M O D E L O W A N I E I N Y N I E R S K I E n r 4 7, I S S N 1 8 9 6-7 7 1 X M O D E L O W A N I E I A N A L I Z A W P Y W U L O K A L N Y C H W A R U N K W W I A T R O W Y C N A D Y S P E R S J Z A N I E C Z Y S Z C Z E W O T O C Z E N I U W Y S O K I C H B U D Y N K W H R e n a t a G n a t o w s k a 1 a 1 I n s t y t u t M a s z y n C i e p l n y c h, P o l i t e c h n ickz a s t o c h o w s k a a g n a t o w s k a @ i m c. p c z. c z e s t. p l S t r e s z c z e n i e P u b l i k a c j a d o t y c z y m o d e l o w a n i a l o k a l n y c h w a r u n kƒ w w i a t r o w y c h w w a r s t w i e p r z y z i e m n e j z e s z c z e gƒ l n y m u w z g l d n i e n i e m z j a w i s k k s z t a t u j ą c y c h r o d o w i s k o w e c e c h y o b s z a rƒ w z a b u d o w a n y c h o r a z f o r m u j ą cp yr co ch e s y d y s p e r s j i z a n i e c z y s z c z e. S t o s o w a n e w p r a c y k o m p l e m e n t a r n e m e t o d y b a d a w c z e o b e j m u j ą z a rƒ w n o e k s p e nr t y m p r o w a d z o n y w t u n e l u a e r o d y n a m i c z n y m, j a k in u m e r y c z n e s y m u l a c j e p r z y u y c i u k o m e r c y j n e g o k o d u C F D ( Fu l- e n t ). P o d j t e wp u b l i k a c j i z a g a d n i e n i a r e zp e n t u j ą t e m a t y u z n a w a n e z a k l u c z o w e d l a p r o c e d u r p r o j e k t o w a n i a s t r e f y z a b u d o w a n e j. S o w a k l u c z o w e : m e t o d y b e z s i a t k o w e, l i n i a u g i c, ia p r o k s y m a c j a M O D E L I N G A N D A N A L Y S I S O F L O C A L W I N D C O N D I T I O N S O N P O L L U T A N T D I S P E R S I O N A R O U N D H I G H - R I S E B U I L D I N G S S u m m a r y T h e p u r p o s e o f t h i s p a p e r w i l l b e t h e s t u d y o f t h e c o m p l e x i m p a c t o f n a t u r e o f t h e v e l o cd i t y h e f iv eo lr d t e ax n s t r u c t u r e s g e n e r a t e d b y t h e p r e s e n c e o f -rhiisge h b u i l d i n g s o n t h e p o l l u t a n t d i s p e r s i o n i n a b o u n d a r y l a y e r. T h e p r o g r a m o f t h e s t u d y c o n s i s t s o f w i -t n du n n e l e x p e r i m e n t s a n d n u m e r i c a l s i m u l a t i o n U R A N S ( c o m m e r c i a l C F D c o d e F L U E N T ) p e r f o r m e d w i t h t h e u s e o f p h a s-a e v e r a g e d f o r m o f - k t u r b u l e n c e m o d e l i n R N G v e r s i o n. T h e i s s u e t a k e n i n t h e p u b l i c a t i o n r e p r e s e n t s t o p i c s c o n s i d e r e d cr utc hi e a l d ef so i g n o f b u-u i lp t a r e a s. K e y w o r d s : m e s h f r e e m e t h o d s, b e a m d e f l e c t i o, n a p p r o x i m a t i o n 1. W S T P R o z p r z e s t r z e n i a n i e s i z a n i e c z y s z c z e w o b s z a r a cw h i e k a w y m a g a w i c u w z g l d n i e n i a w s z y s t k i c h w y m i e no i- z a b u d o w a n y c h k s z t a t o w a n e j e s t p r z e z w i e l e c z y n n i kƒ w, n y c h c z y n n i kƒ w. t j. m. i n. l i c z b rƒ d e i w i e l k o ć e m i t o w a n y c h z azn-i e c z y s I s t o t n ą r o l w p o g b i a n i u w i e d z y n a t e m a t oz -a c h c z e, w a r u n kƒ w m e t