RATOWNICZE ZESTAWY PNEUMATYCZNE PODNOSZĄCE Opracował: Bartosz Basiński http://osp.jarek1986.isx.pl 1
RATOWNICZE ZESTAWY PNEUMATYCZNE PODNOSZĄCE Do sprzętu pneumatycznego zalicza się poduszki wysokociśnieniowe o róŝnym przeznaczeniu w zaleŝności od wykonania oraz poduszki niskociśnieniowe. Ratowniczy sprzęt pneumatyczny jest obecnie produkowany przez wiele firm którym, nowe technologie umoŝliwiają wykonywanie sprzętu z wysoką jakością. Firmy te prześcigają się w nowych rozwiązaniach, co takŝe wpływa na znaczną poprawę jakości sprzętu. Obecni producenci ratowniczego sprzętu pneumatycznego to: VETTER, HOLMATRO, SAVA i inni. 1. PODUSZKI NISKOCIŚNIENIOWE O CIŚNIENIU ROBOCZYM 1,0 BAR Poduszki niskociśnieniowe umoŝliwiają szybkie udzielenie pomocy tam, gdzie potrzebna jest łagodnie stosowana siła, duŝa wysokość podnoszenia oraz nieograniczona zdolność dopasowania się do istniejących warunków terenowych. Poduszki te od wielu lat niezmiennie potwierdzają swoją przydatność dla straŝy poŝarnej i słuŝb ratowniczych do ratowania Ŝycia ludzkiego podczas cięŝkich prac ratowniczych i wydobywczych, a takŝe w przemyśle podczas skomplikowanych trudnych akcji ratowniczych. Ryc.1. Zestawy poduszek niskociśnieniowych 1.1 ZASTOSOWANIE Poduszki niskociśnieniowe mają szerokie zastosowanie. UŜywane są do podnoszenia przewróconych pojazdów: autobusów, samochodów osobowych i cięŝarowych, wagonów kolejowych, tramwajowych oraz wagonów metra. Stosowane są równieŝ do podnoszenia cięŝkich przedmiotów na miękkich nierównych podłoŝach. UŜywa się ich takŝe do podnoszenia i jednoczesnego rozpierania miękkich elementów karoserii po wypadkach drogowych. Nierzadko stosuje się je do podnoszenia obalonych drzew, ratowania Ŝycia ludzi i zwierząt stawianie w pozycji zasadniczej przewróconych pojazdów, kontenerów, zamkniętych konstrukcji skrzyniowych. 2
Ryc.2 i 3. Zastosowanie poduszek niskociśnieniowych. 1.2 WIELKOŚCI Firma VETTER oferuje cztery zestawy o wartościach sił podnoszenia od 5,8 ton do 22,6 ton i wysokości podnoszenia do 110 cm. 1.3 DANE TECHNICZNE Typ 1/23 1/13 1/9 1/6 Maks. siła podnoszenia (2 poduszki) 22600 kg 13000 kg 9000 kg 5800 kg Maks. Wys. Podnoszenia 110 cm 62 cm 60 cm 45 cm Średnica 120 cm 91 cm 76 cm 61 cm Wart. ciśnienia roboczego 1,0 bar 1,0 bar 1,0 bar 1,0 bar Zapotrzebowanie powietrza dla 2 4972 l 1612 l 1088 l 524 l poduszek Pojemność nominalna 1 poduszki 1243 l 403 l 272 l 131 l Wart. ciśnienia kontrolnego 1,5 bar 1,5 bar 1,5 bar 1,5 bar Wysokość poduszki (opróŝnionej) 3 cm 3 cm 3 cm 3 cm CięŜar 2 poduszek z torbą 45 kg 26 kg 21 kg 15 kg CięŜar zestawu podstawowego 59 kg 40 kg 35 kg 29 kg 1.4 ZALETY Główne zalety poduszek niskociśnieniowych to: - duŝa wysokość podnoszenia, do 110 cm, - niewielkie obciąŝenie podłoŝa lub niska wartość obciąŝenia punktowego maks. 1 kg/cm 2, - równomierne rozłoŝenie siły przyłoŝenia podczas całej