Szlak wodny Krutyni. Krutynia w pigułce. Sorkwity - Bieńki

Transkrypt

1 Szlak wodny Krutyni Przez cały rok zapraszamy Państwa na spływy kajakowe Krutynią! Organizujemy spływy indywidualne oraz grupowe na dowolnie wybranych odcinkach rzeki. W naszej ofercie znajdą Państwo odcinki krótsze, jednodniowe, weekendowe jak i wielodniowe dla wytrwałych. Do Państwa dyspozycji mamy czteroosobowe canoe i kajaki jedno, dwu i trzyosobowe, polietylenowe firmy Lettmann oraz Vista. Oferujemy transport kajaków, bagaży oraz rowerów. Wśród spławnych rzek, Krutynia jest tym, czym Sopot wśród nadmorskich letnisk legendą. Urzeka bujną roślinnością, meandrami, malowniczymi jeziorami. Na szlaku Krutyni ujrzymy malownicze mazurskie domki, urokliwie pochylające się nad wodą, przepłyniemy przez pola nenufarów, zobaczymy rezerwat Czapli Siwej, Królewskiej Sosny i Pływających Wysp. Poza ścisłym sezonem Krutynia jest jeszcze piękniejsza i cicha, godna polecenia każdemu, kto ceni spokój oraz kontakt z naturą. Krutynia w pigułce Krutynia, zwana również Krutyńską Strugą, jest rzeką o długości 102 km i powierzchni dorzecza 710,8 km². Płynie przez Pojezierze Mrągowskie, Równinę Mazurską i Krainę Wielkich Jezior Mazurskich. Wypływa z Jeziora Warpuńskiego przepływa przez 18 jezior i wpada do jeziora Bełdany. Szlak jest zaliczany do nizinnych, łatwy, nieuciążliwy, szeroki, możliwy do przebycia w obie strony, dostępny dla każdego. Według międzynarodowej klasyfikacji trudności Krutynię na całym odcinku spływu zalicza się do klasy CL I( małe regularne fale, nieznaczne bystrza, łachy piaszczyste, mielizny, łatwe zakręty). Do przepłynięcia szlaku nadaje się każdy rodzaj kajaka. Podczas spływu przepływamy przez teren Mazurskiego Parku Krajobrazowego - 11 rezerwatów przyrody, około 850 gatunków roślin z rzadko występującymi storczykami, wielosiłem błękitnym, widłakiem wrońcem, rosiczką okrągłolistną, wełnianką delikatną, dzwonecznikiem wonnym czy lilią złotogłową. Odnajdziecie tu również dzikie zwierzęta: wilki, rysie, łosie, wydry, norki, bobry i ponad 200 gatunków ptaków, a wśród nich bocian czarny, zimorodek, bąk, bączek, tracz nurogęś, orlik krzykliwy, bielik, rybołów, derkacz, dudek, puchacz - całe bogactwo fauny i flory w zasięgu ręki. Sorkwity - Bieńki Trasa liczy 16 km, czas spływu ok.5h Kajaki wodujemy we wsi Sorkwity (9km szlaku) - miejscowości turystyczno - letniskowej (siedziba urzędu gminy, poczta, ośrodek zdrowia). Sorkwity były własnością możnych rodów niemieckich, a także polskich. W parku nad jez. Lampackim warto zwiedzić pałac neogotycki z lat , wybudowany przez rodzinę von Mirbachów, oraz kościół ewangelicki z 1450 r. Po opuszczeniu wsi z lewej strony znajduje się zarośnięty trzciną przesmyk do jez. Lampasz Pierwszy etap naszego spływu biegnie przez jez. Lampackie, jez. Lampasz, jez. Dłużec i jez..białe. (pow. 0,76 km2,dł. ok.4 km, szer. do 0,4 km, głęb. 23 m, 133 m n. p.m.). Ciągnie się ono na pd. - wsch. zwężając się rynną o wysokich, w znacznej części zalesionych brzegach. Na lewym brzegu, w najszerszej części jeziora, wieś Jędrychowo. Z końca jeziora wypływa płytki odcinek Krutyni o lokalnej nazwie Sobiepanka. Dno żwirowo-piaszczyste i kamieniste; gałęzie, powalone drzewa, głazy. Przy niskim stanie wody trzeba holować kajak na długości 1 km. Rzeka płynie wśród olch.200 m od wypływu rzeki mostek, po prawej bar i prywatne pole namiotowe. Ujście Sobiepanki do jez. Kujno (pow. 0,3 km², maks. gł. 5,5 m, dł. 1,5 km, szer. do 320 m), malowniczego o leśnopagórkowatych brzegach. Na lewym brzegu wieś Grabowo (18,5 km szlaku), założona w 1588 r. W roku 1807 kwaterowały tu oddziały gen. J. H. Dąbrowskiego. Kościół gotycki z końca XVI w., przebudowany w latach Przystanek PKS, poczta, ośrodek zdrowia, sklepy. Z końca jeziora wypływ Grabówki - dalszego odcinka Krutyni o niskich brzegach porośniętych trzciną i brzegową, zatoki, półwyspy, w północnej części cztery zalesione wyspy (miejsce gniazdowania żurawi, których koncertów możemy wysłuchiwać rano i wieczorem); na największej z wysp

