Pływak szerokobrzeżek Dytiscus latissimus (1081)

Podobne dokumenty
Biegacz Zawadzkiego Carabus (Morphocarabus) zawadzkii (9001)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000

Gdańsk, dnia 22 grudnia 2014 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU. z dnia 19 grudnia 2014 r.

Aldrowanda pęcherzykowata Aldrovanda vesiculosa

8160 Podgórskie i wyżynne rumowiska wapienne

Wnioski wynikające z potrzeb ochrony innych gatunków

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000

Minóg ukraiński Eudontomyzon mariae (2484)

Lindernia mułowa Lindernia procumbens (1725)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000

Podstawowe informacje o Naturze 2000 i planach ochrony

1150 Zalewy i jeziora przymorskie (laguny)

8150 Środkowoeuropejskie wyżynne piargi i gołoborza krzemianowe

4003 Świstak Marmota marmota latirostris

Gorzów Wielkopolski, dnia 4 sierpnia 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA w GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W POZNANIU

1354 Niedźwiedź Ursus arctos

Widłoząb zielony Dicranum viride (1381)

Omawiana inwestycja leży poza wyznaczonym korytarzem ekologicznym (załącznik 1) tj. ok. 20 km od niego.

Bydgoszcz, dnia 24 czerwca 2013 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 0210/13/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W BYDGOSZCZY

Założenia do opracowania projektu planu ochrony dla Drawieńskiego Parku Narodowego uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000

Dyrektywa Siedliskowa NATURA Dyrektywa Ptasia N2K - UE. N2K w Polsce. N2K w Polsce

Opracowanie: Lech Krzysztofiak Anna Krzysztofiak

Warszawa, dnia 24 kwietnia 2015 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE. z dnia 15 kwietnia 2015 r.

A. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów.

Warszawa, dnia 22 czerwca 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 31 maja 2017 r.

Szczecin, dnia r. ANALIZA RYNKU

Rezerwaty przyrody czas na comeback!

Przedstawienie wstępnych wyników inwentaryzacji obszaru Natura 2000 Ostoja Biebrzańska i wstępnych propozycji kierunków niezbędnych działań

Warszawa, dnia 28 grudnia 2017 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE. z dnia 21 grudnia 2017 r.

ZARZĄDZENIE NR 21/2011 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI

bszarowa

Elisma wodna Luronium natans

Stan i perspektywy ochrony żółwia błotnego na Polesiu

Wrocław, dnia 3 kwietnia 2014 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA WE WROCŁAWIU. z dnia 1 kwietnia 2014 r.

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

NATURA STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH

Warszawa, dnia 22 listopada 2017 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE. z dnia 13 listopada 2017 r.

Gdańsk, dnia 7 grudnia 2015 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU. z dnia 13 listopada 2015 r.

Znaczenie obszarów NATURA 2000 ze szczególnym uwzględnieniem siedlisk łęgowych

1. 1. Ustanawia się plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolina Biebrzy PLH200008, zwanego dalej obszarem Natura 2000.

Opole, dnia 14 września 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W OPOLU. z dnia 13 września 2016 r.

Rezerwaty przyrody czas na comeback!

Stan Ochrony Nietoperzy w obszarach Natura Andrzej Langowski Departament Zarządzania Zasobami Przyrody Wydział Planowania Ochrony

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.

Przytulia krakowska (małopolska) Galium cracoviense (2189)

NATURA STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH

Warszawa, dnia 20 marca 2017 r. Poz. 592 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 24 lutego 2017 r.

Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska ul. Erazma Ciołka 13, Warszawa (

Inwentaryzacja wodniczki na lokalizacjach projektu LIFE+ Wodniczka i biomasa w 2014 r

Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Obszary ochrony ścisłej

Modraszek arion Phengaris (Maculinea) arion (1058)

Gorzów Wielkopolski, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 564 ZARZĄDZENIE NR 2/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

Obszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy

Best for Biodiversity

Plan zadań ochronnych i plan ochrony przyrody obszarów Natura 2000

Grzegorz Grzywaczewski i zespół ptaki

PARK KRAJOBRAZOWY PUSZCZY KNYSZYŃSKIEJ PRZYRODA, PROBLEMY ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ

Dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia

Doświadczenia z PZO obszarów ptasich

Gorzów Wielkopolski, dnia 20 grudnia 2013 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 38/2013 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

Kumak nizinny Bombina bombina (2503)

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.

