NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY (SOO) 1. IDENTYFIKACJA OBSZARU 1.1 TYP 1.2 KOD OBSZARU 1.3 DATA OPRACOWANIA 1.4 DATA AKTUALIZACJI J PLB120011 2001-05-05 2007-01-17 1.5 POWIĄZANIA Z INNYMI OBSZARAMI NATURA 2000 K PLH120001 1.6 INSTYTUCJA LUB OSOBA ZBIERAJĄCA INFORMACJE Instytut Ochrony Przyrody PAN-Kraków; Zakład Ornitologii PAN-Gdańsk; WZR woj. małopolskiego: M. Skwara; Babiogórski Park Narodowy: T.Lamorski 1.7 NAZWA OBSZARU BABIA GÓRA 1.8 WSKAZANIE I ZAKLASYFIKOWANIE OBSZARU DATA ZAPROPONOWANIA JAKO OZW 2002-10-30 DATA ZAKLASYFIKOWANIA JAKO OSO DATA ZATWIERDZENIA JAKO OZW DATA ZATWIERDZENIA JAKO SOO
2. POŁOŻENIE OBSZARU 2.1 POŁOŻENIE CENTRALNEGO PUNKTU OBSZARU DŁUGOŚĆ GEOGRAFICZNA SZEROKOŚĆ GEOGRAFICZNA E 19 33 20 N 49 34 52 2.2 POWIERZCHNIA (ha) 2.3 DŁUGOŚĆ OBSZARU (km) 4915,65 2.4 WYSOKOŚĆ (m n.p.m) MINIMALNA MAKSYMALNA ŚREDNIA 688 1719 1033 2.5 REGION ADMINISTRACYJNY (NUTS) KOD NAZWA REGIONU % PL062 Nowosądecki 100 2.6 REGION BIOGEOGRAFICZNY Alpejski 2
3. INFORMACJA PRZYRODNICZA 3.1. TYPY SIEDLISK ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA TERENIE OBSZARU NATURA 2000 ORAZ OCENA ZNACZENIA OBSZARU DLA TYCH SIEDLISK 3.1.a Typy siedlisk wymienione w Załączniku I Kod Nazwa siedliska % pokrycia Stopień reprez. Względna pow. Stan zach. Ocena ogólna 4060 Wysokogórskie borówczyska bażynowe (Empetro- 0,20 A B A A Vaccinietum) 6170 Nawapienne murawy wysokogórskie (Seslerion tatrae) i 0,05 B C B B wyleżyska śnieżne (Arabidion coeruleae) 6230 Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty 0,60 A C A A bogate florystycznie) 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla 0,35 A C A A nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie 1,00 A C A A (Arrhenatherion elatioris) 7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze 0,03 B C B B młak, turzycowisk i mechowisk 8230 Pionierskie murawy na skałach krzemianowych 0,50 B C B B (Arabidopsidion thalianae) 9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) 2,50 A C A A 9130 Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-fagenion, Galio 37,50 A C A A odorati-fagenion) 9140 Górskie jaworzyny ziołoroślowe (Aceri-Fagetum) 0,70 A C A A 9180 Jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach 0,60 A C A A (Tilio plathyphyllis-acerion pseudoplatani) 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe 0,15 A C A A (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) 9410 Górskie bory świerkowe (Piceion abietis część - zbiorowiska górskie) 17,60 A C A A 3.1.b Pozostałe typy siedlisk Kod % Pokrycia 3.2 Gatunki, których dotyczy Artykuł 4 Dyrektywy Rady 79/409/EWG i gatunki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG oraz ocena znaczenia obszaru dla tych gatunków 3.2.a Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG OS. MIGRUJĄCA Populacja St zach. Izolacja Ogólnie Rozrodcza Zimująca Przelotna A030 Ciconia nigra (bocian czarny) 1-2p? C A C C A104 Bonasa bonasia (jarząbek) 58-80m C B C C A108 Tetrao urogallus (głuszec) P D A215 Bubo bubo (puchacz) 1p C A C C A217 Glaucidium passerinum (sóweczka) 4-7p B B C B A220 Strix uralensis (puszczyk uralski) 1-2p C B C C A223 Aegolius funereus (włochatka) 1-3p C B C C A229 Alcedo atthis (zimorodek) 0-2p C A234 Picus canus (dzięcioł zielonosiwy) P D A236 Dryocopus martius (dzięcioł czarny) 10-15p C A239 Dendrocopos leucotos (dzięcioł 1-3p C B C C białogrzbiety) A241 Picoides tridactylus (dzięcioł P D trójpalczasty) A246 Lullula arborea (lerka) P D A320 Ficedula parva (muchołówka mała) 20-30p C B C C A338 Lanius collurio (gąsiorek) 5-10p D A409 Tetrao tetrix tetrix (cietrzew (tetrix)) 11-15p C B C C 3.2.b Regularnie występujące Ptaki Migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 3
79/409/EWG OS. MIGRUJĄCA Populacja St zach. Izolacja Ogólnie Rozrodcza Zimująca Przelotna A155 Scolopax rusticola (słonka) P D A235 Picus viridis (dzięcioł zielony) P D A259 Anthus spinoletta (siwerniak) P D A267 Prunella collaris (płochacz halny) c. 20p B B C B 3.2.c Ssaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG OS. MIGRUJĄCA Populacja St zach. Izolacja Ogólnie Rozrodcza Zimująca Przelotna 1352 Canis lupus (wilk) P D 1354 Ursus arctos (niedźwiedź brunatny) P D 1355 Lutra lutra (wydra) P D 1361 Lynx lynx (ryś) P D 2612 Microtus tatricus (darniówka tatrzańska) P 3.2.d Płazy i gady wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG OS. MIGRUJĄCA Populacja St zach. Izolacja Ogólnie Rozrodcza Zimująca Przelotna 3.2.e Ryby wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG OS. MIGRUJĄCA Populacja St zach. Izolacja Ogólnie Rozrodcza Zimująca Przelotna 3.2.f Bezkręgowce wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG OS. MIGRUJĄCA Populacja St zach. Izolacja Ogólnie Rozrodcza Zimująca Przelotna 4014 Carabus variolosus (biegacz urozmaicony) 4024 Pseudogaurotina excellens (sichrawa karpacka) P P 3.2.g Rośliny wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG Populacja Populacja St zach. Izolacja Ogólnie 4116 Tozzia carpatica P B A C A 3.3 Inne ważne gatunki zwierząt i roślin PTAKI Populacja Motywacja SSAKI 4
Populacja Capreolus capreolus P C Cervus elaphus P C Dryomys nitedula P A Eliomys quercinus P A Eptesicus nilssonii P A Lepus capensis P C Martes foina P C Martes martes P C Meles meles P C Mustela nivalis P C Mustela putorius P C Myotis mystacinus P C Myotis nattereri P C Neomys fodiens P C Sorex alpinus P C PŁAZY I GADY Populacja Anguis fragilis P C Bufo bufo P C Lacerta vivipara P C Natrix natrix P C Rana temporaria P C Salamandra salamandra P C Triturus alpestris P C Vipera berus P C Motywacja Motywacja RYBY Populacja Motywacja BEZKRĘGOWCE Populacja Motywacja ROŚLINY Populacja Anemone narcissiflora P D Aruncus dioicus P D Blechnum spicant P D Carlina acaulis P D Coeloglossum viride P A Corallorhiza trifida P A Daphne mezereum P D Diphasium alpinum P D Diphasium issleri P A Doronicum austriacum P D Epipactis helleborine P D Epipactis palustris P A Epipogium aphyllum P A Galanthus nivalis P C Galium odoratum P D Gentiana asclepiadea P D Gentiana cruciata P D Gentiana punctata P D Gentianella amarella P A Gentianella ciliata P D Goodyera repens P D Gymnadenia conopsea P D Motywacja 5
