MART- 03: UNIWERSALNY MODUŁ DO NAGRYWANIA I ODTWARZANIA KOMUNIKATÓW DŹWIĘKOWYCH

MART- 03: UNIWERSALNY MODUŁ DO NAGRYWANIA I ODTWARZANIA KOMUNIKATÓW DŹWIĘKOWYCH Zestaw do samodzielnego montażu 1

MART- 03 jest modułem służącym do wielokrotnego zapisu i odczytu sygnału dźwiękowego z wykorzystaniem nieulotnych pamięci analogowych ISD2560, ISD2575, ISD2590 lub ISD25120 amerykańskiej firmy Winbond Electronics Corporation America (WECA). Charakteryzuje się wysoką jakością zapisu dźwięku, prostotą działania oraz dużą trwałością zapisu po odłączeniu zasilania (100 lat). Stosowane układy scalone, tak jak większość układów ISD, umożliwiają w prosty sposób osiągnięcie szeregu funkcji, bez konieczności stosowania dodatkowych układów sterujących. Funkcje te to m.in.: ADRESOWANY ZAPIS KOMUNIKATÓW, ADRESOWANY ODCZYT KOMUNIKATÓW WYZWALANY POZIOMEM, ADRESOWANY ODCZYT KOMUNIKATÓW WYZWALANY IMPULSEM, PRACA W TRYBACH OPERACYJNYCH (BEZADRESOWYCH), umożliwiających: - zapętlanie komunikatów (odtwarzanie ciągłe), - zapis sekwencyjny metodą rozdzielenia komunikatów, - zapis sekwencyjny metodą łączenia komunikatów, - odczyt wyzwalany poziomem, - sekwencyjny zapis i odczyt, wyzwalane impulsem, - wyszukiwanie dowolnego komunikatu. Na rys.1. przedstawiono schemat ideowy modułu MART-03 wraz z elementami zewnętrznymi, które należy podłączyć do układu, aby uzyskać w pełni funkcjonalne urządzenie. P1 1 START WŁĄCZENIE CZUWANIE ZAPIS ODTWARZANIE P19 P6 P20 P7 P21 P8 P22 P9 P23 P10 P18 P3 P15 P16 P5 P2 R1 47k R2 47k R3 47k 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 23 24 25 22 27 26 R4-R13 10x47k A0 A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 CE PD EOM OVF P/R XCLK U1 VCCD VCCA VSSD VSSA SP+ SP- ISD2560/75/90 MART-03 ANAIN ANAOUT MICREF MIC AGC 28 16 12 13 14 15 21 R15 5,1k 18 C4 100nF 17 19 R16 470k C7 100nF 20 C2 220nF C3 4,7uF C6 220uF C5 100nF R17 1k R18 10k R19 10k P24,P25 P13 P26 P14 P17 P4 + 4,5-5,5V - Głośnik 16 Ω Sygnał z zewnętrznego źródła Mikrofon elektretowy Rys.1. Schemat ideowy modułu MART-03. 2

W skład zestawu wchodzi układ scalony ISD25xx oraz płytka drukowana (bez pozostałych elementów elektronicznych). Rozmieszczenie elementów na płytce przedstawia rys.2. Rys.2. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej MART-03 (skala 2:1). Wszystkie wykorzystywane sygnały sterujące i akustyczne są doprowadzone do punktów lutowniczych P1 P26, rozmieszczonych dwurzędowo w rastrze 0,1" (2,54 mm), umożliwiających wlutowanie dwurzędowego złącza 26-stykowego lub wiązki przewodów. Przewody podłączeniowe mikrofonu pojemnościowego powinny być ekranowane i możliwie krótkie. OPIS WYPROWADZEŃ MODUŁU MART- 03 Wszystkie sygnały adresowe A0 A9 oraz sterujące CE, PD, ISD są sygnałami cyfrowymi, przyjmującymi dwie wartości poziomu : L lub H *. P/ R, EOM, OVF i XCLK układu ------------------------------ * Napięcie o poziomie L (w skrócie: poziom L) dla układów ISD oznacza napięcie o wartości 0 0,8V względem masy elektrycznej. Napięcie o poziomie H (w skrócie: poziom H) dla układów ISD oznacza napięcie o wartości 2,4V Vcc względem masy elektrycznej, gdzie Vcc - napięcie zasilania. W dalszym opisie będzie używany również zapis alternatywny dotyczący danego sygnału (wejścia/wyjścia) adresowego lub sterującego: nazwa sygnału = L, nazwa sygnału = H. 3

