SZKOŁA LETNIA 2009 STUDIA PODYPLOMOWE RACHUNKOWOŚĆ CEL I CHARAKTERYSTYKA STUDIÓW Celem podyplomowych studiów z zakresu rachunkowości jest przekazanie słuchaczom najbardziej aktualnej wiedzy wymaganej od pracowników podejmujących lub piastujących kierownicze funkcje w przedsiębiorstwie, a takŝe przygotowanie do samodzielnego prowadzenia ksiąg rachunkowych podmiotu gospodarczego lub usługowego oraz prowadzenia ksiąg dla innych podmiotów gospodarczych (biuro rachunkowe). Wiedza zdobyta na podyplomowych studiach rachunkowości jest równieŝ przydatna, a często wręcz niezbędna, dla menedŝera zarządzającego firmą lub dla ekonomisty dokonującego analizy i oceny działalności organizacji przemysłowych. ADRESACI STUDIÓW Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk ul. Pałac Staszica Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa Studia adresowane są do osób, które pragną poszerzyć i uaktualnić swoją wiedzę z zakresu szeroko rozumianych finansów i rachunkowości. Odnosi się to zwłaszcza do menedŝerów, finansistów, osób pragnących samodzielnie prowadzić księgi rachunkowe, pracowników działów księgowych i kontrolnych, pracowników banków i administracji publicznej, a takŝe osób pragnących zmienić swoje kwalifikacje. Studia podyplomowe to nie tylko podwyŝszenie kwalifikacji i pogłębienie wiedzy zawodowej, ale takŝe są podstawą do ubiegania się o uzyskanie certyfikatu księgowego uprawniającego od usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych stosownie do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18.07.2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz. U. z 2002 r. nr 120, poz. 1022 oraz z 2003 r. nr 210, poz. 2044). Ukończenie podyplomowych studiów rachunkowości prowadzonych przez Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk daje podstawę do ubiegania się o certyfikat księgowy, uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych bez konieczności zdawania egzaminu organizowanego przez Ministerstwo Finansów. 1
WZÓR CERTYFIKATU KSIĘGOWEGO STWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE NIEZBĘDNE DO USŁUGOWEGO PROWADZENIA KSIĄG RACHUNKOWYCH W Z Ó R RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER FINANSÓW CERTYFIKAT KSIĘGOWY Nr.../... Na podstawie 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2002r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz. U. Nr 120, poz. 1022 z późn. zm.) zaświadcza się, Ŝe Pan(i)... ur.... w... jest uprawniony(a) do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Minister Finansów Warszawa, data Pieczęć okrągła 2
WZÓR CERTYFIKATU KSIĘGOWEGO STWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE NIEZBĘDNE DO USŁUGOWEGO PROWADZENIA KSIĄG RACHUNKOWYCH, UZNANE ZGODNIE Z PRZEPISAMI O ZASADACH UZNAWANIA NABYTYCH W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ KWALIFIKACJI DO WYKONYWANIA ZAWODÓW REGULOWNYCH W Z Ó R RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER FINANSÓW CERTYFIKAT KSIĘGOWY Nr.../... Na podstawie 3 ust. 1a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2002r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz. U. Nr 120, poz. 1022 z późn. zm.) zaświadcza się, Ŝe Pan(i)... ur.... w... jest uprawniony(a) do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Minister Finansów Warszawa, data Pieczęć okrągła 3
