organizację chłopską Front Ludowy w Obronie Ziemi (Frente de Pueblos en Defensa de la Tierra, FPDT). Akcja zakończyła się czasowym uwięzieniem pewnej liczby policjantów w charakterze zakładników, śmiercią 2 cywilów, wieloma rannymi pośród protestujących i policjantów, aresztowaniem 207 osób oraz arbitralnym uwięzieniem, torturami i aktami seksualnej przemocy, które dotknęły wielu spośród zatrzymanych.
Ponad 150 osób spośród zatrzymanych w czasie protestów w Texcoco i San Salvador Atenco zostało oskarżonych o ataki na infrastrukturę drogową, a 24 osoby przebywają nadal w areszcie pod zarzutem porwania policjantów. Procesy sądowe w ich sprawach są naznaczone licznymi nieprawidłowościami i nie spełniają międzynarodowych standardów rzetelnego postępowania karnego. W maju 2007 r. trzech liderów Frontu Ludowego w Obronie Ziemi zostało skazanych na 67 lat pozbawienia wolności (każdy) za rzekome porwania urzędników państwowych w lutym i kwietniu 2006 r. Spośród prawie 3000 policjantów biorących udział w akcji jedynie 9 funkcjonariuszy policji stanowej poniosło sankcje dyscyplinarne, 20 było sądzonych za zagrożone niewielką karą przestępstwo przekroczenia kompetencji, a jeden za czyny lubieżne. Władze federalne konsekwentnie odmawiają przeprowadzenia pełnego śledztwa w sprawie, a żaden z wyżej postawionych oficerów policji nie został pociągnięty do odpowiedzialności. W październiku 2006 r. Narodowa Komisja Praw Człowieka (CNDH) wydała rekomendację nr 38/2006, wzywając do przeprowadzenia śledztwa przez władze stanowe i federalne w sprawie licznych naruszeń praw człowieka popełnionych w trakcie policyjnej akcji. Niestety władze nie wdrożyły efektywnych działań. W lutym 2007 r. Narodowy Sąd Najwyższy (Suprema Corte de Justicia de la Nación) powołał specjalną komisję sędziowską do zbadania sprawy. Komisja nie opublikowała jeszcze wyników swojej pracy. Adresaci apeli Prokurator Generalny Republiki Lic. Eduardo Medina-Mora Icaza Procurador General de la República Procuraduría General de la República, Av. Paseo de la Reforma no 211-213, Piso 16 Col. Cuauhtémoc, Delegación Cuauhtémoc, México D.F., C.P. 06500, MÉXICO Faks: +52 55 5346 0908 (formuła prośby o sygnał faksu: me da tono de fax, por favor ) Nagłówek: Szanowny Panie Prokuratorze Generalny / Senor Procurador General / Dear Attorney General Nadzwyczajny Prokurator Federalny ds. Przemocy wobec Kobiet i Handlu Ludźmi Dra. Guadalupe Morfín Otero Fiscalía Especial para la Atención de Delitos Relacionados con Actos de Violencia en Contra de las Mujeres y Trata de Personas Procuraduría General de la República Rio Elba, No. 17 Col. Cuauhtemoc, Del. Cuauhtemoc México D.F, C.P. 06300 Faks: +52 55 53460940 E-mail: atencionmujeres@pgr.gob.mx
Nagłówek: Szanowna Pani Prokurator / Dear Special Prosecutor / Senora Fiscal Especial Minister Spraw Wewnętrznych Lic. Juan Camilo Mourino Secretario de Gobernación Secretaría de Gobernación México D.F., C.P.06600, MEXICO Faks: (+52 55) 5093 3414 E-mail: secretario@segob.gob.mx Nagłówek: Szanowny Panie Ministrze / Dear Minister / Senor Secretario Języki apeli: polski, hiszpański (preferowany), angielski Bucareli 99, 1er. piso, Col. Juárez, Del. Cuauhtémoc Rekomendacje co do treści apeli Prosimy wysyłać apele, w których własnymi słowami: wyrażą