PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W ŁOMŻY INSTYTUT INFORMATYKI

Podobne dokumenty
ELEMENTY ELEKTRONICZNE. Układy polaryzacji i stabilizacji punktu pracy tranzystora

WZMACNIACZ NAPIĘCIOWY RC

Politechnika Białostocka

PRACOWNIA ELEKTRONIKI

Politechnika Białostocka

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W ŁOMŻY INSTYTUT INFORMATYKI PODSTAWY ELEKTRONIKI

TRANZYSTOROWY UKŁAD RÓŻNICOWY (DN 031A)

STABILIZATORY NAPIĘCIA I PRĄDU STAŁEGO O DZIAŁANIU CIĄGŁYM Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych

Laboratorium Przyrządów Półprzewodnikowych test kompetencji zagadnienia

Politechnika Białostocka

Ćwiczenie 21 Temat: Komparatory ze wzmacniaczem operacyjnym. Przerzutnik Schmitta i komparator okienkowy Cel ćwiczenia

WZMACNIACZ OPERACYJNY

Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Katedra Elektroniki

Tranzystory bipolarne. Właściwości wzmacniaczy w układzie wspólnego kolektora.

Przykładowe zadanie egzaminacyjne dla kwalifikacji E.20 w zawodzie technik elektronik

ELEMENTY ELEKTRONICZNE TS1C

Rys.1. Układy przełączników tranzystorowych

PL B1. INSTYTUT MECHANIKI GÓROTWORU POLSKIEJ AKADEMII NAUK, Kraków, PL BUP 21/08. PAWEŁ LIGĘZA, Kraków, PL

Ćwiczenie 7 PARAMETRY MAŁOSYGNAŁOWE TRANZYSTORÓW BIPOLARNYCH

Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 9

LABORATORIUM ELEKTRONIKA I ENERGOELEKTRONIKA BADANIE GENERATORÓW PRZEBIEGÓW PROSTOKĄTNYCH I GENERATORÓW VCO

Wzmacniacz tranzystorowy

Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 10

Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7

Tranzystory bipolarne. Właściwości dynamiczne wzmacniaczy w układzie wspólnego emitera.

Ćwiczenie 2: pomiar charakterystyk i częstotliwości granicznych wzmacniacza napięcia REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU

Elektronika. Wzmacniacz tranzystorowy

Politechnika Białostocka

płytka montażowa z tranzystorami i rezystorami, pokazana na rysunku 1. płytka montażowa do badania przerzutnika astabilnego U CC T 2 masa

Ćw. 7 Wyznaczanie parametrów rzeczywistych wzmacniaczy operacyjnych (płytka wzm. I)

Skrócony opis dostępnych na stanowiskach studenckich makiet laboratoryjnych oraz zestawu elementów do budowy i badań układów elektronicznych

Opracowane przez D. Kasprzaka aka 'master' i D. K. aka 'pastakiller' z Technikum Elektronicznego w ZSP nr 1 w Inowrocławiu.

LABORATORIUM ELEKTRONIKI WZMACNIACZ MOCY

Ćwiczenie 3 LABORATORIUM ELEKTRONIKI POLITECHNIKA ŁÓDZKA KATEDRA PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNIKOWYCH I OPTOELEKTRONICZNYCH

Tranzystory bipolarne elementarne układy pracy i polaryzacji

Zespół Szkół Łączności w Krakowie. Badanie parametrów wzmacniacza mocy. Nr w dzienniku. Imię i nazwisko

Ćwiczenie 14. Temat: Wzmacniacz w układzie wspólnego kolektora. Cel ćwiczenia

TRANZYSTORY BIPOLARNE

Wzmacniacze operacyjne

Ćwiczenie 1: Pomiar parametrów tranzystorowego wzmacniacza napięcia w układzie wspólnego emitera REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU

Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 5

STABILIZATORY NAPIĘCIA STAŁEGO O DZIAŁANIU CIĄGŁYM

LABORATORIUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNIKOWYCH

UKŁADY POLARYZACJI I STABILIZACJI PUNKTU PRACY

Tranzystory bipolarne elementarne układy pracy i polaryzacji

Systemy i architektura komputerów

TRANZYSTOROWY UKŁAD RÓŻNICOWY

BADANIE UKŁADÓW CYFROWYCH. CEL: Celem ćwiczenia jest poznanie właściwości statycznych układów cyfrowych serii TTL. PRZEBIEG ĆWICZENIA

Podstawy Elektroniki dla Teleinformatyki. Tranzystory bipolarne

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 14/12

Pomiar podstawowych parametrów liniowych układów scalonych

Politechnika Białostocka

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa

Wzmacniacze napięciowe z tranzystorami komplementarnymi CMOS

Laboratorium Analogowych Układów Elektronicznych Laboratorium 6

Zbiór zadań z elektroniki - obwody prądu stałego.

