1
SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI 3/: I./l. Relacja I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora "II. Materiały uzupełniające relację lc ^ H 5 III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 III./5. Inne... IV. Korespondencja V. Nazwiskowe karty informacyjne f/j VI. Fotografie 2
3
RZECZPOSPOLITA POLSKA URZĄD STANU CYWILNEGO w...... Województwo... a.. Odpis skrócony aktu zgonu 1. DANE DOTYCZĄCE OSOBY ZMARŁEJ: ; 1. N azw isko... 2. imię ^imiona)...... 4. Sun c v \ v i i n v. i i... 5. D ala u ro d z e n ia... 6. Miejsce urodzenia i...:..v..7t. -7. Ostalnie miejsce zamieszkania.....r.r..a«.q TT. DANE DOTYCZĄCE DATY I MIEJSCA ZGONU: ' - jłiwłj.* M WV4 ł IIL DANE DOTYCZĄCE M4.LZONKA OSOBY ZMARŁEJ: 1. Nazwisko... S! 2.1miei imional Z : y_ - -3. Nazwtska rooo«re ~r.~ ~ ~ ~ IV DANE DOTYCZĄCE RODZICÓW OSOBY ZMARŁEJ: Ojciec Matka' 1. Imię {im iona';------------------- ~ 1. Nazwisko rodow e... ; 7" -.r r -1 1-4
5
m m MARIA MAGDAL&NA fe-4^-s efsz]ri, ps. "Brzózka" /1926 -/ffyo,/, łącz- Uuv<^V <v\ ~~~---- niczka -KgsL Gminnej Kr 12 TOW.-OfejKielno z siedź, w Koleczkowie. b i[iicr ^, i, UrO 22. V II. 1926 r. w Koleczkowie ^/trj po w. morski/; c^bernarda i Marii z d. Samson. Ukończyła IV kl. szkoły powsz. w miejscu zamieszkania, po wojnie VII kl. szkoły podstawowej eketernist. i Szkołę Przysposobienia Rolniczego. Do zamążpójścia wały gospodarstwie ro 1 pracowała w rodzinny* d orabiając zbieraniem owoców leśnych i przy zajęciach szkółkarskich w leśnictwie Piekiełko. W^wrześniu 1939 r. ukryła z ojcem i bratem Józefem polskie książki, będące własnością szkoły i nauczycieli Peówiardewskich. Rodzina Bie- szków odmówiła przyjęcia DVLy za co brat Józef skierowany został do )) Organij^ation Todt. 0 jcieo ziadfm- partyzancki^ TOV GP.A. Loepera/w 1944 r. został osadzony w więzieniu wejherowskiml W po- * czątkach stycznia 1943 r. została zaprzysiężona przez męża zaufania K^m^Si^^ar 12 T. Bieszke^nByk". Powierzono je j funkoję łączniczki pomiędzy oddziałem koleczkowskim "Gryfa" a grupami partyzanckimi w terenie. Zaopatrywała też przebywających w schronach partyzantów głównie w aiateriały opatrunkowe. Jej bezpośrednim zwierzchnikiem był czł. 1. Kustusz^Burza". Podczas pobytu ojca w więzieniu została 27.V I.1944 r. wywieziona z matką i pięciorgiem rodzeństwa do obozu w Potulieach, gdzie straciła zdrowie /inw^pt gr./. Po powrocie z obozu pracowała w gospodarstwie rodziców, w lesie i szkole. Była aktywnym członkiem Ludowego Zespołu Teatralnego. WrV3tH 1943 r. wyszła zumąż za B. Borka,kier. szkoły w Koleczkowie. Wychor wała pięcioro daieoi. Obeonie fc^ęszkaiw Bojanie gra. Szemud. Była Cj h cu^ lik Q J ] r współorgan.lzatorem^i=^w/w Koleczkowie i Bojanie, pełniju funkcję w za- Kombatantów RP, była radną gminną i powia- "Samopomoc Chłopska" w Szemudzie i Wejherowie. 3,, pix-'yy j/k n j X jfumjuscum,to Została odzn^zcma m.ifi. 'Srebrny* Krzyże Zasługij, VMeda 1 em^zwyclę31- wa i Wolności, honorową odzn. Zasłużonym Ziemi Gdańskiej/, jordeg^ji Serca Matkom tfsi, (Krzyżem Kawalerskim Orderu Restituta Polonia^ B. Bcrk - Nad oleżą, Gdańsk 1973, passim;^&l4czkev^, Bojan 1993; Wspomnienia Potuliozan y Lesfik nr 12^1994/; ^el. T. Bieszke, A. lie d - t ^ z b io r y l^ U. ^. e n e t o r.. «l e aław M 6
7