P1 - zasilanie +4,5 +5,5V. P2 - wejście zewnętrznego sygnału taktującego XCLK. Sposób wykorzystania tego sygnału został opisany w katalogach firmy ISD. W przypadku niewykorzystywania zewnętrznego taktu, wejście należy podłączyć do masy elektrycznej. P3 - wejście sygnału PD służącego do przełączania układu w stan pracy (napięcie o poziomie L) lub w stan spoczynku (nieaktywności) przy znacznie obniżonym poborze mocy (napięcie o poziomie H). Wprowadzenie układu w stan spoczynku powoduje natychmiastowe przerwanie każdej wykonywanej operacji oraz wyzerowanie wewnętrznych rejestrów sterujących. Podanie krótkiego impulsu o poziomie H na tą końcówkę powoduje zatem ogólne zerowanie układu, bez kasowania zawartości pamięci dźwięku. P4 - wejście mikrofonowe (-). P5 - wyjście sygnału sygnalizacji tzw. stanu przepełnienia OVF. Jeżeli podczas odczytu lub zapisu zostanie osiągnięty koniec pamięci, na wyjściu tym pojawia się na stałe poziom L, sygnalizujący przepełnienie pamięci. Może to być wykorzystane przy kaskadowym łączeniu układów ISD2560. P6 - wejście adresowe A1. P7 - wejście adresowe A3. P8 - wejście adresowe A5. P9 - wejście adresowe A7. P10 - wejście adresowe A9. P11 - niewykorzystane. P12 - niewykorzystane. P13 - wyjście głośnikowe (+). P14 - wejście sygnału do zapisu z zewnętrznego źródła. P15 - wejście sygnału P/ R służącego do przełączania trybu pracy: odczyt (napięcie o poziomie H) lub zapis (napięcie o poziomie L). P16 - wyjście sygnału znacznika końca komunikatu EOM. W momencie wykrycia wewnętrznego znacznika końca komunikatu, na wyjściu pojawia się impuls o poziomie L i czasie trwania 12,5,15,6, 18,7 lub 25 ms. P17 - wejście mikrofonowe (+). P18 - wejście sygnału wyzwalającego CE. W zależności od stanu wejścia P / R, jest inicjowany bądź proces odtwarzania komunikatu w całości, wyzwalany krótkim impulsem o poziomie L, 4

bądź proces zapisu, wyzwalany poziomem L. Odtwarzanie jest inicjowane zboczem HL sygnału. Zapis jest wyzwalany również zboczem HL i trwa przez cały czas utrzymywania się poziomu L na tej końcówce. P19 - wejście adresowe A0. P20 - wejście adresowe A2. P21 - wejście adresowe A4. P22 - wejście adresowe A6. P23 - wejście adresowe A8. P24, P25 - (-) zasilania (masa elektryczna). P26 - wyjście głośnikowe (-) Należy zwrócić uwagę na fakt, że sygnały akustyczne na obu wyjściach głośnikowych posiadają składową stałą równą ok. 1,5V oraz są względem siebie przesunięte w fazie o 180. UWAGA: Zwarcie wyjść głośnikowych (punkty P13 i P26) ze sobą lub do masy elektrycznej grozi uszkodzeniem układu scalonego. W stanie spoczynkowym (przy PD=H) pobór prądu ze źródła zasilania zależy od polaryzacji wejść adresowych i sterujących. Same układy ISD2560/75/90/120 pobierają w tym stanie prąd ok. 1 µa. OPIS DZIAŁANIA Podstawowym trybem pracy układu jest tryb adresowy, który umożliwia zapis i odtwarzanie wielu niezależnych sygnałów dźwiękowych o łącznym czasie trwania maks. 60 s i pasmie 0,15 3,4 khz (dla ISD2560), maks. 75 s i pasmie 0,15 2,7 khz (dla ISD2575), maks. 90 s i pasmie 0,15 2,3 khz (dla ISD2590) lub maks. 120 s i pasmie 0,15 1,7 khz (dla ISD25120) w kolejnych komórkach pamięci analogowej podzielonej na 600 adresowanych wierszy (taka sama liczba wierszy we wszystkich układach). Oznacza to, że można zapisać maksymalnie 600 niezależnych komunikatów o czasie trwania odpowiednio 0,1 / 0,125 / 0,15 / 0,2 s każdy. Aktualna liczba i czas trwania komunikatów zależy od wyboru ich adresów w przestrzeni adresowej pamięci. Adresowanie odbywa się w kodzie binarnym za pomocą 10 wejść adresowych A0 A9, według zasady przedstawionej w tabeli 1. Cyfrze binarnej 0 odpowiada w układzie napięcie o poziomie L, a cyfrze binarnej 1 napięcie o poziomie H. Należy zaznaczyć, że wyznaczony adres wskazuje zawsze wiersz pamięci, od którego rozpoczyna się dana operacja. Dalsze wewnętrzne adresowanie kolejnych komórek pamięci odbywa się bez udziału użytkownika (poprzez tzw. wskaźnik pamięci MSP, niedostępny na zewnątrz). 5

