WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH RYNEK WEWNĘTRZNY WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO W 1991 R.

WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH RYNEK WEWNĘTRZNY WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO W 1991 R. SIERPIEŃ, 1992

Opracowała mgr Halina BYRCZEK

WSTĘP Publikacja niniejsza zawiera informacje o działalności handlowej na rynku województwa katowickiego w 1991 r. Została opracowana na podstawie obowiązującej w 1991 r. sprawozdawczości z handlu wewnętrznego, badania sieci handlowej oraz sprawozdawczości Ministerstwa Finansów o działalności handlowej osób fizycznych. Zamieszczono w niej równie:'1: dane NBP ilustrujące sytuację pieniężno-rynkową województwa oraz wskaźniki obrazujące ruch cen towarów i usług jak też spożycie niektórych artykułów żywnościowych na 1 osobę w gospodarstwach domowych. Nowością jest prezentacja danych odnośnie struktury sieci sklepów i pracujących wg klas Europejskiej Klasyfikacji Rodzaju Działalności. PODMIOTY GOSPODARCZE W DZIALE "HANDEL Działalność handlową w końcu 1991 r. prowadziło zlokalizowanych na terenie województwa około 63 tys. podmiotów gospodarczych zaliczonych do działu "Handel", tj. o prawie 50% więcej niż przed rokiem. Jednostki handlowe z terenu województwa stanowiły 10% wszystkich podmiotów z działu "Handel" działających w kraju i około 45% podmiotów w całej gospodarce narodowej w województwie.

h Liczba podmiotów gospodarczych w dziale "Handel" 199 1 WYSZCZEGÓLNIENIE 1990 199 1 1990=100 % udział w kraju % udział w całej gospodarce w wojewódzwie 0 G 0 Ł E M... 43795 63505 145,0 10,4 44,8 Sektor publiczny koncentrował zaledwie 0,3% jednostek, prywatny 99,7% i proporcje te były podobne jak w kraju. Najliczniejszą grupę w ogólnej liczbie jednostek handlowych stanowiły jednostki prowadzone przez osoby fizyczne (61,7% tys.), które stanowiły ponad 10% osób fizycznych prowadzących działalność handlową w kraju. Liczba zakładów prowadzonych przez osoby fizyczne w dziale "Handel" WYSZCZEGÓLNIENIE Stan w dni u 31 XII 1990 199 1 % udział 1990 = woj e- 100 wództwa w kraju Handel... 40630 585 16 144,0 10,6 Gastronomia... 2 104 3225 153,3 8,6 Stosunkowo dynamicznie przebiegający proces prywatyzacji w handlu przejawiający się głównie wzmożoną aktywnością osób fizycznych podejmujących działalność handlową oraz zmianą form własności dotychczas funkcjonujących placówek handlowych sprawił, iż w końcu ub. roku liczba jednostek gospodarczych osób prawnych (zarejestrowanych w REGONIE) w dziale "Handel wyniosła

l/> 1,8 t y s.(t j. 60% więcej niż w końcu 1990 r.) z czego aż 1,6 tys w sektorze prywatnym. Sektor prywatny był zdominowany przez spółki prywatne, które stanowiły prawie 10% spółek prywatnych w kraju. Liczba jednostek gospodarczych osób prawnych w dziale "Handel" WYSZCZEGÓLNIENIE 3 1 XII 199 1 1 iczba j ednostek % udział w kraju 0 G Ó L E M... 1764 7,5 w t ym s Przedsiębiorstwa państwowe... 49 8, 1 Spółki z udziałem skarbu państwa... 1 1,5 Spółki z udziałem państwowych osób prawnych... 18 10,8 Spółki prywatne... 1340 8,2 Spółki joint ventures... 65 5,6 Spółdzielnie... 179 4,8 Zagraniczne przedsiębiorstwa drobnej wytwórczości... 4 i 13,3 PRACUJĄCY I WYNAGRODZENIA W JEDNOSTKACH HANDLOWYCH W jednostkach zaliczanych do działu "Handel" pracowało łącznie w 1991 r. około 160 tys. osób, z czego około 110 tys. w zakładach prowadzonych przez osoby fizyczne tj. 11% tej zbiorowości w kraju i 70% więcej niż w 1990 r. W małych jednostkach do 5 pracowników pracowało 85 tys. z czego prawie 60% było zatrudnionych na podstawie umowy o pracę zaś 40% stanowili właściciele, współwłaściciele i pomagający członkowie rodzin. Wynagrodzenie miesięczne zatrudnionych na podstawie umowy o pracę kształtowało się na poziomie około 1 min zł.