2 doskonałe miejsce biwakowe. Na prawym brzegu stanica wodna PTTK Bieńki, pole biwakowe, domki kempingowe. Cierzpięty - Krutyń Trasa liczy ok. 15km, co zajmuje dla przeciętnego kajakarza ok. 4 godzin. Spływ rozpoczynamy w malowniczej miejscowości Cierzpięty. Krótki odcinek poprzez jezioro Mokre, dopływamy do śluzy pomiędzy jeziorem Mokrym, a jeziorem Krutyńskim. Tutaj następuje krótka przenoska ( ok 5 m ). Po kilku zakrętach wpływamy na początek rzeki Krutyń. Rzeka jest bardzo kręta i swoim kształtem przypomina literę "U".Liczba zwierząt oraz roślin, które występują na tym terenie jest przeogromna. Nie tylko można spotkać tutaj łabędzie, kaczki, czy czaple. Wieczorami, oraz wczesnymi rankami gdy na rzece jest jeszcze cicho, często podchodzą jelenie, sarny.po pewnym czasie na lewym brzegu możemy dostrzec pierwsze zabudowania. Jest to Stanica Wodna PTTK Krutyń ( a zarazem połowa trasy ), gdzie można bardzo dobrze zjeść regionalne potrawy, oraz orzeźwić się w przepięknie położonym, barze nad samą rzeką. Koszt: 45 zł - kajak 2-osobowy z transportem; 55 zł - kajak 3-osobowy; 75 zł - canoe Bieńki - Babięta Trasa liczy 9 km, czas spływu ok.3h Odbijamy z Bieniek (27 km szlaku) i płyniemy wzdłuż prawego brzegu do odległego o 1 km wypływu rzeki Dąbrówki. Rzeka płynie powoli pośród lasów, tworząc zakola i rozlewiska. Woda jest głęboka. Mijamy most drogowy. Wpływamy na śródleśne, odludne jez. Gant (pow. 0,77 km², dł. 2,7 km, szer. do 400 m, maks. gł. 26 m, 131 m n.p.m.). Po przepłynięciu wzdłuż jeziora, wpływamy na Babięcką Strugę. Most drogowy. Z prawej wpływ rzeki Babant (Tejsy). Kontynuujemy trasę w lewo Babięcką Strugą. Z jej biegiem docieramy do położonej na prawym zalesionym brzegu stanicy wodnej PTTK w Babiętach (posiłki, pole namiotowe). Ok 1 km za stanicą rozlewisko młyńskie, most drogowy i tama. Na obu brzegach wieś Babięta. Po przybiciu do lewego brzegu przed mostem przenosimy kajaki około 80 m (36 km szlaku). Na dalszym odcinku nurt rzeki szybszy, miejscami mielizny i kamienie. Przy niskim stanie wody należy zachować szczególną ostrożność. Ujście Babięckiej Strugi do Północnej zatoki jeziora Zyzdrój Wielki (pow. 2,11 km2 dł.4,2 km., szer. do 0,8 km, gł. do14 m), o wysokich brzegach, porośniętych lasem iglastym. Na prawym brzegu wieś Zyzdrojowa Wola W połowie długości jeziora po prawej półwysep z piaszczystą plażą; dogodne miejsce na krótki wypoczynek. Na lewym brzegu przed następnym półwyspem pole biwakowe. Pośrodku jeziora zalesiona, piaszczysta wysp (miejsce biwakowe). Jezioro zwęża się. Po lewej stronie pole biwakowe. Poprzez wąski przesmyk wpływamy na jez. Zyzdrój Mały (pow. 0,51 km2 129 m n. p. m.). Z lewej duży półwysep, za nim dopływamy do nieczynnej śluzy Lalka. Kajaki przenosimy po prawej stronie ok. 80 m. Spływ kontynuujemy odcinkiem rzeki zwanym Spychowską Strugą. Brzegi bagniste, zarośnięte szuwarami (na bagnach siedlisko łabędzi i żurawi). Lewy brzeg staje się suchszy, łąkowy. Nad rzeką duży pomost stanicy wodnej PTTK w Spychowie. 1 km dalej wieś Spychowo (dawniej Pupy), (we wsi sklep, ośrodek zdrowia, poczta, PKP, PKS). Spychowo - Krutyń Trasa liczy 24 km, spływ trwa ok. 8h Spływ rozpoczynamy w miejscowości Spychowo ( 50 km szlaku). Przepływamy pod mostem drogowym, gdzie trzeba uważać na bystrze, a następnie na ciągnące się 30 m głazowisko. Jest to jedyne niebezpieczne miejsce na szlaku, które podnosi poziom adrenaliny u nowicjuszy oraz powoduje konieczność wylania wody z kajaka. Odcinek rzeki poniżej mostu nosi nazwę Spychowskiej Strugi. Spychowo posiada stację PKP, ośrodek zdrowia, aptekę, pocztę, sklepy gastronomię i ośrodki wypoczynkowe.