PROGRAM NAUCZANIA Podyplomowe studia rachunkowości 140 godz. zajęć dydaktycznych) Rachunkowość zarządcza wykład 20 Rachunkowość zarządcza ćwiczenia 20 Polityka bilansowa wykład 15 Sprawozdawczość finansowa wykład 20 Sprawozdawczość finansowa ćwiczenia 20 Analiza finansowa konwersatorium 30 Rachunkowość międzynarodowa wykład 15 1) Rachunkowość zarządcza a) Rola rachunkowości zarządczej w podejmowaniu decyzji b) Pomiar kosztów i korzyści w rachunkowości zarządczej c) Decyzje krótkookresowe w oparciu o analizę relacji koszty rozmiary produkcji zysk oraz koncepcję marŝy na pokrycie, kalkulacja progu rentowności, analiza wraŝliwości na zmiany przychodów i rozchodów, marŝa bezpieczeństwa, koncepcja rachunku wielostopniowego i marŝy segmentowej, decyzje przy istnieniu czynników ograniczających, decyzje cenowe dla zamówień specjalnych d) Decentralizacja zarządzania, ośrodki odpowiedzialności, mierniki oceny efektywności działania ośrodków odpowiedzialności e) Planowanie i budŝetowanie oraz ocena wykonania budŝetów Planowanie i kontrola w zarządzaniu Znaczenie wewnętrznych sprawozdań informujących o wykonaniu zamierzeń i odchyleniach pomiędzy wielkościami planowanymi a badanymi BudŜet główny (wiodący), jego elementy i sposób przygotowania, budŝet operacyjny i budŝet finansowy Sprawozdania z wykonania budŝetów f) Rachunek efektywności decyzji długookresowych Rodzaje inwestycji BudŜetowanie kapitałowe Metody oceny efektywności decyzji inwestycyjnych Ryzyko związane z podejmowaniem decyzji długookresowych Odchylenia kosztów faktycznych od kosztów standardowych wytworzenia w zakresie kosztów materiałów bezpośrednich, płac bezpośrednich i kosztów pośrednich Przyczyny odchyleń kosztów bezpośrednich oraz pośrednich kosztów stałych i zmiennych Struktura odchyleń cząstkowych składających się na odchylenie zysku operacyjnego g) Nowoczesne systemy pomiaru i oceny dokonań w przedsiębiorstwie, stosowanie systemów zarządzania wykorzystujących niefinansowe mierniki pomiaru osiągnięć, zrównowaŝona karta osiągnięć (Balanced Scorecard) 2) Rachunkowość finansowa a) Wycena bieŝąca i bilansowa poszczególnych składników aktywów i pasywów Przy załoŝeniu kontynuacji działania W warunkach utraty kontynuacji działania WyraŜonych w walutach obcych b) Ujęcie w rachunkowości składników aktywów obrotowych Środków pienięŝnych Ekwiwalentów środków pienięŝnych 4
Weksli i czeków obcych Nabytych w celu odsprzedaŝy papierów wartościowych NaleŜności Rzeczowych aktywów obrotowych (wycena i prezentacja po koszcie historycznym) c) Ujęcie w rachunkowości rzeczowych aktywów trwałych Klasyfikacja i pomiar wartości początkowej Amortyzacja środków trwałych Alternatywne metody amortyzacji Nakłady na remonty i konserwacje Przeszacowanie wartości środków trwałych Kapitalizacja odsetek Operacje leasingowe Inwestycje w nieruchomości d) Ujęcie w rachunkowości niematerialnych aktywów trwałych Rodzaje tych aktywów Pojęcie wartości firmy (goodwill) Koszty badań i rozwoju Koszty nabycia praw majątkowych Patenty, koncesje, licencje Oprogramowanie komputerów i podobne wartości Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych Inwestycje w prawa majątkowe e) Finansowe aktywa trwałe f) Kryteria klasyfikacji papierów wartościowych do długoterminowych bądź krótkoterminowych aktywów finansowych g) Ujęcie w rachunkowości operacji papierami wartościowymi, obrotu nieruchomościami, obrotu wierzytelnościami h) Kapitały (fundusze) podstawowe w jednostkach róŝnego typu: spółki handlowe, przedsiębiorstwa państwowe i inne, kapitały zapasowe i rezerwowe, kapitał z aktualizacji wyceny, zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, inne fundusze specjalne i) Krótkoterminowe i długoterminowe naleŝności i zobowiązania j) Rezerwy na zobowiązania k) Ujęcie przychodów i kosztów Uznanie przychodów Przychody ze sprzedaŝy produktów, towarów i usług Koszt sprzedanych produktów, towarów i usług Przychodny i koszty finansowe Pozostałe przychody i koszty operacyjne Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów Obroty wewnętrzne i koszt obrotów wewnętrznych Pozycje nadzwyczajne kryteria ich klasyfikacji Ustalanie wyniku finansowego brutto i neto Podział wyniku finansowego Ustalanie wyniku finansowego z punktu widzenia zasad rachunkowości i dochodu dla potrzeb podatkowych l) Szczególne problemy w rachunkowości, zdarzenia warunkowe, zdarzenia występujące po dacie bilansu m) Długoterminowe umowy o usługi, w tym o roboty budowlane n) Rachunkowość jednostek w szczególnych sytuacjach Rozpoczęcie działalności Przekształcenie 5