drogi podnoszenia, - moŝliwość stosowania na miękkim, bagnistym podłoŝu i i wszelkiego rodzaju nierównościach takich jak tłuczeń, otoczaki czy szyny, - moŝliwość stosowania na pochyłościach, - duŝa wszechstronność obejmują przedmiot wokół krawędzi podnoszą oraz jednocześnie wywierają przy tym nacisk, - specjalne wzmocnienia wewnętrzne uniemoŝliwiają odkształcenie się dolnej i górnej płyty co zapobiega przecięciu poduszki przez ostre krawędzie, 3
- dzięki zastosowaniu cylindrycznej formy siły są rozmieszczone równomiernie oraz we wszystkich punktach stabilność jest taka sama, - brak elementów podlegających zuŝyciu eksploatacyjnemu - pętle do właściwego usytuowania poduszki, - w skutek zastosowania zagłębień na dolnej i górnej płycie zmniejszona została moŝliwość poślizgu. Ryc.4. MoŜliwość stosowania na nierównościach i powierzchniach pochyłych. 1.5 MATERIAŁ Poduszki wykonane są z tkaniny aramidowej o wysokiej odporności na rozerwanie z powłoką neopranową, odporną na ścieranie, działanie oleju oraz na starzenie. Płyta górna i dolna wykonane są z bardzo odpornej gumowanej tkaniny poliamidowej. Poduszki te charakteryzują się wysoką trwałością przy właściwym składowaniu nawet do 12 lat. Ryc.5. Budowa poduszki niskociśnieniowej 1.6 BEZPIECZEŃSTWO - poduszki te posiadają certyfikat wydany przez Centrum Naukowo- Badawcze Ochrony PrzeciwpoŜarowej, - 3-4 krotna wartość ciśnienia rozrywania w stosunku do wartości ciśnienia roboczego w zaleŝności od typu poduszki, 4
- wszystkie poduszki poddawane są próbie kontrolnej z zastosowaniem ciśnienia 1,5 razy większego od wartości ciśnienia roboczego, - system skrętnego złącza kołowego który uniemoŝliwia samoczynne otwarcie przewodów, - podwójna jednostka sterująca z dwoma manometrami, dwoma zaworami kulowymi, dwoma złączami kołowymi i dwoma zaworami bezpieczeństwa, - poduszki podnośnikowe 1,0 bar odpowiadają we wszystkich punktach wymaganiom stawianym przez normę DIN 14 152T1 Powietrzne urządzenia podnośnikowe, obowiązującej od dnia 01.11.1986, - tuleja ochronna przyłącza. 1.7 ZASILANIE Głównym źródłem zasilania poduszek są butle ze spręŝonym powietrzem 200 lub 300 bar, w razie opróŝnienia butli stosując adaptery moŝna wykorzystać inne źródła spręŝonego powietrza takie jak stacjonarna sieć zasilania spręŝonym powietrzem kompresory, instalacje do pompowania opon samochodów cięŝarowych oraz ich układy hamulcowe. 1.8 WYPOSARZENIE W skład zestawu wchodzą: - reduktor ciśnienia 200/300 bar, - kolektor 200 lub 300 bar, - podwójna jednostka sterująca, - węŝe φ 19 mm o długości 5 m zakończone skrętnymi złączami kołowymi, - zestaw adapterów do pobierania powietrza z róŝnych źródeł. Ryc.6. Kolektory 200 i 300 bar. Ryc.7. Reduktor. Ryc.8. WęŜe i adaptery. Ryc.9. Jednostka sterująca. 1.9 SYSTEM ZŁĄCZ W poduszkach niskociśnieniowych stosuje się złącze kołowe DN 1 bar. Wykonane jest ono z mosiądzu tłoczonego. Jego cechy to łatwość zamykania i otwierania po przez zastosowanie śrub radełkowych. Ryc.10. Złącze DN 1 bar. 5