W momencie rozpoczynania operacji zapisu lub odczytu oraz po cyklu zerowania ( PD=H), wskaźnik MSP uzyskuje wartość początkową, odpowiadającą wyznaczonemu adresowi. Dłuższe komunikaty automatycznie zajmują potrzebną liczbę kolejnych wierszy pamięci, do momentu zatrzymania procesu lub osiągnięcia końca pamięci. W tym drugim przypadku układ wchodzi w stan przepełnienia i przestaje reagować na ponowne wyzwolenie (jest to sygnalizowane poziomem L na wyjściu OVF ). Z tego stanu można go wyprowadzić za pomocą cyklu zerowania (PD=H). Tabela 1 Nr dziesiętny Czas początku operacji wiersza pamięci A9 A8 A7 A6 A5 A4 A3 A2 A1 A0 dla ISD2560/75/90/120 [s] 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,0/0,000/0,00/0,0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0,1/0,125/0,15/0,2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0,2/0,25/0,30/0,4... 8 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0,8/1,0/1,20/1,6... 16 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1,6/2,0/2,40/3,2... 32 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 3,2/4,0/4,80/6,4... 64 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 6,4/8,0/9,60/12,8... 128 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 12,8/16,0/19,20/25,6... 256 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 25,6/32,0/38,40/51,2... 512 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 51,2/64,0/76,80/102,4... 598 1 0 0 1 0 1 0 1 1 0 59,8/74,75/89,7/119,6 599 1 0 0 1 0 1 0 1 1 1 59,9/74,875/89,85/ 119,8 Możliwa jest również praca bez adresowania (tzw. tryby operacyjne), gdzie adresem początkowym jest zawsze początek pamięci układu (0000000000), natomiast stan wejść adresowych nie jest traktowany jako adres, lecz określa rodzaj realizowanej funkcji. Od funkcji tych zależy z kolei wewnętrzne adresowanie pamięci. Przełączenie układu do pracy w trybach operacyjnych polega na podaniu napięcia o poziomie H na wejścia adresowe A8 i A9 (końcówki P23 i P10). Poszczególne tryby, oznaczane symbolami Mx, uruchamia się przez podanie poziomu H na określone wejścia adresowe, wg poniższego zestawienia. M0 : (A0= H) - wskazywanie (wyszukiwanie) komunikatu (tylko przy odczycie), M1 : (A1= H) - kasowanie wewnętrznego znacznika końca komunikatu EOM (tylko przy zapisie), M3 : (A3 = H) - zapętlanie odczytywanego komunikatu, 6

M4 : (A4 = H) - adresowanie sekwencyjne, zachowanie bieżącej wartości wskaźnika pamięci MSP przy rozpoczynaniu danej operacji, M5 : (A5 = H) - odczyt wyzwalany poziomem na wejściu CE, M6 : (A6 = H) - tzw. sterowanie przyciskowe, realizujące zestaw funkcji, umożliwiających m.in. impulsowe sterowanie zapisem i odczytem (tryb ten został dokładniej omówiony w dalszej części opisu). Można stosować kombinacje trybów operacyjnych, co wykorzystuje się do realizacji różnych funkcji układu. Wszystkie wejścia adresowe i sterujące na płytce, za wyjątkiem XCLK, są wstępnie spolaryzowane do poziomu H. Polaryzację tych wejść do poziomu L można zmienić przez podanie z zewnątrz odpowiedniego sygnału o poziomie L, np. przez ich zwarcie do masy elektrycznej (pobór prądu przez te wejścia jest pomijalny). Przed przystąpieniem do zapisu i odczytu należy, poprzez punkty lutownicze P1 P26, dołączyć elementy zewnętrzne, jakie pokazano na rys.1. Są to: - urządzenie zasilające ( bateria, zasilacz), - mikrofon elektretowy dający sygnał o napięciu ok. 20 mvpp, - głośnik 16 Ω, - przycisk i przełączniki oznaczone na schemacie START, WŁĄCZENIE i ODTWARZANIE/ZAPIS. Schemat nie wyczerpuje wszystkich możliwości sterowania układami ISD25xx. W szczególności uruchomienie procesu zapisu lub odczytu może odbywać się nie za pomocą przycisków, lecz za pomocą zewnętrznych sygnałów sterujących o określonych parametrach. Ponadto sygnały z wyjść głośnikowych można wykorzystać do wysterowania wzmacniacza akustycznego w celu uzyskania większej mocy. Przy opisie poszczególnych funkcji przyjęto, że stanem wyjściowym układu jest stan spoczynkowy (nieaktywności), tzn. stan, w którym na wejściu PD występuje napięcie o poziomie H. 7

