dr n med. Marek Pużyński, mgr Alicja Stachura-Pużyńska Praktyczne zastosowanie noża elektrochirurgicznego do cięcia tkanek wane są podobne zabiegi, wymuszane przez trudne warunki występujące u wielu pacjentów. Wydłużanie koron zębów niestety stało się codziennością. Bez elektrochirurgii duża liczba próchnicowych ubytków poddziąsłowych była opracowywana dwuetapowo. W pierwszym etapie wykonywano gingiwektomię przy użyciu skalpela, a ubytek zaopatrywano materiałem tymczasowym. Po wygojeniu rany całkowicie, opracowywano ubytek i zakładano wypełnienie stałe. Zamieszczone zdjęcia ukazują, że technika elektrochirurgii pozwala bezkrwawo wykonać wszystkie etapy podczas jednej wizyty. Wyjaśnianie pacjentowi po zabiegu czynności wykonywanych krok po kroku dzięki kamerom wewnątrzustnym, podnosi poziom jego zaufania do nas, a zastosowanie zasady zobaczyć znaczy uwierzyć daje nam zadawalające efekty marketingowe i diagnostyczne. Zwykle nasze prace obrazujemy przy pomocy aparatów cyfrowych, ale o wiele łatwiejsze jest pokazanie zabiegów w jamie ustnej przy zastosowaniu właśnie kamer wewnątrzustnych. Nowa technologia Kodaka, którą zastosowaliśmy w obrazowaniu, ułatwia pokazywanie pacjentowi przebiegu wykonanego u niego zabiegu. Archiwizacja zarejestrowanych zabiegów zapobiega wystąpieniu ewentualnych sytuacji spornych w przyszłości. Bardzo łatwo będzie, mając dobre archiwum zdjęciowe, wrócić do wykonanego zabiegu. miękkich Postęp rozwoju stomatologicznych narzędzi diagnostycznych wywołał zmianę wielu obowiązujących wcześniej protokółów. Dobry obraz zastępuje parę tysięcy słów. Wyjaśnienie krok po kroku i zobrazowanie potrzeby leczniczej pacjentowi za pomocą kamery wewnątrzustnej pozwala wyjaśnić konieczność czy przebieg leczenia. Obecnie możliwe jest błyskawiczne zarejestrowanie bieżącego stanu jamy ustnej i problemu z jakim zgłasza sie pacjent, kamerą wewnątrzustną w postaci filmów i zdjęć o wysokiej jakości. Zdj. 1. Przerośnięte wędzidło wargi górnej do korekty chirurgicznej Zdj. 2. Tradycyjne cięcie skalpelem, długie tamowanie krwawienia W obrazowaniu zabiegów z zastosowaniem noża elektrochirurgicznego Carlo de Giorgi, którego dystrybutorem jest firma SANITEX Andrzej Kotowski, zastosowaliśmy wewnątrzustne kamery Kodak Systems CS 1500 i CS 1600. Łatwość stosowania i archiwizacji była dla nas najważniejsza. W procedurach stomatologicznych coraz częściej pojawia się konieczność przeprowadzenia zabiegów chirurgicznych. Powoli odchodzi się od klasycznych technik cięcia skalpelem, które powodując obfite krwawienie, uniemożliwiają jednoczasowe przeprowadzenie innych procedur. Odroczenie kolejnego zabiegu na czas zagojenia rany wiąże się z koniecznością ustalenia kolejnej wizyty W zeszłym roku kupiliśmy nóż elektrochirurgiczny Carlo de Giorgi firmy Sanitex, który znacznie skrócił czas naszych zabiegów, wykonywanych dotąd tradycyjnie za pomocą skalpela a także zmniejszył liczbę wizyt pacjentów w gabinecie. W stomatologii zachowawczej często trzeba sięgnąć po chirurgię, kiedy ubytek próchnicowy sięga poniżej brodawki dziąsła. Korekta