6 Pracujący i wynagrodzenia w dziale "Handel" w 1991 r. w jednostkach zatrudniających do 5 pracowników c, / Pracuj ący Wynagrodzę nia przezat rudn i e- właściciele ciętne mie WYSZCZEGÓLNIENIE n i na współ w ł aśc i- sięczne ogółem podstawie ciele i po zat rudni o- umowy magaj ący nych na o pracę członkowie podstawie rodzin umowy o pracę w tys. zł 0 G 0 L E M... 85191 49145 36046 1011 Sklepy... 74042 42018 32024 1017 Gast ronomi a '... 11149 7 127 4022 974 a/ Dane przeciętne - uogólnione na podstawie badania ankietowego DG-3. W jednosikach handlowych zatrudniających powyżej 5 osób przeciętnie było zatrudnionych w minionym roku 76 tys. osób, tj. 6% ogółu zatrudnionych w gospodarce narodowej w województwie 1 prawie 9% zatrudnionych w dziale "Handel w kraju. Przeciętne wynagrodzenie zatrudnionych kształtowało się na poziom io prawie 2 min zł i stanowiło około 80% wynagrodzenia przeciętnego w całej gospodarce województwa.

7 Przeciętne zatrudnienie i wynagrodzenie miesięczne w dziale "Handel" w jednostkach zatrudniających powyżej 5 osób w 19 9 1 r. Przeciętne zatrudnienie Przeciętne wynagrodzenia miesięczne WYSZCZEGÓL NIENIE w % ogółu zatru- dn i onych w % przeciętnego wynagrodzeni a w tys. w gosp. w dziale w tys. w gosp. w dziale naród. Hande1 z ł naród. Handel w woj. w kraju w woj. w kraju O G Ó Ł E M 76249 6,1 8,9 1824 83,3 180, 3 Hande1 wewnętrzny... 73989 5,9 9,3 1740 79,5 109,1 Hande1 zagraniczny.. 2260 0,2 3,8 4569 208,6 160,5 Z ogólnej liczby pracujących w handlu 67 tys. pracowało w sklepach, przy czym prawie 70% w sklepach zatrudniających do 5 osób, 30% w sklepach o obsadzie powyżej 5 osób. Liczba pracujących w sklepach wg branż EKD (Europejskiej Klasyfikacji Działalności) w 1991r. Stan w dniu 31 XII Pracuj ący WYSZCZEGÓLNIENIE w sklepach zatrudniających ogółem do 5 osób powyżej 5 osób w odsetkach 0 G 0 Ł E M... 67068 68,5 3 1,5 Ogólnospożywcza... 24455 63,9 36,1 Owocowo - warzywna... 13 9 8 57,0 43,0

o Pracuj ący WYSZCZEGÓLNIENIE w sklepach zatrudniających ogółem do 5 osób powyżej 5 osób w odsetkach Mięsna... 7422 82,4 17,6 Rybna... 189 60,3 39,7 Piekarniczo-ciastkarska 930 65,4 34,6 Z napojami alkoholowymi 1809 67,4 32,6 Spożywczo-przemysłowa.. 6700 61,4 38,6 Kosmetyczno-toa1etowa.. 72 1 64,9 35,1 Z wyrobami włókienniczymi Z odzieżą,obuwiem i wyrobami skórzanymi Z meblami i sprzętem oświetleniowym... RTV i ze sprzętem gospodarstwa domowego... Księgarnie i materiały 849 73,7 26,3 4694 80,9 19,1 2238 81,7 18,3 3159 8 1,5 18,5 piśmienne... 684 68,7 3 1,3 11820 64,4 35,6 Najwięcej osób pracowało w sklepach z artykułami pierwszej potrzeby - ogólnospożywczych - 36% ogółu pracujących w sklepach, co wiąże się ze stosunkowo najlepiej rozwiniętą siecią tych placówek oraz największym zainteresowaniem konsumentów placówkami tej branży. W następnej kolejności plasują się sklepy mięsne i spożywczo przemysłowe (odpowiednio: 11% i 10% ogółu pracujących). Pracujący w sklepach o obsadzie do 5 osób koncentrują się w branży mięsnej, z meblami, RTV i odzieżą (około 80% pracujących w tych branżach), natomiast pracujący w sklepach o obsadzie większej niż 5 osób koncentrują się w sklepach branży owocowowarzywnej, rybnej, spożywczo-przemysłowej (40% udział pracujących w tych branżach).