Huperzia selago P D Laserpitium archangelica P A Lilium martagon P D Listera cordata P D Listera ovata P D Lycopodium clavatum P C Microstylis monophyllos P A Neottia nidus-avis P D Orchis mascula P A Phyteuma orbiculare P D Pinus mugo P D Platanthera bifolia P D Primula elatior P D Pseudorchis albida P D Traunsteinera globosa P D Veratrum lobelianum P D 6
4.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBSZARU 4. OPIS OBSZARU Klasy siedlisk % pokrycia grunty orne 0,00 % lasy iglaste 57,00 % lasy liściaste 7,00 % lasy mieszane 34,00 % lasy w stanie zmian 1,00 % łąki i pastwiska 0,00 % tereny rolnicze z dużym udziałem elementów naturalnych 0,00 % wrzosowiska, zarośla 1,00 % złożone systemy upraw i działek 0,00 % Suma pokrycia siedlisk 100,00 % OPIS OBSZARU Masyw Babiej Góry jest najwyższym pasmem górskim Beskidu Wysokiego, zbudowanym z fliszu karpackiego, w którego skład wchodzą głównie piaskowce, łupki i margle. Północne stoki są strome, powstałe w wyniku obrywów bloków skalnych. Charakteryzują się dużo bardziej urozmaiconą rzeźbą w porównaniu z południowymi, które są dużo łagodniejsze. Grzbiet jest obszarem wododziałowym pomiędzy zlewnią Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Spośród innych, niższych pasm Beskidów, Babia Góra wyróżnia się typową dla wysokich gór, wyraźną strefowością klimatyczno-roślinną oraz obecnością piętra kosodrzewiny. Lasy zajmują ponad 90% obszaru. W drzewostanie dominuje świerk, jodła i buk. Bory jodłowo-świerkowe tylko w niewielkim stopniu niegdyś użytkowane gospodarczo, zachowały pierwotny charakter. Zarośla kosodrzewiny zajmują ok. 10% obszaru parku narodowego. W partiach szczytowych znajdują się rumowiska skalne. 4.2 WARTOŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE Obszar leży w obrębie Rezerwatu Biosfery "Babia Góra". Występuje co najmniej 16 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 3 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Gniazduje powyżej 1% populacji krajowej C3, C6): drozd obrożny (> 0,5% populacji krajowej), płochacz halny (10%-20% populacji krajowej, CK), sóweczka (2-3,5% populacji krajowej, CK); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występują: cietrzew (CK), dzięcioł białogrzbiety (CK) i jarząbek. Obszar ważny dla zachowania bioróżnorodności. Ostoja odznacza się bogatą florą (ok. 924 gat. roślin naczyniowych), a wśród niej występuje wiele gatunków rzadkich i zagrożonych oraz prawnie chronionych. Najcenniejszymi roślinami są okrzyn jeleni Laserpitium archangelica, który na Babiej Górze ma swoje jedyne stanowisko w Polsce i rogownica alpejska Cerastium alpinum ssp. babiogorense, takson endemiczny dla Babiej Góry. Z terenu ostoi podano już ok. 2500 gatunków bezkręgowców. Bogata jest koleopterofauna (ok. 1500 udokumentowanych gatunków) z 14 gatunkami prawnie chronionymi. Interesujące gatunki zanotowano też wśród skąposzczetów Oligocheta (np. dżdżownica subalpejska) i niesporczaków Tardigrada ( np. Echiniscus lapponicus). W masywie Babiej Góry występowała ongiś nadobnica alpejska - gatunek priorytetowy z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej; zachowały się jej siedliska, więc jest możliwa restytucja gatunku. 4.3 ZAGROŻENIA Podstawowe zagrożenia tego obszaru to transgraniczne zanieczyszczenie powietrza powodujące zamieranie drzewostanów, silna presja turystyczna, rozwój turystyki narciarskiej, pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych. 7