Liniowe układy scalone w technice cyfrowej

WZMACNIACZE RÓŻNICOWE

Synteza częstotliwości z pętlą PLL

Tranzystory bipolarne. Podstawowe układy pracy tranzystorów.

Tranzystor bipolarny

WZMACNIACZ ODWRACAJĄCY.

Wzmacniacze napięciowe z tranzystorami komplementarnymi CMOS

Ćwiczenie 12 Temat: Wzmacniacz w układzie wspólnego emitera. Cel ćwiczenia

Politechnika Białostocka

1. Zarys właściwości półprzewodników 2. Zjawiska kontaktowe 3. Diody 4. Tranzystory bipolarne

CHARAKTERYSTYKI BRAMEK CYFROWYCH TTL

Wzmacniacz tranzystorowy

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa

Zapoznanie z przyrządami stanowiska laboratoryjnego. 1. Zapoznanie się z oscyloskopem HAMEG-303.

Dioda półprzewodnikowa

Politechnika Białostocka

Scalony stabilizator napięcia typu 723

LABORATORIUM PODSTAW ELEKTRONIKI MATERIAŁY POMOCNICZE SERIA PIERWSZA

PRZEŁĄCZANIE DIOD I TRANZYSTORÓW

Tranzystorowe wzmacniacze OE OB OC. na tranzystorach bipolarnych

Ćwiczenie 24 Temat: Układy bramek logicznych pomiar napięcia i prądu. Cel ćwiczenia

BADANIE PRZERZUTNIKÓW ASTABILNEGO, MONOSTABILNEGO I BISTABILNEGO

Instrukcja UKŁADY ELEKTRONICZNE 2 (TZ1A )

Tranzystory. 1. Tranzystory bipolarne 2. Tranzystory unipolarne. unipolarne. bipolarny

LABORATORIUM ELEKTRONIKI WZMACNIACZ MOCY

Pomiary napięć i prądów zmiennych

Podstawy Elektroniki dla Informatyki. Tranzystory unipolarne MOS

Badanie charakterystyk elementów półprzewodnikowych

Ćwiczenie nr 65. Badanie wzmacniacza mocy

Stabilizacja napięcia. Prostowanie i Filtracja Zasilania. Stabilizator scalony µa723

ELEKTRONIKA WYPOSAŻENIE LABORATORIUM DYDAKTYCZNEGO

WIECZOROWE STUDIA NIESTACJONARNE LABORATORIUM UKŁADÓW ELEKTRONICZNYCH

LABORATORIUM. Technika Cyfrowa. Badanie Bramek Logicznych

Wykład VIII TRANZYSTOR BIPOLARNY

Ćwiczenie - 4. Podstawowe układy pracy tranzystorów

GENERATORY SINUSOIDALNE RC, LC i KWARCOWE

ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Nazwa kwalifikacji: Eksploatacja urządzeń elektronicznych Oznaczenie kwalifikacji: E.20 Numer zadania: 01

Ćwiczenie 13. Temat: Wzmacniacz w układzie wspólnej bazy. Cel ćwiczenia

PRACOWNIA ELEKTRONIKI

P-1a. Dyskryminator progowy z histerezą

Liniowe stabilizatory napięcia

Badanie wzmacniacza operacyjnego

Transkrypt:

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W ŁOMŻY INSTYTUT INFORMATYKI Do użytku wewnętrznego DOKUMENTACJA TECHNICZNA ZESTAWU LABORATORYJNEGO ELEKTRONIKI

Moduł laboratoryjny EL-1 Funkcja modułu Moduł EL-1 zawiera dwa układy pomiarowe. Pierwszy służy do pomiaru napięcia baza-emiter U BE tranzystora bipolarnego oraz do pośredniego pomiaru współczynnika 0 tego tranzystora. Drugi układ pomiarowy pozwala zrealizować trzy następujące układy polaryzacji tranzystora: z zasilaniem stałym prądem bazy; z ujemnym sprzężeniem zwrotnym (z opornikiem w emiterze); z zasilaniem stałym prądem emitera przy wykorzystaniu źródła prądowego w emiterze. Struktura modułu Układ do pomiaru parametrów tranzystora (U BE, 0 ) znajduje się w górnej części modułu, a układ realizujący polaryzację tranzystora w jego dolnej części. Tranzystor badany może być jednym z zamontowanych na module (T1, T2 wchodzą w skład układu scalonego UL1111) lub wziętym z zewnątrz (dowolny tranzystor małej mocy typu npn). W obu przypadkach badany traanzystor należy przyłączyć do gniazd (pinów) oznaczonych na module symbolem T. Dotyczy to obu układów pomiarowych. Układ do pomiaru parametrów badanego tranzystora T umożliwia: wymuszenie na kolektorze tranzystora jednego z trzech napięć (2,5V, 5V, 7,5V) zwierając odpowiednie piny. Napięcie U C = U CC = U CE (ponieważ potencjał emitera badanego tranzystora jest prawie równy zeru. Wymuszenie potencjału zerowego emitera jest cechą charakterystyczną tego układu i wynika z jego konstrukcji. Pozwala to ułatwić i skrócić potrzebne pomiary); wymuszenie jednej z trzech wartości prądu emitera (0,3 ma, 1 ma, 3 ma) za pomocą źródła prądowego zwierając odpowiednie piny; bezpośredni pomiar napięcia U BE w punkcie B (U BE = U B ); pośrednie określenie prądu bazy I B na podstawie pomiaru napięcia U R na precyzyjnym oporniku R = ; określenie współczynnika 0 na podstawie znajomości prądu bazy oraz prądu kolektora. 2