i... \ f \ \ b {, 1L ^ Bieszk Maria Magdalena zanubork, ps."brzózka" /1926-1996/, łączniczka w Poieczkowie. Kmdy Gminnej nr 12 TOW "Gryf Pomorski" Kielno z siedź, Urodzona 22 VII 1926 r. w Koleczkowie, pow.morski/-, córka Bernarda i r a r ii z d.san:son. TTkońcayła iv k l. szk. powszch. w miejscu zan-ieszkania, po wojnie VII k l. szkoły podstawowej eksternist. i Szkołę Przysposobienia Rolniczego. Po zamążpójćcia pracowała w rodzinnym małym gospodarstwie rolnym, dorabiając zbierani en. owoców lernych i przy zajęciach szkółkarskich w leśnictwie P iekiełk o. We v,rześniu 1939 r. ukryła z ojcem i bratem Józefem polskie książki będące w łasnością szkoły i nauczycieli Po^wiaFdowskich. Rodzina Bieszków oamówiła przyjęcia PVL, za co brat Józef skierowany został do Organisation Todt. Ojciec był ołnierzem oddziału partyzanckiego TOW "OP" por.a.loepera /w 1944 r. został osadzony w więzieniu wej- h rowskim/* Vv początkach stycznia 1943 r. M.Bieszk została zaprzysiężona przez męża zaufania Kmdy Gminnej nr 12 T.Bieszke ps."byk", *owierzono je j funkcję łączniczki pomiędzy oddziałem koleczkowskim "Gryfa" a grupami partyzanckimi w terenie. Zaopatrywała też przebywających w schronach partyzantów głównie w materiały opatrunkowe. Jej bezpośrednim zwierzchnikiem był c zł. Kmdy L.Kustusz ps."burza" Podczas pobytu ojca w więzieniu została 27 VI 1944 r. wywieziona z z matką i pięciorgiem rodzeństwa do oboau w Potulicach, gdzie strac iła zdrowie /po wojnie inwalidztwo I g r./. Po powrocie z ooozu pracowała w gospodarstwie rodziców, w le s ie i śzkole. Hyła aktywnym członkiem Ludowego Zespołu Teatralnego. W 1948 r. w^s^ia za mąż za B.Borka, kier. szkoły w ^oleczkowie. tychów ia pięcioro d zie c i. Mieszkała w Bojanie gm.szemud. Była współorganizatorem i^oła Gospodyń A'iejskich w Koleczkowie i Bojanie, pełn iła funkcję w zarządzie Koła Gm. Związku Kombatantów RP, była radną gminną i pov»iatową, działała w ^>półdz. " Samopomoc Chłopska" w Szemudzie i Wejherowie. w Kółku Rolniczym pełniła funkcję księgowej. Zma rła 22 X 1996r. pochowana na cmentarzu parafialnym w K ieln ie. Zosta±a odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Restituta kolonia Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Zwycięstwa i olności, honorową odzn. Zasłu, onym Ziemi Gdańskiej, Orderem Serca.''"atki Wsi. B.Bork, - Nad kslężą, Gdańsk 1978, pesim; B.Bork ^oleczkowo, Bojan 1993, wspomnienia Potuliczan, - "Lesdk" 19i4 nr 12', Rei. T.Bieszke, A.Liedtke /zdiory ^oła Zw.Kombatantów i własne autora/. Bolesław Bork 8
fcltszlc, 2 0 U U. ^ K - I o z / ą w i ' 6, BORK MARIA MAGDAL3NA z d. Bieszk, ps. "Brzózka" /1926 - /, łączniczka Kom. Gminnej Nr 12 TOW GP Kielno z siedź, w Koleczkowie. V Ur. 22.VII. 1926 r. w Koleczkowie /b.pow. morski/, c. Bernarda i Marii z d. Samson. Ukończyła IV kl. szkoły powsz. w miejscu zamieszkania, po wojnie VII kl. szkoły podstawowej eksternist. i Szkołę Przysposobienia Rolniczego. Do zaraążpójścia pracowała w rodzinnym małym gospodarstwie r o i., dorabiając zbieraniem owoców leśnych i przy zajęciach szkółkarskich w leśnictwie Piekiełko. W wrześniu 1939 r. ukryła z ojcem i bratem Józefem polskie książki będące własnością szkoły i nauczycieli Poćwiardowskich. Rodzina Bie- szków odmówiła przyjęcia DVL; za co brat Józef skierowany został do \/ Organization Todt. Ojciec związany z oddziałem partyzanckim TOW GP A. Loepera w 1944 r. został osadzony w więzieniu wejherowskim. W początkach stycznia 1943 r. została zaprzysiężona