9 STRUKTURA PRACUJACYCIII SKLEPACH WG BRANŻ EKD Stan u chw 31 X II 1991 f^pzostałe (2 2,7 %) Ogólnospożywcza 06,5%) KTV i ;qczętcra aotioodacotua nonowiqo (4,7',; lwiolami isorzetem oświetleniowym ( 5,3%) Z odzieza, obuwiem i wyrooami skórzanymi (7,0%) SooZywczo-przsmysłowa (10,0%) l naoojami alkoholowymi (2,7%) Mięsna ( 1 1,1 %) Owocowo-Warzywna (2,1 %) Strukturę sektorową pracujących w sklepach ilustruje wykres: S U i - u d iiu 31 X I I 1991 r.

SIEĆ HANDLOWA Na koniec 1991 na terenie województwa prowadziło działalność handlową około 30 tys. sklepów, z tego prawie 90% na terenie miast. Stanowiło to prawie 10% sieci sklepów w kraju (1 miejsce) i prawie 30% więcej niż przed rokiem. W zdecydowanej większości były to sklepy małe zatrudniające o średnio 2 osoby i o powierzchni sprzedażowej do 30 m. Udział sklepów dużych o powierzchni sprzedażowej powyżej 400m był nieznaczny i było ich około 200. Na 1 skiep przypadało 134 mieszkańców województwa (w 1990r. - 189 mieszkańców) podczas gdy w kraju - 123 mieszkańców. 2 sklepu wynosiła średnio 82 m. Powierzchnia Efektem procesów prywatyzacyjnych w handlu był około 98% udział sektora prywatnego w całej sieci sklepów w województwie na koniec 1991 r. (w kraju na tym samym poziomie). Pod względem powierzchni sprzedażowej udział sektora prywatnego był niższy i wyniósł 96%. Struktura sektorowa sieci w 1991r. sektor publiczny sektor prywatny Sk1epy... Powierzchnia sprzedażowa 2,0 98,0 3,5 96,5 Wśród trudniących się handlem większe było zainteresowanie prowadzeniem sklepów z artykułami żywnościowymi, które stanowiły około 52% globalnej sieci sklepów niż nieżywności owymi (około 38%) i spożywczo-przemysłowymi (około 10%). Do ukształtowania takiej struktury sieci przyczynił się przede wszystkim dynamiczny rozwój importu żywności.

Liczba sklepów według branż EKD w 1991 r. Stan w dniu 31 XII Liczba sklepów zatrud zatrudn ia- niaj ący ch j ących WYSZCZEGÓLNIENIE G g ó łem do 5 osób powyżej 5 osób w odsetkach 0 G Ó Ł E M... 2979 1 84,5 15,5 Ogólnospożywcze... 976 1 84,3 15,7 Owocowo-warzywne... 703 66,7 33,3 35 18 87,0 13,0 Rybne... 129 80,6 19,4 Piekarniczo-ciastkarskie... 577 81,3 18,7 Z napojami alkoholowymi... 86 1 7 8,6 21,4 Spożywczo-przemysłowe... 3087 88,9 11,1 Kosmetyczno-1oa1 et owe... 370 70,3 29,7 Z wyrobami włókienniczymi... Z odzieżą, obuwiem i wyrobami 485 80,fi 19,4 2 345 90,0 10,0 Z meblami i sprzętem oświetle- 1098 92,5 7,5 Radiowo-telewizyjne i ze sprzę tem gospodarstwa domowego... 1569 86,4 13,6 Księgarnie i art.piśmienne... 318 82,1 17,9 Pozostałe... 4970 81,1 18,9 QT J Stan u (tuii 31 XII 1991 r