3 Przepływamy przez Jeziorko Kierwik. Na lewym brzegu jeziora dogodne miejsce do kąpieli i wypoczynku. Biwakowanie zabronione! Po 3 kilometrach docieramy do Jeziora Zdrużno (dł. 3km, szer. do 1,5 km, maks. gł. 23,9). Otwiera się przed nami malowniczy krajobraz zalesionych, bezludnych brzegów. Nasza droga prowadzi w prawo za pierwszy, zalesiony półwysep (zakręt ten można łatwo przeoczyć) do sąsiedniej zatoki. W pobliskiej wsi Koczek znajduje się domek zmarłego w 1996 r. reżysera Krzysztofa Kieślowskiego, który przyjeżdżał tu na wypoczynek. Zaraz za mostem skręcamy zdecydowanie w lewo.. Znajdujemy się na początku Jeziora Uplik. ( dł. 2,6 km, szer. do 500 m, maks. gł. 9,2 m), którego wysokie brzegi porasta las sosnowy z domieszką świerka. Jest to ładny i spokojny akwen, po prawej stronie w połowie Jeziora mijamy rezerwat ornitologiczny o nazwie Czaplisko- Ławny Lasek, który chroni miejsca gniazdowania czapli siwej. 59,5 km Most drogowy na północnym krańcu jez. Uplik. Za mostem wpływamy na wielkie Jez. Mokre (pow. 8,46 km², dł. ok.7,7 km, szer. do 1,6 km, głęb. 51 m). Brzegi ma ono urozmaicone lasem o zróżnicowanym składzie gatunkowym. Na powierzchni pięć wysp (łącznie 5 ha). Wzdłuż prawego brzegu ok. 1 km do stanicy w Zgonie. Nazwa miejscowości nie pochodzi od śmierci, lecz od zganiania zwierzyny do wodopoju. Wieś letniskowa; sklep spożywczy, gospoda, liczne prywatne pensjonaty i punkty gastronomiczne. Przy drodze do Koczka i Spychowa w domu nr, 52 mieszkał i tworzył Igor Newerly, autor m.in powieści Leśne Morze, Żywe Wiązanie i Wzgórze Błękitnego Snu. Od Zgonu płyniemy wzdłuż prawego brzegu (62 km szlaku). Z prawej, na wprost drugiej wyspy rezerwat Królewska Sosna o pow. 103,7 ha. Pomnikowe drzewa m. in Dąb Karola Małłka, Królewska Sosna. Na prawym brzegu cypel, za nim pole biwakowe. Po lewej na środku jeziora dwie duże zalesione wyspy. 500 m na wschód od jeziora rezerwat leśno-torfowiskowy "Zakręt" o pow. 105,8 ha. Las mieszany z zarastającymi jeziorkami, otoczonymi torfowiskiem wysokim z charakterystyczną roślinnością. Ok. 100-letnie sosny, miejscami 200-letnie dęby. Z rzadkich roślin runa: storczyk obuwik, lilia złotogłów. Dalej kierujemy się w prawo w zatokę ok. 1km przed krańcem jeziora. Na końcu zatoki zastawka dzieląca Jez, Mokre od Krutyńskiego. Wystarczy przenieść tu kajaki 15 m prawym brzegiem jeziora. Tu wypływa na południe właściwa Krutynia, zmierzająca do pobliskiej miejscowości Krutyń. Jej czysta, całkowicie przezroczysta woda płynie wartko pomiędzy wysokimi brzgami, porośniętymi okazałymi drzewami. W sezonie letnim spotykamy na tym odcinku różne łodzie pychówki (szerokodenne łodzie, które wprawia się w ruch, odpychając się od dna długim drągiem) oraz tak zwanych krutyńskich gondolierów, którzy wożą niemieckich turystów. Dopływamy do wsi Krutyń- tu kończymy pierwszy etap naszego spływu w Stanicy Wodnej PTTK Krutyń. Wieś liczy 260 mieszkańców i jest popularnym ośrodkiem turystyczno- wypoczynkowym. Mieści się tu siedziba Mazurskiego Parku Krajobrazowego Krajobrazowego i muzeum przyrodnicze, prezentujące faunę i florę parku oraz wykopaliska archeologiczne z tego terenu. We wsi mieszczą się sklepy spożywcze, bary sezonowe, ale główną atrakcją jest targowisko położone w centrum, obok skrzyżowania dróg. Na licznych straganach znajdują się wyroby z bursztynu, srebra, porcelany, drewna, lnu i inne w ilościach zaskakujących osobę będącą tu po raz pierwszy. Krutyń - Ukta Trasa liczy 12,5 km, spływ trwa ok.3-4h Z Krutyni płyniemy rzeką w dół w kierunku Krutyńskiego Piecka, mijamy most drogi lokalnej i początek rozlewiska powstałego przez spiętrzenie wody przez jaz młyna. W Zielonym Lasku dopływamy do młyna. Czeka nas tu 150 metrowa przenoska, za niewielka opłatą można wynająć wózek. Za młynem Krutynia zaczyna meandrować. Z początku na południe, przez lasy, następnie w gęstwinie krzewów i wysokich szuwarów szlak skręca na północny wschód. Od wsi Chustka rzeka przepływa przez szachownicę pól i pastwisk. Na tym odcinku jest dość szeroka, ale przybrzeżne trzcinowiska mocno zwężają nurt. Na początku Wojnowa (82 km szlaku), leżącego na prawym brzegu, odchodzi na południe przepływ do jeziora Duś, doskonale zamaskowany szuwarami i przez to trudny do odnalezienia. Po 800 metrach dopływamy do Jeziora Duś gdzie czeka nas nagroda w postaci rzadkiego przeżycia estetycznego. Na prawym, wschodnim brzegu tego jeziora stoi dawny żeński klasztor filiponów ( starowierców lub staroobrzędowców) z XIX w. We wsi pozostało kilka chałup z końca XIX w i odnowiona drewniana cerkiew prawosławna o bajkowym wyglądzie, zbudowana w latach Z tego miejsca koryto rzeki zmierza znowu zdecydowanie na północ. Następna wioska na trasie jest Ukta (86 km szlaku). Wysiadamy za mostem na lewym brzegu. Ukta została założona w 1832 r. na miejscu kolonii drwali oraz dawnej huty szkła. Znajdują się tu sklepiki, poczta, apteka, ośrodek zdrowia, i sezonowe bary.