przez męża zaufania Kom.Gm. Nr 12 T. Bieszke "Byk". Powierzono je j funkcję łączniczki pomiędzy oddziałem koleczkowskim "Gryfa" a grupami partyzanckimi w terenie. Zaopatrywała też przebywających w schronach partyzantów głównie w materiały opatrunkowe. Jej bezpośrednim zwierzchnikiem był \/ czł. komendy 1. Kustusz "Burza". Podczas pobytu ojca w więzieniu została 27.V I.1944 r. wywieziona z matką i pięciorgiem rodzeństwa do obozu w Potulicach, gdzie straciła zdrowie /inw. 1 g r./. Po powrocie z obozu pracowała w gospodarstwie rodziców, w lesie i szkole. Była aktywnym członkiem Ludowego Zespołu Teatralnego. 12. VIII 1948 r. wyszła zamąż za B. Borka; kier. szkoły w Koleczkowie. Wychowała pięcioro dzieci. Obecnie mieszka w Bojanie gm. Szemud. Była współorganizatorem KGW w Koleczkowie i Bojanie, pełni funkcję w zarządzie koła gm. Związku Kombatantów RP, była radną gminną i powiaw Szemudzie i Wejherowie. Srebrnyaalftrzyżem Zasługi, Medalem Zwycięstwa i Wolności, honorową odzn. Zasłużonym Ziemi Gdańskiej, Orderem Serca Matkom Wsi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Restituta Polonia. B. Bork - Nad Sleżą, Gdańsk 1978, passim, Koleczkowo, Bojan 1993, Wspomnienia Potuliczan - Lesok nr 12/1994, rei. T. Bieszke, A. lied - tke, zbiory k. ZK i własne autora. Bolesław Bork 9
kom endą koleczkowską Gryfa przy współudziale Amalii Hoppe< żony leśniczego z Dębogórza. Ostrzegł za pośrednictwem łącznika Idziego Górskiego przebywających w schronie Lw ia Jam a partyzantów koleczkowskich o planowanej przez Niemców obławie. Dowództwo jednak zlekceważyło ten kolejny sygn<!ł, gdyż było wielokrotnie w prowadzane w błąd. Po bitwie partyzanckiej nad S lę ż ą y d n. 29 II 1944 r. otrzym ał z K om endy Pow iatow ej (M -l) rozkaz rozproszenia ojadziału koleczkow skiego. Po przypadkowym wykryciu przez Niemców (podczas pnrc fortyfikacyjnych wokół Gdyni) jednego ze schronów grupy dębogórskiej, przeniósł się w rodzinne strony, gdz.ie przebyw ał do końca wojny. Po w ojnie by! z /tru d n io n y w przedsiębiorstw ach żeglugowych na statkach w charakterze kelnerki fryzjera. Po przejściu na em eryturę zamieszkał na stałe w Rumi. Zmarł w 1993 r ^pochowany na cmentarzu w Rumi. Wuj Franciszka, Ferdynand Józef Bieszkyczęsto przebywający w domu Bieszków w Koleczkowie był filomatą, pomorskim działaczem patriotycznym, podobniejego synowie, w tym Stefan - poeta i ks. K azim i^z Bieszk, kaszubolog, profesor Seminarium Duchownego w Pelplinie, areszto w ań /w 1940 r. z powodu słuchania spowiedzi po polsku (zwolniony jako były oficer nremiecki odznaczony Orderem Krzyża Żelaznego)' / Zbiory własne autora (wywiad/z Bieszkiem F. Grabowskim B., rei.: Bieszk A., Bork M.. Hoppe T., Licdtke J. B.); B of k B., NadSlezą, Gdańsk 1978; SI. Biogr. Pom. Nadw.. t. I Bolesław Bork Bieszk M a ria M agdalena zam. Bork, ps. B rzózka (1926-1996), łączniczka Kmdy Gminnej nr 12 TOW G ryf Pomorski Kielno z siedzibą w K oleczkowie. Urodzona 22 VII 1926 r. w Koleczkowie. pow. morski, córka Bernarda i Marii z d. Samson. Ukończyła IV kl. szkoły powszechnej w miejscu zam ieszkania. Pracowała w rodzinnym małym gospodarstwie rolnym, dorabiając zbieraniem owoców leśnych i przy zajęciach szkółkarskich w leśnictwie Piekiełko. We wrześniu 1939 r. ukryła z ojcem i bratem Józefem polskie książki będące w łasnością szkoły i nauczycieli Poćwiardowskich. W początkach stycznia 1943 