Gorzów Wielkopolski, dnia 11 maja 2017 r. Poz. 1191

Rozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych.

Wody powierzchniowe stojące

Pogrzybnica Mannerheima Oxyporus mannerheimii (1924)

Obszary Natura 2000 Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Jezioro Wukśniki. Wykonawcy: Hanna Ciecierska Piotr Dynowski

Bydgoszcz, dnia 25 sierpnia 2015 r. Poz UCHWAŁA NR X/233/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO. z dnia 24 sierpnia 2015 r.

Bezlist okrywowy Buxbaumia viridis (1386)

NATURA STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH

PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT SZCZYCIEŃSKI GMINA MIEJSKA SZCZYTNO

Lublin, dnia 8 maja 2014 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W LUBLINIE. z dnia 29 kwietnia 2014 r.

Aspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego

KWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH

Wnioski dotyczące gospodarki wodnej wynikające z potrzeb ochrony ważek będących przedmiotami ochrony obszaru Natura 2000

Żółw błotny (Emys orbicularis) w Polsce północno-wschodniej

Europejska Sieć Ekologiczna NATURA 2000

Rozwój metapopulacji żubra

PROGRAM KOMPLEKSOWEJ OCHRONY JEZIOR LOBELIOWYCH W POLSCE ETAP I. PODSTAWY, MODELOWE ROZWIĄZANIA

Warszawa, dnia 7 czerwca 2017 r. Poz. 1098

NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH

Monitoring gatunków zwierząt

Nowe zasady ochrony gatunkowej grzybów - założenia merytoryczne i prawne. Andrzej Kepel

Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa

Gorzów Wielkopolski, dnia 20 września 2012 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 36/2012 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

ZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS

ROZPORZĄDZENIE NR 56/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Żądłowice

Bednarka PLH II spotkanie Zespołu Lokalnej Współpracy Bednarka,

NATURA STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH

Ocena stanu / potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i ocena stanu wód rzecznych.

Na terenie Nadleśnictwa Strzałowo występują następujące formy ochrony przyrody:

Park Krajobrazowy Dolina Słupi

DYREKTYWA RADY 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

Jeziora w województwie podlaskim - stan aktualny - zagrożenia

Celem inwestycji jest budowa obwodnicy m. Łowyń. Przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko:

Podstawy prawne Dyrektywa Ptasia Dyrektywa Siedliskowa

ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA w GORZOWIE WIELKOPOLSKIM. z dnia 2015 r.

Warszawa, dnia 17 marca 2017 r. Poz. 565 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 24 lutego 2017 r.

Transkrypt:

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 Pływak szerokobrzeżek Dytiscus latissimus (1081) Koordynator: Marek Przewoźny Eksperci: Greń Czesław, Przewoźny Marek, Przewoźny Marek Gatunek był objęty monitoringiem w latach 2010-2011. Gatunek występuje wyłącznie w regionie biogeograficznym kontynentalnym. Strona 1 z 9

Liczba i lokalizacja stanowisk i obszarów monitoringowych Ryc. 1. Rozmieszczenie stanowisk monitoringu gatunku na tle jego zasięgu geograficznego Dla potrzeb monitoringu pływaka szerokobrzeżka w latach 2010-2011 wytypowano 27 stanowisk w regionie biogeograficznym kontynentalnym. Stanowiska badań monitoringowych wybrano ze względu na wcześniejsze dane literaturowe lub istniejące okazy dowodowe świadczące o występowaniu tego gatunku na wybranym obszarze. Badane stanowiska znajdowały się w różnych częściach Polski. Dodatkowo, w roku 2011 na czterech stanowiskach na obszarze Natura 2000 Szumleś powtórzono badania monitoringowe, gdzie testowano inną niż w 2010 r. metodę odłowu osobników pułapki żywołowne. W tym obszarze jako jedynym kontrole monitoringowe zaplanowano dwa razy w roku, wiosną i późnym latem, testowano najdogodniejsze terminy prowadzenia monitoringu. Dwanaście stanowisk było położonych na obszarach siedliskowych sieci Natura 2000. Trzy stanowiska położone były w obrębie Tucholskiego Parku Krajobrazowego, jedno na obszarze Wielkopolskiego Parku Narodowego, a cztery w Poleskim Parku Narodowym. Strona 2 z 9

