Szlak kajakowy Krutyni Krutynia to perła wśród rzek Warmii i Mazur i Polski. Krutynia to ewenement wśród rzek i legenda wśród kajakarzy. Urzeka bujna roślinnością, długimi meandrami i interesującymi krajobrazami leśnymi i siedliskami zwierząt oraz ptactwa wodnego. Rzeka od wielu lat przyciąga tysiące kajakarzy z kraju i świata na coroczne spływy kajakowe, które trwają od maja do końca jesieni. Samorządy lokalne od Sorkwit po Ruciane -Nidę podjęły walkę o czystość wód rzeki. Z drugiej strony apelują do licznych turystów pływających kajakami, by dbali o zachowanie czystości na całym szlaku od Sorkwit do Rucianego - Nidy. Dbajmy o nasze cuda przyrodnicze i nie pozwólmy, by ludzie stali się niszczycielami mazurskiej przyrody i krajobrazu. Pamiętajmy, że mamy obowiązek zachowania w dobrym stanie rzeki Krutyni i jej dorzecza dla przyszłych pokoleń. Taki jest nasz cel i temu podporządkowano ogól działań lokalnych samorządów. Dbajmy o ten nasz "polski Ganges" - jak nazywał rzekę król Mazurów, Karol Małłek.Ten najpiękniejszy i najbardziej popularny szlak kajakowy w Polsce bierze początek we wsi Sorkwity. Na prawie 90 kilometrowej trasie płyniemy nie tylko rzeką Krutynią, ale przepływamy przez szereg jezior. Trasa jest tak urokliwa, że król Mazurów, Karol Małłek nazwał Krutynię "Mazurskim Gangesem". Kajakarzom warto podpowiedzieć, że najwspanialsza część tego szlaku wiedzie przez jezioro Mokre. Jest to typowe, polodowcowe jezioro rynnowe położone na Pojezierzu mrągowskim, na południowy- wschód od wsi Nawiady. Jezioro leży na wysokości 125m. n. p. m.; ciągnie się południkowo 7,7 km, przy szerokości od 0,5-1,5 km. Powierzchnia jego wynosi 846 ha, maksymalna głębokość dochodzi do 51 metrów. Jezioro ma dobrze rozwinięta linie brzegową. Od strony południowo - zachodniej rozciąga się duży półwysep: Ławny Lasek ( jest u rezerwat czapli siwej w Zgonie); pięć wysp o łącznej powierzchni 5 ha, największa jest zadrzewiona. Wyspa ma brzegi łagodnie wzniesione, a zachodnie częściowo strome. Jezioro mokre od wschodu i północy otacza Puszcza Piska ( są tu rezerwaty torfowiskowy i leśny w Krutyni). Nad południowym krańcem jeziora leży miejscowość turystyczno - wypoczynkowa Zgon, czyli na piątym etapie organizowanego przez PTTK spływu kajakowego. Od strony południowego - zachodu jezioro łączy się cieśnina z jeziorem Uplik ( pow. 61 ha, głębokość 9 m.; brzegi jeziora są zalesione). Łączy się także z jeziorem Zdrużno, od północnego - wschodu i jeziorem Krutyńskim (55 ha pow., brzegi są zalesione, ale podmokłe). Przez cale jezioro Mokre płynie rzeka Krutynia i jej ujście nazywane jest Spychowską Strugą. Na zachód od jeziora mokre leży jezioro Nawiady ( odległość 3 km), którego powierzchnia wynosi 232 ha. Natomiast na północy leży jezioro Kołwin o powierzchni 78 ha. Rzeka Krutynia wpada do jeziora BełdanyBełdany jest jeziorem rynnowym, polodowcowym, leży w krainie Wielkich jezior mazurskich na północ od miasta Ruciane- Nida. Jezioro jest położone na wysokości 116m. n. p. m., powierzchnia jego wynosi 944 ha, długość 12,4 km, szerokość (bez zatoki Wygryny) od 0,5-1,5 km, maksymalna głębokość 46 m. Jezioro ma bardzo dobrze rozwinięta linię brzegową. Od strony zachodniej są dwie duże zatoki: Iznota, do której wpływa rzeka Krutynia, i Wygryny, łącząca się cieśnina z wąskim, równoległym do Bełdan jeziorem Wygryńskim (45 ha pow.). Brzegi