e o r o l o g i c z n y c h. Z a p e w n i e n i e w a ci - w e j j a k o c i p o w i e t r z a w y m a g a o d p o w i e d n i e g o p r z e w- i d z ą c y c h w a t m o s f e r ze p r o c e sƒ w d y s p e r s j i o d g r y w a j ą b a d a n i a e k s p e r y m e n t a l n e p r o w a d z o n e w t u n e l a c h aoe -r t r z a n i a t a k i c h o basrƒ z w. J e g o e f e k t y w n o ć z a l e y d y n a m i c z n y c h. D o s t a r c z a j ą o n e m. i n. d a n y c h d o w e ir -y f w d u e j m i e r z e o d s t a n u p i o n o w e j s t a t e c z n o c i p o w i e t r zk a, c j i w y n i kƒ w u z y s k a n y c h z a p o m o c ą m o d e l o w a n i a p r d k o c i i k i e r u n k u w i a t r u, o p a dƒ w a t m o s f e r y c z n y c h n, u m e r y c z n e g o. P r o w a d z o n e s ą rƒ w n i e b a d a n i a w p e n e j k o n f i g u r a c j i b u d y n kƒ w o r a z p o e n i a rƒ d e e m i s j i. s k a l i w c e l u u z y s k a n id a n y c h d o t y c z ą c y c h c h a r a k t eyr- P o p r a w a j a k o c i p o w i e t r z a n a p o z i o m i e l o k a l n y m i o g r a n i c z e n i e w p y w u z a n i e c z y s z c z e n a z d r o w i e o -c z s t y k w i a t r u a t m o s f e r y c z n e g o n i e z b d n y c h m. i n. d l a p o p r a w n e j s y m u l a c j i n a t u r a l n e g o w i a t r u w t u n e l a c h 82
Renata Gnatowska aerodynamicznych. W ostatnich latach narzędziem istotnie wspierającym rozwój aerodynamiki środowiska stały się numeryczne techniki modelowania przepływu (CFD). W badaniach modelowych z zakresu aerodynamiki środowiska rzeczywiste kształty obiektów naziemnych zastępuje się najczęściej ich wersjami uproszczonymi, w przypadku budynków są to zwykle bryły prostopadłościenne [1, 3]. W artykule zaprezentowano rezultaty modelowych badań dotyczących wpływu lokalnych warunków wiatrowych na proces dyspersji zanieczyszczeń gazowych w otoczeniu układu dwóch prostopadłościanów o różnych wysokościach będącymi modelami wieżowców. Celem badań było określenie wpływu konfiguracji obiektów oraz położenia źródła emisji na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń gazowych emitowanych w otoczeniu analizowanego układu. Znajomość tych zagadnień może być pomocna nie tylko podczas poszukiwania lokalizacji wysokich budynków, ale również na etapie projektowania strefy zabudowanej, co jest niejednokrotnie pomijane. Rys. 1. Wizualizacja opływu pojedynczego obiektu [5] Charakter przepływu wiatru wokół układu obiektów zanurzonych w warstwie przyziemnej zależny jest od wielu czynników, m.in.: odległości między elementami, proporcji ich geometrii itp. [3 ]. Strefa oddziaływania obiektu, czyli obszar, gdzie prędkość powietrza jest silnie zaburzona obecnością przeszkody, ulega istotnej zmianie w przypadku umieszczenia w jego śladzie aerodynamicznym drugiego obiektu. Sytuację taką ilustruje rys. 2 prezentujący wynik powierzchniowej wizualizacji olejowej dla układu typu tandem dwóch brył prostopadłościennych charakteryzujący się stosunkiem wysokości H1/H2=0,6. Wyraźnie widać tutaj zaburzający wpływ drugiego obiektu, szczególnie w obszarze formowania się wiru podkowiastego oraz strefie wirów zakrawędziowych za pierwszym obiektem. Obecność drugiego modelu o większej wysokości spowodowało wystąpienie pomiędzy nimi strefy recyrkulacyjnej. Modelowanie i analiza dyspersji zanieczyszczeń wymaga dokładnego rozpoznania struktury pola przepływu wokół elementów zabudowy. 