dziąsła brzeżnego przy użyciu skalpela powoduje obfite krwawienie, uniemożliwiając natychmiastowe wdrożenie dalszych procedur, które przekładane są zwykle na czas po wygojeniu rany. Metody elektrochirurgiczne są najczęściej wolne od krwawienia, gdyż proces natychmiastowej koagulacji nie dopuszcza do powstania większych obszarów krwawienia. Podczas zabiegu zapewniona jest pełna kontrola wzrokowa nad polem operacyjnym. Pole zabiegowe pełne krwi znacznie utrudnia lub uniemożliwia prawidłową pracę operatora. Cięcie elektrochirurgiczne nie wyzwala żadnej siły i nie niszczy mechanicznie komórek więc pro- ces gojenia tkanek przebiega w szybkim tempie. Jest to możliwe dzięki wyzwoleniu wysokiej temperatury na skutek oporu stawianego przez tkanki falom o wysokiej częstotliwości, przenoszonych przez elektrodę czynną. Wyzwolenie wysokiej temperatury dzieli i odparowuje komórki, rozdzielając tkanki w taki sposób, jak czyni to cięcie skalpela. Zabiegom frenuloplastyki wędzidła wargi górnej często towarzyszy obfite krwawienie, zwykle trzeba zszywać ranę. Podobne zjawisko występuje w plastyce wędzidła wargi dolnej. Zastosowanie omawianego noża niemal całkowicie wyeliminowało krwawienie, znacznie skróciło czas zabiegu i co najważniejsze przyspieszyło proces gojenia rany. Pacjenci nie odczuwali dolegliwości, jakie zwykle są notowane po zastosowaniu skalpela. Od momentu pojawienia się urządzenia w gabinecie, niemal codziennie wykony- Zdj. 3. Założenie szwów uszczelnia ranę zapobiegając krwawieniu Zdj. 4. Wędzidełko wargi dolnej zakwalifikowane przez periodontologa do frenulektomii Zdj. 5. Założenie szwów Zdj. 6. Przy zabiegach z zastosowaniem skalpela konieczne jest unieruchomienie języka 50 marzec 2012 51
Zdj. 7. Można pacjentowi pokazać dlaczego konieczny jest zabieg Zdj. 8. Zszycie rany- zahamowanie krwawienia po cięciu skalpelem Zdj. 15. Przecięcie wędzidełka w celu uzyskania miejsca na płytę Zdj. 16. W czasie gojenia się rany po sterowanej regeneracji kości protezy po jej naprawie i dostawieniu zębów okazało się, że wędzidełko powoduje znaczne napięcie i przesunięcie dziąsła ze śruby gojącej. Zdj. 17 18. Po 7 dniach pacjentka na wizycie kontrolnej nie ma dolegliwości bólowych, może swobodnie nosić protezę Zdj. 9. Pokazanie pacjentowi jak znacznie polepszyła się motoryka języka Zdj. 10. Przerośnięte wędzidło języka znacznego stopnia, pacjent skierowany przez logopedę Zdj. 17 Zdj. 18 Zdj. 11 14. Etapy frenuloplastyki wykonane z zastosowaniem noża elektochirurgicznego i nici chirurgicznych. Zdj. 11 Zdj. 12 Zdj. 19. Brzeg protezy kształtuje wyrostek po usunięciu zębów Zdj. 20. W czasie gojenia się rany po sterowanej regeneracji kości wędzidło w znacznym napięciu, przesunięcie dziąsła ze śruby gojącej Zdj. 13 Zdj. 14 Zdj. 21. Zabieg pomocniczy przed wykonaniem przesunięcia płata dziąsła 52 marzec 2012 53