jeziora Bełdany są zalesione ( Puszcza Piska) i są dość wysokie, nawet miejscami strome. Nad jeziorem rozlokowały się pola biwakowe, kąpieliska, wypożyczalnie sprzętu pływającego. Kajakarze mają koło wsi kamień zlokalizowany ośrodek turystyki wodnej, pole biwakowe PTTK i camping. Jest tu także przystań statków Żeglugi Mazurskiej ( statki kursują cały sezon na trasie Giżycko - Mikołajki - Ruciane-Nida ). Od strony północnej jezioro Beldany łączy się bezpośrednio z jeziorem Mikołajskim i przez nie z jeziorem Śniardwy. Od niego oddziela go szeroki półwysep, na którym leży wieś Wierzba. Od strony południowej Bełdany łączą się przez śluzę z jeziorem Guzianka Mała i Guzianka Wielka z jeziorem Nidzkim. Jezioro jest położone na Równinie Mazurskiej, na wysokości 118 m. n. p. m. ; ciągnie się od Rucianego-Nidy do wsi Wiartel, na długości 23 km, przy szerokości około 1 km, tworząc klamrę o prawie prostopadłych ramionach. W środkowej części jeziora są położone dwie przeciwlegle zatoki: Zamordeje Wielkie i Zamordeje Małe. To zatoki rozszerzają jezioro do 4 km. Powierzchnia Nidzkiego wynosi 1831 ha, maksymalna głębokość dochodzi do 24 m., średnia głębokość do 6,2 m. Jezioro ma dobrze rozwiniętą linię brzegową, brzegi są głownie wysokie, w większości zalesione przez lasy Puszczy Piskiej. W części północno - zachodniej leżą wyspy, które nazywane są ostrowami: Płaski, Mały, Wysoki, Królewski (największy), Koński, Kalinowy Ostrów, Kopański i kępa. Jezioro Nidzkie łączy się na północnym - zachodzie przez jeziora: Guziankę Wielką i Guziankę Małą oraz śluzę Guziankę z jeziorem Bełdany. Natomiast na północnym - wschodzie poprzez strugę (dostepna dla kajakarzy) z jeziorem Wiartel. Nad północno - zachodnim krańcem jeziora nidzkiego, w odległości 7 km od szosy prowadzącej z Rucianego- Nidy w kierunku zachodnim, w Puszczy Piskiej leży leśniczówka Pranie, w której jest Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił 2003 rok "Rokiem Gałczyńskiego". Dlatego też przy okazji każdego z organizowanych spływów kajakowych z Sorkwit do Rucianego - Nidy nie można pominąć odwiedzenia Muzeum. Nad zatoka Zamordeje Wielkie leży wieś Karwica. Natomiast nad przeciwległym północnym brzegiem jest położona wieś Zamordeje i tu w pobliżu leży stanica wodna PTTK Czaple. W ;pobliżu północno - wschodniego krańca jeziora jest położona wieś Wiartel. Przez cale jezioro Nidzkie prowadzi szlak kajakowy rzeką Krutynią z Sorkwit do Jabłoni.
REZERWATY NA SZLAKU KRUTYNI1.Rezerwat leśny "Królewska Sosna, o powierzchni 103,8 ha jest ;położony na terenie gminy Piecki i został utworzony w 1959 roku. Na brzegach jeziora Mokre są położone dwa pomniki przyrody; sędziwy "Dąb nad Mukrem", o którym pisał Karol Małłek i "Sosna Królewska" licząca ponad 300 lat.2.rezerwat leśny "Zakręt", o powierzchni 105,5 ha, utworzony w 1957 roku, położony na terenie gminy Piecki. Należy do zespołu rezerwatów torfowiskowych.3.rezerwat ornitologiczny "Ławny Lasek", nazywany też "Czaplisko - Ławny Lasek", powierzchni 6,8 ha, położony na terenie gminy Piecki, powstał w 1963 roku. Leży koło jeziora Uplik i wsi Zgon.4. Rezerwat leśny "Pierwos", powierzchni 605,5 ha, położony na terenie gminy Piecki, powstał w 1987 roku.5. Rezerwat leśny "Strzałkowo", powierzchnia 14,1 ha, powstał w 1958 roku i jest położony na terenie gminy Piecki.6. Rezerwat faunistyczny "Piłaki", powierzchnia 52,4 