ADRESOWANY ZAPIS KOMUNIKATÓW ** Funkcja umożliwia zapis niezależnych komunikatów pod różnymi adresami. Łączny czas zapisu nie może przekroczyć 60, 75, 90 lub 120 sekund, zależnie od typu zastosowanego układu. 1. Zapis wyzwalany sygnałem CE. Na wejścia adresowe A0 A9 podać adres według tabeli 1 (zapis rozpocznie się od wiersza pamięci o tym adresie). Na wejście P / R (punkt P15) podać napięcie o poziomie L, np. zewrzeć P15 z masą elektryczną przełącznikiem ODCZYT/ZAPIS. Spowoduje to przełączenie układu w tryb zapisu. Uaktywnić układ przez podanie napięcia o poziomie L na wejście PD, np. zewrzeć punkt P3 z masą elektryczną przełącznikiem WŁĄCZENIE. Na wejście CE (punkt P18) podać napięcie o poziomie L, np. zewrzeć P18 z masą elektryczną przyciskiem START, co uruchamia proces zapisu, Za pomocą mikrofonu dołączonego do punktów P17 i P4 nagrać komunikat. Nagrywanie jest inicjowane zboczem HL sygnału CE i trwa przez cały czas występowania poziomu L w tym sygnale. Zbocze LH powoduje zakończenie zapisu komunikatu. Jednocześnie koniec komunikatu zostaje oznaczony wewnętrznym znacznikiem, tzw. EOM. Zapis jest zatrzymywany również wtedy, gdy w jego trakcie układ zostanie wprowadzony w stan spoczynku (PD=H) lub gdy osiągnięto koniec pamięci (przepełnienie), co jest sygnalizowane poziomem L na wyjściu OVF. Na wejścia adresowe podać następny adres, w celu nagrania następnego komunikatu i powtórzyć proces. Należy zwrócić uwagę na to, aby zapisywane komunikaty nie zachodziły na siebie w przestrzeni adresowej układu, gdyż zakłóci to proces ich odtwarzania (komunikaty zachodzące na siebie będą potraktowane jako jeden, przy czym komunikat nagrany później kasuje poprzedni w ich części wspólnej). 2. Zapis wyzwalany uaktywnieniem układu na wejściu PD. Wejścia adresowe oraz wejście Na wejście CE podać napięcie o poziomie L. --------------------------------- P / R spolaryzować tak, jak poprzednio. ** Podczas realizacji opisanych funkcji należy zachować kolejność wymienionych czynności. W szczególności poziom sygnałów na wejściach adresowych oraz wejściu na wejścia sterujące PD i CE. P / R powinien być ustalony przed podaniem sygnałów 8