Drugi układ pomiarowy umożliwia zrealizowanie różnych układów polaryzacji tranzystora T oraz zbadanie ich wpływu na stabilność punktu pracy badanego tranzystora. Do pinów na module wstawia się obliczone wcześniej wartości rezystorów tak, aby otrzymać wymagany punkt pracy. Po zmontowaniu układu polaryzacji należy zmierzyć prąd kolektora oraz napięcie kolektor-emiter. Po zmianie tranzystora i ponownych pomiarach można określić stabilizację punktu pracy. Zasilanie modułu Moduł wymaga zasilania 5V (z ramy systemowej), 15V, -15V (z zewnętrznego zasilacza). Masy ramy i zasilacza połączone ze sobą. Schemat ideowy 3

Schemat montażowy EL-1 Ucc = 7.5V Ucc = 5.0V Ucc = 2.5V BC547 T1 6k8 2k4 2k4 2k7 UR R= UR IB = R UBE B T C E U E = 0 20k 82k BC547 T2 ua741 UBB 3k 5k1 IE = 0.3mA 1k IE = 1.0mA IE = 3.0mA UCC 750 2k4 RB RC 1k 7k5 B T C E 5k1 15V 13k R RE -15V 3k UL1111 13k T1 T2 10uF 10uF 4

Moduł laboratoryjny EL-2 Funkcja modułu Moduł EL-2 zawiera dwa badane układy: Elementarny układ wzmacniający z tranzystorem bipolarnym w układzie wspólnego emitera WE (klucz tranzystorowy); Jednostopniowy wzmacniacz pasmowy. Pierwszy układ służy do obserwacji charakterystyki przejściowej. Drugi do syntezy układu o określonym wzmocnieniu i dolnej częstotliwości granicznej oraz do pomiaru pasma przenoszenia wzmacniacza. Struktura modułu Elementarny układ wzmacniający składa się z tranzystora T, opornika kolektorowego R C (opornik R C nie jest zamontowany na stałe w module odpowiednią wartość trzeba wstawić między wolne piny) oraz opornika R B w bazie. Układ wzmacniacza pasmowego jest klasycznym układem WE z opornikiem w emiterze (zablokowanym kondensatorem C E ) i potencjometrycznym zasilaniem bazy. Opornik R C i kondensator wyjściowy należy wstawić do modułu po obliczeniu ich wartości zgodnie z wytycznymi zawartymi w instrukcji ćwiczenia (informator laboratoryjny). Moduł EL-2 zawiera ponadto zespół odpowiednio połączonych pinów, co stanowi uniwersalne podłoże do budowy innych niż zadane w ćwiczeniu połączeń tranzystora (np. do indywidualnych prób, dalszej rozbudowy ćwiczeń laboratoryjnych itp.). Zasilanie modułu Moduł wymaga zasilania 5V (z ramy systemowej), 15V(z zewnętrznego zasilacza). Masy ramy i zasilacza połączone ze sobą. 5

Schemat ideowy 6

Schemat montażowy EL-2 5V WE1 Rc 1k WY BC547 WE2 WE1 15V WY Rc 300k 300k WE2 2,2uF 3k3 220uF 3k3 BC547 220uF 2,2uF B T C E 10uF 10uF GND 7