2. WPŁYW LOKALNYCH WARUNKÓW WIATROWYCH NA DYSPERSJĘ ZANIECZYSZCZEŃ W OTOCZENIU WYSOKICH BUDYNKÓW 2.1 STRUKTURA PRZEPŁYWU WIATRU W OTOCZENIU WYSOKIEJ ZABUDOWY Analiza dyspersji zanieczyszczeń gazowych w terenach zabudowanych wymaga dokładnego rozpoznania lokalnych warunków wiatrowych. Struktura przepływu wiatru wokół pojedynczego obiektu cechuje znaczny stopień złożoności. Na zdjęciu (rys. 1) prezentującym wynik powierzchniowej wizualizacji olejowej dla pojedynczego budynku wyodrębnić można podstawowe charakterystyczne obszary: obszar formowania się wiru podkowiastego oraz strefy bliskiego i dalekiego śladu. Widoczny jest tu wir podkowiasty (1), którego nazwa pochodzi od jego charakterystycznego kształtu, a także wiry zakrawędziowe (2), zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie tylnej ściany obiektu. Białe obszary na obrazie są generalnie identyfikowane, jako obszary stagnacji przepływu przy podłożu. Kolor czarny natomiast kojarzony jest z wysoką prędkością przepływu, np. szerokie pasmo przepływu bocznego, które rozciąga się również na znaczną odległość za obiektem. Rys. 2. Powierzchniowa wizualizacja olejowa dla układu obiektów typu tandem [4] 83
M O D E L O W A N I E I A N A L I Z A W P Y W U L O K A L N Y C H W A R U N K W W I A T R O W Y C H 2. 2 P R Z E D M I O T I S P O S B i n f o r m a c j i j a k o c i o w e j c h a r a k t e r y z u j ą c e j p r z e p y w. W y k o n a n e w i z u a l i z a c j e w s k a z u j ą n a c h a r a k t e r p r z e p y w u R E A L I Z A C J I B A D A w s t r e f i e p r z y z i e m n e j w p r z e s t r z e n i m i d z y b u d y n k a m i. N a l e y j e d n a k p a m i t a ć, e w i z u a l i z a c j a o l e j o w a d a j e P r z e d m i o t e m a n a l iz y j e s t k o n f i g u r a c j a o b i e k tƒ w o b r a z r e d n i e g o p o l a p r d k o c i, n i e u w z g l d n i a j ą c p r z y w u k a d z i e t a n d e m, t j. n a p y w p o w i e t r z a z a c h o d z i o d o p y w i e z j a w i s k o k r e s o w y c h. s t r o n y n i s z e g o o b i e k t u, c o s k u t k u j e w y s t ą p i e n i e m t z w. M e t o d b a d a w c z ą w y k o r z y s t y w a n ą w p r a c y rƒ w n o le - e f e k t u d o w n-w a s h p o l e g a j ą c e g o n a s p y w a n i u p o g l e z t e c h n i k a m i e k s p e r y m e n t a l n y m i s t a n o w i y s y m u l a c j e c i a n i e c z o o w e j o b i e k t u z a w i e t r z n e g o d u y c h m a s ep-o w i n u m e r y c z n e. Z a s t o s o w a n y m n a r z d z i e m n u m e r y c z n y m t r z a, c z e g o e f e k t e m s t j e s i l n a c y r k u l a c j a p o w i e t r z a s u ą c y m m o d e l o w a n i u k o n c e n t r a c j i z a n i e c z y s z c z e w p r z e s t r z e n i m i d z y o b i e k t a m i. R y s. 3 u k a z u j e pa o- d s t g a z o w y c h b y o o p r o g r a m o w a n i e k o m e r c y j n e F L U E N T w o w e z a l e n o c i p a r a m e t rƒ w g e o m e t r y c z n y c h o b i e k tƒ w v. 6. 