Połączenie Przejęcie Postępowanie naprawcze Likwidacja Upadłość Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych o) Szczególne zasady rachunkowości jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej 3) Sprawozdawczość finansowa a) Ogólne zasady sporządzania sprawozdań finansowych Rodzaje sprawozdań, ich przeznaczenie i wykorzystywanie dla potrzeb zarządzania jednostką i potrzeb zewnętrznych Funkcje sprawozdań finansowych Normy (standardy) jakości sprawozdań finansowych b) Roczne sprawozdanie finansowe i jego składniki Bilans Rachunek zysków i strat Rachunek przepływów pienięŝnych Informacja dodatkowa Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym c) Sprawozdanie jednostki z działalności d) Tryb i terminy: sporządzania, badania, zatwierdzania i ogłaszania sprawozdań finansowych 4) Analiza finansowa a) Cele i metody analizy majątkowej, finansowej oraz rentowności jednostki Funkcje analizy finansowej Metody analizy finansowej i ich dobór Kryteria miary i mierniki analizy finansowej i ich dobór Modelowe rozwiązania analizy finansowej i kierunki ich ewolucji b) Wskaźniki wstępnej oceny sytuacji jednostki na podstawie sprawozdania finansowego c) Wskaźniki dynamiki i wskaźniki struktury składników majątkowych i źródeł ich finansowania d) Przygotowanie sprawozdań finansowych do dokonania analizy Grupowanie pozycji Doprowadzenie do porównywalności sprawozdań dotyczących róŝnych okresów i sporządzonych według odmiennych zasad Eliminacja pozycji dotyczącej operacji wewnętrznych Uwzględnienie inflacji e) Wskaźniki oceniające wykorzystywanie majątku i kapitałów f) Wskaźniki oceniające rentowność (w tym równieŝ wyniki finansowe) g) Wskaźniki płynności, wskaźniki cash flow h) Wskaźniki rynku kapitałowego 5) Prowadzenie ksiąg rachunkowych a) Zasady ogólne Podmioty Sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych Odpowiedzialność karna b) Dowody księgowe c) Księgi rachunkowe Funkcje Formy Zapisy w porządku chronologicznym i systematycznym Księgi główne i pomocnicze 6
Zestawienie obrotów i sald d) Otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych e) Inwentaryzacja Pojęcie Zakres Tryb przeprowadzania Rozliczanie róŝnic inwentaryzacyjnych f) Dokumentacja w zakresie stosowanych przez jednostkę zasad rachunkowości g) Ochrona i przechowywanie dokumentacji h) Stosowanie techniki komputerowej przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych ZAKRES ZAGADNIEŃ OBJĘTYCH EGZAMINEM SPRAWDZAJĄCYM KWALIFIKACJE OSÓB UBIEGAJĄCYCH SIĘ O UPRAWNIENIA DO USŁUGOWEGO PROWADZENIA KSIĄG RACHUNKOWYCH I. Rachunkowość 1. Teoria rachunkowości, jej koncepcje, zasady i normy: 1) teoretyczne podstawy rachunkowości: 2) podstawowe pojęcia rachunkowości: 3) podstawowe cechy jakościowe rachunkowości: 4) podstawowe zasady rachunkowości: 5) zasady pomiaru i klasyfikacji informacji w rachunkowości oraz prezentacji danych w sprawozdaniu finansowym i ich interpretacji, 6) normy prowadzenia rachunkowości: normy prawne, uznane normy zawodowe, metody rachunkowości i ich stosowanie, 7) zagadnienia organizacji rachunkowości i kontroli wewnętrznej. 