Moduł laboratoryjny EL-3 Funkcja modułu Moduł EL-3 zawiera układ pomiarowy umożliwiający obserwację charakterystyki przejściowej tranzystorowej pary różnicowej z obciążeniem liniowym, pomiar wzmocnienia różnicowego i sumacyjnego w różnych warunkach obciążenia i zasilania. Dodatkowym przeznaczeniem modułu jest możliwość praktycznego zastosowania układu różnicowego, np. jako układ do analogowego mnożenia sygnałów. Struktura modułu Układ różnicowy składa się z dwóch tranzystorów T1 i T2. Od strony emitera para różnicowa zasilana jest przez źródło prądowe o zmiennej wydajności (0,5mA lub 1,5mA). Wydajność źródła można zmienić zwierając odpowiednie pary pinów. Badany układ może pracować z obciążeniem: liniowym (rezystory R C dołączone do kolektorów tranzystorów T1 i T2); dynamicznym (lustro prądowe dołączone do kolektorów T1 i T2). Opornik R C należy dołączyć do kolektora tranzystora T2 z powodu poprawy stabilności układu. Do bazy tranzystorów T1 i T2 można dołączyć następujące sygnały, wykorzystując dodatkowe elementy modułu: przyrost napięcia stałego wynoszący 5mV (stosowany przy pomiarach wzmocnienia różnicowego metodą statyczną); napięcie stałe regulowane w granicach 2V - 2V, pochodzące z pomocniczego źródła (wyjście V) stosowane przy pomiarze wzmocnienia sumacyjnego). Uwaga! Do regulacji napięcia V należy wykorzystać potencjometr ( lub ), pochodzący z modułu PRC, który trzeba dołączyć do pinów oznaczonych REG. V; sygnał pochodzący z wkładki charakterograficznej (moduł EL-6) do obserwacji charakterystyk przejściowych; sygnał modulowany (sinusoidalny) z generatora funkcyjnego; masy. 8

Ponadto na bazę tranzystora w źródle prądowym zasilającym emitery pary różnicowej można podać sygnał modulujący (MOD2). Zasilanie modułu Moduł wymaga zasilania 5V (z ramy systemowej), 15V i 15V (z zewnętrznego zasilacza). Masy ramy i zasilacza połączone ze sobą. Schemat ideowy 9

10 Schemat montażowy -15V -15V 15V 5V 5V 15V 2k 910 20k WY1 WY2 B1 B2 0,5mA 1,5mA V MOD2 MOD1 1k 10 5V V 10 47 2k4 XY x1 x50 GND EL-3 5V 3k 82k 62k 910 20k 10uF 10uF 3k 6k8 6k8 47k BC557 BC557 2k 2k 910 11k 3k6 UL1111 1nF 2,2uF 6,2nF 18k 180k 150k 150k 1k 10 2k4 47 10

Moduł laboratoryjny EL-4 Funkcja modułu Na module EL-4 znajdują się cztery niezależne układy stabilizatorów napięcia. Wszystkie służą do badania podstawowych własności i parametrów (napięcie stabilizacji, rezystancja wyjściowa, współczynnik stabilizacji, sprawność energetyczna). Moduł pozwala również na realizację zaprojektowanego wcześniej stabilizatora scalonego (na przykładzie układu A 723). Struktura modułu Moduł zawiera następujące układy stabilizatorów: Stabilizator z diodą Zenera; Stabilizator z wtórnikiem emiterowym; Stabilizator z pętlą sprzężenia zwrotnego; Stabilizator z układem scalonym A 723. Pierwsze trzy układy wymagają wstawienia brakujących oporników, które muszą być wstępnie obliczone zgodnie z wymaganiami projektowymi podanymi w konspekcie ćwiczenia. Rezystory o wartościach 110 i 220 zabezpieczają badane układy przed ewentualnym zniszczeniem w przypadku wstawienia do modułu niewłaściwie obliczonych rezystorów. W przypadku stabilizatora scalonego należy policzyć i wstawić do modułu wszystkie potrzebne elementy aplikacji, aby uzyskać zadaną wartość napięcia wyjściowego. Zasilanie modułu Moduł wymaga zasilania 15V z zewnętrznego zasilacza. 11

Schemat ideowy 12

13 Schemat montażowy ua723 COMP V- Vref Vz V Vc Vout CL CS INV NI 15V 5V1 OSC V WY WE WE WE 200 6V2 WY V OSC OSC V WY 110 5V6 200 GND EL-4 5V 10uF 10uF 5V1 1k3 ua723 6k8 200 BD139 BD139 BC547 6V2 1k2 6k8 200 6k8 1k3 5V6 110

Moduł laboratoryjny EL-5 Funkcja modułu Moduł EL-5 jest prostym i jednocześnie uniwersalnym modułem, który umożliwia badanie podstawowych elementów elektronicznych, takich jak: diody (prostownicza, Zenera, LED), tranzystory bipolarne i unipolarne. Przy pomocy modułu można mierzyć charakterystyki prądowo-napięciowe (dla diod), przejściowe i wyjściowe (dla tranzystorów). Struktura modułu Na module znajdują się następujące elementy elektroniczne: prostownicza dioda krzemowa; prostownicza dioda germanowa; dwie diody Zenera (4V3 i 6V8); tranzystor polowy PNFET (BF 245); tranzystor bipolarny npn (BC 457). Moduł służy do badania wyżej wymienionych elementów. Każdy element obudowany jest zestawem pinów, co umożliwia łatwe budowanie układów pomiarowych stosowanie do mierzonych parametrów. Zasilanie modułu Moduł wymaga zasilania stosownie do realizowanych układów pomiarowych. 14