Badania terenowe w ramach monitoringu 2010 r. wykonywało 3 ekspertów (Czesław Greń, Krzysztof Lubecki i Marek Przewoźny), a w ramach monitoringu 2011 r. dwóch (Marek Przewoźny i Krzysztof Lubecki). Wyniki badań i ocena stanu ochrony Podsumowanie wyników badań wskaźników na stanowiskach w regionie kontynentalnym Tab. 1. Zestawienie ocen wskaźników na badanych stanowiskach w regionie biogeograficznym kontynentalnym (liczba stanowisk z określoną oceną dla danego wskaźnika) Parametr Wskaźniki Ocena U1 U2 Populacja Względna liczebność - 2 25 - imagines Względna liczebność larw (wskaźnik opcjonalny) - - - 27 Siedlisko Powierzchnia i morfologia 8 18 1 - zbiornika Trofia wody 13 12 2 - Odczyn wody 10 16 1 - Rodzaj substratu dennego 5 21 1 - Stopień wykształcenia i bogactwo roślinności wodno-błotnej 11 15 1 - Wskaźniki stanu populacji: Względna liczebność imagines. Imagines stwierdzono dwóch badanych stanowiskach. Oba stanowiska znajdują się na obszarze Natura 2000 Szumleś lub na jego granicy. Na jednym stanowisku zaobserwowano jedną samicę wiosną. Natomiast jesienią na drugim stanowisku dwie samice. Stan populacji na obu stanowiskach określono jako niezadowalający (U1). Jedno z tych stanowisk było tym samym, gdzie stwierdzono samca tego gatunku w roku 2010 (Szumleś 3), drugie natomiast stanowiskiem, gdzie wcześniej pływaka nie stwierdzono (Jezioro Grabówko). Stąd różnica w ocenie wskaźnika w latach 2010 i 2011 na stanowisku Jezioro Grabówko, w 2010 roku pływaka nie zaobserwowano (U2) a w 2011 roku zaobserwowano (U1). Na pozostałych badanych stanowiskach, osobników pływaka szerokobrzeżka nie stwierdzono (U2). Na stanowisku Szumleś zbiornik 1, gdzie obserwowano go regularnie latach 2000-2006, a wyniki tych obserwacji zostały opublikowane w 2009 r., nie potwierdzono jego obecności podczas monitoringu w latach Strona 3 z 9