Na wejście PD podać napięcie o poziomie L, co rozpoczyna proces zapisu. Nagrać komunikat tak, jak poprzednio. Zapis jest inicjowany zboczem HL sygnału PD i trwa przez cały czas trwania poziomu L w tym sygnale. Zbocze LH kończy zapis, a układ zostaje wprowadzony w stan spoczynku. Zapis jest zatrzymywany również wtedy, gdy w jego trakcie na wejście CE zostanie podany poziom H lub gdy zostanie osiągnięty koniec pamięci (przepełnienie). Do nagrania można również wykorzystać sygnał akustyczny doprowadzony do wejścia ANA IN z zewnętrznego źródła, np. magnetofonu, tunera, generatora, karty dźwiękowej komputera itp. poprzez punkt P14. Obwód mikrofonowy może być wtedy pominięty. ADRESOWANY ODCZYT KOMUNIKATÓW WYZWALANY IMPULSEM Opisane poniżej dwie funkcje odczytu umożliwiają odtworzenie niezależnych komunikatów zapisanych pod różnymi, znanymi adresami. Na wejścia adresowe A0 A9 podać adres komunikatu (odczyt rozpocznie się od wiersza pamięci o tym adresie). Na wejście odczytu. P / R podać napięcie o poziomie H, co powoduje przełączenie układu w tryb Uaktywnić układ przez podanie na wejście PD napięcia o poziomie L. Na wejście CE podać krótki impuls wyzwalający o poziomie L i czasie trwania krótszym od czasu trwania odtwarzanego komunikatu, lecz nie krótszym niż 100 ns (np. zewrzeć na chwilę punkt P18 z masą elektryczną przyciskiem START). Zbocze HL inicjuje proces odtwarzania. Komunikat zostanie odtworzony w całości, tzn. do momentu napotkania znacznika końca komunikatu EOM. Oczywiście odtwarzanie może być w dowolnej chwili przerwane przez sprowadzenie układu do stanu spoczynkowego sygnałem PD=H. Należy podkreślić, że w przypadku przedłużenia czasu trwania impulsu wyzwalającego, znaczniki końców komunikatów EOM, wykryte w trakcie jego trwania, tzn. w czasie gdy CE =L, są ignorowane. W tej sytuacji układ będzie kontynuował odtwarzanie do momentu napotkania pierwszego znacznika EOM, występującego po zakończeniu impulsu wyzwalającego. ADRESOWANY ODCZYT KOMUNIKATÓW WYZWALANY UAKTYWNIENIEM UKŁADU (POZIOMEM NA WEJŚCIU PD) Na wejścia adresowe podać adres komunikatu. Na wejście P / R podać napięcie o poziomie H, a na CE napięcie o poziomie L. 9

Podanie poziomu L na wejście PD powoduje uruchomienie odczytu. Odczyt jest inicjowany zboczem HL, trwa przez cały czas utrzymywania poziomu L na tym wejściu i kończy się z chwilą przywrócenia poziomu H (zbocze LH) lub z chwilą osiągnięcia końca pamięci. Tak długo, jak długo PD=L (przy CE =L), znaczniki końców komunikatów są ignorowane i układ odtwarza zawartość pamięci w sposób ciągły, począwszy od wiersza o zadanym adresie. Należy pamiętać, że dla każdego sposobu odtwarzania, osiągnięcie końca komunikatu, czyli wykrycie znacznika EOM, powoduje wygenerowanie impulsu o poziomie L i czasie trwania 12,5 ms na wyjściu EOM (punkt P16). W przypadku osiągnięcia końca pamięci i wejścia w stan przepełnienia, na wyjściu OVF (punkt P5) pojawia się stały poziom L (normalnie występuje tam stały poziom H), trwający do momentu wyzerowania układu. W stanie przepełnienia układ nie reaguje na ponowne wyzwolenie. TRYBY OPERACYJNE (BEZADRESOWE) 1. Zapętlanie komunikatów. Jest to tryb pracy umożliwiający powtarzanie, w sposób ciągły, pojedynczego komunikatu, nagranego od początku pamięci. Wyzwolenie tego procesu odbywa się poziomem na wejściu CE. Na wszystkie wejścia adresowe podać napięcie o poziomie L. Nagrać jeden komunikat, który może wypełniać całą pamięć układu. Na wejścia adresowe A8 i A9 podać napięcie o poziomie H, co spowoduje przełączenie układu na pracę w trybach operacyjnych. Na wejście adresowe A3 podać napięcie o poziomie H. Na wejście PD podać napięcie o poziomie L. Uruchomić odczyt przez podanie napięcia o poziomie L na wejście CE. Zapisany komunikat będzie powtarzany w całości tak długo, jak długo w momencie napotkania znacznika końca komunikatu EOM, wejście będzie utrzymywane w stanie CE =L. W momencie wprowadzenia układu w stan spoczynku (PD=H), powtarzanie jest natychmiast przerywane. 2. Zapis sekwencyjny. Jest to tryb pracy umożliwiający zapisywanie wielu komunikatów kolejno po sobie, bez konieczności adresowania każdego z nich. Istnieją dwie metody tego zapisu, opisane poniżej. 10