Schemat ideowy 15

Si Si Ge 4V3 6V8 Schemat montażowy EL-5 5V Si Si Ge 4V3 6V8 LED zielona LED czerwona LED czerwona LED zielona BF245 BC547 10uF 10uF GND 16

Moduł laboratoryjny EL-6 Funkcja modułu Moduł EL-6 jest pomocniczym modułem (przyrządem) przeznaczonym do obserwacji statycznych charakterystyk przejściowych różnych układów elektronicznych. Moduł zawiera dwukanałowy układ charakterograficzny XY. Układ taki umożliwia jednoczesną obserwację na ekranie oscyloskopu dwóch (jednej) napięciowych charakterystyk przejściowych badanego układu elektronicznego. Struktura modułu Napięcie wyjściowe (WY X) układu ma kształt trapezowy z dodatkowym płaskim odcinkiem na poziomie zera (powoduje to powstanie na obserwowanej charakterystyce widocznych trzech rozjaśnionych punktów odpowiadających minimalnemu, zerowemu i maksymalnemu poziomowi napięcia). Na module znajdują się dwa potencjometry do regulacji poziomów napięcia na WY X (POZIOM MAKSYMALNY, POZIOM MINIMALNY). Pozostałe piny to: wejście sygnału pochodzącego od układów badanych (WE A, WE B), do których dołącza się wyjścia układu badanego; wyjście WY Y do sterowania kanałem Y oscyloskopu w trybie pracy X-Y. Zasilanie modułu Moduł wymaga zasilania 5V (z ramy systemowej), 15V i 15V (z zewnętrznego zasilacza). Masy ramy i zasilacza połączone ze sobą. 17

Schemat ideowy 18

19 Schemat montażowy WE B WE A WY Y WY X POZIOM MAKSYMALNY POZIOM MINIMALNY GND EL-6 5V 10uF 10uF 4k7 4k7 BC547 BC557 BC547 BC557 22k 20k 3k3 3k3 2k 10V 68nF LM741 UL1111 62k 18k 68k BC557 33nF BC557 39k 5k6 5V1 BAVP17 BAVP17 2k7 2k 2k 1M 1M UL1101 UL1111 6k8 6k8 7V5 22k 62k

Moduł laboratoryjny OA-1 Funkcja modułu Moduł udostępnia dwa rodzaje bipolarnych wzmacniaczy operacyjnych. Został zaprojektowany tak, że dostępne są wszystkie własności funkcjonalne obu układów scalonych. Pozwala to na zastosowanie dowolnych układów aplikacyjnych. Struktura modułu Moduł zawiera dwa wzmacniacze operacyjne. Wzmacniacz operacyjny LM301A jest bipolarnym, szerokopasmowym wzmacniaczem z zewnętrzną kompensacją częstotliwościową. Zaletą tego układu jest możliwość zastosowania zarówno bardzo prostej kompensacji (pojedynczy kondensator) jak i kompensacji rozbudowanej (co obejmuje wszystkie ważniejsze metody). Wzmacniacz operacyjny ua741 posiada wewnętrzną kompensację częstotliwości oraz wyprowadzenia do zewnętrznej kompensacji napięcia niezrównoważenia. Układy są zasilane bipolarnym napięciem ±15 V poprzez diody zabezpieczające przed odwrotną polaryzacją tego napięcia. Do każdego układu dołączone są kondensatory ceramiczne, zapewniające skuteczne zabezpieczenie przed zakłóceniami indukowanymi w przewodach zasilania. Dodatkowo wyjście każdego układu jest zabezpieczone szeregowym rezystorem 51ohm. Zasilanie układów (oznaczane jako 15 V oraz -15 V) może się zmieniać w dosyć szerokich granicach, od ok. ±4.5 V do ±18 V, lecz podana wartość jest typowa i jako taka zalecana. Pozwala to na łatwe i bezpośrednie wykorzystanie danych katalogowych układów. W module znajdują się także: a) kondensatory : 3, 30, 50, 150, 300pF, b) rezystory : lkohm-2x, ohm-2x, ohm, c) potencjometr :ohm, d) diody Zenera : 5.6V-2x, e) diody przełączające : ln4148-3x. 20

Zasilanie modułu Moduł wymaga zasilania 15V i 15V (z zewnętrznego zasilacza). Masy ramy i zasilacza połączone ze sobą. Schemat ideowy 21

