WYPADKI PRZY PRACY JAK JE STWIERDZIĆ I UDOKUMENTOWAĆ Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 93
Definicja wypadku przy pracy Za wypadek przy pracy uwaŝa się zdarzenie: nagłe; wywołane przyczyną zewnętrzną; powodujące uraz lub śmierć; które nastąpiło w związku z pracą: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełoŝonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 94
Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy to wypadki zaistniałe: w czasie podróŝy słuŝbowej w okolicznościach innych niŝ w przypadkach zwykłych wypadków przy pracy, chyba Ŝe wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań, przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe, podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 95
Elementy wypadku przy pracy Elementy wypadku przy pracy: uraz cielesny, związek z pracą, nagłość przyczyny, przyczyna zewnętrzna. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 96
Uraz O urazie mówimy, jeŝeli skutkiem wypadku jest uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka w wyniku działania czynnika zewnętrznego. Oznacza to, Ŝe brak doznania urazu pozbawia prawa do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 97
Związek z pracą Związek z pracą w sytuacji wypadku przy pracy naleŝy rozpatrywać w kategoriach jedności miejsca i czasu wykonywania pracy oraz zaistniałego zdarzenia wypadkowego. A zatem wypadek ma związek z pracą, gdy zdarzył się: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełoŝonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 98
Brak związku z pracą Związek z pracą zostaje zerwany wówczas, gdy pracownik: bez usprawiedliwienia nie wykonuje pracy w czasie i w miejscu, w których pracę powinien wykonywać (nie dotyczy to jednak krótkotrwałych przerw pozostających w związku z wykonywanymi normalnie czynnościami), opuścił miejsce pracy w godzinach pracy w celu załatwienia jego prywatnych spraw, a wypadek nastąpił po opuszczeniu przez pracownika miejsca pracy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 99
Nagłość zdarzenia wypadkowego Nagłość zdarzenia musi być wywołana krótkotrwałą przyczyną zewnętrzną. Przesłanki nagłości zdarzenia to: krótkie, jednorazowe momentalne, Gwałtowne, zdarzenie zaistniałe w powiązaniu z co najmniej jedną przyczyną zewnętrzną. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 100
Przyczyna zewnętrzna O zewnętrzności przyczyny moŝna mówić wtedy, gdy jej źródło leŝy poza poszkodowanym zdarzenie wypadkowe nastąpiło na skutek działania czynników zewnętrznych. Miejcie na uwadze, Ŝe przyczynę zewnętrzną naleŝy odróŝnić od przyczyny wewnętrznej tkwiącej w organizmie poszkodowanego, która równieŝ moŝe skutkować zaistnieniem urazu, a nawet śmiercią. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 101
Rodzaje wypadków przy pracy Ustawa wypadkowa definiuje 3 szczególne rodzaje wypadków przy pracy: śmiertelny (wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć poszkodowanego w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku) zbiorowy (wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby) cięŝki (wypadek, w wyniku którego nastąpiło cięŝkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia naruszające podstawowe funkcje organizmu, a takŝe choroba nieuleczalna lub zagraŝająca Ŝyciu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała) Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 102
Postępowanie w razie wypadku JeŜeli jesteś świadkiem wypadku, pamiętaj o 4 podstawowych krokach:! 1. JeŜeli sytuacja na to pozwala, niezwłocznie zawiadom przełoŝonego o zauwaŝonym w zakładzie pracy wypadku albo zagroŝeniu Ŝycia lub zdrowia ludzkiego. 2. OstrzeŜ współpracowników, a takŝe inne osoby znajdujące się w rejonie zagroŝenia o groŝącym im niebezpieczeństwie. 3. Przystąp do udzielania pomocy osobom poszkodowanym, działając spokojnie, szybko i sprawnie. 4. Wezwij, jak najszybciej, na miejsce wypadku wykwalifikowane słuŝby ratownicze.! Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 103
Obowiązki pracodawcy w razie wypadku W razie wypadku przy pracy pracodawca ma obowiązek: podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagroŝenia, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, systematycznie analizować przyczyny wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom w przyszłości, niezwłocznie zawiadomić okręgowego inspektora pracy i prokuratora, jeŝeli wypadek przy pracy był śmiertelny, cięŝki lub zbiorowy bądź jeŝeli nastąpił inny wypadek o powyŝszych skutkach, mający związek z pracą, jeŝeli moŝe być uznany za wypadek przy pracy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 104