4.4 STATUS OCHRONY Występują następujące formy ochrony: Park Narodowy: Babiogórski (3392,0 ha) Rezerwat Biosfery: Babia Góra (3392,0 ha) 4.5 STRUKTURA WŁASNOŚCI W części (90%) własność Skarbu Państwa, a w części (10%) własność prywatna. 4.6 DOKUMENTACJA ŹRÓDŁA DANYCH Bałazy S. 1988. Zbiorowiska leśne Wielkopolskiego Parku Narodowego na tle warunków siedliskowych. W: I. Dąmbska, S. Bałazy, R. Pawuła (red.). Wielkopolski Park Narodowy - problemy ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego. PTPN, Prace Monogr. PrzyBezkregowiec.ZalacznikI Bocheński Z. M., Tomek T. 1998 Operat Ochrony Fauny. Ptaki (Aves). Kraków 34,2: 519-533 Borkin J. 1977. Czy w Polsce występuje żaba dalmatyńska, Rana dalmatina Bonaparte? Przegl. Zool. 21(1): 39-44. Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J. 1990. Chrząszcze Coleoptera. Cerambycidae, Bruchidae. Katalog Fauny Polski. 48,23(15): 1-312. Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J. 1986. Chrząszcze Coleoptera. Cucujoidea, część I. Katalog Fauny Polsk. 43,23(12): 1-266. Chmielewski T.J., Borchulski Z., Wójciak J. 1992. Park Krajobrazowy "Pojezierze Łęczyńskie". W: T. Wilgat (red.). System obszarów chronionych województwa lubelskiego. UMCS, TWWP, LFOŚN, Lublin. s. 203-242. Dąbrowski P. 1989. Ochrona przyrody w Pienińskim Pasie Skałkowym. Oddz. Akad. PTTK, Kraków. Denisiuk Z. (red.). 1987 Program rezerwatowej ochrony zasobów przyrody żywej i krajobrazu polskich Sudetów. Inst. Ochr. Przyr. PAN, Kraków. Msc. European Commission DG XI.D.2. 1994-1995. Council Directive 79/409/EEC on the conservation of wild birds and Council Directive 92/43/EEC on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora, Standard Data Form, Eur 15 version Głowaciński Z. (red). 2001 Polska czerwona ksiega zwierząt. Kręgowce. PWRiL, Warszawa Gromadzki M., Dyrcz A., Głowaciński Z., Wieloch M. 1994. Ostoje Ptaków w Polsce. OTOP, Bibl. Monitor. Środ., Gdańsk. Gromadzki M., Dyrcz A., Głowaciński Z., Wieloch M. Gromadzki M., Gromadzka J., Sikora A., Wieloch M. 2002. Wielkość populacji i trendy liczebności wybranych gatunków ptaków lęgowych w Polsce w latach 1991-2002. ZO PAN Gdańsk (mat. niepubl.). Harmata W. 1981. Zmiany w liczebności nietoperzy (Chiroptera) w niektórych jaskiniach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej w latach 1945-1979. Rocz. Muz. Przyr., Częstochowa. Przyr. 5(2): 23-30. 8