ha, leży na terenie gminy Sorkwity, powstał w 1991 roku.7. Rezerwat krajobrazowy "Krutynia", powierzchni 273,1 ha, położony na terenie gminy Piecki, utworzony w 1983 roku.dla relaksu i wytchnienia spacer w rezerwatach przyrody daje wspaniały relaks dla każdego. W rezerwatach absorbują nas odgłosy przyrody: śpiew ptaków, plusk ryb w rzece i jeziorze, trzaski łamanej gałązki czy szum wiatru wśród drzew. Tu człowiek w jednej sekundzie zapomina o stresach i kłopotach dnia codziennego, hałasie miejskich ulic, pośpiechu, o całej odległej cywilizacji, która nas tak wtłacza w pęd życia współczesnego.po dziennym odcinku spływu warto wytchnąć przez kilkanaście minut nad rzeką Krutynią i zadumać się wśród szumu sosnowych lasów i szemrzących wód rzeki. Ścieżka nad rzeką Krutynią, prowadzi nas ze wsi Krutyń, aż nad jezioro Krutyńskie.W czasie wędrówki cały swój czar i cudowne widoki rzuca na przechodnia rzeka i promienie zachodzącego słońca. Trudno oderwać wzrok od szmerów rzeki i śpiewu ptactwa, które przygotowuje się do krótkiego, letniego snu. Rzeka płynie tu w malowniczym jarze, między wzgórzami morenowymi. Na dnie czystej wody dostrzegamy czerwone kamienie, o których mówi legenda. Jest o starodawna legenda mazurska, która mówi o niespełnionej miłości dwojga młodych zakochanych ludzi. Do dziś zachowany na kamieniach czerwony kolor, to krew ojca, który goniąc młodzieńca kochającego się w jego córce uderzył się tak mocno o kamień nad Krutynią i upadając wbił sobie nóż w serce, który trzymał w ręce na niesfornego młodzieńca. Krew z jego ciała wolno opadała na dno rzeki i stopniowo pokrywała czerwienią wszystkie kamienie na dnie rzeki. Tak oto do dziś kamienie się czerwienią na dnie Krutyni. Tak mówi legenda. Natomiast przyrodnicy mówią, że są to plechy krasnorostów (Hildebrandtia rivularis), świadczące o czystości wody w rzece. OD SORKWIT DO RUCIANEGO - NIDYTrasa spływu kajakowego rozpoczyna się w Sorkwitach, gdzie organizator spływu kwateruje uczestników. Każdy turnus spływowy liczy 19 uczestników plus przewodnik Organizacja spływów zajmuje się Biuro Podróży "Mazury" przy OZGT PTTK SP z o.o. w Olsztynie 10-950 Olsztyn, ul. Staromiejska 1 tel. prefix (89)527-40-59; tel./fax. prefix (89)527-40-58Pierwszego dnia spływu wypływamy ze Stanicy Wodnej PTTK w Sorkwitach na jezioro Lampackie i dalej na jezioro Lampasz (Łaminóżka), dalej rzeką Sobiepanka i na jezioro Kujno, rzeczką Grabówką (Grabienka), jezioro Dłużec, jezioro Białe i do Stanicy Wodnej PTTK Bieńki. Tu jest obiad, kolacja i nocleg.sorkwity, wieś z siedzibą władz gmin, leży 12 km na zachód od miasta powiatowego Mrągowa. Do Sorkwit prowadzi dojazd drogą państwową nr 16 od strony Olsztyna lub od strony Ełku.W 1451 roku dobra sorkwickie przeszły we władanie Jana z Kremit i Mikołaja Ruszkowskiego. w 1469 roku odsprzedano je Jerzemu von Schliebenowi. W 1599 roku dobra nabył Zygmunt von Eglofstein. Kolejno dobra przejęli Grobenowie i rządzili nimi od 1693-1750r. olejno dobra przejął ród Bronikowskich, który przez 54 lata władał majątkiem. Kolejni właściciele to, rod Mirbach i od tego momentu dobra się rozrosły i ich obszar 1904 roku wynosił 5770 ha.kościół parafialny powstał w latach 1470-1497. W 1840 roku parafia sorkwicka liczyła 2557 wyznawców polskich i 927 niemieckich. W 1890 roku po likwidacji nauczania języka polskiego w szkołach Polaków było 2259 na 3207 