2. PODUSZKI WYSOKOCIŚNIENIOWE O CIŚNIENIU ROBOCZYM 8,0 BAR Poduszki wysokociśnieniowe potrafią pracować we wszystkich pochyłych połoŝeniach. Przy ich pomocy uzyskujemy duŝą siłę, którą moŝemy stosować z milimetrową dokładnością. Poduszki te mogą naciskać, podnosić, przeć, rozszczepiać, dociskać. Znajdują zastosowanie przy likwidacji skutków wypadków i katastrof, przy podnoszeniu i umiejscawianiu cięŝkich maszyn. Ryc. 11. Zestaw podnośnikowy 8 bar 2.1 ZASTOSOWANIE Poduszki wysokiego ciśnienia mają szeroką gamę zastosowań, uŝywane są do ratowania ludzi przygniecionych cięŝarami oraz do ratowania ofiar trzęsień ziemi. Poduszki wysokociśnieniowe uŝywane są takŝe do likwidacji skutków wypadków i katastrof, wykonywania czynności obsługowo-naprawczych przy rurociągach, rozpychania prętów stalowych, przesuwania cięŝkich maszyn i bloków skalnych bloków, podnoszenia budowli. Ryc. 12 i 13. Zastosowanie poduszek wysokociśnieniowych 2.2 WIELKOŚCI Firma VETTER oferuje 12 zestawów o wartościach siły podnoszenia od 9,6 ton do 67,7 ton. 6
Ryc. 14. Dostępne rozmiary poduszek wysokociśnieniowych. 2.3 DANE TECZNICZNE Poduszki z osnową z kordu stalowego Typ Maks. wart. siły podnoszenia Maks. droga podnoszenia Wymiary V10 V12 V18 V24 V24 L V31 V40 V54 V68 ton 9,6 12,0 17,7 24,0 24,0 31,4 39,6 54,4 67,7 cm 20,3 20,0 27,0 30,6 20,1 37,0 40,2 47,8 52,0 cm 37 x 37 32 x 52 47 x 52 52 x 62 31 x 102 65 x 69 78 x 69 86 x 86 95 x 95 Wys. w stanie spoczynku cm 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 Pojemność l 9,2 10,7 21,7 32,9 23,5 57,5 55,0 124, 161, nominalna 2 9 Zapotrzebowanie powietrza przy 8 l 82,8 96,3 195, 296, 211, 517, 675, 111 145 3 1 5 5 0 7,8 7,1 bar Maks. wart. ciśnienia bar 8 8 8 8 8 8 8 8 8 roboczego Wart. ciśnienia kontrolnego bar 16 16 16 16 16 16 16 16 16 Wart. siły rozrywającej bar 48,3 71,3 54,7 65,0 74,3 44,0 35,0 35,5 34,7 CięŜar kg 5,0 6,0 8,5 12,0 11,5 17,0 20,0 25,5 38,5 7
Poduszki z osnową wykonaną z aramidu Typ Maks. wart. siły podnoszenia Maks. droga podnoszenia Wymiary V10 V12 V18 V24 V24 L V31 V40 V54 V68 ton 9,6 12,0 17,7 24,0 24,0 31,4 39,6 54,4 67,7 cm 20,3 20,0 27,0 30,6 20,1 37,0 40,2 47,8 52,0 cm 37 x 37 32 x 52 47 x 52 52 x 62 31 x 102 65 x 69 78 x 69 86 x 86 95 x 95 Wys. w stanie spoczynku cm 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 Pojemność l 9,2 10,7 21,7 32,9 23,5 57,5 55,0 124, 161, nominalna 2 9 Zapotrzebowanie powietrza przy 8 l 82,8 96,3 195, 296, 211, 517, 675, 111 145 3 1 5 5 0 7,8 7,1 bar Maks. wart. ciśnienia bar 8 8 8 8 8 8 8 8 8 roboczego Wart. ciśnienia kontrolnego bar 12 12 12 12 12 12 12 12 12 Wart. siły rozrywającej bar 73,0 73,0 62,5 55,5 73,0 38,0 38,0 36,0 32,5 CięŜar kg 3,25 4,0 5,8 7,3 7,8 9,1 11,2 17,0 21,9 2.4 ZALETY NajwaŜniejsze