4 Ukta - Iznota Trasa liczy 15 km, spływ trwa ok. 4h Kilometr za Uktą widać stanicę wodną, poniżej której serpentyna Krutyni długim odcinkiem zmierza na północ, przez lasy, grądy i bagna. Zarasta ja bujna roślinność i czasami można odnieść wrażenie, ze jest się na płynącej łące. Mijamy miejscowość Nowy Most. W końcu rzeka dociera do nieckowatego Jeziora Gardyńskiego ( 84 ha, maks. gł. 11,5 m), zielonego, bo w całości porośniętego wodną roślinnością, a następnie przepływamy do leżącego na południu małego Jeziora Malinówko, które wąskim przesmykiem przechodzi po wschodniej stronie w Jezioro Jerzewko. Jeszcze tylko krótki przepływ koło osady Iznota i trasa kończy się na Jeziorze Bełdany (101 km szlaku). Przez jezioro prowadzi szlak żeglugowy. Na północy jez. Bełdany łączy się z jez. Mikołajskim i jez. Śniardwy. Na lewo od zatoki, do której uchodzi Krutynia, półwysep, na którym znajduje się oryginalny hotel-pensjonat i kemping Mazurski Eden. Obiekt jest stylizowany na osadę staropruskiego plemienia Galindów. Iznota - Ruciane Nida Trasa liczy 14 km, spływ trwa ok. 4-5 h Płynąc dalej po Jeziorze Bełdany po prawej stroni mijamy Ośrodek Turystyki Wodnej PTTK Kamień. Z Kamienia wypływamy na południe płynąc w prawo wzdłuż brzegu dużego półwyspu natykamy się na Wyspę Kamieńską. Za najwęższym na całym jeziorze przesmykiem wkraczamy na rozległą przestrzeń Zatoki Wygryńskiej, położoną między wsiami Piaski i Wygryny. Trzymając się tym razem lewej strony jeziora dopływamy do Wyspy Piasecznej, za którą Bełdany ulegają na powrót zwężeniu. Z daleka widzimy przystań jachtową Ośrodka NBP. Za zlokalizowanym na półwyspie ośrodkiem skręcamy gwałtownie w lewo i niemalże wpadamy na dolne wrota śluzy. Śluza Guzianka podnosi nas 2,2 m wyżej. Nad dolnymi wrotami przebiega szosa z Rucianego-Nidy do Wierzby i Wejsun. Zielone światło oznacza otwarcie wrót. Śluzowanie jest płatne. Za śluzą znajduje się początek połączonych przesmykiem jezior Guzianka Mała oraz Guzianka Duża. Należy popłynąć od razu w prawo przesmykiem na jezioro Guzianka Duża. Płyniemy wzdłuż prawego brzegu o po niecałej godzinie wędrówki urokliwymi terenami docieramy do miejskiej przystani, która wita nas zgiełkiem i głośną muzyką. Na 115 km trasy docieramy do Rucianego Nidy. Niezbędnik kajakarza Co zabrać na spływ? 1.Buty, w których można wejść do wody, najlepiej spełniają tę rolę sandały lub buty kajakowe. 2.Ubranie na każdą pogodę. Polar, nakrycie głowy, kurtka przeciwdeszczowa, skarpetki, strój kąpielowy, koszulka. 3.Wodoodporne etui na telefon, komórkę. 4.Apteczka: Plastry opatrunkowe, środki przeciwbólowe, krem z wysokim filtrem, maści na oparzenia, środki przeciw komarom, węgiel, leki na przeziębienie. 5.Mapa szlaku, na której zaznaczone są miejsca biwakowe, przenoski, atrakcje warte zobaczenia. 6.W coś to wszystko trzeba zapakować. Najlepsze są worki żeglarskie, lub torby na ramię. Jeżeli spływ ma trwać kilka dni, warto zaopatrzyć się w specjalne plastikowe, zakręcane beczki, które uchronią nasz bagaż przed zmoczeniem. Można też zawiązać bagaż w plastikowy worek na śmieci. 7.Większy zapas gotówki. Nie wszędzie na szlaku znajdziecie bankomaty a miejsca, w których można płacić kartą należą do rzadkości. Dlatego zawsze warto mieć przy sobie parę groszy. 8.Sprzęt biwakowy: namiot, śpiwór, sztućce (niezbędnik), latarka, finka

5 Dekalog kajakarza: 1.Wsiadaj i wysiadaj z kajaka ustawionego dziobem w górę rzeki. 2.Przybijaj do brzegu zawsze pod prąd. 3.Po wywrotce na głębokiej wodzie holuj kajak do brzegu nie odwracając go. 4.Podczas wywrotki w pierwszej kolejności ratuj człowieka, jego sprzętem zajmiesz się później. 5.Rzeczy wożone w kajaku zabezpiecz przed zamoczeniem (włóż w nieprzemakalny worek) i zgubieniem w wodzie (przywiąż do kajaka). 6.Płynąć po rzece stale kontroluj powierzchnię wody przed dziobem kajaka, zwracając bacznie uwagę na wszelkie zmarszczki, fale i wiry, są to z reguły sygnały o różnych podwodnych przeszkodach, które musisz ominąć. 7.Pilnie obserwuj tendencje zmian pogody. 8.Nigdy nie wsiadaj do kajaka po spożyciu alkoholu i nie pij alkoholu w czasie pływania. 9.Zwracaj uwagę na innych i pomagaj im w razie potrzeby. 10.Mierz zamiary według sił, nigdy odwrotnie, nie szarżuj. Kilka uwag: Pływanie w kamizelce asekuracyjnej zwiększa bezpieczeństwo osób niepewnie czujących się na wodzie( w przypadku dzieci nałożenie kamizelki jest obowiązkowe). Biwakowanie w terenach leśnych dozwolone jest tylko na wyznaczonych polach namiotowych, a rozpalanie ognisk jedynie w miejscach do tego przeznaczonych. Śmieci nie zakopujemy, lecz pakujemy w torbę foliową i po zakończeniu spływu zostawiamy w miejscu do tego wyznaczonym. Kajakarz kajakarzowi pomoże. Dobry zwyczaj mówi, że nie zostawia się innych na wodzie w potrzebie. Warto pamiętać o tej zasadzie, kto wie, może samemu też kiedyś się przyda.