parafian.zabytki: zespół pałacowy w stylu angielskiego neogotyku, magazyn gospodarczy, neogotycki z XIX w., kościół ewangelicko - augzburski z XVII - XVIII w. W kościele na uwagę zasługuje ołtarz z 1642 roku oraz barokowa ambona i kilka rzeźb.wieś turystyczna Sorkwity jest malowniczo położona nad jeziorami. Dojazd do Sorkwit także linią kolejową Olsztyn - Mrągowo-Ełk.Dzień drugi spływupłyniemy przez jezioro Białe, rzeczkę Dąbrówkę, jezioro Gant, Babięcką Strugę do Stanicy Wodnej PTTK w Babiętach. Tu obiad i kolacja oraz nocleg.babięta, wieś położona na terenie gminy Piecki, nad Babięcką Strugą (Krutynią), na skrzyżowaniu dróg prowadzących w kierunku Szczytna, Rucianego - Nidy i Mrągowa. Wieś leży 24 km od miasta powiatowego Szczytna. Wieś powstała w XVI w.w odległości 2,5 km od wsi leży jezioro Zyzdrój Wielki, gdzie znajduje się Stanica Wodna PTTK, leżąca na szlaku wodnym rzeki Krutyni, ale my zatrzymujemy się w Stanicy Wodnej w Babiętach.Dzień trzeci spływu.babięcka Struga (przenoszenie kajaków przez tamę młyńska), kolejno jezioro Zyzdrój Wielki, jezioro Zyzdrój Mały ( przenoszenie kajaków przez nieczynną śluzę), dalej Spychowska struga i Stanica wodna PTTK Spychowo. Tu mamy obiad, kolację, nocleg oraz tu spędzamy cały następny dzień. SPYCHOWO, wieś położona w gminie Świętajno, na trasie Mrągowo - Myszyniec, nad jeziorem Spychowskim. Wieś jest położona na terenach Puszczy Piskiej, nad jeziorem oraz Spychowską strugą ( tak tu nazywa się Krutynię).Dokument nadający ziemię dla Spychowa pochodzi z drugiej polowy XVIII w. Wieś szybko się rozwijała od momentu wybudowania w 1804 roku linii kolejowej oraz po
uruchomieniu fabryki terpentyny i kalafonii. W okresie trwania II wojny światowej we wsi został utworzony obóz Stalag I A - Stabławki, gdzie przebywali jeńcy francuscy i rosyjscy.zabytki: kościół neogotycki z początków XX w.w Spychowie jest stacja kolejowa linii: Olsztyn - Pisz - Ełk. We wsi jest poczta, sklepy spożywcze, restauracja i ośrodek zdrowia.po całodziennym wypoczynku i wędrówkach po terenie przygotowujemy się do kolejnego dnia spływu kajakowego.dzień piąty na trasie spływupłyniemy na jezioro Spychowskie i dalej Spychowską Strugą (Krutynią) na jezioro Zdrużno i kolejne jezioro Uplik oraz jezioro Mokre do Stanicy Wodnej PTTK w Zgonie na posiłek i nocleg.zgon, wieś leży w gminie Piecki, na południowym brzegu jeziora Mokrego. Na szlaku Krutyni jest to jedno z najpiękniejszych jezior (Uplik, długości 3 km). Przez cały czas płyniemy w otoczeniu lasów Puszczy Piskiej. Wieś jest położona na trasie drogi prowadzącej do Szczytna przez Ruciane - Nidę do Pisza. Poczta znajduje się w Starych Kiełbonkach, a stacja PKP w Karwicy, która jest odległa o 4 km. W sąsiedztwie wsi Zgon są rezerwaty przyrody: "Królewska Sosna" i Ławny Lasek". Zgon leży na 11 km na zachód od Rucianego- Nidy.Dzień szósty spływu KrutyniąZ jeziora Mokre płyniemy na jezioro Krutyńskie, Krutynią do Stanicy Wodnej PTTK w Ukcie, gdzie mamy posiłki i noclegkrutyń, wieś położona w gminie Piecki., Nad rzeką Krutynią. Natomiast mieszkający tu wiele lat król Mazurów, Karol Małłek rzekę nazwał "Mazurskim Gangesem". Wieś jest położona na północny - zachód od miasta Rucianego - Nidy, w odległości 11 km. Zgon to znany ośrodek żeglarski i wczasowy. Tu w Stanicy Wodnej PTTK ma my główną bazę wypoczynkową. We wsi są sklepy, restauracja, poczta i