r. M. Bieszk została zaprzysiężona przez męża zaufania Kmdy Gminnej nr 12 T. Bieszke ps Byk. Powierzono jej funkcję łączniczki pom iędzy oddziałem koleczkowskim G ryfa a grupami partyzanckimi w terenie. Zaopatrywała też przebywających w schronach partyzantów w materiały opatrunkowe. Jej bezpośrednim zwierzchnikiem był członek Kmdy L. Kustosz ps. Burza. W dn. 27 VI 1944 r. została wywieziona z m atką i pięciorgiem rodzeństw a do obozu w Potulicach, gdzie straciła zdrowie (po wojnie inw a lidztwo I gr.). 10
Po powrocie z obozu w 1945 r. pracowała w gospodarstwie rodziców i w lesie..ończyła eksternistycznie VII kl. szkoły podstawowej i Szkołę Przysposobienia Rol- 'czego. Pracowała w szkole. Była aktywnym członkiem Ludowego Zespołu Teatralnego. W 1948 r. wyszła za mąż za B. Borka, kierownika szkoły w Koleczkowie. W ychowała pięcioro dzieci. Mieszkała w Bojanie gm. Szemud. Była współorganizatorem Koła óspodyń Wiejskich w Koleczkowie i Bojanie, pełniła funkcję w zarządzie Koła Gm. Związku Kombatantów RP, była radną gminną i powiatową, działała w Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Szemudzie i Wejherowie. W Kółku Rolniczym pełniła funkcję "ięgowej. Zmarła 22 X 1996 r., pochowana na cmentarzu parafialnym w Kielnie. % Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Restituta Polonia, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Zwycięstwa i Wolności, honorową odznaką Zasłużonym Ziemi Gdańskiej, Orderem Serca Matki Wsi. Śj Rodzina Bieszków odmówiła przyjęcia DVL, za co brat Józef skierowany został do Organisation Todt. Ojciec był żołnierzem oddziału partyzanckiego TOW GP por. A. iiloepera (w 1944 r. został osadzony w więzieniu wejherowskim). B. B o r k, Nad Sleżą, Gdańsk 1978, passim; B. B o r k, Koleczkowo, Bojan 1993, Wspomnienia Potuliczan, Lesók 1994 nr 12, Rei. T. Bieszke, A. Liedtke, (zbiory Koła Zw. Kombatantów i własne autora). B olesław Bork M / Buszewicz Irena z d. Rosikoń, ps. Rita (1903- * 1979), łączniczka WSK Gam. ZWZ-AK Toruń. Urodzona 11 X 1903 r. w Sosnowcu; córka Edwarda, urzędnika i Marii z d. Trzmięł. W 1920 r. ukończyła Gimnazjum Żeńskie Miasta Sosnowca, w 1921 r. kurs handlowy w Krakowie/Po dwuletniej? praktyce w Polskim Banku Przemysłowym w So-. snowcu pracowała jako księgowa w Tow. Przemysłowo-Handlowym Piast - Warszawa, Oddz. Sosnowiec. W 1925 r. wyszła za mąż za kupca-włókiennika Kazimierza Buszewicza, z którym przeniosła się do Częstochowy, później do Łodzi i Warszawy. Od 1935 r. zamieszkała w Toruniu (ul. Jęczmienna 22), gdzie przez pewien czas pracowała w firmie K. Jankowski Fabryka/Sukna w Bielsku, Oddz. Toruń. Równocześnie uflzielała się społecznie w opiece szkolnej (w komitecie zajmującym się pomocą dla harcerek). W 1938 r. ukończyła kurs obrony przeciwlotniczej. Od mobilizacji męża y poł. 1938 r. utrzymywała siebie i dzieci ze sprzedaży odzieży i mebli oraz z pomocy swojej rodziny ze Starachowic i rodziny męża z Kościana. Jesienią 1939 r. została wysiedlona przez Niem ców ze swojego mieszkania na poddasze przy ulicy Sukienniczej 4. Za odmowę przyjęcia niemieckiej listy narodowościowej zmuszona do pracy jako robotnica w firmie Budich, z której usunięto ją za niewyrabianie normy. / Od początku okupacji wspólnie z Haliną Krzeszowskąps. Ludmiła - późniejszą referentką/wsk KO Pomorze AK i Leokadią Hryneczko - swoją przyjaciółką, brała 31 11
12
13
14
15
m. 16
17