Zdj. 22 23. Pacjentka po usunięciu noszonego 10 lat mostu, prowizorium wykonane w gabinecie, planowanie dalszych zabiegów Zdj. 31 37. Etapu zastoswania elektronoża do plastyki dziąsła Zdj. 22 Zdj. 23 Zdj. 24 26. Wykonane w laboratorium prowizorium Zdj. 31 Zdj. 32 Zdj. 24 Zdj. 25 Zdj. 26 Zdj. 33 Zdj. 34 Zdj. 27. Bardzo cienkie dziąsło, duże napięcie w okolicy siekaczy szczęki, blizny po resekcji korzenia Zdj. 29 30. Planowanie zabiegu plastyki dziąsła Zdj. 28. Widać przerośnięte tkanki Zdj. 35 Zdj. 36 Zdj.37 Zdj. 38 42. Korekty zabiegu Zdj. 29 Zdj. 30 Zdj. 38 Zdj. 39 Zdj. 40 54 marzec 2012 55
Zdj. 47 50. Obraz znacznie skróconego wędzidła Zdj. 41 Zdj. 42 Zdj. 47 Zdj. 48 Zdj. 49 Zdj. 50 Zdj. 43. Po 2 tygodniach widać dobre gojenie się rany, nie zastosowano szycia pacjentka podała, że nie było dolegliwości bólowych czy krwawienia rany Zdj. 44 46. Przykład wydłużenia koron zebów przed wykonaniem wypełnienia Zdj. 44 Zdj. 45 Zdj. 46 56 marzec 2012 57
Zdj. 52 57. Zabieg bezpieczny nie trzeba unieruchamiać języka za pomocą nici chirurgicznych Zdj. 58. Dobra ruchomość języka, nie ma krwawienia, nie trzeba szyć Zdj. 59. Ku radości pacjenta może on wysunąć swobodnie język Zdj. 60....i podnosić w kierunku podniebienia Zdj. 61 62. Bardzo często próchnica występuje na granicy dziąsła/kości. Aby wykonać szczelne wypełnienie zęba należy wydłużyć jego koronę Zdj. 51. Rozpoczęcie zabiegu elektronożem Zdj. 52 Zdj. 61 Zdj. 62 Zdj. 63 64. Etapy wydłużenia korony za pomocą noża elektochirurgicznego bez krwawienia Zdj. 53 Zdj. 54 Zdj. 63 Zdj. 64 Zdj. 65 66. Przygotowany ząb do dalszych procedur jego odbudowy Zdj. 55 Zdj. 56 Zdj. 57 Zdj. 65 Zdj. 66 58 marzec 2012 59
Zdj. 68 69. Krew utrudnia wykonanie procedur stomatologicznych i trzeba zatamować krwawienie Zdj. 72 73. Pacjentka od kilku tygodni ma problem z naroślą na wardze dolnej. Przekłuwanie i leczenie zachowawcze nie dało dobrego rezultatu Zdj. 68 Zdj. 72 Zdj. 73 Zdj. 67. Przykład elektrody do plastyki dziąsła, eliminacja krwawienia Zdj. 69 Zdj. 70 71. Po 3 tygodniach dobre gojenie po zabiegu z zastoswaniem elektronoża Zdj. 74. Do zabiegu zastosowano elektronóż Carlo de Giorgi Zdj. 75. Brak krwawienia umożliwia dobry wgląd i znalezienie przyczyny narastania pęcherza Zdj. 70 Zdj. 71 Zdj. 76. We wnętrzu rany pojawia się zmiana Zdj. 77. Wszystko widać, można delikatnie odseparować zmianę od wargi 60 marzec 2012 61
Zdj. 83 85. Po zastosowaniu elektrochirurgii można założyć szczelne wypełnienie Zdj. 85 Zdj. 78. Druga, mniejsza zmiana Zdj. 79. Widoczna trzecia zmiana, wszystkie zmiany wycięto elektronożem i wysłano do badania histopatologicznego Zdj. 84 Zdj. 86 Zdj. 87 88. Zastosowanie elektrochirurgii w stomatologii zachowawczej Zdj. 80. Po zabiegu widać brak krwawienia Zdj. 81. Dla zapewnienia estetyki konieczny jest jeden szew Zdj. 82 83. Wydłużenie koron i zatamowanie krwawienia Zdj. 87 Zdj. 88 Zdj. 82 Zdj. 83 dr n. med. Marek Pużyński Absolwent Politechniki w stopniu magistra inżyniera mechaniki, ukończył również Akademię Medyczną, gdzie zdobył stopień doktora nauk medycznych pracuje razem z żoną Alicją. mgr Alicja Stachura-Pużyńska Absolwentka Uniwesytetu Jagiellońskiego, Akademii Muzycznej oraz Uniwersytetu Wrocławskiego kierunek logopedia. Jest higienistką stomatologiczną. 62 marzec 2012 63