1)zasady ogólne: 2) dowody księgowe (sprawdzanie i kwalifikowanie do ujęcia w księgach rachunkowych), 3) księgi rachunkowe: 4) otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych, 5) inwentaryzacja: 6) dokumentacja w zakresie stosowanych przez jednostkę zasad rachunkowości, 7) ochrona i przechowywanie dokumentacji, 8) stosowanie techniki komputerowej przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych. 1) ujęcie w rachunkowości składników aktywów obrotowych: 2) ujęcie w rachunkowości rzeczowych aktywów trwałych: 3) ujęcie w rachunkowości niematerialnych aktywów trwałych: 4) finansowe aktywa trwałe, 5) kryteria klasyfikacji papierów wartościowych do długoterminowych bądź krótkoterminowych aktywów finansowych, 6) ujęcie w rachunkowości operacji papierami wartościowymi, obrotu nieruchomościami, obrotu wierzytelnościami, 7) kapitały (fundusze) podstawowe w jednostkach róŝnego typu (spółki handlowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe i inne), kapitały zapasowe i rezerwowe, kapitał z aktualizacji wyceny, zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, inne fundusze specjalne, 8) krótkoterminowe i długoterminowe naleŝności i zobowiązania, 9) rezerwy na zobowiązania, 10) ujęcie przychodów i kosztów: 11) szczególne problemy w rachunkowości, zdarzenia warunkowe, zdarzenia występujące po dacie bilansu, 12) długoterminowe umowy o usługi, w tym o roboty budowlane, 13) rachunkowość jednostek w szczególnych sytuacjach: rozpoczęcie działalności, przekształcenie, połączenie, przejęcie, postępowanie naprawcze, likwidacja, upadłość, prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych, 7
14) szczególne zasady rachunkowości jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej, uproszczenia. 1) ogólne zasady sporządzania sprawozdań finansowych, 2) roczne sprawozdanie finansowe i jego składniki: 3) sprawozdanie z działalności jednostki, 4) tryb i terminy: sporządzania, badania, zatwierdzania i ogłaszania sprawozdań finansowych. 1) istota, przedmiot, rodzaje i metody kalkulacji kosztów, 2) koszty i ich klasyfikacja z punktu widzenia wyceny składników majątkowych i pomiaru zysku, 3) klasyfikacja kosztów dla potrzeb podejmowania decyzji i planowania (funkcje i zmienność kosztów), 4) zasady ewidencji kosztów (w szczególności według rodzajów, według miejsc powstawania itp.). II. Wybrane zagadnienia z niektórych dziedzin prawa 1. Elementy prawa pracy: stosunek pracy i związane z nim obowiązki pracodawcy i pracownika 2. Elementy prawa cywilnego: 1) przepisy ogólne prawa cywilnego: 2) własność i inne prawa rzeczowe, 3) zobowiązania. 3. Elementy postępowania podatkowego: 4. Elementy prawa działalności gospodarczej: 1) podstawowe pojęcia prawa handlowego, 2) powstawanie, funkcjonowanie i likwidacja: 3) prawo układowe i upadłościowe, 4) prawo działalności gospodarczej. 5. Instrumenty finansowe: 1) papiery wartościowe: 2) instrumenty pochodne. 6. Współpraca jednostki z bankiem: 1) rachunki bankowe, 2) operacje rozliczeniowe przeprowadzane za pośrednictwem banku, 3) lokaty terminowe, 4) kredytowanie działalności podmiotu, 5) usługi leasingowe, 6) gwarancje bankowe. 7. Przeciwdziałanie wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł III. Zobowiązania podatkowe, opłaty i zobowiązania o charakterze podatkowym 1. System podatkowy i wykonywanie zobowiązań podatkowych: 1) pobierane aktualnie podatki i niepodatkowe naleŝności budŝetowe stanowiące dochody budŝetu państwa i budŝetu gminy, 2) zasady wykonywania zobowiązań podatkowych i przepisy wykonawcze, 3) kontrola podatkowa, egzekucja zaległości podatkowych, 4) podstawowe pojęcia z zakresu systemu podatkowego. 2. Podatki pośrednie: 1) podatek od towarów i usług: zakres stosowania, ustalanie podstawy wymiaru, dokumentowanie, rozliczanie, deklaracje podatkowe, 2) akcyza: zakres stosowania, ustalania podstawy wymiaru, dokumentowania, rozliczanie, deklaracje podatkowe. 3. Podatki bezpośrednie: 1) podatek dochodowy od osób prawnych: 2) podatek dochodowy od osób fizycznych: 4. Podatki stanowiące dochód budŝetów gmin (podatki lokalne) i opłata skarbowa: 8