12 Wśród sklepów małych jak też dużych dominowały w kolejności ogólnospożywcze, mięsne, spożywczo - przemysłowe, z odzieżą, obuwiem. Sklepy z meblami, odzieżą, spożywczo - przemysłowe i mięsne, to głównie sklepy o mniejszej obsadzie kadrowej, natomiast najwyższy odsetek sklepów o wyższej obsadzie kadrowej jest w branży owocowo-warzywnej, kosmetycznej. Uzupełnieniem a także konkurencją dla działalności sklepów są dynamicznie rozwijające się drobnodetaliczne kioski,budki oraz obwoźne punkty sprzedaży. Szacuje się, że liczba punktów sprzedaży detalicznej w końcu ub. roku wyniosła około 63 tys. i wzrosła w stosunku do roku poprzedniego o około 28%. Sieć punktów sprzedaży detalicznej stanowiła około 10% sieci krajowej. Rozwój różnorodnych form handlu detalicznego tj.sklepów, kiosków, sprzedaży targowiskowej, handlu obwoźnego spowodował zwiększenie dostępności towarów. Na 1 punkt sprzedaży detalicznej przypadało w 1991r.- około 63 mieszkańców wobec 81 w 1990r. Obok stosunkowo dobrze rozwiniętej ale drobnej i rozproszonej sieci punktów sprzedaży obserwuje się rozwój pośrednictwa handlowego oraz sprzedaży hurtowej co warunkuje sieć magazynowa. W zależności od sposobu gromadzenia i przechowywania towaru strukturę sieci magazynów ilustruje wykres. 14M) 12!» 10» a» 61» 4» 21» A M A G A Z Y N Y H A N D L O W E SŁan u Chlu 31 X II 1991R........... 1 m i l l i i Ś y l k i...i... - M : 1 ----- j immuna*'1* [juj**1** Q Esi1c*v i ioiorm*t

S P R Z td A Z D E T A L IC Z N A N A 1 M IE S Z K A Ń C A W 1991 R. onyiei 20.0

i i Magazyny według form własności. Stan w dniu 31 XII ---------- ---------------- - Sektor WYSZCZEGÓLNI EN IE Ogółem pub1 i c zny prywa t ny Magazyny... 12 6 6 3 02 964 Pomieszczenia zamknięte: liczba... 873 2 19 6 54 powierzchnia w m^ 6873 14 287060 4002 54 Pomieszczenia zadaszone : liczba... 6 1 17 44 powierzchnia w m^ 3 5 0 6 9 16504 18565 Place składowe: 1ic z ba... 145 40 105 powierzchnia.. w m 2 3356 1b 14 1838 19 3778 Silosy i zbiorniki: 1ic z ba... 187 26 161 pojemność w m 3 90048 87276 2772 Podstawow.) sieć magazynów stanowią pomieszczenia zamknięte i na koniec 199 1 było icli około 7 0 % i były one w przeważaj ącej większości w sektorze prywatnym. S P H ZE U A Ż 1)E TALI CZNA I HURTOWA Wartość sprzedaży detalicznej towarów na 1 mieszkańca województwa wyniosła w ub. roku 13 min zł, a poziom tego wskaźnika w kraju ilustruje kartogram. Wartość sprzedaży detalicznej w 1991 r. wyniosła w województwie około 52 bln zł tj. 11% krajowej wartości sprzedaży (2 miejsce) z czego w jednostkach handlowych 89% tej sprzedaży (okulo 46 mld.zł). W jednostkach zatrudniających do 5 osób zrealizowano 46% globalnej wartości sprzedaży w handlu, w jednostkach zatrudniających powyżej 5 osób - 54% przy czym