22 Schemat montażowy 15V -15V GND GND GND GND OA-1 IN- IN OUT OUT IN- IN 1k 1k 3pF 30pF 30pF 150pF 300pF COMP BAL BAL ON ON 2 x C5V6 3 x 1N4148 4,7 k 741 301 C11 C12 C13 R12 R17 D4 D5 D6 D7 D8 C1 C9 R9 R2 D3 C10 R3 R5 R6 US1 R4 R1 R10 C2 P1 R13 R8 R7 R16 R14 R15 C3 C4 US2 D2 D1 C8 C7 C6 C5 10uF 10uF 5V6 5V6 1N4148 1N4148 1N4148 100 100 10 10 LM741 51 1k 1k 100 100 10 10 51 LM301 3,3pF 33pF 33pF 150pF 330pF 10 k

Moduł laboratoryjny OA-2 Funkcja modułu Moduł udostępnia trzy rodzaje wzmacniaczy operacyjnych: typu BIFET, typu CMOS, oraz bipolarny z zasilaniem unipolarnym. Dodatkowo udostępnia podstawkę typu DIL-8. Moduł OA-2 został zaprojektowany tak, że dostępne są wszystkie własności funkcjonalne układów scalonych. Pozwala to na zastosowanie dowolnych układów aplikacyjnych. Dla układu TLC271 jest możliwość skokowej regulacji wartości prądu polaryzacji. Wykonywane jest to poprzez łączenie wyprowadzenia BIAS SELECT (nr 8) z potencjałami 5V, 2.5V lub 0V. Połączenie zgodne ze zworą L1 (0V) wymusza duży prąd polaryzacji układu. Jest to wartość zalecana do typowych zastosowań. Struktura modułu Moduł zawiera trzy wzmacniacze operacyjne. Układy są zasilane bipolarnym napięciem ±15 V poprzez diody zabezpieczające przed odwrotną polaryzacją tego napięcia. Do każdego układu dołączone są kondensatory ceramiczne zapewniające skuteczne zabezpieczenie przed zakłóceniami indukowanymi w przewodach zasilania. Zasilanie układów (oznaczane jako 15 V oraz -15 V) może się zmieniać w dosyć szerokich granicach, od ok. ±4.5 V do ±18 V, lecz podana wartość jest typowa i jako taka zalecana. Pozwala to na łatwe i bezpośrednie wykorzystanie danych katalogowych układów. Zasilanie unipolarne 5V jest pobierane z ramy systemu. Zastosowano zabezpieczenie przed odwrotną polaryzacją tego napięcia (dioda 1N4002). Odfiltrowanie zakłóceń zapewnia dławik L1 (100uH) wraz z kondensatorami 10pF i 0.luF Wzmacniacz operacyjny LF356 typu BIFET jest szerokopasmowym wzmacniaczem z wewnętrzną kompensacją częstotliwościową. Zaletą tego układu jest mały prąd polaryzacji wejścia oraz stabilna praca przy dużych obciążeniach pojemnościowych. Wzmacniacz operacyjny TLC271 typu CMOS jest szerokopasmowym wzmacniaczem z wewnętrzną kompensacją częstotliwościową. Układ pozwala na wybór wartości prądu polaryzacji, czyli jest wzmacniaczem typu "programowanego". Układ jest zasilany napięciem unipolarnym Vcc=5V, pobieranym z ramy systemu. 23

Wzmacniacz operacyjny LM324 jest bipolarnym układem o zasilaniu unipolarnym. W jednej obudowie znajdują się cztery identyczne struktury. Układ jest zasilany napięciem unipolarnym Vcc=5V, pobieranym z ramy systemu. W module dodatkowo znajduje się podstawka typu DIL-8, która pozwala na wykorzystanie innych układów scalonych. Zasilanie modułu Moduł wymaga zasilania 5V (z ramy systemowej), 15V i 15V (z zewnętrznego zasilacza). Masy ramy i zasilacza połączone ze sobą. Schemat ideowy 24

25 Schemat montażowy L1 C5 C6 R19 R18 D1 C1 R6 R2 R5 R3 US1 R4 R1 R10 C2 US2 R9 R8 R7 R13 R12 R11 R16 R14 R15 C3 C4 US3 US4 D3 D2 C10 C8 C9 C7 15V -15V GND GND OA-2 GND GND GND OUT IN- IN BAL BAL LF356 OUT IN- IN LM324 OUT IN- IN ON ON TLC271 GND BIAS LM331 1 2 3 4 5 6 7 8 2,5V 5V 10uF 10uF LM331 LF356 100 100 10 10 LM324 10 100 100 100 51 TLC271 100 100 10 51 2k4 2k4 100uH 10uF R17 51