2010-2011. Wszystkie zbiorniki znajdują się jednak blisko siebie i gatunek może migrować pomiędzy nimi swobodnie. Brak więc podstaw do wyciągania wniosków, że gatunek na pewno wycofał się z tego stanowiska. Na pozostałych stanowiskach gatunek ten był wykazywany lub istnieją okazy dowodowe. Siedliska na skontrolowanych obszarach raczej są nadal odpowiednie dla jego występowania, brak dłuższych regularnych badań nie pozwala również wysnuć jednoznacznego wniosku o wycofaniu się gatunku z tych obszarów. Względna liczebność larw. Badania tego wskaźnika w roku 2011 nie były prowadzone ze względu na wcześniejsze uwagi dotyczące jego określania (uśmiercanie larw). Na części stanowisk (stanowiska badane w roku 2010) badania prowadzone były poza okresem występowania stadiów larwalnych, stąd wskaźnik na wszystkich stanowiskach. Wskaźniki stanu siedliska: Powierzchnia i morfologia zbiornika. Na ośmiu stanowiskach (Szumleś zbiornik2, jezioro Grabówko, jezioro Łukie, jezioro Moszne, jezioro Długie, Bagno Bubnów, jezioro Bagienne, jezioro Budzyńskie) wielkość i morfologia zbiornika była zgodna z preferencjami gatunku (zbiornik powyżej 1 ha z dobrze wykształconą strefą wypłycenia), stąd ocena. Na prawie wszystkich pozostałych stanowiskach (18) wskaźnik ten otrzymał ocenę niezadowalającą (U1) ze względu na mniejszą powierzchnię (<1 ha) lub słabo wykształcone strefy wypłyceń (strome brzegi i głęboka strefa brzegowa). Na jednym stanowisku (Jezioro Mały Suszek) wskaźnik otrzymał ocenę złą (U2); jest to jezioro bez wykształconych stref wypłyceń, z narośniętym płem torfowcowym. Trzy ze stanowisk badanych ponownie w 2011 roku oceniono tak samo jak w 2011 roku (Szumleś zbiornik1, 2 i 3), zweryfikowano natomiast w roku 2011 ocenę dla Jeziora Grabówko z U1 (w 2010 roku) na (w 2011), było to spowodowane dokładniejszą ponowną oceną całości jeziora (dwa razy monitorowane w roku 2011). Trofia wody. Na trzynastu stanowiskach trofia wody badanych zbiorników była zgodna z preferencjami gatunku () (mezo- lub eutroficzne zbiorniki eutrofia makrofitowa, czyste, nie przeżyźnione), w pozostałych przypadkach zbiorniki miały niewłaściwą dla gatunku trofię (np. większość zbiorników na obszarze Szumleś ma charakter torfowisk przejściowych), ale nie dyskwalifikującą jego występowania (U1) 12 stanowisk, lub dyskwalifikującą jego występowanie (U2) 2 stanowiska (jezioro Mały Suszek i jezioro Mateczne). Na stanowiskach badanych w latach 2010 i 2011, wszystkie stanowiska oceniono w 2011 roku tak samo jak 2010 roku. Odczyn wody. Dziesięć zbiorników (Jezioro Łukie, Jezioro Moszne, Bagno Bubnów, Jezioro Suskie, Jezioro Bagienne, Jezioro Bobrowe, Jezioro Budzyńskie, Jezioro Dudylany, Jezioro Grabówko, Piława 5) miało odczyn zbliżony do obojętnego (),szesnaście wodę umiarkowanie zakwaszoną lub alkaliczną (U1). Jedynie jeden zbiornik (jezioro Mały Suszek) miał wodę zakwaszoną (U2). Na stanowiskach badanych w latach 2010 i 2011, wszystkie stanowiska oceniono w 2011 roku tak samo jak 2010 roku. Rodzaj substratu dennego. Większość zbiorników charakteryzowała się dnem z duża ilością materii organicznej (U1) ale nie dyskwalifikowało to występowania gatunku, zaledwie pięć zbiorników (Jezioro Bobrowe, Jezioro Bagienne, Jezioro Grabówko, Jezioro Śpierewnik, Bagno Bubnów) posiadały dno ocenione jako właściwe () (z małą ilością rozkładającego się osadu organicznego). Natomiast jeden zbiornik (Jezioro Mały Suszek) miał podłoże z torfu co dyskwalifikowało jego ocenę (U2). Trzy ze stanowisk badanych ponownie w 2011 roku oceniono Strona 4 z 9

tak samo jak w 2011 roku (Szumleś zbiornik1, 2 i 3), zweryfikowano natomiast w roku 2011 ocenę dla Jeziora Grabówko z U1 (w 2010 roku) na (w 2011), było to spowodowane dokładniejszą ponowną oceną całości jeziora (dwa razy monitorowane w roku 2011). Stopień wykształcenia i bogactwo roślinności wodno-błotnej. Roślinność jedenastu zbiorników (Szumleś zbiornik 1, Szumleś zbiornik 2, Szumleś zbiornik 3, Szumleś zbiornik 5, Jezioro Bagienne, Jezioro Grabówko, Jezioro Śpierewnik, Jezioro Łukie, Jezioro Moszne, Jezioro Długie, Bagno Bubnów, ) określono jako właściwą, preferowaną przez ten gatunek () (duża różnorodność gatunkowa, wykształcone wszystkie strefy roślinności). Na piętnastu stanowiskach (Jezioro Bobrowe, Piława 2, Jezioro Dudylany, Piława 5, Jezioro Budzyńskie, Krapkowice, Łowkowice, Bytom Żabie Doły 1, Bytom Żabie Doły 2, Bytom 1, Bytom 2, Bytom Miechowice, Jezioro Suszek, Jezioro Mały Suszek, Jezioro Suskie) roślinność była niewystarczająco zróżnicowana (ocena U1). Natomiast na jednym stanowisku (jezioro Mateczne) roślinność bardzo była zubożona, szuwar jednogatunkowy, brakowało elementów: nymfeidów lub elodeidów (ocena U2). Trzy ze stanowisk badanych ponownie w 2011 roku oceniono tak samo jak w 2011 roku (Szumleś zbiornik1, 2 i 3), zweryfikowano natomiast w roku 2011 ocenę dla Jeziora Grabówko z U1 (w 2010 roku) na (w 2011), było to spowodowane dokładniejszą ponowną oceną całości jeziora (dwa razy monitorowane w roku 2011). Podsumowanie ocen stanu ochrony gatunku na badanych stanowiskach Tab. 2. Podsumowanie ocen stanu ochrony gatunku na stanowiskach w regionie biogeograficznego kontynentalnym Oceny Lp. Stanowiska Stan Perspekty Ocena Stan siedliska populacji wy ogólna 1 Szumleś zbiornik1 U1 2 Szumleś zbiornik2 U1 3 Szumleś zbiornik3 U1 U1 U1 U1 4 Szumleś zbiornik5 U1 U1 5 Jezioro Grabówko U1 U1 U1 6 Jezioro Suszek U1 7 Jezioro Mały Suszek U2 U2 U2 U2 8 Jezioro Śpierewnik U1 9 Jezioro Łukie 10 Jezioro Moszne 11 Jezioro Długie 12 Bagno Bubnów 13 Jezioro Suskie U1 14 Jezioro Mateczne U2 U2 U2 U2 15 Jezioro Bobrowe U1 U1 16 Piława2 U1 U1 17 Jezioro Dudylany U1 U1 Strona 5 z 9