Zapis sekwencyjny metodą łączenia komunikatów. Komunikaty są zapisywane kolejno, od początku pamięci i łączą się tworząc całość, która w procesie odczytu jest traktowana jako jeden zapis. Na wejścia adresowe A1, A4, A8 i A9 podać napięcie o poziomie H, a na pozostałe wejścia adresowe, P / R oraz PD napięcie o poziomie L. Nagrać pierwszy komunikat podając napięcie o poziomie L na wejście CE. Zapis zakończyć przez przywrócenie poziomu H na tym wejściu, Nie zmieniając stanu wejść adresowych nagrać w ten sam sposób drugi i ewentualnie następne komunikaty. Zapis sekwencyjny metodą rozdzielenia komunikatów. Komunikaty są zapisywane jeden za drugim od początku pamięci, przy czym każdy kolejny komunikat jest zapisywany bezpośrednio za poprzednim. Komunikaty są niezależne od siebie, co daje efekt podobny jak przy zapisie adresowanym, jednak w tym przypadku adresy kolejnych komunikatów nie są znane. Na wejścia adresowe A4, A8 i A9 podać napięcie o poziomie H, a na pozostałe wejścia adresowe, P / R oraz PD napięcie o poziomie L. Nagrać kolejne komunikaty tak, jak poprzednio. 3. Odtwarzanie komunikatów zapisanych sekwencyjnie. Sposób I - odtwarzanie bez pamięci położenia. Przy tym sposobie wskaźnik pamięci MSP jest zerowany, co powoduje, że każdy nowy proces odtwarzania rozpoczyna się od początku pamięci. a) Wyzwolenie uaktywnieniem układu na wejściu PD. na wejścia adresowe A8 i A9 podać napięcie o poziomie H, a na pozostałe wejścia adresowe napięcie o poziomie L. na wejście P / R podać poziom H, a następnie na CE poziom L. 11

uaktywnienie układu, przez podanie poziomu L na wejście PD, rozpoczyna odtwarzanie. Bez względu na zastosowaną metodę zapisu sekwencyjnego, odtwarzanie będzie przebiegać tak samo, jak odczyt adresowany wyzwalany sygnałem PD, dla komunikatu o adresie początkowym 0000000000. b) Wyzwolenie impulsem. Wejścia adresowe oraz Na wejście PD podać poziom L. P / R spolaryzować tak, jak poprzednio. Na wejście CE podać impuls wyzwalający o poziomie L. W przypadku komunikatów zapisanych metodą łączenia zostaną odtworzone wszystkie, jeden po drugim, jako całość. W przypadku komunikatów zapisanych metodą rozdzielenia, odtworzony zostanie w całości tylko pierwszy z nich, tak samo, jak przy odczycie adresowanym wyzwalanym impulsem, dla komunikatu o adresie 0000000000. c) Wyzwolenie poziomem. Na wejścia adresowe A5, A8 i A9 podać poziom H, a na pozostałe poziom L. Na wejście P / R podać poziom H, a następnie na PD poziom L. Uruchomić odczyt przez podanie poziomu L na wejście CE. Odtwarzanie rozpoczyna się od początku pamięci i bez względu na metodę zapisu sekwencyjnego będzie trwało tak długo, jak długo CE =L (napotkane znaczniki EOM będą ignorowane) lub do momentu osiągnięcia końca pamięci. Sposób II - odtwarzanie z pamięcią położenia. Przy tym sposobie odczytu wskaźnik pamięci MSP nie jest zerowany, co powoduje pamiętanie aktualnego miejsca odczytu w pamięci i daje możliwość odtworzenia jej całej zawartości. a) Wyzwolenie uaktywnieniem układu na wejściu PD. Na wejścia adresowe A4, A8 i A9 podać napięcie o poziomie H, a na pozostałe wejścia adresowe napięcie o poziomie L, Na wejście P / R podać poziom H, a następnie na CE poziom L, 12