15 w jednostkach handlowych dużych zatrudniających powyżej - 20 osób - 44% wartości sprzedaży ogółem. Wysoki udział jednostek małych w zrealizowanej sprzedaży detalicznej jest konsekwencją ukształtowanej struktury sieci, w której dominują placówki małe, które to jednostki prowadzą w zdecydowanej większości sprzedaż artykułów pierwszej potrzeby (częstego zapotrzebowania) t j.żywność i. Mimo niewielkiego udziału w ogólnej liczbie jednostek handlowych jednostek dużych, udział ich w sprzedaży jest dość znaczny z uwagi na asortyment sprzedawanych towarów wśród których przeważa sprzedaż towarów nieżywności owych. Sprzedaż detaliczna towarów w jednostkach handlowych zatrudniających powyżej 20 osób w 1991 r. (ceny bieżące deta1iczne) Towary nieżywno-^ Napój e WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Żywność a 1koho- śc i owe 1 owe konsumpcyjne n iekon- sumpcyj- ne W miliardach złotych Ogółem... 20297 7368 3630 5688 36 11 Sektor publiczny 4625 445 989 2524 666 Sektor prywatny 156 72 6923 264 1 3164 2945 W odsetkach 100,0 36,3 17,9 28,0 17,8 Sektor publiczny 100,0 9,6 21,4 54,6 14,4 Sektor prywatny 100,0 44,2 16,9 20-, 2 18,7 % udział województwa w kraju Ogółem... j 12,4 j 14,6 14,7 8,2 18,1

16 Pod względem wartości sprzedaży detalicznej przez jednostki handlowe duże woj. zajmuje 1 miejsce w kraju tuż za nim warszawskie, poznańskie, gdańskie. Struktura sprzedaży w województwie różni się od krajowej wyższym udziałem w woj. sprzedaży - żywności, niższym towarów nieżywność iowych oraz wyższym udziałem w sprzedaży - alkoholu. Wartość sprzedaży gastronomicznej plasuje woj. na 1 miejscu w kraju. Sprzedaż gastronomiczna w jednostkach handlowych zatrudniających powyżej 20 osób w 1991 r. (ceny bieżące detaliczne) WYSZCZEGÓLNIENIE w min zł Sprzedaż w odsetkach % udz i ał woj ewództwa w kraj u O G Ó L E M... 556541 100,0 10,9 w tym: produkcja gastronomiczna... 19 1830 34,5 10,2 napoje alkoholowe.. 264048 47,4 H, 4 Placówki gastronomiczne ogólnodostęp- 442673 79,5 10,2 Placówki żywieni.a przyzakładowego... 113868 20,5 14,5 Obok sprzedaży detalicznej, jednostki handlowe prowadziły sprzedaż hurtową towarów, której wartość w 1991 r. wyniosła 14 bln 7 ł tj., 13% wartości krajowej ( 2 miejsce po warszawskim). Hurtownicy koncentrowali swoją działalność na sprzedaży przede wszystkim towarów nieżywnościowych - 84% wartości sprzedaży hurtowej (w jednostkach zatrudniających powyżej 20 osób) przy czym w sektorze publicznym udział ten był jeszcze wyższy i stanowił 88%, natomiast w prywatnym niższy i stanowił 61%.

17 Sprzedaż hurtowa towarów w jednostkach handlowych zatrudniających powyżej 20 osób w 1991 r. (ceny bieżące hurtowe) Towary nieżywno- Napój e 1owe śc1 owe WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Żywność a 1koho- konsumpcyjne n iekon- sumpcyj ne W miliardach złotych O G Ó L E M... 13964 12 11 10 B 7 2174 9492 Sekt or publiczny 11553 624 739 1300 8889 Sekt o r prywatny.. 24 11 587 348 874 603 W odsetkach O G Ó Ł E M... 100,0 8,6 r,e 15,6 68,0 Sektor publiczny 100,0 5,4 6,4 11,3 76,9 Sektor prywatny.. 100,0 24,3 14,5 36,2 25,0 % udział województwa w kraju 0 G O Ł E M,1 13,2 7,3 13,2 4,3 30,4 Sprzedaż hurtowa żywności w obu sektorach była na poziomie zbliżonym, ale Jej udział w sprzedaży ogółem w każdym z tych sektorów był dość zróżnicowany tj. znacznie wyższy (prawie 5-krotnie) w sektorze prywatnym co jest w znacznej mierze efektem importu głównie żywności przez prywatnych, importerów. t STRUKTURA SPRZEDAŻY WHURCIE I DETALU W1991R. J ' we I«j uoo*.uumim jfj