Moduł laboratoryjny OA-3 Funkcja modułu Moduł udostępnia trzy rodzaje komparatorów napięcia: precyzyjny, szybki oraz jednonapięciowy. Moduł OA-3 został zaprojektowany tak, że dostępne są wszystkie własności funkcjonalne układów scalonych. Pozwala to na zastosowanie dowolnych układów aplikacyjnych. Po połączeniu zwor Z1, Z2, Z3 komparator LM311 pracuje z wyjściem w standardzie TTL. Po połączeniu zwor Z4, Z5 komparator LM339 pracuje z wyjściem w standardzie TTL. Wyjście układu LT1016 oraz jego wejście cyfrowe pracuje w standardzie TTL. Struktura modułu Moduł zawiera trzy układy komparatorów napięcia. Układ LM311 jest zasilany bipolarnym napięciem ±15 V poprzez diody zabezpieczające przed odwrotną polaryzacją tego napięcia. Zasilanie doprowadzone jest poprzez szeregowe rezystory 10ohm zabezpieczające układ w przypadku zwarć wyjścia. Połączenie z kondensatorami ceramicznymi zapewnia skuteczne zabezpieczenie przed zakłóceniami indukowanymi w przewodach zasilania. Zasilanie układu (oznaczane jako 15 V oraz -15 V) może się zmieniać w dosyć szerokich granicach, od ok. ±4.5 V do ±18 V, lecz podana wartość jest typowa i jako taka zalecana. Pozwala to na łatwe i bezpośrednie wykorzystanie danych katalogowych układu. Zasilanie unipolarne 5V jest pobierane z ramy systemu. Zastosowano zabezpieczenie przed odwrotną polaryzacją napięcia (dioda 1N4002). Odfiltrowanie zakłóceń zapewnia dławik L1 (100uH) wraz z kondensatorami 10uF i 0.1 uf. Zasilanie bipolarne ±5V zostało zrealizowane przy wykorzystaniu napięcia 5V oraz scalonego układu przetwornika ICL7660. Układ ten dostarcza ujemnego napięcia -5V o wydajności prądowej kilka ma. Komparator LM311 zalicza się do układów precyzyjnych. Zaletą tego układu jest możliwość pracy w różnych konfiguracjach. Szeroki zakres napięcia wejściowego (±15V) w pełni zabezpiecza układ przed uszkodzeniami. Układ posiada bardzo rozbudowany stopień 26

wyjściowy typu otwarty kolektor, z możliwością niezależnego doboru potencjału ujemnego i dodatniego obciążenia. Komparator napięciowy LM339 jest układem o zasilaniu bipolarnym. W jednej obudowie znajdują się cztery identyczne struktury. Układ jest zasilany napięciem unipolarnym (5V) pobieranym z ramy systemu. Zasilanie modułu Moduł wymaga zasilania 5V (z ramy systemowej), 15V i 15V (z zewnętrznego zasilacza). Masy ramy i zasilacza połączone ze sobą. Schemat ideowy 27

28 Schemat montażowy L1 C4 C3 R6 R11 D1 C1 R2 R5 R3 US4 R4 R1 R10 C9 US2 R9 R8 R7 US3 D2 D3 C17 C19 C18 C20 C5 C10 US1 C8 C7 C6 C2 C12 C11 R12 R13 C13 C14 C15 C16 1M 3k 2k 1k IN- IN OUT LM339 IN- IN OUT GND BAL STROBE LM311 15V -15V GND GND GND GND OA-3 IN- IN Q Q LATCH 3k 5V LT1016 10uF 10uF LM311 10uF 10uF 10 10 2k 1k 3k 1M 100 100 LM339 10uF 3k 10uF 100 LT1016 10uF 100 ICL7660 10uF 10uF 10uF 10uF 100uH 10

Moduł laboratoryjny SW Funkcja modułu Moduł SW jest modułem przełączników umożliwiającym wygodne ustawianie stanów logicznych i przeznaczony jest do współpracy z modułami MCU-32 i MCU-32/40. Struktura modułu Moduł zawiera 8 przełączników, które pozwalają na ustawienie stanu logicznego 1 lub 0. Umożliwia to ustawienie jednej z 256 (od 0 do 255) różnych wartości logicznych. Moduł wymaga zasilania 5V (z ramy systemowej). Schemat ideowy 29

30 Schemat montażowy 2k2 390 74LS74 BC547 390 390 390 390 390 390 390 74LS74 74LS74 74LS74 74LS74 74LS74 2k2 2k2 2k2 2k2 2k2 10nF 10uF 2k2 2k2 BC547 BC547 BC547 BC547 BC547 BC547 BC547

Moduł laboratoryjny WS Funkcja modułu Moduł WS przeznaczony jest do współpracy z modułem MCU-32 i służy do wizualnej sygnalizacji stanów logicznych w badanych układach cyfrowych za pomocą diod elektroluminescencyjnych. Struktura modułu Moduł zawiera 8 diod elektroluminescencyjnych z układami sterowania. Świecenie diody odpowiada stanowi logicznemu 1, brak świecenia stanowi logicznemu 0. Moduł wymaga zasilania 5V (z ramy systemowej). Schemat ideowy 31