18 Jezioro Bagienne 19 Piława5 U1 U1 20 Jezioro Budzyńskie U1 U1 21 Krapkowice U1 U1 22 Łowkowice U2 U1 U2 U2 23 Bytom 1 U2 U1 U2 U2 24 Bytom 2 U2 U1 U2 U2 25 Bytom Żabie Doły 1 U2 U1 U2 U2 26 Bytom Żabie Doły 2 U1 U1 27 Bytom Miechowice U1 U1 Stan populacji: Gatunek został stwierdzony tylko na dwóch stanowiskach spośród wszystkich badanych (Jezioro Grabówko i Szumleś zbiornik 3). Zaobserwowano zaledwie jednego osobnika (samica) (U1) w jednym przypadku i łącznie dwa osobniki (w roku 2010 samiec, w roku 2011 samica) (U1) w drugim przypadku. Różnica w ocenie wskaźnika w latach 2010 i 2011 na stanowisku Jezioro Grabówko wynika z tego, że w 2010 roku pływaka nie zaobserwowano (U2), a w 2011 roku zaobserwowano (U1). Na pozostałych nie stwierdzono ani jednego osobnika. Nie jest jasne, czy wyniki monitoringu odzwierciedlają rzeczywiste występowanie gatunku. Ze wszystkich badanych obszarów gatunek był wcześniej wykazywany, a siedliska na większości z tych obszarów są odpowiednie lub bliskie odpowiednim dla tego chrząszcza, a więc ma on szanse nadal się tam utrzymać, stąd ocena stanu populacji nieznana (), na stanowiskach Szumleś zbiornik1 i 2 w 2010 roku oceniono ten wskaźnik na U2, w związku z powyższymi argumentami w 2011 roku zdecydowano zmienić wartość wskaźnika na. Na stanowiskach Łowkowice, Bytom 1, Bytom 2, Bytom Żabie Doły 1, Jezioro Mały Suszek i Jezioro Mateczne należy wykluczyć występowanie badanego gatunku oraz możliwość jego ewentualnego pojawienia się. Współcześnie gatunek spotykany jest niezmiernie rzadko; w okresie, który upłynął od wydania tomu Katalogu Fauny Polski poświęconemu rodzinie Dytiscidae (Burakowski i in. 1976. Katalog Fauny Polski, III, 4: 1-307 ss.) pojedyncze osobniki wykazano jedynie w latach 1997 (jezioro Budzyńskie), 2002 (Tucholski Park Krajobrazowy i jezioro Długie w Poleskim Parku Narodowym), 2004 (Bujnów), 2007 (Kozłowiecki Park Krajobrazowy) i 2009 (Szumleś Królewski), tylko z sześciu stanowisk, rozsianych w różnych częściach Polski. W roku 2011 spośród wymienionych skontrolowano stanowiska w Szumlesiu, Tucholskim Parku Krajobrazowym i Poleskim Parku Narodowym, stanowiska w Szumlesiu były również kontrolowane w 2010 roku, wtedy skontrolowano również jezioro Budzyńskie. Przed wojną gatunek występował na terenie Polski najprawdopodobniej znacznie szerzej i był dość liczny. Świadczą o tym liczne wykazania z prawie całej Polski (poza łukiem Karpat i ich pogórzem). Od tego czasu wyraźnie obserwowany jest silny trend spadkowy jego liczebności. Zanik stanowisk jest również obserwowany w całej zachodniej Europie. Jest to gatunek chłodnego klimatu umiarkowanego i wg najbardziej prawdopodobnej hipotezy wycofuje się on z naszego kraju na skutek postępujących zmian klimatycznych. Stan siedliska: Sześć badanych stanowisk oceniono jako odpowiednie dla tego gatunku (Jezioro Bagienne, Jezioro Grabówko, Jezioro Łukie, Jezioro Moszne, Jezioro Długie i Bagno Bubnów). Pozostałe przebadane pod kątem występowania pływaka szerokobrzeżka mają niezadowalające (U1) lub złe (U2) warunki siedliskowe. Dotyczy to wielkości zbiornika i morfologii zbiornika, czystości i trofii wody, czy też roślinności wodnej. Stan siedlisk na dziewiętnastu stanowiskach oceniono jako niezadowalający (U1). Należy jednak zaznaczyć, że żadne z nich nie było zupełnie nieodpowiednie dla tego gatunku. Natomiast jako zupełnie nie odpowiadające (U2) preferencjom Strona 6 z 9