zalety poduszek wysokociśnieniowych to: - duŝa siła podnoszenia, - jednakowa grubość na całej powierzchni 25 mm nawet przy króćcu przyłącza, - małe rozmiary i ich poręczność, - moŝliwość stosowania przy kaŝdym pochyleniu, - cicha bezstopniowa praca, - przeciwślizgowe ryflowanie powierzchni, - samo gasnący materiał, - uchwyty do właściwego usytuowania poduszki. Ryc. 15. Uchwyt do właściwego usytuowania poduszki 2.5 MATERIAŁ Osnowa poduszki wykonana jest z kordu stalowego lub aramidu. Pokryta jest ona materiałem odpornym na działanie oleju i ozonu, ponadto materiał ten charakteryzuje się wysoką odpornością na działanie 8
chemikaliów i wysokich bądź niskich temperatur niskie temperatury do - 40 C, zaś wysokie do 115 C przy krótkotrwałym działaniu, bądź do 85 C przy działaniu długotrwałym. Kolejną waŝną cechą materiałów z których jest wykonana poduszka jest wysoka trwałość przy średniej intensywności eksploatacji i prawidłowym przechowywaniu nawet do 12 lat. Ryc. 16. Przekrój przez poduszkę 2.6 BEZPIECZEŃSTWO - Posiadają certyfikat wydany przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony PrzeciwpoŜarowej, - jednostka sterująca posiada 2 manometry, 2 zawory kulowe i 2 zawory bezpieczeństwa, - system dwustopniowego zamykania z dwuręcznym systemem złączy który uniemoŝliwia otwarcie przewodu podczas przeciągania go po krawędziach przedmiotów, - bardzo wysokie wartości ciśnień rozrywających zaleŝnie od rodzaju poduszki od 32,5 do 74,3 bar, - złącza z wolnym i całkowicie otwartym przepływem uniemoŝliwiają oblodzenie. 2.7 ZASILANIE Głównym źródłem zasilania poduszek wysokociśnieniowych są butle ze spręŝonym powietrzem 200 lub 300 bar. W wypadku kiedy nie mamy do dyspozycji powietrza z butli to przy pomocy adapterów moŝemy wykorzystać inne źródła spręŝonego powietrza takie jak kompresory, stacjonarne sieci zasilania, pneumatyczne układy hamulcowe itp. 9
Ryc. 17. RóŜne źródła zasilania poduszki 2.8 WYPOSAśENIE W skład zestawu wchodzą: - reduktor ciśnienia 200/300 bar, - kolektor 200 lub 300 bar, - podwójna jednostka sterująca, - węŝe φ 10 mm o długości 5 lub 10 m zakończone złączami bezpieczeństwa, - zestaw adapterów do pobierania powietrza z róŝnych źródeł. Ryc. 18. Adapter do pneumatycznego układu hamulcowego Ryc. 19. Podwójna jednostka sterująca Ryc. 20. Adapter do sieci kolejowej Ryc. 21. Przyłącze do kompresora budowlanego Ryc. 22. WęŜe φ 10 mm 8 bar Ryc. 23. Adapter do sieci stacjonarnej 2.9 SYSTEM ZŁĄCZ W poduszkach wysokociśnieniowych stosuje się złącze DN 8 bar tzw. złącze bezpieczeństwa. Wykonane jest ono ze stali niklowanej. Jest to złącze o dwustopniowym cyklu zamykania, otwierane jest poprzez wzajemne ściśnięcie obydwóch elementów i równoczesne cofnięcie pierścienia zaciskowego. Ryc. 24. Złącze DN 8 bar tzw. złącze bezpieczeństwa Źródło: Katalog firmy Vetter wydanie 09/98 http://osp.jarek1986.isx.pl 10