3, a m o d e l o b l i c z e n i o w y o p i e r a s i n a m o d e l u - t u r b o r a z d e f i n i u j e u k a d w s pƒdr nz y c h. l e n c j i - k w w e r s j i R N G, k tƒ r y, z g o d n i e czy t o w a n ą W y s o k o c i b u d y n kƒ w p o z o s t a w a y n i e z m i e n n e o p ias - w c z e n i e j l i t e r a t u r ą, [ 3 1, ] 4, z a l e c a n y b y j a k o z a d oaw-a l n e p a r a m e t r e m H 1 / H 2 = 0. 6. G e o m e t r i a u k a d u j ą c o p o p r a w n y w o p i s i e a n a l i z o w a n e g o t u p r z e p y w u. ( S / D = 2, 5 ) d o b r a n a z o s t a a n a b a z i e d a n y c h l i t e roa-t u r S z c z e gƒ o w y o p i s m e t od y n u m e r y c z n e j z a w a r t y z o s t a w y c h [ 1-3 ], k tƒ r e w s k a z u j ą a n a l i z o w a n y t u p r z y p a d e k w p u b l i k a c j i a u t o r a [ 5 ]. j a k o p o w s z e c h n y b ą d a r c h i t e k t o n i c z n y p r o w a d z ą c y d o e k s t r e m a l n i e n i e k o r z y s t n y c h e f e k tƒ w w i a t r o w y c h. y - W m i a r S o z n a c z a o d l eg o ć m i d z y e l e m e n t a m i, k tƒ r a 2. 3 W Y N I K I Z A S T O S O W A N Y C H w p r z y p a d k u p r z e p r o w a d z o n y c h b a d a w y n o s i a S / D = M E T O D M O D E L O W Y C H 2. 5 ( g d z i e D j e s t d u g o c i ą k r a w d z i p o d s t a w y o b i e k tƒ w ). rƒ d o e m i s j i z a n i e c z y s z c z e u m i e s z c z o n o n a th r z e c Z a o b s e r w o w a n y m o d y f i k u j ą c y w p y w w z a j e m n e g o rƒ n y c h w y s o k o c i a c h z r = 0 H 1 p r z e d o b i e k t e m o d d z i a y w a n i a o b i e k tƒ w w u k a d z i e t a n d e m z n a j d u j e n a w i e t r z n y m w o d l e g o c i 2 D. s w o j e o d b i c i e w w y n i k a c h k o n c e n t r a c j i z a n i e c z y s z c z e n i a g a z o w e g o e m i t o w a n e g o w i c h o t o c z e n i u. Z m i a n a p oeo - n i a rƒ d a e m i s j i p o w o de u j b a r d z o d u e rƒ n i c e w p r o c e s i e r o z p r z e s t r z e n i a n i a s i b a d a n e g o z a n zi -e c z y s c z e n i a. N a r y s. 4 z e s t a w i o n o w y n i k i o b l i c z e n u zm -e r y c n y c h w p o s t a c i k o n c e n t r a c j i z a n i e c z y s z c z e n i a g a z o w e g o w p r z e k r o j u y / D = 0 w l u c e m i d z y b a d a n y m i o b i e k t a m i. D l a w y s o k o c i e m i t o r a z r 0 ( r y s. 4 a ) z n a c z n i k g a z o w y b y p r z e n o s z o n y p r z e z p r z y p o w i e r z c h n i o w e s t r u k t u r y w i r o w e g e n e r o w a n e w o t o c z e n i u p i e r w s z e g o o b i e k t u, c o b y o p r z y c z y n ą z n i k o m e g o s t e n i a z n a c z n i k a g a z o w e g o w l u c e p o m i d z y o b i e k t a m i. N a t o m i a s t n a j w i k s z ą w a r t o ć p r o c e n t o w eg o j e g o u d z i a u z a o b s e r w o w a n o p r z e d o b i e k t e m n a w i e t r z n y m, k tƒ r a w y n o s i a d o 1 0 % ( r y s. 4 n i e p r e z e n t u j e t e g o o b s z a r u ). Z w i k s z e n i e w y s o k o c i R y s. 3. S c h e m a t r o z p a t r y w a n e j