pływaka szerokobrzeżka oceniono siedliska na dwóch stanowiskach: Jezioro Mały Suszek (zbiornik dystroficzny) i jezioro Mateczne (silnie przeżyźnione jezioro). Pływaka stwierdzono na jednym stanowisku, gdzie siedlisko oceniono jako właściwe () i na jednym ocenionym jako niezadowalające (U1), ze względu na niewielką powierzchnię zbiornika, zaledwie 0,1 ha, chemizm i trofię wody (torfowisko przejściowe). Trzy ze stanowisk badanych ponownie w 2011 roku oceniono tak samo jak w 2011 roku (Szumleś zbiornik1, 2 i 3), zweryfikowano natomiast w roku 2011 ocenę dla Jeziora Grabówko z U1 (w 2010 roku) na (w 2011), było to spowodowane dokładniejszą ponowną oceną całości jeziora (dwa razy monitorowane w roku 2011), a wszystkie wskaźniki cząstkowe zostały ocenione na. Perspektywy zachowania: Perspektywy zachowania gatunku na stanowiskach na obszarze Natura 2000 Szumleś i stanowiskach: Jezioro Bobrowe, Piława 2, Piława 5, Jezioro Dudylany, Jezioro Budzyńskie, Krapkowice, Bytom Żabie Doły 2, Bytom Miechowice oceniono jako niezadowalające (U1) w związku ze stwierdzonymi lub potencjalnymi zagrożeniami dla siedlisk. Na stanowiskach w Tucholskim Parku Krajobrazowym i Poleskim Parku Narodowym perspektywy oceniono jako nieznane () gdyż nie stwierdzono tam występowania gatunku. Po jednym sezonie badań monitoringowych trudno jednak uznać, że gatunek tam wyginął, a jeżeli nadal tam występuje, to ma na tych stanowiskach odpowiednie warunki siedliskowe i nie stwierdzono, ani nie przewiduje się wystąpienia zagrożeń dla tych siedlisk. Dla stanowiska jezioro Mateczne perspektywy ochrony gatunku oceniono jako złe (U2) ze względu na jego położenie w rejonie intensywnie użytkowanym rolniczo ze spływem nawozów i środków ochrony roślin ze zlewni jeziora. Dla stanowiska Jezioro Mały Suszek również oceniono jako złe (U2), gdyż warunki siedliskowe są nieodpowiednie dla tego gatunku. Dla części stanowisk w gminie Strzeleczki i gminie Bytom perspektywy zachowania gatunku również oceniono jako złe (U2) ze względu na położenie w rejonie wydobywczym kopalń lub ze względu na zbyt silne oddziaływanie antropogeniczne takie jak intensywne wędkarstwo amatorskie, zagospodarowywanie przyległy terenów, spływ zanieczyszczeń. Należy uznać, że na tych stanowiskach praktycznie nie ma szans stwierdzenia pływaka szerokobrzeżka. Dwa ze stanowisk badanych ponownie w 2011 roku oceniono tak samo jak w 2011 roku (Szumleś zbiornik3 i Jezioro Grabówko), zmieniono natomiast w roku 2011 ocenę dla Szumleś zbiornik1 i 2 z U1 (w 2010 roku) na (w 2011) ze względu na nie stwierdzenie pływaka na obu stanowiskach przez cały okres badań. Na stanowiskach na obszarze Szumleś stwierdzono zabudowę brzegów jeziora budownictwem rekreacyjnym i w związku z tym możliwość spływu do jeziora zanieczyszczeń z nielegalnych szamb (jezioro Grabówko) oraz użytkowanie wędkarskie i związane z tym czyszczenie i pogłębianie zbiornika (stanowiska Szumleś zbiornik 2-3). Na stanowiskach jezioro Suskie i jezioro Mateczne, występuję zagrożenie spływem nawozów sztucznych i środków ochrony roślin z okolicznych intensywnie użytkowanych, wielkoobszarowych pól uprawnych. Na stanowiskach na obszarze Dolina Piławy jako przewidywane zagrożenia stwierdzono ewentualne zimowe sypanie soli w celu utrzymania przejezdności drogi; droga znajduje się blisko wielu zbiorników i istnieje możliwość spływu soli i innych zanieczyszczeń z drogi. Na stanowisku jezioro Budzyńskie (Wielkopolski Park Narodowy) jako istniejące negatywne oddziaływanie stwierdzono zaśmiecanie terenu przez okolicznych mieszkańców oraz nielegalne wędkarstwo. Na pozostałych stanowiskach praktycznie brak informacji na temat istniejących negatywnych oddziaływań i przewidywanych zagrożeń. Strona 7 z 9