ZAPASY TOWARÓW Jednostki handlowe zatrudniające powyżej 20 osób dysponowały w dniu 3t XII 1991 r. zapasami towarów w wysokości 2182 mtd z ł w hurcie i 2030 mld zł w detalu (w bieżących cenach realizacji). Strukturę zapasów w hurcie i detalu ilustrują wyk resy. STRUKTURA ZAPASÓW W HURCIE I DETALU Stan u dliii 31 X II 1991 i l i flirt»41! licii m r i 1 I I I I Detal a 10! u j l M i l i i i _ V * * w'.. W... M ' * 20 30 50 60 70 80 90 100% Ula J a "aooje alkoholowe towary nieżywnościowe konsumpcyjne towary nleiywno^clowe niekonsumpcyjne ZAPASY WYBRANYCH TOWARÓW ŻYWNOŚCIOWYCH W HANDLU Slan» dniu 31XII15)91r.

19 Zapasy towarów w magazynach hurtowych jednostek handlowych oraz w jednostkach handlowych detalicznych (zatrudniających ponad 20 osób) w 1991 r. (bieżące ceny realizacji) Stan w dniu 31 XII Towary nieżywno- Napój e śc i owe WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem Żywność a 1koho- 1 owe konsump- cy j ne n iekon- sumpcyj ne HURT Zapasy: w min zł... 2181636 114349 65899 472744 1528644 w odsetkach... 100,0 5,2 3,0 2 1,7 70, 1 DETAL Zapasy: w min zł... 2030 115 474975 184797 968994 40 1349 w odsetkach... 100,0 23,4 9, 1 47,7 19,8 Przyjmując, że przeciętna miesięczna sprzedaż towarów ( w jednostkach handlowych powyżej 20 zatrudnionych) była na.poziomie 1164 mld zł w hurcie i 1691 mld zł w detalu, zapasy zgromadzone w hurcie i detalu zapewniałyby sprzedaż w hurcie * przez około 2 miesiące, w detalu przez około 1 miesiąc. Wśród zapasów towarów w hurcie i detalu (w jednostkach powyżej 20 zatrudnionych) obserwuje się generalnie spadek zapasów artykułów żywnościowych i wzrost niektórych artykułów nieżywnościowych. Zapasy wybranych grup towarów w handlu (hurt i detal) Stan w dniu 31 XII J ednost- GRUPY TOWARÓW ka miary 199 1 1990-100 ŻYWNOŚĆ Mąka pszenna... t 1077 82,8 Kasza... t 569 63,8

GRUPY TOWARÓW Jednos t- ka miary 199 1 1990=100 Makaron... t 258 63,9 Ryż łuszczony... t 796 94,3 t 840 32,1 Herbata naturalna... t 130 60,2 Kawa naturalna... t 100 90,1 TOWARY NIEŹYWNOŚCIOWE KONSUMPCYJNE Tkaniny bawełniane i bawełnopodobne... km 330 98,2 Tkaniny wełniane km 114 86,4 Tkaniny jedwabne i jedwabnopodobne... km 145 80,6 Obuwie z cholewką skórzaną i z tworzyw sztucznych... tys.pa r 211 152,9.Pralki i wirówki elektryczne... szt 13 14 245,6 Odkurzacze elektryczne szt 924 140,0 Chłodziarki i zamrażarki szt 668 79,8 Odbiorniki radiofoniczne szt 1679 58,9 Odbiorniki telewizyjne szt 1470 90,9 Węgiel kamienny i brykiety z węgla kamiennego t 136452 4536,3 Oprócz zapasów zgromadzonych w jednostkach handlowych, producenci towarów dysponowali zapasami towarów o wartości 2353 mld zł. Wartość tych zapasów na koniec 1991 r. wzrosła o 34% w stosunku do stanu sprzed roku.