przystanek PKS. Dzień siódmy spływupo wypłynięciu ze Zgonu płyniemy bardzo atrakcyjnym jeziorem Mokre, na którym spotykamy liczne wyspy. W pobliżu wschodniego brzegu leżą dwa rezerwaty przyrody: "Sosny Królewskiej" i "Zakręt". :Przez jezioro płyniemy 8 km. Około 1 km od północnego krańca jeziora, po stronie prawej leży lejkowata zatoka, która jest zakończona zastawką. W tym miejscu kajaki przenosimy na odległość około 20 metrów. Po czym wpływamy na tereny śródleśnego jeziora Krutyńskiego. Rzeka Krutynia wypływa we wschodniej części jeziora. PO przepłynięciu 2 km znajdujemy się na lewym brzegu jeziora.ukta, wieś leży na terenie gminy Ruciane - Nida, na pograniczu Równiny Mazurskiej, na trasie Mrągowo - Ruciane - Nida. Ukta leży siedem km od Rucianego. PO wypłynięciu z Krutyni, po około trzech km mijamy wieś Krutyński Piecek z tamą młyńską i tu kolejno musimy przenieść kajaki na odległość około 100 metrów. Dalej konieczne jest holowanie kajaków, ale tylko wówczas, gdy są niskie stany wody. Po zbliżeniu się do Wojnowa. Tu możemy skręcić na jezioro Duś ( 3 km), gdzie nad jego brzegiem stoi stary klasztor żeński filiponów. Po powrocie na rzekę Krutynię i minięciu mostu drogowego dopływamy do wsi gminnej Ukta. Na miejscu jest Stanica Wodna PTTK, gdzie się zatrzymujemy. We wsi jest poczta, restauracja, są sklepy.zabytki: kościół parafialny z 1846 roku, drewniana dzwonnica, w której są dwa dzwony pochodzące z okresu budowy kościoła. Wieś została założona w XIX w. w wyniku kolonizacji okolicy przez filiponów. Zakon Filiponów, prawosławny, został założony w XVII w.. Na terenie wsi Wojnowo przetrwał do czasów współczesnych rosyjski folklor w postaci ludowego budownictwa.dzień ósmy spływu kierujemy się do KamieniaPłyniemy Krutynią na jezioro Gardyńskie, dalej na jezioro Malinówko i Jerzewko oraz Iznotą (Czarną Rzeką), jezioro Beldany do Ośrodka Turystyki Wodnej PTTK w Kamieniu. Tu korzystamy z wyżywienia i noclegu.kamień, osada w gminie Ruciane - Nida, na zachodnim brzegu jeziora Beldany. Tu jest przystań statków Żeglugi Mazurskiej, pływających na Wielkich Jeziorach Mazurskich. Linia statków prowadzi z Giżycka do Rucianego - Nidy, ale statki kursują także z Mikołajek do Rucianego - Nidy. W Kamieniu jest Ośrodek Wypoczynkowy PTTK, jadłodajnia, bufet, wypożyczalnia sprzętu pływającego i turystycznego. Trasa z Ukty do Kamienia wynosi 15,5 km. Odcinek 6 km do Nowego Mostu jest wyłącznie rzeka. Za mostem leży Stanica Wodna PTTK, gdzie można zatrzymać się na postój. Następnie pokonujemy dalszą, 4 km trasę rzeką do jeziora Gardyńskiego i kolejno do jeziora Malinówko oraz jeziora Jerzewko. PO kilku kilometrach pływania jesteśmy na jednym z najpiękniejszych mazurskich jezior, na Bełdanach. Tu kierujemy nasze kajaki na południowy - wschód, gdzie po przepłynięciu 1,5 km jesteśmy w Stanicy Wodnej w Kamieniu. Tu zakwaterowanie i wyżywienie.dzień dziewiąty prowadzi do Rucianego- Nidy Płyniemy jeziorem Bełdany do śluzy Guzianka i dalej na jezioro Guzianka Mała, jezioro Guzianka Wielka do Ośrodka Turystyki Wodnej PTTK w Rucianym - Nidzie. Koniec trasy.ruciane -NIDA, miasto i gmina, leży na północno - wschodniej części Równiny Mazurskiej, nad jeziorami leżącymi w Puszczy Piskiej: Guzianka Wielka i Mała i Nidzkie.W Rucianym w XVIII w. istniała gajówka, zaś w XIX w. była tu leśniczówka i osada leśna, która od 1899 roku stanowiła