Gatunki obce. Na wszystkich stanowiskach nie stwierdzono obecności gatunków obcych i inwazyjnych. Ocena ogólna: Dwa stanowiska oceniono (jezioro Grabówko i Szumleś zbiornik3) jako niezadowalające (U1). Natomiast na pozostałych poza sześcioma oceniono stan gatunku jako nieznany (). Oceny takiej dokonano ze względu na dobry lub zadowalający stan siedliska oraz perspektyw zachowania, które nie wykluczają obecności tego gatunku na badanych stanowiskach. Stan gatunku na stanowiskach jezioro Mały Suszek i jezioro Mateczne oceniono jako zły (U2), na tych stanowiskach należy wykluczyć występowania badanego gatunku i możliwość jego ewentualnego pojawienia się, ze względu na przedstawione już wcześniej cechy tych zbiorników. Na stanowiskach Łowkowice, Bytom 1, Bytom 2 i Bytom Żabie Doły 1 zła ocena ogólna wynikała ze złych perspektyw zachowania. Na tych stanowiskach występowanie gatunku jest praktycznie niemożliwe. Dwa ze stanowisk badanych ponownie w 2011 roku oceniono tak samo jak w 2011 roku (Szumleś zbiornik3 i Jezioro Grabówko), zmieniono natomiast w roku 2011 ocenę dla Szumleś zbiornik1 i 2 z U1 (w 2010 roku) na (w 2011) ze względu na nie stwierdzenie pływaka na obu stanowiskach przez cały okres badań. Stan ochrony gatunku w obszarach Natura 2000 Tab. 3. Podsumowanie ocen stanu zachowania gatunku w obszarach Natura 2000 w regionie biogeograficznym kontynentalnym Lp. 1 2 3 4 Obszar Obszar Natura 2000: PLH 220086 Szumleś (5 stanowisk) Obszar Natura 2000: PLH 060013 Ostoja Poleska (4 stanowiska) Obszar Natura 2000: PLH 320025 Dolina Piławy (5 stanowisk) Obszar Natura 2000: PLH 300010 Ostoja Wielkopolska (1 stanowisko) Stan populacji (2 U1, 3 ) (4 ) (5 ) Oceny Perspekty Stan siedliska wy (3 U1, 2 (1, 4 U1) ) (4 ) U1 (1 4 U1) (4 ) U1 (1, 4 U1) Ocena ogólna (2 U1, 3 ) (4 ) (5 ) U1 U1 Pływaka szerokobrzeżka stwierdzono tylko na stanowisku na obszarze Natura 2000 Szumleś oraz w zbiorniku na granicy tego obszaru, współczesne ten gatunek jest również z niego wykazywany. W związku z zaobserwowaniem aż trzech osobników tego gatunku (najwięcej w monitoringu i współcześnie w Polsce), stan populacji oceniono jako właściwy (). Chrząszcz ten był wykazywany z Poleskiego Parku Narodowego (Ostoja Poleska), jednak podczas badań nie udało się stwierdzić gatunku stąd ocena stanu populacji nieznana (). Nie można jednak całkowicie wykluczyć występowania gatunku w na tych terenach, gdyż warunki siedliskowe w Strona 8 z 9