Państwo swoje głębokie zaniepokojenie z powodu doniesień o torturach i napaści seksualnej, których ofiarami stały się Bárbara Italia Méndez i inne kobiety zatrzymane trzeciego i czwartego maja w San Salvador Atenco; wyrażą Państwo zaniepokojenie porażką władz stanowych i federalnych we wdrożeniu efektywnego, szybkiego i bezstronnego śledztwa w sprawie gwałtów, innej przemocy seksualnej, tortur i innych form nieludzkiego, poniżającego lub okrutnego traktowania, zgłoszonych przez Bárbarę Italia Méndez i 25 innych zatrzymanych kobiet; wezwą Państwo władze federalne do przejęcia pełnej jurysdykcji nad tą sprawą, aby w ten sposób zapewnić, że dowody zebrane w zgodzie z międzynarodowymi standardami praw człowieka zostaną włączone do śledztwa, co pozwoli przezwyciężyć porażkę władz stanowych w przeprowadzeniu efektywnego i bezstronnego dochodzenia; wezwą Państwo do przeprowadzenia pełnego, bezstronnego i szybkiego śledztwa, aby zapewnić, że wszyscy odpowiedzialni za gwałt, tortury i inne naruszenia praw człowieka względem Bárbary Italia Mendez i innych zatrzymanych zostaną postawieni przed sądem, także wyżsi oficerowie i urzędnicy, którzy nie zapobiegli tym naruszeniom i nie zadbali o przeprowadzenie dochodzenia w odpowiednim czasie; wezwą Państwo do skutecznej realizacji wydanej przez CNDH w październiku 2006 r. rekomendacji i do pełnego zadośćuczynienia Bárbarze Italia Mendez i innym ofiarom naruszeń praw człowieka popełnionych w San Salvador Atenco, zwłaszcza kobietom, które doświadczyły seksualnej napaści
wezwą Państwo do pełnej i bezstronnej rewizji postępowania karnego przeciwko Bárbarze Italia Méndez, aby zapewnić realizację międzynarodowych standardów sprawiedliwego procesu, zwłaszcza w świetle doniesień o poważnych nieprawidłowościach dotyczących jej uwięzienia i postępowania dowodowego prowadzonego przeciwko niej przez policję i prokuraturę; zgodzą się Państwo, że władze mają obowiązek zapewnić porządek publiczny, ale jednocześnie przypomną, że obowiązek ten powinien być realizowany w zgodzie z międzynarodowymi standardami praw człowieka, takimi jak Kodeks Postępowania Funkcjonariuszy Porządku Prawnego ( UN Code of Conduct for Law Enforcement Officials Rezolucja 34/169 Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych z dnia 17 grudnia 1979 r.). Prosimy również o wysyłanie sygnałów solidarności i wsparcia dla 11 kobiet, które zdecydowały się pod własnymi nazwiskami opowiedzieć o wydarzeniach z Atenco: Suhelen Gabriela Cuevas Jaramillo, Claudia Hernández Martínez, Norma Aidé Jiménez Osorio, Bárbara Italia Méndez Moreno, Yolanda Munoz Diosdada, Maria Patricia Romero Hernández (obecnie w więzieniu), Georgina Edith Rosales Gutiérrez, Cristina Sánchez Hernández, Mariana Selvas Gómez, Patricia Torres Linares, and Ana Maria Velasco Rodríguez. Możecie użyć następujących słów po hiszpańsku: "Esperamos que se termine la impunidad y que pronto se haga justicia. Abrazos de solidaridad y apoyo!" co oznacza "Mamy nadzieję, że bezkarność się skończy i wkrótce nadejdzie sprawiedliwość. Przesyłamy Wam solidarność i wsparcie!" Kartki można wysłać na adres: [imię i nazwisko kobiety/kobiet] Centro de Derechos Humanos Miguel Agustín Pro Juárez A.C. Serapio Rendón No. 57-b Col. San Rafael C.P. 06470 México, DF MEXICO