INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE PIEKARZ kod 751204 Piekarz (kod 751204) to jeden z zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2014 r. poz. 1145). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie piekarz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) przygotowywania surowców do produkcji wyrobów piekarskich; 2) sporządzania półproduktów piekarskich; 3) dzielenia ciasta i kształtowania kęsów na wyroby piekarskie; 4) przeprowadzania rozrostu oraz wypieku pieczywa; 5) obsługiwania maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji wyrobów piekarskich. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE PIEKARZ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2011 2015 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem 2015 1340 857 38 7 214 6 Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2014 1451 1015 42 13 146 8 2013 1599 1225 61 32 110 2 2012 1653 1250 54 26 104 2 2011 1615 1131 58 23 132 1 W 2015r. na jedną ofertę pracy dla piekarzy, zgłoszoną do urzędów pracy, przypadało 6,3 bezrobotnych zarejestrowanych w tym okresie. W 2014r. na jedną ofertę pracy zgłoszoną 1
przez pracodawców do powiatowych urzędów pracy w Regionie przypadało 9,9 bezrobotnych z zawodem piekarza, zarejestrowanych w tym okresie. W 2013 roku na jedną ofertę pracy w zawodzie piekarza przypadało 14,5 bezrobotnych zarejestrowanych w tym okresie. W roku 2012 na jedną ofertę przypadało 15,9 bezrobotnych, w 2011 roku na jedną ofertę przypadało 12,2 bezrobotnych zarejestrowanych w okresie. Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że w latach 2011-2014 zawód ten został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy 1, tzn. taki, na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zgodnie zaś z przyjętą aktualnie przez MR,PiPS metodologią oceny prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych (MZDiN) na lokalnych rynkach pracy, zawód piekarza należy do grupy zawodów nieokreślonych 2. Z kolei badanie Barometr Zawodów, w prognozie na 2016 rok zaliczyło ten zawód do zawodów deficytowych. Przy dużej liczbie zarejestrowanych osób z zawodem piekarza jako bezrobotni może wydawać się paradoksalne zaliczenie tego zawodu do zawodów deficytowych. Wynika to z faktu, iż pracodawcy poszukując kandydatów do pracy w zawodzie piekarza nie znajdują ich na rynku pracy. Barometr Zawodów jest krótkookresową (jednoroczną) prognozą sytuacji w zawodach. Badanie ma charakter jakościowy. Powstaje w trakcie dyskusji grupowej (metodą panelu ekspertów ), dzięki czemu możliwe jest dzielenie się wiedzą oraz uwzględnianie opinii uczestników obserwujących rynek pracy z różnych perspektyw 3. WYNIKI BADAŃ PRACODAWCÓW 4 Wg badań z 2014r. pracodawcy nie planowali zatrudniać piekarzy, planowano zwolnienia 6 pracowników 1 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 2 Informacja sygnalna z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko -pomorskim za rok 2015 - http://wup.torun.pl/wp-content/uploads/2016/03/da_20160322_mzdin- 122015_sygnalna.pdf 3 Badanie Barometr Zawodów - http://podlupa.wup.torun.pl/barometr-zawodow/ 4 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania pracodawców w 2010, 2011, 2012 i 2013, 2014 r. znajduje się na stronie internetowej WUP. 2
ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA SYSTEM OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ Wg danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie https://sio.men.gov.pl/index.php/rspo w województwie kujawsko-pomorskim zawód ten, na dzień 30.09.2015r. można zdobyć w 58 szkołach, 50 publicznych zasadniczych szkołach zawodowych i 8 niepublicznych, w większości w klasach wielozawodowych. Z danych uzyskanych z Systemu Informacji Oświatowej w roku szkolnym 2014/2015 w województwie kujawsko - pomorskim w zawodzie piekarz ukończyło naukę 19 osób. Na dzień 30 września 2015 roku naukę w tych samych szkołach kontynuowało jeszcze 177 osób. Mimo faktycznych potrzeb na rynku pracy względem zawodu piekarza, liczba uczących się i absolwentów systematycznie spada. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego określa, że zawód piekarza od 1 września 2012 roku można zdobyć w 3-letniej zasadniczej szkole zawodowej oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach. Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany uwzględnić w realizowanym na kursie programie nauczania wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. 3
W zawodzie piekarza wyodrębniono jedną kwalifikację produkcja wyrobów piekarskich Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU PIEKARZ 5 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód piekarza, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1. Sprawnością motoryczną : Wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają : zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjne (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności : utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). 2. Współpracą w grupie : Aktywne angażowanie się w prace zespołu i dążenie do wspólnej realizacji celów. 3. Podzielnością uwagi : Efektywne wykonywanie kilku czynności jednocześnie i zdolność do pracy w warunkach rozpraszających uwagę. 4. Sumiennością w dążeniu do rezultatów : Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 5 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa 2014 4
WYNIKI BADAŃ USŁUG SZKOLENIOWYCH W latach 2010-14 Powiatowe Urzędy Pracy nie planowały i nie organizowały szkoleń lub kursów o tematyce związanej z zawodem piekarza. Instytucje szkoleniowe w 2010 r. przeprowadziły kurs dla 4 osób, a w latach 2011/13 już nie planowały i nie organizowały kursów na piekarza. Adres do Rejestru Instytucji Szkoleniowych : http//ris.praca.gov.pl LITERATURA : Ambroziak Z., Technologia piekarska, Warszawa, WSP 1993. Bartnik M., Jakubczyk T., Surowce piekarskie, Warszawa, WSP 1994. Przegląd Piekarski i Cukierniczy, miesięcznik, Wyd. Sigma-NOT Sp. z oo. PRZYDATNY LINK : http://www.stowarzyszeniepiekarzy.pl/. Opracował: Piotr Wełnicki doradca zawodowy WUP w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu Akceptował: Janusz Bokser Toruń, sierpień 2014 r. data ostatniej aktualizacji: 21.06.2016 r. Sytuacja zawodu na europejskich rynkach pracy 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie piekarz w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako piekarz w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też 5
może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód piekarz jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie zawód piekarz jest regulowany w ośmiu krajach EOG, są to: Islandia, Liechtenstein, Francja, Belgia, Niemcy, Austria, Czechy i Słowacja. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem piekarz wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z grupy zawodów: piekarze, cukiernicy i pokrewni zgłoszonych zostało 2899 ofert pracy w 22 krajach EOG. Najwięcej ofert pracy w ww. zawodach znajduje się w: Niemczech (1482 oferty), Francji (470 ofert), Austrii (170 ofert) - dane wg stanu na dzień 11.10.2013 r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie piekarz w krajach EOG powinny dysponować 2-3 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym oraz wykształceniem kierunkowym. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę. Przykładowe stawki płacy w zawodzie piekarz w wybranych krajach: Niemcy: 8,50-11,50 euro/godz. brutto, Francja: 1400-2000 euro miesięcznie brutto, Austria: 1525 euro miesięcznie brutto. Wysokość wynagrodzenia jest często uzależniona od doświadczenia kandydata i posiadanych przez niego kwalifikacji. Opracował : WUP w Toruniu Wydział Pośrednictwa Pracy 6