SYTUACJA PIENIĘŻNO-RYNKOWA. CENY DETALICZNE. SPOŻYCIE Na wartość obrotów handlowych obok oferty podaży towarów i dostępności istotny wpływ ma zasobność portfeli konsumentów tj. przychody ludności jak też ceny oferowanych towarów. Sytuacja pieniężna na rynku w 1991 r. ukształtowała się pod wpływem szybszego wzrostu nominalnych przychodów ludności (o 73,4%) niż cen towarów i usług konsumpcyjnych (o 70,3%) i w konsekwencji wzrostu realnych przychodów o około 2%. W strukturze przychodów dominowały wynagrodzenia za pracę, ale ich wartość realna obniżyła się o około.10% w stosunku do 1990 r. W strukturze wydatków w 1991 r. wystąpił w stosunku do roku 1990 spadek udziału wydatków na zakup towarów z 63% do 52%, wzrost udziału opłat za usługi z 10% do 15%, wzrost udziału podatków i opłat z 5% do 8% i wzrost udziału kredytów spłaconych z 1% do 4%. W efekcie wyższych przychodów niż wydatków przyrost wkładów oszczędnościowych w 1991 r. był 2-krotnie wyższy niż w 1990 r. Przychody i wydatki pieniężne ludności (według NBP) WYSZCZEGÓLNIENIE 1990 199 1 m 1 d z ł 19 90 = 10 0 PRZYCHODY 0 G Ó L E M... 40108,7 69538,3 173,4 w tym: Wynagrodzenia za pracę... 21329,2 32859,0 154,1 Świadczenia społeczne... 748 1,5 16 170,7 216,1 Kredyty otrzymane... 12 54,9 4416,8 352,0 Przychody ze sprzedaży produktów rolniczych... 438,2 X Przychody pozarolniczej gospodarki nieuspołecznionej... 6057,1 822 6,5 135,8

2 Z 1990 199 1 WYSZCZEGÓLNIENIE mld z ł 19 90 = 1 0 0 WYDATKI O G Ó Ł E M... 344 15,7 62035,2 180,3 w tym: Wydatki na zakup towarów.. 21661,4 32035,7 147,9 Opłaty za usługi... 3509,4 9346,4 266,3 Podatki i opłaty... 1720,2 4837,3 281,2 Kredyty spłacone... 539,5 2679,7 496,7 Przyrost wkładów oszczędnościowych... 2895,5 5840,3 201,7 DYNAMIKA PRZYCHODOM I WYDATKÓW LUDNOŚCI 1990=100 Wynagrodzenia za pracę Świadczenia społeczne Kredyty otrzymane Przych.pozarol.gosp. Wydatki na zakup tow ar. Opłaty za usługi Podatki i opłaty Kredyty spłacone

23 PRZECIĘTNE MIESIĘCZNE SPOŻYCIEa/ NIEKTÓRYCH ARTYKlJt liu ŻYWNOŚCIOWYCH NA 1 OSOBĘ W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH PRACOWNICZYCH W 1991 R. ARTYKOŁY ŻYWNOŚCIOWE Jednostka miary Grupy 4110000 i mniej dochodowe /miesięczna suma dochodów na 1 osnl»; w zł/ Ogółem 400001-600000 600001-000000 000001 100000 1000001 120000 1200001 140000 1400001 1600(10 1600001- i więcej Mąka... kg 0,82 0,66 0,73 0,76 0,76 0,06 0,90 0,00 0,95 Pieczywo.. <g 7,00 6,62 6,51 6,62 6,79 7,13 6,90 7,21 7,90 Makaron... kg 0,17 0,10 0,16 0,15 0,16 0,10 0,16 0,17 0,23 Kasze, ryż łuszczony płatki... kg 0,33 0,32 0,27 0,27 0,31 0,32 0,31 0,37 0,46 Ziemniaki. kg 7,87 7,26 6,01 7,69 7,14 0,65 0,29 6,90 9,19 Strączkowe, warzywa, grzyby i przetwory... kg 4,86 3,14 3,66 4,34 4,47 4,87 5,41 5,47 6,45 Owoce i przetwory... kg 3,39 1,84 2,37 2,72 3,10 3,42 3,63 4,20 4,03 Mięso, podroby i przetwory kg 5,05 3,46 3,75 4,27 4,64 5,25 5,64 5,65 6,75 mięso i podroby kg 1 2,83 1,06 2,06 2,37 2,50 2,97 3,22 3,23 3,75 przetwory mięsne kg 2,22 1,60 1,69 1,90 2,06 2,20 2,42 2,42 3,00 Ryby i przetwory... kg 0,50 0,37 0,36 0,40 0,41 0,52 0,60 0,60 0,70 Tłuszcze jadalne.. kg 1,59 1,36 1,38 1,40 1,54 1,61 1,72 1,79 1,06 w tym: tłuszcze zwierzęce... kg 0,26 0,10 0,22 0,24 0,26 0,27 0,30 0,26 0,26 masło.. kg 0,72 0,49 0,62 0,65 0,71 0,72 0,76 0,02 0,06 Mleko... 1 4,65 3,71 4,70 4,26 4,611 4,6(1 4,35 4,06 5,44 śmi e tana i śmietanka kg 0,30 0,25 0,25 0,34 0,35 0,40 0,41 0,49 0,40 Sery... kg 0,64 0,40 0,48 0,50 0,60 0,60 0,69 0,79 0,90.Inja... nz t 13,00 10,04 11,05 12,29 13,011 14,r>7 15,22 15,34 16,02 Cukier... kg 1,03 1,07 1,50 1,63 1,75 1,06 2,01 1,94 2,25 a/ W handlowych jednostkach miary: spożycie w gospodarstwie domowym nbnjmuje iimykuly zakupl.uiu, pohrane? ogródka działkowego oraz otrzymane hnzpłaln1e. Dane obliczono na podstawie obobodni żywienia według bndnil budżetów i i>spodar3tw domowych. Oane nie obejmują artykułów spożywanych w zakładach gastronomicznych oraz stołówkach i bufetach pracowniczych.