6 Krutynia - miejsce startu uwaga - start spływu Krutynią z miejscowości Zyndaki możiwyprzy wysokim stanie wody. 0,0 Kajaki wodujemy w miejscowości Zyndaki, na północnym brzegu niewielkiego jeziora Zyndackiego, docieramy tam kierując się drogą biegnącą z Sorkwit. Jeziorem płyniemy na południe trzymając się prawego brzegu. Po osiągnięciu krańca jeziora wpływamy w niewielką strugę o dł. ok. 1,3 km 1,1 Po przepłynięciu pod mostkiem drogowym wpływamy do zwężonej, pn. części jez. Gielądzkiego (4,76 km2,dł. ok. 6,9 km, szer. do 1,7 km, maks. gł. 27m, 133 m n.p.m.). 1,4 Jezioro posiada dobrze rozwinięte brzegi z zatokami i półwyspami oraz urozmaicone pagórkami otoczenie. Na środku duża wyspa Ostrów Wielki oraz kilka mniejszych z miejscami gniazdowania kormoranów. Wschodni (lewy) brzeg jest w większości zalesiony. Na prawym brzegu, około połowy jeziorka nad zatoką, znajduje się wieś Pustniki ze znajdującym się na pn. jez. Pustnik Mały (pow. 33ha) oddzielonym od jeziora Gielądzkiego wąskim pasem lądu. Na prawym brzegu końcowego zwężenia jeziora wieś Gielant. Płynąc przy prawym brzegu jeziora dopływamy do jego końca, z którego pod mostem kolejowym i drogowym wypływa wąska i płytka struga do jez. Lampackiego (pow.1,99 km2, dł. 3,4 km szerokość do 1 km, maks. gł. 38,5 m). 9,0 Po lewej stronie wieś Sorkwity - miejscowość turystyczno-letniskowa, siedziba urzędu gminy, poczta ośrodek zdrowia, sklepy spożywcze, stanica wodna PTTK. 10,5 Po wpłynięciu na jez. Lampackie kierując się w lewo docieramy do stanicy wodnej PTTK w Sorkwitach. Od 1379 r. Sorkwity były własnością możnych rodów niemieckich, a także polskich ( ród Bronikowskich). Od 1804 r. w rękach rodu von Mirbach, a od 1921 rodu Poleske. W parku nad jez. Lampackim warto zwiedzić pałac neogotycki z lat , wybudowany przez rodzinę von Mirbachów. Naprzeciwko pomostu stanicy Wodnej PTTK, na prawym brzegu, zalesiony półwysep z grodziskiem. Są tam resztki zdewastowanego cmentarza rodziny von Mirbachów. W południowej części jeziora zalesiona wyspa. 12,3 Po lewej zarośnięty trzciną przesmyk do jez. Lampasz (pow. 0,76 km2,dł. ok.4 km, szer. do 0,4 km, głęb. 23 m, 133 m n.p.m.). Ciągnie się ono na pd.- wsch. zwężającą się rynną o wysokich, w znacznej części zalesionych brzegach. Na lewym brzegu, w najszerszej części jeziora, wieś Jędrychowo. 17,0 Z końca jeziora wypływ płytkiego odcinka Krutyni o lokalnej nazwie Sobiepanka. Dno żwirowo-piaszczyste i kamieniste; gałęzie, powalone drzewa, głazy. Przy niskim stanie wody konieczność holowania kajaka na długości 1 km. Rzeka płynie wśród olch.200 m od wypływu rzeki mostek, po prawej bar oraz prywatne pole namiotowe. 18,5 Ujście Sobiepanki do jez. Kujno (pow. 0,3 km2, maks. gł. 5,5 m, dł. 1,5 km, szer. do 320 m), malowniczego o leśno-pagórkowatych brzegach. Na lewym brzegu wieś Grabowo, założona w 1588 r. W roku 1807 kwaterowały tu oddziały gen. J.H.Dąbrowskiego. Kościół gotycki z końca XVI w., przebudowany w latach Przystanek PKS, poczta, ośrodek zdrowia, sklepy. 20,0 Z końca jeziora wypływ Grabówki - dalszego odcinka Krutyni o niskich brzegach porośniętych trzciną i pałką wodną. 21,0 Most drogowy na trasie Szczytno-Mrągowo. Po prawej stronie wieś Borowe (przystanek PKS) 21,5 Ujście Grabówki do jez. Dlużec (pow. 1,23 km2, dł. 3,1 km, szer. do 0,8 km, maks. gł. 20 m, 131 m n.p.m. Płyniemy wzdłuż lewego brzegu, na którym wieś Dłużec.