k o n f i g u r a c j i o b i e k tƒ w w a -u k d z i e t a n d e m rƒ d a e m i s j i d o H 1 ( r y s. 4 b ) s p o w o d o w a o w z r o s t o b s z a r u w y s t p o w a n i a p o d w y s z o n e g o s t e n i a e m i t ao -w M o d e l o w a n i e r o z p r z e s t r z e n i a n i a s i z a n i e c z y s z c z e n e g o z a n i e c z ys z c z e n i a. M i m o t o n a j w i k s z e s t e n i e g a z o w y c h w o kƒ e l e m e n tƒ w u k a d u p o p r z e d z o n o a n a l i z ą w c i ą p o z o s t a o w o b r b i e p i e r w s z e g o o b i e k t u i w y n o s i o w y n i kƒ w e k s p e r y m e n t a l n y c h z w y k o r z y s t a n i e m t e c h n i k i d o 7 %, a s t e n i e g a z u z n a c z n i k o w e g o w l u c e p o m i d z y p o w i e r z c h n i o w e j w i z u a l i z a c j i o l e j o w e j. N a p o w i e r z c h n oi b i, e k t a m i w y n i o s o 1 %. W t y m p r z y p a d k u z a n i e c z zy -s t j. s p e c j a l n i e p r z y g o t o w a n ą c z a r n ą p y t, n a k tƒcrzeej n i e t r a n s p o r t o w a n e j e s t p r z e z s t r u k t u r y w i r o w e u s t a w i a n y j e s t m o d e l, n a n o s i s i w a r s t w m i e s z a n i nw y s t p u j ą c e w o t o cz e n i u o b u o b i e k tƒ w. W z w i ą z k u o l e j u p a r a f i n o w e g o, k w a s u o l e j o w e g o i d w u kt u l e tn y t a n u z m n i e j s z y m u d z i a e m z n a c z n i k a g a z o w e g o w w i r z e T i O 2. M i e s z a n i n r o z p r o w a d z a s i c i e n k o n a z n a c z n y m p o d k o w i a s t y m o b i e k t u n a w i e t r z n e g o z m n i e j s z y a s i o b s z a r z e w o kƒ o p y w a n e g o m o d e l u. U z y s k u j e s i w t e n s z e r o k o ć c h m u r y z a n i e c z y s z c z e w j e g o o t o c z e n i u. s p o sƒ b o b r a z p o w i e r z c h n i o w y c h l i n i i p r ą d u, k tƒ r y -u m o N a t o m i a s t r o z p r z e s t r z e n i a n i e s i z n a c z n i k a g a z o w e g o l i w i a o k r e l e n i e c h a r a k t e r y s t y c z n y c h p u n k tƒ w i o b s z a rƒe w m i t o w a n e g o n a w y s o k o c i H 1 ( r y s. 4 c ) p o d l e g a o d za i- a p r z e p y w u w o kƒ o b i e k t u, a t a kz e d u y m p r z y b l i e n i e m n i u gƒ r n e g o p r z e p y w u, c z e g o e f e k t e m b y o u z y s k a n i e p o z w a l a o s z a c o w a ć p r z es t r z e n n y o b r a z r u c h u p y n u. n a j w y s z e j w a r t o c i s t e n i a (- 1 3 % % ) w s t r e f i e r e c yur-k W e k s p e r y m e n t a l n y c h b a d a n i a c h a e r o d y n a m i c z n y c h l a c y j n e j m i d z y o b i e k t a m i. K o n s e k u t y w n e p o d w y s z a n i e m e t o d a t a j e s t rƒ d e m s z y b k i e j i a t w e j d o u z y s k a np io a o e n i a rƒ d a z a n i e c z y s z c z e s k u t k o w a o m n i e j s z y m s t e n i e m z n a c z n i k a g a z o w e g o ( % C O 2 ) w o t o c z e n i u 84