kolonię leśna majątku Guzianka. W sąsiedztwie leśniczówki został zbudowany tartak. Ruciane - Nida od wielu lat jest ważnym punktem turystycznym Mazur. Ruciane w 1958 roku uzyskało prawa osiedla miejskiego. Wieś Nida istniała już w XVI w. Tu w 1950 roku został oddany do użytku nowoczesny zakład produkujący płyty wiórowe i pilśniowe. W dniu 1 stycznia 1966 roku Ruciane - Nida zostały zespolone w jeden organizm miejski i nadano im nazwę Ruciane - Nida.Zabytki: zachował się bezstylowy kościół z początków XX w.na zachodnim, wysokim brzegu jeziora Nidzkiego leży leśniczówka "Pranie", w której jest Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Do leśniczówki jedziemy przez Puszczę Piską 6 km. Możemy tez do Muzeum dopłynąć kajakami przez jezioro.na szlaku spływu i turystyki rowerowej oraz samochodowej wieś Krutyń należy do najczęściej odwiedzanych przez turystów. Jest tu siedziba Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Zachowały się we wsi chałupy mazurskie, większość mieszkańców zajmuje się obsługą turystów. Na miejscu są bary,
restauracje, pensjonaty. Największą atrakcją w Krutyni jest przejaźdżka po rzece łodziami "sztakerów". Są tu również przejaźdżki bryczką. Na miejscu jest Muzeum przyrodnicze. Przewodnicy oprowadzają wycieczki na żądanie.trasy ROWEROWE1.Jezioro Mokre, długość trasy wynosi 19 km. Trasa prowadzi wzdłuż brzegów jeziora przez rezerwat "Królewska Sosna". W czasie wycieczki oglądamy pomnikowe drzewa: królewska sosna i dąb im. Karola Małłka oraz podziwiamy śródleśne jeziorka.2. Trasa Rezerwaty Krutyńskie ma długość 10 km. Jedziemy z Krutyni do trzech rezerwatów przyrody: Krutynia", "Królewska Sosna" i "Zakręt".3. Trasa Ernest Wiechert, która ma długość 28 km. Z Krutyni do Piersławka, miejsce urodzin i młodości niemieckiego pisarza Ernesta Wiecherta. W Lipowie oglądamy średniowieczne grodzisko Galindów.Dla kolejnego aktywnego wypoczynku proponujemy trasy piesze1. Do rezerwaty "Zakręt", trasa długości 3 km. Do atrakcji tej trasy poza typowym borem bagiennym, należy pomnik przyrody "Zakochana Para". Pomnik ten tworzy ponad sto lat liczący dąb oplatający swoimi konarami sosnę.2. Trasa Krutyń - Zgon ma długość 8 km. Na tej trasie jest rezerwat torfowiskowo- leśny, a w nim znajdują się charakterystyczne zarastające jeziorka z pływającymi płatami torfu.3. Trasa Krutyń - Roso cha, długości 10 km. Na tej trasie leży aleja jaworowo- lipowa o raz bardzo liczne grupy głazów narzutowych pochodzenia polodowcowego.4. Trasa Krutyń - Wojnowo, długości 14 km. Główne atrakcje tej trasy to liczne głazy polodowcowe. Jest ich tu około 3 tysięcy. Do najbardziej znanych należą: "Śpiący Słoń" i "Jajka w Gnieździe",. Do szczególnych atrakcji należy klasztor starowierców w Wojnowie (Filiponów).Cały urok mazurskiej okolicy pływania rzeką Krutynią polega na cudownych krajobrazach, 17 jeziorach na trasie i jej okolicach, Puszczy Piskiej, na Równinie Mazurskiej i licznych wzgórzach morenowych, które pozostawił tu skandynawski lodowiec. Każdy, kto tego miejsca nie widział, powinien tu przyjechać, bo to jedno z najcudowniejszych miejsc przyrodniczych w Europie. Płynąc rzeką Krutynią mamy w pobliżu wszystko co najlepsze. W rzece płynie czysta woda, widzimy w niej kamienne dno, ryby, raki. Nad głowami płynących w kajakach turystów pochylają się mazurskie sosny i drzewa liściaste. Natomiast czapla stojąca na