Poleskim Parku Narodowym odpowiadają preferencjom pływaka szerokobrzeżka. Stan siedliska gatunku dla dwóch obszarów został oceniony jako właściwy, Perspektywy zachowania dla obszaru Szumleś zostały określone jako właściwe (). Na obszarze Szumleś pomimo stwierdzenia możliwych zagrożeń, populacja tego gatunku wydaje się jednak bardzo silna i stabilna (3 osobniki w roku 2011, 1 osobnik w 2010, podawany współcześnie w literaturze), dodatkowo gatunek ten występuje w różnych zbiornikach na tym obszarze i był wcześniej regularnie notowany, co potwierdza publikacja. Perspektywy zachowania natomiast w Ostoi Poleskiej, ze względu na nie stwierdzenie gatunku, ocenione zostały jako nieznane (). Ocenę ogólną stanu gatunku na obszarze Natura 2000 Szumleś określono jako właściwą (), na bazie również przedstawionych powyżej argumentów). W Ostoi Poleskiej natomiast określono jako nieznaną (U1), ze względu na stan siedliska, który odpowiada wymaganiom gatunku, ale nie został on stwierdzony. Nie można wykluczyć, że dalsze badania doprowadzą do pozytywnego zweryfikowania tej oceny. Występowanie chrząszcza na terenie ostoi Dolina Piławy jest dość wątpliwe. Gatunek został wymieniony w operacie ochronnym gminy i nie można zweryfikować oznaczeń materiału dowodowego, gdyż nie wiadomo gdzie się on znajduje. Wątpliwości są spowodowane faktem, że był to jedyny wykazany z tego terenu gatunek dużego pływaka, a nie było stwierdzeń bardzo pospolitych pozostałych gatunków z tego rodzaju oraz z pokrewnego rodzaju topień. Zachodzi więc podejrzenie błędnego oznaczenia materiału. Nie można jednak całkowicie wykluczyć występowania gatunku w na tym terenie, gdyż warunki siedliskowe na przynajmniej jednym stanowisku odpowiadają preferencjom pływaka szerokobrzeżka. Na terenie obszaru Ostoja Wielkopolska gatunek ten wykazany został w 1997 roku. Podczas badań monitoringowych 2010 nie potwierdzono jego występowania na stanowisku, z którego został wykazany. Stan populacji dla tego obszaru określono więc jako nieznany (). Nie można jednak wykluczyć występowania tego gatunku w innych jeziorach Wielkopolskiego Parku Narodowego. Stan siedliska gatunku dla wszystkich obszarów został oceniony jako niezadowalający (U1) (tylko na jednym stanowisku na obszarze Dolina Piławy, stan siedliska został oceniony jako bardzo dobry ). Perspektywy zachowania dla wszystkich obszarów zostały określone jako niezadowalające (U1), ze względu na nieznany stan populacji i niezadowalający stan siedlisk tego gatunku. Ocenę ogólną stanu gatunku na obszarach Natura 2000 w Dolinie Piławy i w Ostoi Wielkopolskiej określono jako nieznaną (). Za największe zagrożenia dla pływaka szerokobrzeżka na wszystkich obszarach uznano wpływ człowieka na zanieczyszczenie zbiorników wodnych, głównie przez wędkarzy (stosowanie zanęt), a także przeżyźnianie wody poprzez dopływ substancji organicznych i zanieczyszczeń z innych źródeł i ewentualne zmiany stosunków wodnych. Stan ochrony gatunku na poziomie regionu biogeograficznego kontynentalnego Monitorowane w 2010 i 2011 roku stanowiska nie reprezentują jeszcze wszystkich rejonów znanych obserwacji gatunku w regionie kontynentalnym. Ponadto, ze względu na zbyt małą liczbę stwierdzeń gatunku w ramach prac monitoringowych należy stan ochrony dla całego regionu biogeograficznego kontynentalnego określić jako nieznany (). Strona 9 z 9