(sklep, przystanek PKS) 25,1 Przy końcu jeziora znajduje się niezbyt długi (ok. 500 m), trudny do odnalezienia odpływ do jez. Białego ( pow. 3,59 km2, dł. 5 km., szer. do 1,5 km, maks. gł. 31 m, 131 m n.p.m.). Po drodze mijamy most drogowy. Jezioro Białe posiada rozwiniętą linię brzegową,zatoki, półwyspy, w pn. części cztery zalesione wyspy (miejsce gniazdowania żurawi, których koncertów możemy wysłuchiwać rano i wieczorem); na największej z wysp doskonałe miejsce biwakowe. 27,1 Na prawym brzegu stanica wodna PTTK Bieńki, pole biwakowe, domki kempingowe. Płyniemy wzdłuż prawego brzegu do odległego o 1 km wypływu rzeki Dąbrówki. Rzeka płynie powoli pośród lasów, tworząc zakola i rozlewiska. Woda głęboka. 28,3 Most drogowy 28,9 Wpływamy na śródleśne, odludne jez. Gant (pow. 0,77 km2, dł. 2,7 km, szer. do 400 m, maks. gł. 26 m, 131 m n.p.m.). 31,6 Po przepłynięciu wzdłuż jeziora, wpływamy na Babięcką Strugę. 32,5 Most drogowy. 33,0 Z prawej wpływ rzeki Babant ( Tejsy). Kontynuacja trasy w lewo Babięcką Strugą. Zgodnie z regulaminem korzystania ze szlaku Krutynia obowiązuje zakaz spływów rzeką Babant. 36,2 Z biegiem Babięckiej Strugi docieramy do położonej na prawym zalesionym brzegu stanicy wodnej PTTK w Babiętach (posiłki, pole namiotowe). Ok 1 km za stanicą rozlewisko młyńskie, most drogowy i tama. Na obu

7 brzegach wieś Babięta. Po przybiciu do lewego brzegu przed mostem przenosimy kajaki około 80 m. Na dalszym odcinku nurt rzeki szybszy, miejscami mielizny i kamienie. Przy niskim stanie wody należy zachować szczególną ostrożność. 40,2 Ujście Babięckiej Strugi do Północnej zatoki jeziora Zyzdrój Wielki (pow. 2,11 km2 dł.4,2 km., szer. do 0,8 km, gł. do14 m), o wysokich brzegach, porośniętych lasem iglastym. Na prawym brzegu wieś Zyzdrojowa Wola, na lewym - Nowy Zyzdrój (ośrodki wczasowe, sklep,bar). 42,7 W połowie długości jeziora po prawej półwysep z piaszczystą plażą; dogodne miejsce na krótki wypoczynek. Na lewym brzegu przed następnym półwyspem pole biwakowe. Pośrodku jeziora zalesiona, piaszczysta wyspa (miejsce biwakowe). 44,3 Jezioro zwęża się. Po lewej stronie pole biwakowe. Poprzez wąski przesmyk wpływamy na jez. Zyzdrój Mały (pow. 0,51 km2, 129 m n.p.m.). Z lewej duży półwysep, za nim dopływamy do nieczynnej śluzy Lalka. Kajaki przenosimy po prawej stronie ok. 80 m. Spływ kontynuujemy odcinkiem rzeki zwanym Spychowską Strugą. Brzegi bagniste, zarośnięte szuwarami (na bagnach siedlisko łabędzi i żurawi). 49 Lewy brzeg staje się suchszy, łąkowy. Nad rzeką duży pomost stanicy wodnej PTTK w Spychowie. 1 km dalej wieś Spychowo (dawniej Pupy :-)) ) (we wsi sklep, ośrodek zdrowia, poczta, PKP, PKS). Za stanicą wpływ rzeki do jez. Spychowskiego (pow. 0,5 km2, 228 m n.p.m.). Wypływ dalszej części Krutyni niedaleko po lewej stronie. 50,0 Most drogowy na szosie Rozogi-Mrągowo. Pod mostem początek 30-metrowego bystrza (uwaga na kamienie przy niskim stanie wody!). Należy zachować ostrożność, najlepiej pokonywać bystrze w odstępach metrów kajak za kajakiem i po wyjściu spod mostu ostro wiosłować, by nie ulec odwojowi. 52,0 Po prawej odpływ (ok. 0,5 km) do jez. Kierwik (pow. 0,6 km2, dł. 1,5 km). Na lewym brzegu jeziora dogodne miejsce kąpieli i wypoczynku. Biwakowanie zabronione! W pobliskiej wsi Koczek domek zmarłego w 1996 r. reżysera Krzysztofa Kieślowskiego, który przyjeżdżał tu na wypoczynek. 