Uaktywnienie układu, przez podanie poziomu L na wejście PD, rozpoczyna odtwarzanie. Bez względu na metodę zapisu sekwencyjnego, odtwarzanie będzie przebiegać tak samo, jak odczyt adresowany wyzwalany sygnałem PD, dla komunikatu o adresie początkowym 0000000000. Jak wynika z opisu przebieg odczytu jest w tym przypadku taki sam, jak w sposobie I. Wejścia adresowe oraz Na wejście PD podać poziom L. b) Wyzwolenie impulsem. P / R spolaryzować tak, jak poprzednio. Na wejście CE podać impuls wyzwalający o poziomie L. Wszystkie komunikaty zapisane metodą łączenia zostaną odtworzone jako całość. Natomiast w przypadku komunikatów zapisanych metodą rozdzielenia, każdy kolejny impuls wyzwalający spowoduje odtworzenie kolejnego komunikatu w całości (do momentu wykrycia znacznika EOM). Powtarzając ten proces można odtworzyć kolejne, niezależne komunikaty nie znając ich adresów - aż do osiągnięcia końca pamięci. c) Wyzwolenie poziomem. Na wejścia adresowe A4, A5, A8 i A9 podać poziom H, natomiast na pozostałe poziom L. Na wejście P / R podać poziom H, a następnie na PD poziom L. Uruchomić odczyt przez podanie poziomu L na wejście CE. Odtwarzanie rozpocznie się od początku pamięci i bez względu na metodę zapisu sekwencyjnego będzie trwało tak długo, jak długo CE =L (napotkane znaczniki EOM będą ignorowane). Zbocze LH w sygnale CE zatrzymuje odczyt. Ponowne uruchomienie odczytu powoduje jego kontynuację od miejsca zatrzymania. Powtarzając ten proces można odtworzyć całą zawartość pamięci, aż do momentu osiągnięcia jej końca. 4. Wyszukiwanie komunikatu do odczytu. Funkcja ta umożliwia wyszukanie dowolnego komunikatu (spośród kilku zapisanych metodą adresową lub w trybie zapisu sekwencyjnego metodą rozdzielenia komunikatów ) bez konieczności podawania jego adresu. Do zrealizowania tej funkcji potrzebna jest jedynie znajomość, którym w kolejności komunikatem jest poszukiwany. Na wejścia adresowe A0, A4, A8 i A9 podać napięcie o poziomie H, a na pozostałe wejścia adresowe poziom L. 13

Na wejście P / R podać poziom H, a następnie na PD poziom L. Do wejścia sterującego CE doprowadzić impulsy przesuwające o poziomie L i czasie trwania 100 ns 10 µs. Każdy taki impuls powoduje "przeskok" o jeden komunikat do przodu (bez odtwarzania) i wskazanie następnego komunikatu do odczytu. Na wejście A0 podać napięcie o poziomie L (zakończenie procesu wyszukiwania). Odczytać wskazany komunikat przez podanie impulsu wyzwalającego o poziomie L na wejście CE. Kolejne impulsy wyzwalające będą powodować odtwarzanie kolejnych komunikatów. Ponowne zainicjowanie wyszukiwania ( podanie poziomu H na wejście A0) powoduje wznowienie opisanego wyżej procesu od miejsca zakończenia ostatniego odtworzonego komunikatu. 5. Tryb przyciskowy. W tym trybie pracy sygnały sterujące na wejściach CE, PD oraz wyjściu EOM uzyskują odmienne działanie, umożliwiające łatwą realizację dodatkowych funkcji. Wejście CE realizuje funkcję typu START/PRZERWA, inicjowaną impulsem wyzwalającym takim, jak w pozostałych trybach pracy. Funkcja ta działa tak samo przy zapisie, jak i przy odczycie (w zależności od polaryzacji wejścia P / R ). Dana operacja jest inicjowana zboczem HL tego impulsu (START) i trwa do momentu wystąpienia jednej z następujących sytuacji: podania na to wejście następnego impulsu (następuje wtedy wstrzymanie operacji - PRZERWA), napotkania znacznika końca komunikatu EOM (tylko przy odczycie), osiągnięcia końca pamięci lub wyzerowania układu. Podczas realizacji funkcji wskaźnik pamięci MSP nie jest zerowany (za wyjątkiem sytuacji, gdy PD=H), dzięki czemu kolejny impuls wyzwalający powoduje kontynuację danej operacji od miejsca, w którym została wstrzymana. Jak z tego wynika, kolejne impulsy na wejściu CE powodują naprzemienne wznawianie i wstrzymywanie realizowanej operacji. Wejście PD realizuje funkcję ZEROWANIE w czasie, gdy na wejściu występuje poziom H. Działa przy zapisie i przy odczycie. W odróżnieniu od pozostałych trybów pracy, zbocze LH w tym sygnale powoduje jedynie natychmiastowe zakończenie realizowanej operacji oraz wyzerowanie wskaźnika pamięci MSP. W trybie M6 układy ISD25xx przechodzą do stanu spoczynkowego automatycznie w chwili zakończenia danej operacji, bez kasowania bieżącej 14