24 WSKAŹNIK CEN DETALICZNYCH TOWARÓW I USŁUG KONSUIirCYZJNYCII GRUPY TOWARÓW I USŁUG 1990 1991 rt>k porh'zgdni» 100 Towary i usługi konsumpcyjne... towary» * < żywność < w handlu detalicznym...< w zakładach gastronomicznych napoje alkoholowe townry nieżywnościowe... usługi... *... 685,8 170,3 659,8 160,0 674,7 146,1 675,5 144,3 6C3,4 182,3 488,7 187,6 691,2 175,8 880,7 231,5 WSKAŹNIKI CEN DETALICZNYCH WYBRANYCH ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH W HANDLU DETALICZNYM TOWARY ŻYWNOŚCIOWE 1990 1991 rok poprzedni = 100 Przetwory zbożowe, pieczywo i wyroby 1227,3 126,5 1302,S 126,7 412,2 164,6 Mięso,,podroby i przetwory... 644,1 138,6 492,0 147,0 352,1 175,3 Nabiał, Jaja............................. 649,2 192,1 673,2 124,7 733,4 100,5 WSKAŹNIKI CEN DETALICZNYCH WYBRANYCH TOWARÓW NIEŹYWIluScJOWYCH TOWARY NIEŻYWNOSCIOWE 1990 1991 rok poprzedni = 100 Odzież.........i Obuwie Artykuły dla gospodarstwa domowego Meble i elementy meblarskie... Opał....... Artykuły medyczno-farmaceutyczne.. Środki myjgee i piorgee... Wyroby kooinotyczno i porfumoryjno. Sprzęt aportowy i turystyczny... Wydawnictwa...... 542.1 565.0 819,4 8 1 0.0 1144,5 985.2 1128.7 72(3,2 519,7 93(3,4 186,1 198.5 172.6 175.2 232.3 131.6 1r.f>,7 1(.11.7 1/3.0 178,8

S P I S T R E Ś C I Str. Wstęp)... 3 Podmioty gospodarcze w dziale "Handel"... 3 Pracujący i wynagrodzenia w jednostkach handlowych... 5 Sieć handlowa... 10 Sprzedaż detaliczna i hurtowa... 14 Zapasy towarów... 18 Sytuacja pieniężno-rynkowa. Ceny detaliczne. Spożycie... 21 SPIS T A B L I C Przeciętne miesięczne spożycie niektórych artykułów żywnościowych na 1 osobę w gospodarstwach domowych pracowniczych... 2 3 Wskaźnik cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych 24 Wskaźniki cen detalicznych wybranych artykułów żywnościowych w handlu detalicznym... 24 Wskaźniki cen detalicznych wybranych towarów nieżywnościowych... 24 W U S Katowice, łom. fa-ł 92 A O O A *1

C e n a 20 0 0 0,- z ł '