1) przedmiot opodatkowania podatkami lokalnymi i przedmiot opłaty skarbowej, 2) zakres stosowania opłaty skarbowej, 3) zasady ustalania podstawy wymiaru podatków lokalnych i opłaty skarbowej, 4) pobór i rozliczanie podatków lokalnych i opłaty skarbowej. 5. Podatek od czynności cywilnoprawnych 6. Organizacja organów podatkowych oraz procedury postępowania podatkowego, kontroli podatkowej i czynności sprawdzających 7. Postępowanie egzekucyjne 8. Prawo karne skarbowe: 1) materialne prawo karne skarbowe, 2) postępowanie karne skarbowe. 9. System ubezpieczeń społecznych: 1) zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, 2) zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne oraz podstaw ich wymiaru, 3) zasady, tryb i terminy: 4) zasady prowadzenia kont ubezpieczonych oraz kont płatników składek, 5) zasady kontroli wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych. 10. Cło i opłaty pobierane w związku z obrotem towarowym i usługami z zagranicą: WYKŁADOWCY Zajęcia w ramach podyplomowych studiów w Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN prowadzone są zarówno przez wybitnych nauczycieli akademickich z udokumentowanym dorobkiem praktycznym jak i przez ekspertów z doświadczeniem dydaktycznym. Dr Leszek Borowiec, dr Anna Kuczyńska Cesarz, dr Renata Biadacz, dr Tadeusz Cesarz, mgr Anna Szumska, mgr Joanna Antczak, mgr Rafał Cieślik. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Studia Podyplomowe Rachunkowości trwają jeden lub dwa semestry w systemie zaocznym. W tym systemie zajęcia prowadzone są w soboty i niedziele zgodnie z podanymi harmonogramami zajęć. Organizację roku akademickiego wraz z harmonogramami zajęć podaje się do wiadomości najpóźniej w dniu inauguracji studiów podyplomowych. Po uroczystej inauguracji słuchacze otrzymują harmonogramy zajęć a następnie rozpoczynają się pierwsze zajęcia. TERMINY ZJAZDÓW: Szkoła letnia 27 28 czerwiec 2009 r. 4 5 lipiec 2009 r. 11 12 lipiec 2009 r. 18 19 lipiec 2009 r. 25 26 lipiec 2009r. 01 02 sierpień 2009 r. 08 09 sierpień 2009 r. 22-23 sierpień 2009 r. 05 wrzesień 2009 r. Egzamin 9
SPOSÓB UKOŃCZENIA STUDIÓW Absolwent studiów podyplomowych otrzymuje świadectwo ukończenia studiów podyplomowych Rachunkowości zgodnie z ustawą o szkolnictwie wyŝszym. Ponadto absolwent otrzymuje dyplomy ukończenia studiów podyplomowych w języku polskim i angielskim wraz z oceną uzyskaną na egzaminie dyplomowym. ZASADY REKRUTACJI W celu dokonania zgłoszenia na studia podyplomowe naleŝy w terminie do 12 czerwca 2009 r. przesłać pocztą lub faksem kartę zgłoszenia. W przypadku przesłania karty faxem oryginał karty naleŝy niezwłocznie przesłać pocztą lub dostarczyć osobiście wraz z pozostałymi dokumentami. fax nr 0 22 656 64 31 Następnie, najpóźniej do dnia rozpoczęcia studiów naleŝy złoŝyć pozostałe wymagane dokumenty: 3 zdjęcia dyplomowe (4,5 x 6,5 cm, podpisane imieniem i nazwiskiem), kopię dowodu osobistego, dyplom ukończenia studiów wyŝszych (oryginał, odpis lub kopia poświadczona notarialnie). TERMINY REKRUTACJI Szkoła Letnia 2009 r. do 12 czerwca 2009 r OPŁATY Opłata wpisowa w wysokości 300 zł jest opłatą jednorazową za cały okres studiów. CZESNE Czesne naleŝy wpłacać w terminach i kwotach wynikających z dokonanego wyboru sposobu płatności. Czesne naleŝy wpłacać w terminach i kwotach wynikających z dokonanego wyboru sposobu płatności na konto bankowe INE PAN: Bank Millennium S.A. 30 1160 2202 0000 0001 0359 5197 Tabela 1. Studia jednosemestralne EDYCJA IV Płatność jednorazowa Płatność semestralna Płatność miesięczna Czesne 4200 zł Nie dotyczy 5 x 1050 zł Wpisowe 300 zł Poprawka za egzamin końcowy 400 zł KONTAKT Kierownik Studiów Podyplomowych: Dr inŝ. Krzysztof Adamiec e-mail: kadamiec@inepan.waw.pl Tel. 22 505 45 34 Dziekanat Studiów Podyplomowych mgr Monika Deptuła email : rachunkowosc@inepan.waw.pl tel/fax : 22 656 64 31 10