Zabezpieczenie miejsca wypadku Obowiązkiem pracodawcy (lub osoby działającej w jego imieniu) jest równieŝ zabezpieczenie miejsca wypadku do czasu ustalenia jego okoliczności i przyczyn. Zabezpieczenie to musi wykluczać: dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych, uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, których praca w związku z wypadkiem została wstrzymana, dokonywanie zmian w połoŝeniu maszyn i innych urządzeń technicznych, jak równieŝ zmian w połoŝeniu innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego okoliczności. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 105
Zespółu powypadkowy Okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy ustala powoływany przez pracodawcę zespół powypadkowy, w którego skład wchodzą: pracownik słuŝby bhp, społeczny inspektor pracy. JeŜeli pracodawca nie ma obowiązku tworzenia słuŝby bhp (gdy zatrudnia mniej niŝ 100 pracowników), zamiast pracownika słuŝby bhp, w skład takiego zespołu mogś wchodzić: pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań słuŝby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 106
Obowiązki zespołu powypadkowego Obowiązki zespołu powypadkowego to w szczególności: dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, w tym narzędzi pracy, sporządzenie szkicu lub wykonanie fotografii miejsca wypadku (jeŝeli jest to konieczne), wysłuchanie wyjaśnień poszkodowanego (jeŝeli stan jego zdrowia na to pozwala), zbieranie informacji o zaistniałym zdarzeniu od świadków wypadku, zasięgnięcie opinii lekarza, w szczególności lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami, oraz innych specjalistów (w razie potrzeby), zebranie innych dowodów dotyczących wypadku, dokonanie kwalifikacji prawnej zdarzenia wypadkowego w zakresie jego rodzaju i skutków, określenie wniosków i środków profilaktycznych, w celu zapobieŝenia zaistnieniu podobnych wypadków w przyszłości. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 107
Protokół powypadkowy Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza protokół powypadkowy. Powinien on być sporządzony nie później niŝ w ciągu 14 dni od uzyskania zawiadomienia o wypadku, według wzoru określonego przepisami prawa. Do protokołu powypadkowego dołącza się: zapis wyjaśnień poszkodowanego dotyczący zaistniałego zdarzenia wypadkowego; informacje zebrane od świadków zdarzenia; inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku: pisemną opinię lekarza lub innego specjalisty, szkice lub fotografie miejsca wypadku, odrębne zdanie złoŝone przez członka zespołu powypadkowego, uwagi i zastrzeŝenia poszkodowanego lub członków jego rodziny, jeŝeli zostały zgłoszone. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 108
Obowiązki zespołu powypadkowego w zakresie protokołu powypadkowego Zespół powypadkowy po sporządzeniu protokołu powypadkowego musi: zapoznać poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem, zapoznać z treścią protokołu powypadkowego członków rodziny zmarłego pracownika oraz pouczyć ich o prawie do zgłoszenia uwag i zastrzeŝeń do ustaleń w nim zawartych, ze szczególnym uwzględnieniem ustaleń mających wpływ na prawo do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, przekazać pracodawcy protokół powypadkowy do zatwierdzenia. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 109
Obowiązki pracodawcy w zakresie protokołu powypadkowego Pracodawca nie później niŝ w ciągu 5 dni od dnia sporządzenia protokołu musi: zatwierdzić go albo zwrócić niezatwierdzony zespołowi powypadkowemu, w celu jego uzupełnienia i wyjaśnienia. Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca niezwłocznie doręcza poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku śmiertelnego członkom rodziny uprawnionym do zapoznania z treścią protokołu powypadkowego. W sytuacji wypadków: śmiertelnych, cięŝkich i zbiorowych pracodawca musi równieŝ niezwłocznie dostarczyć protokół powypadkowy właściwemu inspektorowi pracy. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 110
Rejestr wypadków Pracodawca musi prowadzić takŝe rejestr wypadków na podstawie wszystkich protokołów powypadkowych. Pracodawca, u którego w zakładzie nie wystąpiły wypadki przy pracy, nie ma protokołów powypadkowych, nie ma więc obowiązku prowadzenia rejestru wypadków. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 111