wartości wskaźnika pamięci MSP. Umożliwia to rozpoczęcie następnej operacji od następnego wiersza pamięci. Wyjście EOM realizuje funkcję wskaźnika wykonywania operacji zapisu lub odczytu. W czasie trwania zapisu lub odczytu na wyjściu tym występuje poziom H, natomiast w czasie, gdy układ jest w spoczynku - poziom L. Umożliwia to, za pomocą np. diody LED, sygnalizację startu lub wstrzymania realizacji danej operacji. Jeżeli podczas odczytu układ wszedł w stan przepełnienia, to kolejny impuls wyzwalający na CE spowoduje wyzerowanie wskaźnika pamięci i rozpoczęcie odczytu od początku. Zapis sekwencyjny metodą rozdzielenia komunikatów w trybie przyciskowym. Na wejścia adresowe A6, A8 i A9 podać poziom H, a na pozostałe wejścia adresowe, poziom L. P / R i PD Na wejście CE podać impuls wyzwalający. Rozpoczyna się zapis komunikatu, a na wyjściu EOM pojawia się poziom H sygnalizujący, że operacja jest w toku. Na CE podać kolejny impuls wyzwalający. Zapis zostaje wstrzymany, komunikat zostaje oznaczony znacznikiem końca EOM, a wyjście EOM wraca do poziomu L. Wskaźnik pamięci MSP nie jest zerowany. W tym stanie możliwe jest przestawienie układu w tryb odczytu ( P / R =H) i wykonanie odczytu od początku pamięci. Na CE podać kolejny impuls wyzwalający. Zapis będzie kontynuowany od miejsca poprzedniego zatrzymania. Powtarzając powyższą procedurę można dokonywać kolejnych zapisów, aż do momentu wyzerowania układu lub wypełnienia pamięci. Jeżeli przed rozpoczęciem zapisu dodatkowo ustawimy wejście adresowe A1=H, to możemy dokonać zapisu sekwencyjnego metodą łączenia komunikatów. Odczyt w trybie przyciskowym. Na wejścia adresowe A6, A8 i A9 podać poziom H, a na pozostałe wejścia adresowe poziom L, Na wejście P / R podać poziom H, a na PD poziom L. Na wejście CE podać impuls wyzwalający. Rozpoczyna się odczyt komunikatów od początku pamięci, a na wyjściu EOM pojawia się poziom H. Kolejny impuls wyzwalający na CE, lub wykrycie znacznika końca komunikatu EOM powodują wstrzymanie odczytu bez zerowania wskaźnika pamięci, a wyjście EOM przechodzi do 15

poziomu L. W tym stanie możliwe jest przestawienie układu w tryb zapisu ( P / R =L) i wykonanie zapisu od miejsca zatrzymania odczytu (gdyż wskaźnik pamięci nie jest zerowany). Następny impuls wyzwalający na CE spowoduje kontynuację odczytu od miejsca poprzedniego zatrzymania. Powtarzając powyższą procedurę można dokonywać kolejnych odczytów, do momentu wyzerowania układu (PD=H) lub osiągnięcia końca pamięci. Jeżeli układ wejdzie w stan przepełnienia, to podanie impulsu wyzwalającego na CE (przy PD=L) spowoduje wyzerowanie wskaźnika pamięci i rozpoczęcie odtwarzania od początku. Uwaga : Tryb przyciskowy M6 może być używany łącznie z trybami M0, M1 i M3. PODSTAWOWE DANE TECHNICZNE MODUŁU MART-03 Zasilanie: +4,5 +5,5V. Czas zapisu / pasmo: 60 s / 3,4 khz (ISD2560), 75 s / 2,7 khz (ISD2575), 90 s / 2,3 khz (ISD2590) lub 120 s / 1,7 khz (ISD25120). Trwałość zapisu: 100 lat - zapis nieulotny po odłączeniu zasilania. Moc na wyjściach głośnikowych: 12 mw przy oporności głośnika 16 Ω. Napięcie sygnału do zapisu w punkcie P14: maks. 50 mvpp. Wejście mikrofonowe przygotowane do podłączenia dowolnego mikrofonu pojemnościowego dającego sygnał o napięciu ok. 20 mvpp. Układ MART-03 umożliwia realizację jeszcze wielu innych funkcji, będących pochodnymi funkcji opisanych wyżej. Sposób ich wykorzystania zależy od pomysłowości użytkownika. 16