Harmata W. 1973b. Obserwacje nad nietoperzami w jaskiniach Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej. Rocz. Muz. Przyr., Częstochowa. Przyr. 3(1,3): 13-33. Kieś B. 1991 Bird community in natural beech wood of lower montain forest zone of Mt. Babia Góra. Acta Zoologica Cracoviensia 34,2 519-533 Pauli A. 1978. Od podnóża po szczyty. Poznaj Swój Kraj. 10(222): 13-14. Pugacewicz E., Wołk K. 1986. Ornitologiczne przesłanki utworzenia parku krajobrazowego w Puszczy Knyszyńskiej. Parki Nar. Rez. Przyr. 7(1): 85-95. Sidło P., Błaszkowska B., Chylarecki P. (red.) 2004 Ostoje ptaków o znaczeniu europejskim w Polsce. OTOP, Warszawa. Sokołowski A. W. 1971. Godne ochrony fragmenty Puszczy Rominckiej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 27,6: 16-25. Sokołowski A. W. 1970b. Zniszczenie zbiorowisk torfowiskowych w rezerwacie Mały Borek. Chrońmy Przyr. Ojcz. 26,3: 37. Sokołowski A. W. 1970a. Roślinność rezerwatu Kozi Rynek w Puszczy Augustowskiej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 26,1: 16-23. Sokołowski A. W. 1979. Waloryzacja przyrodnicza projektowanych rezerwatów Puszczy Boreckiej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 35,4: 15-24. Tomiałojć L. (red.). 1990. Ptaki Polski. Rozmieszczenie i liczebność. PWN, Warszawa. ss. 462. Walczak M., Radziejowski J.,Smogorzewska M., Sienkiewicz J., Gacka-Grzesikiewicz E., Pisarski Z. 2001 Obszary chronione w Polsce. IOŚ, Warszawa Wołoszyn B. (red.). Projekt Planu Ochrony Babiogórskiego Parku Narodowego. 4.7 HISTORIA DATA KOD OPIS 9
5. STATUS OCHRONY OBSZARU ORAZ POWIĄZANIA Z OSTOJAMI CORINE BIOTOPES 5.1 DESYGNOWANIE FORMY OCHRONY NA POZIOMIE KRAJOWYM I REGIONALNYM KOD % POKRYCIA PL01 69,0 PL04 13,6 PL08 0,0 5.2 POWIĄZANIE OPISANEGO OBSZARU Z INNYMI TERENAMI a) desygnowanymi na poziomie krajowym lub regionalnym KOD FORMY OCHRONY NAZWA OBSZARU TYP RELACJI % POKRYCIA PL01 Babiogórski Park Narodowy = 69,0 PL04 OChK Województwa Nowosądeckiego 13,6 PL08 Babia Góra = 0,0 b) desygnowanymi na poziomie międzynarodowym KOD FORMY OCHRONY NAZWA OBSZARU TYP RELACJI % POKRYCIA IN03 Babia Góra = 0,0 5.3 POWIĄZANIA OPISANEGO OBSZARU Z OSTOJAMI CORINE BIOTOPES KOD CORINE TYP RELACJI % POKRYCIA G0K100301 * 74,1 10
6. DZIAŁALNOŚĆ CZŁOWIEKA NA TERENIE OBSZARU I W JEGO OTOCZENIU I INNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA TEN OBSZAR 6.1 GŁÓWNE CZYNNIKI I RODZAJE DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ PROCENT POWIERZCHNI OBSZARU IM PODLEGAJĄCY Wpływy i działalność na terenie obszaru kod Nazwa intensywność % obszaru wpływ 100 Uprawa C 0 102 Koszenie / ścinanie A + 141 Zarzucenie pasterstwa C - 160 Gospodarka leśna ogólnie C 0 161 Zalesianie B - 164 Wycinka lasu C - 220 Wędkarstwo B - 230 Polowanie B - 403 Zabudowa rozproszona C 0 421 Pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych C - 500 Sieć transportowa C - 501 Ścieżki, szlaki piesze, szlaki rowerowe C 0 600 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna C 0 620 Sporty i różne formy czynnego wypoczynku, uprawiane C 0 w plenerze 701 Zanieczyszczenia wód B - 702 Zanieczyszczenie powietrza C - 810 Odwadnianie C - 840 Zalewanie C 0 943 Zapadnięcie się terenu, osuwisko B - Wpływy i działalność wokół obszaru kod Nazwa intensywność % obszaru wpływ 6.2 ZARZĄDZANIE OBSZAREM SPRAWUJĄCY NADZÓR (INSTYTUCJA LUB OSOBA) ZARZĄDZANIE OBSZAREM I PLANY Babiogórski Park Narodowy, 30-223 Zawoja 1403 11
Mapy fizyczne obszaru 7. MAPY OBSZARU Numer mapy Skala Projekcja Opis Zdjęcia lotnicze obszaru Numer Obszar Temat Data 12
8. ZDJĘCIA OBSZARU Numer Obszar Temat Autor Data 13