55,5 Ujście Spychowskiej Strugi do jeziora Zdrużno (pow. 2,51 km2 dł.3 km., szer. do 1,5 km, gł. do 26 m, 126 m n.p.m.). Brzegi zalesione. Z lewej strony dwa półwyspy z dużymi zatokami oraz wieś Połom. Płyniemy wzdłuż prawego brzegu i po około 600 m wpływamy do lejkowatej zatoki, wiodącej do mostu drogowego we wsi Koczek. Za mostem jez. Uplik (pow. 0,61 km2 dł.2,6 km., szer. do 0,5 km, 125 m n.p.m.), perełka szlaku Krutyni o urokliwych, wysokich brzegach porośniętych lasem świerkowo-sosnowym oraz przebogatej florze i faunie wodnej. Na prawym brzegu środkowej części jeziora rezerwat ptaków Czaplisko Ławny Lasek o pow. 6,9 ha; miejsce gniazdowania czapli siwej. 59,5 Most drogowy na północnym krańcu jez. Uplik. Za mostem wpływamy na wielkie jez. Mokre (pow. 8,46 km2,dł. ok.7,7 km, szer. do 1,6 km, głęb. 51 m 125 m n.p.m.) Brzegi ma ono urozmaicone lasem o zróżnicowanym składzie gatunkowym. Na powierzchni pięć wysp (łącznie 5 ha) Wzdłuż prawego brzegu ok. 1 km do stanicy w Zgonie. Nazwa miejscowości nie pochodzi od śmierci lecz od zganiania zwierzyny do wodopoju. Wieś letniskowa; sklep spożywczy, gospoda, liczne prywatne pensjonaty i punkty gastronomiczne. Przy drodze do Koczka i Spychowa w domu nr, 52 mieszkał i tworzył Igor Newerly, autor m.in powieści Leśne Morze, Żywe Wiązanie i Wzgórze Błękitnego Snu. Od Zgonu płyniemy wzdłuż prawego brzegu. 62 Z prawej, na wprost drugiej wyspy rezerwat Królewska Sosna o pow 103,7 ha. Pomnikowe drzewa m. in Dąb Karola Małłka, Królewska Sosna. 65 Na prawym brzegu cypel, za nim pole biwakowe. Po lewej na środku jeziora dwie duże zalesione wyspy.500 m na wschód od jeziora rezerwat leśno-torfowiskowy "Zakręt" o pow. 105,8 ha. Las mieszany z zarastającymi jeziorkami, otoczonymi torfowiskiem wysokim z charakterystyczną roślinnością. Ok. 100-letnie sosny, miejscami 200-letnie dęby. Z rzadkich roślin runa: storczyk obuwik, lilia złotogłów. 68 Około 1 km przed krańcem jeziora kierujemy się w zatokę w prawo. Na końcu zatoki zastawka dzieląca jez, Mokre od Krutyńskiego. Przenoszenie kajaków około 25 m prawym brzegiem. Jez. Krutyńskie (pow. 0,55 km2,dł. ok.2 km, szer. do 0,5 km, głęb. 3 m, 125 m n.p.m.) leży w całości na terenie rezerwatu "Krutynia" (pow. 273 ha), który obejmuje także fragment biegu rzeki oraz otaczające ją lasy. Jezioro zwraca uwagę nienaruszoną formą brzegów, usianych zwalonymi, murszejącymi drzewami. 71 Początek najciekawszego i najbardziej malowniczego odcinka rzeki. Krutynia płynie tu wartkim nurtem, szerokim korytem; dno piaszczyste brzegi wysokie, porośnięte mieszanym drzewostanem. Wiele piaszczystych wysepek. W sezonie letnim można tu spotkać łodzie "Gondolierów Krutyńskich" wożących turystów na wycieczki do jeziora Krutyńskiego i z powrotem. 73 Wieś Krutyń, założona około 1500 r jako osada myśliwska (zameczek wielkiego mistrza Krzyżaków). Od okresu międzywojennego znana miejscowość letniskowa. Prywatne pensjonaty, restauracje,bary, ośrodki wczasowe, stanica wodna PTTK. We wsi chałupy drewniane z końca XIX w. i pocz. XX w. Sezonowa poczta w zabytkowej stodole z XIX w. BAZA FIRMY AS -TOUR Krutyń 4 75,5 Wieś Krutyński Piecek. Most drogowy, a za nim młyn z początku XX wieku. Przenoszenie kajaków ok. 150m prawym brzegiem; za opłatą można skorzystać z wózków. Poniżej młyna początkowo nurt szybki, dno kamieniste, płycizny. Uwaga na głazy w korycie. Brzegi niskie, zarośnięte roślinnością wodną i szuwarami. Las mieszany, łąki.