R e n a t a G n a t o w s k a b u d y n kƒ w. S t e n i e z n a c z n i k a w l u c e m i d z y o b i e k t a m i n i k a g a z o w e g o w o t o c z e n i u d wƒ c h m o d e l i b u d y n kƒ w. w y n o s i o p o n i e j 1 %, c z e g o p r z y c z y n ą b y o u n i e s i e n Ui se y t u o w a n i e rƒ d a p r z y p o d o u l u b n a n i e w i e l k i e j s t r u g i z a n i e c z y s z c z e p o w y e j o b i e k tƒ w i n i e u c z eys- t n i cw zy s o k o c i n a d n i m s k u t k u j e d u y m s t e n i e m z ae n- i a o n a w z o o n y m p r o c e s i e o p y w u b u d y n kƒ w. T r as n- c z y s z c z e w o b r b i e z a b u d o w y, c o p r z y c z y n i a s i d o p o r t z n a c z n i k a g a z o w e g o w l u c e p o m i d z y m o d e l a m i j e s t p o g o r s z e n i a j a k o c i p o w i e t r z a w s t r e f i e p r z e b y w a n i a r e z u l t a t e m d z i a a n i a s t r e f y r e c y r k u l a c j i, a s a m z n a c lz un di zk i. N a t o m i a s t z g o d n i e z l i t e r a t u r ą n a j k o r z y s t n i e j s z e d o s t a j e s i d o n i e j z a p o r e d n i c t w e m p r z e p y w u gƒ r n e gjo e. s t u m i e s z c z e n i e e moir ta z a n i e c z y s z c z e n a m o l i w i e N a j w i k s z a i l o ć g a z u p r z e n o s z o n a d o l u k i m i d uz -y b d u e j w y s o k o c i, c o z o s t a o rƒ w n i e p o t w i e r d z o n e d y n k a m i w w y n i k u d z i a a n i a t e g o m e c h a ni z m u o d b y w a a w w y n i k u n i n i e j s z y c h a n a l i z. Z a n i e c z y s z c z e n i a n i e s i d l a w y s o k o c i rƒ d a rƒ w nz e r j = H 1 a n a j m n i e j s z a d l a u c z e s t n i c z ą wƒ w c z a s wp r z e p y w i e w o kƒ b u d y n kƒ w, n i e z r = 0. w p y w a j ą w i c n a j a k o ć p o w i e t r z a w i c h o t o c z e n i u. W n i n i e j s z e j p r a c y a n a l i z o w a n o w p y w p o o e n i a rƒ d a z a n i e c z y s z c z e n i a n a r o z p r z e s t r z e n i a n i e s i z - z n a c a ) b ) c ) R y s. 4. W y n i k o b l i c z e n u m e r y c z n y ca h k o n c e n t r a c j a z a n i e c z y s z c z e n i a g a z o w e g o, C O[ % 2 ] w p r z e k r o j u y / D = 0 p o m i d z y b a d a n y m i o b i e k t a m i : a ) z r 0; b ) z r = 0. 5 H 1 ; c ) z r = H 1. P r z e d s t a w i o n e w y n i k i b a d a p o k a z u j ą, e o d p o wd i- e s z y c h b a d a j a k o d r o g i d o u z y s k a n i a i n f o r m a c j i o o -p o z i n i a l o k a l i z a c j a rƒ d a, a t a k e d o bƒ r g e o m e t r i i z a b u d mo iw e y s t e n a d a n y m t e r e n i e z a b u d o w a n y m. M e t o d a t a t e r e n u, m o e p o z y t y w n i e w p y w a ć n a d y s p e r s j e mo i- t p o z w a l a rƒ w n i e p r z e w i d z i e ć d r o g t r a n s p o r t u ez-a n i w a n y c h w i c h o t o c z e n i u z a n i e c z y s z c z e o r a z p r o w a d z i ć c z y s z c z e w p o s z c z e gƒ l n y c h m i e j s c a c h, c o w b a d a n i a c h d o p o p r a w y j a k o c i p o w i e t r z a n a p o z i o m i e p r z e ba yn iw a l u d z i. O t r z y m a n e w y n i k i n u m e r y c z n e g o m o d e l o w a n i a e k s p e r y m e n t a l n y c h j e s t t r u d n i e j s z e d o u z y s k a nz ia a s. to - s o w a n i e z a p r e z e n t o w a n y c h m e t o d m o d e l o w y c h p o z w a l a d y s p e r s j i z a n i e c z y s z c z e p o k r y w a j ą s i r e z uz l t a t a m i b a d a e k s p e r y m e n t a l n y c h p r o w a d z o n y c h w I n s t y t u c i e n a u m i e j t n e p l a n o w a n i e p r z e s t r z e n n e o b s z a rƒ w z u rib-a n z o w a n y c h, d a j e w i c m o l i w o ć w p y w a n i a n a j a k o ć M a s z y n C i e p l n y c h [ 4 ]. W s k a z u j e t o n a u y t e c z n o ć p o w i e t r z a w m i a s t a c h i o s i e d l a c h. z a s t o s o w a n e j m e t o d y n u m e r y c z n e j w p r o w a d z e n i u d al - 85