Schemat montażowy LED 510 LED LED LED 510 510 4069 510 LED 510 LED 510 100uF LED 510 LED LED LED 510 510 4069 510 LED 510 LED 510 32

Moduł laboratoryjny MCU-32 Funkcja modułu Moduł MCU-32 przeznaczony jest do budowy układów cyfrowych przy wykorzystaniu katalogowych układów scalonych TTL (różnych serii) lub CMOS. Struktura modułu Moduł zawiera trzy uniwersalne podstawki pod układy scalone 32 pinowe (łącznie 96 pinów). Do podstawek można wstawiać układy scalone o następujących obudowach: DIL 14 (max. 6 szt.), DIL 16 (max. 6 szt), DIL 20 (max. 3 szt.), DIL 24 (max. 3 szt.), DIL 28 (max. 3 szt.), DIL 32 (max. 3 szt.). Moduł wymaga zasilania 5V (z ramy systemowej). Schemat montażowy 33

Moduł laboratoryjny RC Funkcja modułu Moduł RC udostępnia podstawowy zestaw biernych elementów elektronicznych, przydatnych do realizacji układów pomiarowych na bazie głównych modułów laboratoryjnych (pewien fragment układu jest często projektowany, a następnie montowany przez studenta w czasie trwania zajęć). Struktura modułu Moduł zawiera kilkadziesiąt elementów biernych (rezystory, kondensatory, indukcyjności, kwarce) o najczęściej używanych w praktyce wartościach z głównego typoszeregu. Elementy są wyraźnie oznaczone symbolami graficznymi z wypisanymi wartościami i dostępne przez piny połączeniowe. Moduł laboratoryjny PRC Funkcja modułu Moduł PRC udostępnia również podstawowy zestaw biernych elementów elektronicznych uzupełniony o potencjometry obrotowe. Struktura modułu Moduł jest analogiczny do modułu RC. Dodatkowo moduł zawiera trzy potencjometry obrotowe. Wszystkie te elementy przydatne są do realizacji układów pomiarowych na bazie głównych modułów laboratoryjnych. 34

Schemat montażowy modułu RC 470nF 470nF 1 F 1 F 1uF 1uF 470nF 470nF 47nF 68nF 68nF 47nF 4,7nF 10nF 10nF 22nF 22nF 10nF 10nF 4,7nF 560K 560K 1M 1M 1M 1M 560k 560k 56K 56K 100K 100K 56k 56k 8,2k 8,2k 8k2 8k2 1k 1k 5,1k 5,1k 5k1 5k1 1k 1k 35

Schemat montażowy modułu PRC 110 1M 110 110 470pF 10pF 820pF 47pF 1nF 120pF 1nF 220pF 1nF 220pF 1nF 120pF 820pF 47pF 470pF 10pF 210 47 390 75 510 110 820 150 820 150 510 110 390 75 210 47 36

Moduł laboratoryjny GN Funkcja modułu Moduł GN przeznaczony jest do realizacji połączeń między modułami laboratoryjnymi a przyrządami pomiarowymi wyposażonymi w gniazda BNC (oscyloskop, generator). Struktura modułu Moduł zawiera 8 gniazd BNC z przejściem do pinów połączeniowych, w które wyposażone są wszystkie moduły laboratoryjne. Moduł ma jedynie połączenie z masą ramy systemowej. Moduł laboratoryjny WZ Funkcja modułu Moduł WZ jest modułem włącznika lokalnego. Przeznaczony jest do włączania zasilania ramy laboratoryjnej, zabezpieczania przed zwarciami w modułach i wskazywania włączonego zasilania ramy. Struktura modułu Moduł zasilany jest z zewnętrznego zasilacza laboratoryjnego 5V przez przewody połączeniowe dołączone do gniazd bananowych modułu. Włączanie zasilania ramy odbywa się przy pomocy włącznika dźwigniowego, a fakt włączenia sygnalizowany jest świeceniem zielonej diody LED. Ramę zabezpiecza przed zwarciami bezpiecznik o wartości znamionowej 2A. 37

Schemat montażowy modułu GN 38

Schemat montażowy modułu WZ 39

Przewody połączeniowe W skład stałego wyposażenia stanowiska laboratoryjnego wchodzą następujące kable połączeniowe: przewody AC koncentryczne, zakończone z obu stron wtykami BNC; przewody DC zakończone z obu stron wtykami typu bananowego; przewody modułowe zakończone z obu stron pinami montażowymi. Wygląd ramy laboratoryjnej z modułami Wygląd całkowitego stanowiska laboratoryjnego 40