8 78,5 Most drogowy, wieś Rosocha. 82,0 Z prawej strony zarośnięte trzciną ujście krótkiej strugi łączącej Krutynię z jez.duś (pow. 0,42 km2, dł. ok.0,8 km 118 m n.p.m.). Na wschodnim brzegu jeziora klasztor żeński starowierców (filiponów) w Wojnowie. Drewniane zabudowania pochodzą z 1847 r. Wewnątrz stare ikony i krzyże oraz cenny żyrandol. W 1996 r. żyły tu jeszcze dwie mniszki. 83 Drewniany most drogowy. Na prawym brzegu wieś Wojnowo. We wsi cerkiew drewniana zbudowana w latach Duża wieś Ukta. Most drogowy na drodze Ruciane-Mrągowo; przed nim po prawej prywatne pole biwakowe. W 1754 uruchomiono tu hutę szkła; w 1832 przywędrowali tu z Rosji starowiercy, którzy założyli nową osadę. W okresie drugiej wojny światowej istniał tu obóz pracy. We wsi kościół neogotycki z 1845 roku. 87 Kilometr za mostem po prawej stronie stanica wodna PTTK z polem namiotowym. Od stanicy aż do jez. Malinowskiego, Krutynia znajduje się na terenie rezerwatu krajobrazowo- leśnego im M. Wańkowicza oraz rezerwatu Pierwos. Unikalna flora i fauna; przewaga grądów (grab, lipa, dąb i klon), olsów (olsza czarna z domieszką brzozy omszonej) oraz borów mieszanych (sosna i świerk). W poszyciu wielosił głów, rosiczka okrągłolistna. W runie mech wodny (jedyne stanowisko na Pojezierzu Mazurskim) i mchy boralne. Z rzadkich ptaków: żuraw, zimorodek, łabędź niemy, orlik krzykliwy, czapla siwa. 93 Most drogowy, 300 m dalej stanica wodna PTTK Nowy Most. Pole biwakowe, domki kempingowe. 96,5 Jez.Gardyńskie (pow. 0,83 km2,dł. ok.1,3 km, szer. do 0,9 km, głęb.11,5 m, 116 m n.p.m.) porośnięte na znacznej swojej powierzchni roślinnością wodną (grążele, grzybienie i osoka aloesowata) i przez to wyglądającego jak wodna łąka. Kontynuując spływ skręcamy w prawo i wąskim kanałem w błotnej powierzchni jeziora dopływamy do przesmyku wodnego, a nim do śródleśnego jez. Malinowskiego (Malinówko). Dalej, trzymając się lewego brzegu, wpływamy na wąskie, zakręcające jez.jerzewko 100,5 Jezioro przechodzi w ostatni odcinek Krutyni zwany Iznotą lub Czarną Rzeką. 101,0 Most drogowy we wsi Iznota. 101,7 Ujście Krutyni do zatoki jez. Bełdany (pow. 9,44 km2,dł. ok.12,4 km, szer. do 1,5 km, głęb. 46 m, 116 m n.p.m.). Liczne, zalesione wyspy. Przez jezioro prowadzi szlak żeglugowy. Na północy jez. Bełdany łączy się z jez. Mikołajskim i jez.?niardwy. Na lewo od zatoki, do której uchodzi Krutynia, półwysep na którym znajduje się oryginalny hotel-pensjonat i kemping Mazurski Eden. Obiekt jest stylizowany na osadę staropruskiego plemienia Galindów. Płyniemy wzdłuż prawego brzegu na południe. 103,5 Na prawym brzegu za drugim półwyspem stanica wodna PTTK w Kamieniu. Kemping, pole namiotowe, domki, gastronomia. Dalej płyniemy wzdłuż jeziora na południe. 105,0 Po prawej stronie wieś Kamień i duży półwysep. 106,5 Na prawym brzegu, naprzeciw wyspy, pole biwakowe. 108,5 Z prawej duża zatoka Wygryńska, nad którą pole biwakowe i wieś Wygryny. Chaty mazurskie z końca XIX w., sklep, bar. Na lewym brzegu wieś Piaski (ośrodki wczasowe). Zostawiamy po lewej stronie Wyspę Piaseczną. Ok 0,5 km przed końcem jeziora skręcamy w lewo. 111,0 Port jachtowy i śluza Guzianka, most drogowy. Po prawej początek miasta Ruciane-Nida. Po prześluzowaniu (różnica poziomów 1,5 m) wpływamy na jez. Guzianka Mała (pow. 0,42 km2, głęb. 13,3 m, 117,7 m n.p.m.). Z niego w prawo, poprzez cieśninę do jez. Guzianka Wielka (pow. 0,72 km2, głęb. 29 m, 117 m n.p.m.). Dalej płynąc przy prawym brzegu, poprzez zwężającą się część jeziora a następnie Kanał Nidzki, wpływamy na znane ze swej urody jez. Nidzkie. Nad pd.-zach. krańcem Guzianki Wielkiej, płatna przystań wodna blisko centrum miasta (możliwość zakończenia spływu). Po przeciwnej stronie pole namiotowe. 115,0 Po przepłynięciu pod mostem drogowym i kolejowym początek jeziora Nidzkiego (pow. 18,31 km2, dł. ok.23 km, szer. do 3,8 km, głęb. 24 m, 117,7 m n.p.m.) wraz z przyległymi wyspami tworzącego rezerwat krajobrazowy. Płyniemy wzdłuż jeziora, trzymając się prawego brzegu. Po ok. 1,5 km dopływamy do leżącej na prawym brzegu nad zatoką, przy ujściu rzeki Wigrynia, stanicy wodnej PTTK w Rucianem-Nidzie. Do centrum miasta, dworca PKP i PKS ok. 2 km. 116,5 W stanicy kończymy spływ dobijając do umocnionego brzegu ujścia strugi. Charakterystyka szlaku Krutyni na odcinkach: Jez.Lampackie - Jez. Krutyńskie (Krutynia od 102 km do 45 km) - wg. skali trudności przyjętej w przewodnikach t1a tzn. szlak dostępny dla początkujących, bardzo łatwy. Warunki spływu - prąd powolny, nurt bez zaburzeń, bez ruchu statków. Szlak bardzo malowniczy. Krutynia od 45 km do 15,5 km - t 1b tzn. szlak dostępny dla początkujących, łatwy. Warunki spływu - Małe regularne bystrza, nieznaczne progi, łagodne zakręty, mielizny i ławice. Szlak bardzo malowniczy jez. Bełdany od 15,5 km - t 1 tzn. szlak dostępny dla początkujących, bardzo łatwy. Warunki spływu - prąd powolny, nurt bez zaburzeń, bez ruchu statków, lub o ruchu niestałym. Szlak bardzo malowniczy.