M O D E L O W A N I E I A N A L I Z A W P Y W U L O K A L N Y C H W A R U N K W W I A T R O W Y C H 3. P O D S U M O W A N I E I W N I O S K I z a p e w n i e n i a o d p o w i e d n i e j j a k o c i p o w i e t r z a j e s t o - o d p w i e d n i e k s z t a t o w a n i e o t o c z e n i a w i a t r o w e g o o b i e k tƒ w W p r a c y z w rƒ c o n o u w a g n a i s t o t n ą r o l j, a k ą n a z i e m n y c h. O t r z y m a n e w y n i k i m o d e l o w a n i a n u m e r y c z - w p r o c e s i e r o z p r z e s t r z e n i a n i a s i z n a c z n i k a g a z o w enge o g o k o n c e n t r a c j i z a n i e c z y s z c z e g a z o w y c h p o t w i e r d z i y e m i t o w a n e g o w o t o c z e n i u w y s o k i c h b u d y n kƒ w w o b s za - r a c h z a b u d o w a n y c h o d g r y w a s t o p i e i c h za n u r z e n i a s u s z n o ć p r z y j t y c h z a o e, o t r z y m abnoow i e m z a d o - w a l a j ą c ą z g o d n o ć zr e z u l t a t a m i b a d a d o w i a d c z a l n y c h w w a r s t w i e p r z y z i e m n e j o r a z w y s o k o ć p o o e n i a rƒ d pa r e z e n t o w a n y m i w p r a c y M o r y -K u c h a r c z y k i G n a t ow - e m i s j i. P r z e d s t a w i o n e w y n i k i p o k a z u j ą j a a k n we d l a s k a [ 5 ]. L i t e r a t u r a 1. B l o c k e n B., C a r m e l i e tj. : P e d e s t r i a n w i n d e n v i r o n m e n t a r o u n d b u i l d i n g s : l i t e r a t u r e r e v i e w a n d p r a c t i c a l e x a m p l e s. J. T h e r m a l E n v. & B l d g. S c i. 2 0 0 4, 2 8 / 2, p -1. 5 19 0. 7 2. F i s c h e r O., K o l o u e k V., P i r n e r M., N a p r s t e k J. : W i n d e f f e c t s o n c i v i l e n g i n e e r i n g s t r u c mt iu a r e s P. r a ha a c a, d e 1 9 8 3. 3. M a r t i n u z z i R. J., H a v e l B. : T u r b u l e n t f l o w a r o u n d t w o i n t e r f e r i n g -ms ou ur nf ta ec d e c u b i c o b s t a c l e s i n t a n d e m a r r a n g e m e n t. J. F l u i d E n g i n e e r i n g 2 0 0 0, 1 2 2, p -3. 1. 2 4 4. M o r y -K u c h a r c z y k E., G n a t o w s k a R. : P o l l u t a n t d i s p e r s i o n i n f l o w a r o u n d b l u f f abrorda inegs e m e n t. I n : W i n d E n e r g y. P r o c. o f t h e E u r o m e c h C o l l o q u i u m. B e r l i n, H e i d e l b e r g : S p r i n g e r V2 e0 r0 l7 a, g, p. 4 9-5 3. 5. G n a t o w s k a R. : N u m e r i c a l m o d e l i n g o f p o l l u t i o n d i s p e r s i o n a r o u n d t h e o b j e c t s i n t a n d e m a r r a n g e m e n t. E c o l o g i c a l C h e m i s t r y a n d E n g i n e e r i na g ( C h e m i a i I n y n i e r i a E k o l o g i c z n a A ) 2 0 1 2, V o l. 1 9 N o. 6, -p. 6 1 9 6 2 8. 86