jednej nodze na brzegu wody, to powszedni widok. Te uroki przyrodnicze sprawiają, że kto tu raz przybył będzie wracał tu wielokrotnie.charakterystyka JEZIOR NA TRASIE SPŁYWY KRUTYNIĄJEZIORO LAMPACKIE, nosi także nazwy: Sorkwickie i Zabijak, leży na Pojezierzu Mrągowskim, w dorzeczu Krutyni, koło wsi Sorkwity, gdzie od lat są organizowane spływy kajakowe.jezioro jest położone na wysokości 133m. n. p. m., pow. wynosi 200 ha, a długość dochodzi do 3,4 km, szerokość nie przekracza 1 km, głębokość maksymalna wynosi 38 m. Jezioro ma rozwiniętą linię brzegową. W południowej części jeziora jest położona wyspa. Brzegi są dość wysokie i częściowo zalesione, ale są obramowane trzcina. Na południowym krańcu jeziora leży wieś Maradki. Sorkwity leżą na północnym krańcu Lampackiego. Jezioro od strony wschodniej ma połączenie z jeziorem Lampasz ( Łampinożka - pow. 88 ha, dł. 4,4 km, szer. do 400 m., głębokość do 22 m). Od strony północnej przyjmuje jezioro odpływ z jeziora Gielądzkiego. Natomiast około 1,5 km na południowy - wschód leży jezioro Piłakno. JEZIORO BIAŁE, po przepłynięciu jeziora Dłużec zaledwie po kilkudziesięciu metrach wpływamy na jezioro Białe, które jest położone na wysokości 131m. n. p. m. Jest5 to typowe jezioro rynnowe, polodowcowe, o pow. 359 ha, szer. do 1,5 km, maksymalnej głębokości 31 metrów. Jezioro ma dobrze rozwiniętą linię brzegową, w części północnej są położone cztery zalesione wyspy, które są dostępne dla kajakarzy. Brzegi jeziora są wysokie, z wyjątkiem południowo - wschodnich. Od strony południowo - zachodniej do jeziora wpada rzeka Dąbrówka, która łączy to jezioro z jeziorem Gand (pow. 75 ha, głębokość do 28 m).jeziora ZYZDRÓJ WIELKI I ZYZDRÓJ MAŁY, oba jeziora leżą na Równinie Mazurskiej, na południe od Mrągowa ( pow. dużego wynosi 211 ha dł. 4,2 km, szer. do 800 m, zaś maksymalna głębokość do 14m; natomiast małego pow. 51 ha, ). W części południowej jezioro ma dobrze rozwiniętą linię brzegową. Na jeziorze występuje kilka niewielkich wysp. Brzegi jeziora są wysokie, miejscami nawet urwiste, prawie w całości zalesione. Na południowym - zachodzie jeziora jest położona wieś Zyzdrojowa Wola, a na północnym - wschodzie Nowy Zyzdrój. Z jeziora wypływa Spychowska Struga ( Krutynia), która płynie do jeziora Spychowskiego ( pow. 49 ha, głębokości 8 m). Nad jeziorem jest położona wieś Spychowo.JEZIORO ZDRUŻNO, jest położone na ;północ od Spychowa. Leży na wysokości 125m. n. p. m. ; pow. jego wynosi 251 ha, dł. 3 km, szer. do 1,5 km, maksymalna głębokość 26 m. Jezioro ma dobrze rozwinięta linię brzegową, a w części południowej jest rozwidlone na dwie odnogi przez duży półwysep o urozmaiconym kształcie. U nasady półwyspu leży wieś Połom. Ponadto na jeziorze są jeszcze dwie wysepki. Brzegi jeziora są niezbyt wysokie, okolone szuwarami, w większości zalesione. Przez jezioro przepływa Spychowska Struga, która jest górnym biegiem rzeki Krutyni. Od strony wschodniej jezioro łączy się z jeziorem Uplik.JEZIORO MOKRE, jest typowym jeziorem rynnowym, polodowcowym, które rozciąga się południkowo 7,7 km. Powierzchnia jeziora wynosi 846 ha, szerokość dochodzi do 1,5 km, maksymalna głębokość do 51 m. Linia brzegowa jest dobrze rozwinięta, na jego wodach jest pięć wysp o łącznej powierzchni 5 ha. Największa z wysp jest zadrzewiona. Brzegi jeziora są łagodne, ale od zachodu częściowo strome. Od strony wschodniej i południowej jezioro otacza Puszcza Piska ( leżą tu rezerwaty torfowiskowy i leśny). Na południowym krańcu jeziora leży wieś Zgon, miejscowość turystyczna. Od strony południowo - zachodniej jezioro jest połączone z jeziorem Uplik (pow. 61 ha, gł. 9 m, brzegi zalesione) i jeziorem Zdrużno ( wyżej opisane), a od północnego - wschodu łączy się z jeziorem Krutyńskim ( pow. 55 ha, brzegi są zalesione, ale podmokłe), na północy leży jezioro
Kołwin ( pow. 78 ha).jezioro BELDANY, leży w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, na północ od Rucianego - Nidy. Powierzchnia jeziora wynosi 944 ha, dł. 12,4 km, szer. ( bez zatoki Wygryny) do 1,5 km i maksymalna głębokość wynosi 46 m. Jezioro ma dobrze rozwiniętą linie brzegową. Od zachodu ma dwie zatoki: Iznota, do której wpada rzeka Krutynia i Wygryny, która jest połączona cieśnina z wąskim, równoległym do Bełdan jeziorem Wygierskim (45 ha). Brzegi jeziora pokryte są lasami Puszczy Piskiej i są dość wysokie i strome. Koło wsi Kamień jest ośrodek turystyczny i pole biwakowe oraz camping. Od strony północnej jezioro łączy się z jeziorem Mikołajskim, a przez nie z jeziorem Śniardwy. Oddziela je półwysep, na którym leży wieś Wierzba. Od strony południowej Bełdany łączą się przez śluzę z jeziorem Guzianka Mała i Guzianka Wielka, a te z jeziorem Nidzkim.JEZIORO WIARTEL, jest położone na Równinie Mazurskiej, na wysokości 119 m. n. p. m. Powierzchnia jego wynosi 180 ha, dł. dochodzi do 3,9 km, szer. do 800 m. i maksymalna głębokość do 29 m. jezioro ma dobrze rozwinięta linie brzegowa, brzegi w większości ma zalesione. Na jeziorze występują liczne wysepki i kępy trzciny. Północną część jeziora stanowi wąska odnoga długości 2,5 km, zwana też jeziorem Przylasek. Wieś Wiartel jest położona na południowo - zachodnim krańcu jeziora. Około 0,5 km na północny - wschód leży jezioro Brzozolasek ( 156 ha pow., 3 km dł., szer. od 0,5 km do 1,2 km, maksymalna głębokość 17 m)jezioro NIDZKIE, jest typowym jeziorem rynnowym, polodowcowym, położonym w Puszczy Piskiej, na Równinie Mazurskiej. Jezioro leży na wysokości 118 m. n. p. m. Jezioro to rozciąga się na przestrzeni 23 km od Rucianego - Nidy do wsi Wiartel, przy średniej szerokości do 1 km. W środkowej części jeziora są położone dwie przeciwległe zatoki: Zamordeje Wielkie i Zamordeje Małe, które powodują rozszerzenie jeziora do 4 km. Powierzchnia jeziora wynosi 1831 ha, maksymalna głębokość dochodzi do 24 m. Jezioro ma bardzo dobrze rozwiniętą linie brzegową i brzegi ma przeważnie wysokie i prawie w całości zalesione. W części północno - zachodniej są położone wyspy zwane ostrowami: Płaski, Mały, Wysoki, Królewski (największa), Koński, Kalinowy, Kopanka, Kępa. Jezioro na północnym - zachodzie jest połączone z jeziorem Guzianka Wielka i Guzianka Mała i śluzą Guzianka z jeziorem Bełdany, które wchodzi w skład systemu Wielkich Jezior Mazurskich. Natomiast na północnym - wschodzie łączy się przez strugę (dostępną dla kajaków) z jeziorem Wiartel.ZAPRASZAMY DO SPŁUWU RZEKĄ KRUTYNIĄ! Zdjęcie nr 1. Na jeziorze Zyzdrój. Zdjęcie 2. Na szlaku spływu Krutynią. Zdjęcie nr 3. Zespół kajakarz na trasie spływu. Zdjęcie nr 4. Takie urokliwe miejsca są na trasie spływu. Zdjęcie nr 5. I o zachodzie można sobie pomażyć.tadeusz PETERPrezes Oddziału Warmińsko - Mazurskiego Oddziału Stowarzyszenia Autorów PolskichOstróda, dnia 2008-09-06