OFERTA EDUKACYJNA OBEP W POZNANIU 2013/2014
Portal poświęcony rzezi wołyńskiej www.zbrodniawolynska.pl Na portalu: kalendarium wydarzeń świadkowie sprawiedliwi spory o Wołyń fotografie z archiwum IPN i komentarze historyczne materiały ze śledztw i procesów materiały dźwiękowe publikacje w formacie PDF Strona posiada również wersję anglojęzyczną i ukraińską www.volhyniamassacre.eu www.wolynskyjzloczyn.eu
Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej w Poznaniu OFERTA EDUKACYJNA 2013/2014 Poznań 2013
Opracowanie Katarzyna Florczyk dr Bartosz Kuświk dr Agnieszka Łuczak Marcin Podemski Marta Szczesiak-Ślusarek Redakcja Agnieszka Kołodziejska Daniel Rubiś Dystrybucja IPN - KŚZpNP Oddział w Poznaniu ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań, tel. 61 835 69 65 www.ipn.gov.pl ISBN 978-83-63275-02-0
SPIS TREŚCI Słowo wstępne 6 Program dla maturzystów 7 Propozycje wykładów dla szkół 8 Historia dla najmłodszych 9 Gry 10-11 Konkursy ogólnopolskie 12-13 Konkursy regionalne 14 Turniej debat oksfordzkich 15 W podziemnej drukarni. Warsztaty ze świadkiem historii 16 Historia na dużym ekranie 17 Rajdy rowerowe 18 Noc muzeów 19 Akcja medialno-edukacyjna Zapal znicz pamięci 20 Upamiętnienie deportacji obywateli polskich z ziem wcielonych do III Rzeszy 21 Ferie z IPN 22 Tramwajem przez historię najnowszą 23 Opowiem ci o wolnej Polsce spotkania ze świadkami historii 24 Kamienie pamięci Żołnierze <<Burzy >> 44 25 O tym nie można zapomnieć spotkania z kobietami, które przeszły piekło obozów i łagrów 26 Lekcje archiwalne: Co kryją archiwa IPN? 27 Lekcje z historii najnowszej 28 Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych 29 Warsztaty i szkolenia dla nauczycieli 30-31 Klub Historyczny Grota 32-33 Wystawy 34-35 Wybrane publikacje poznańskiego Oddziału IPN 36-38 Kontakty 39-40 -5-
Słowo wstępne Szanowni Państwo! Oddajemy w Państwa ręce kolejną ofertę edukacyjną Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej w Poznaniu. W tym roku szczególnie zachęcamy do udziału w projektach związanych z wysiedleniami i Żołnierzami Wyklętymi. Jesteśmy otwarci na wszelkie Państwa pomysły i sugestie. Zainteresowanych naszą działalnością edukacyjną i pełną ofertą IPN zapraszamy na stronę internetową: www.ipn.gov.pl/edukacja. Przypominamy, że wszystkie działania edukacyjne prowadzone przez IPN są bezpłatne. Pracownicy OBEP IPN w Poznaniu -6-
Program dla maturzystów Maturzystom, a także wszystkim zainteresowanym uczniom, proponujemy usystematyzowanie wiedzy z zakresu najnowszej historii Polski w ramach programu: Od Niepodległości do Niepodległości. Historia Polski 1918-1989 Program przygotowany jest dla szkół ponadgimnazjalnych, w których minimum 15 osób wskazało historię jako przedmiot zdawany na maturze. Polega on na przeprowadzeniu w szkołach sześciu zajęć dla maturzystów (raz w miesiącu) z wykorzystaniem publikacji IPN Od Niepodległości do Niepodległości. Historia Polski 1918-1989. Grupa uczniów musi liczyć min. 15 osób. Zajęcia trwają 3 godziny lekcyjne i składają się z wprowadzenia do tematu, dyskusji na podstawie wprowadzenia i przeczytanego tekstu oraz ćwiczeń wzorowanych na zadaniach maturalnych. bartosz.kuswik@ipn.gov.pl -7-
Propozycje wykładów dla szkół Tak jak w latach ubiegłych można umówić się na prelekcję w szkole lub w poznańskim oddziale IPN. Tematyka jest bardzo różnorodna i obejmuje swoim zasięgiem lata 1939-1989. Wykłady dostosowujemy do wieku i wiedzy słuchaczy. Ze względu na duże zainteresowanie prosimy o zamawianie zajęć z minimum miesięcznym wyprzedzeniem. katarzyna.florczyk@ipn.gov.pl marta.szczesiak@ipn.gov.pl -8-
Historia dla najmłodszych Uczniów szkół podstawowych zapraszamy do wzięcia udziału w zajęciach łączących naukę historii z zabawą. Jak niedźwiedź Wojtek został żołnierzem Zajęcia warsztatowe poświęcone Wojtkowi - niedźwiedziowi przygarniętemu przez żołnierzy 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa, który przeszedł wraz z nimi szlak wojenny. Postać syryjskiego niedźwiedzia brunatnego, zaprzyjaźnionego z żołnierzami, stanowi punkt wyjścia dla zasadniczego celu zajęć: na podstawie jego losów przedstawiamy dzieje żołnierzy polskich na frontach II wojny światowej i po jej zakończeniu. katarzyna.florczyk@ipn.gov.pl -9-
Gry Zajęcia dla grup zorganizowanych z wykorzystaniem gier planszowych prowadzimy w siedzibie IPN oraz - po spełnieniu określonych warunków - w szkołach. Pamięć 39 Historyczna gra edukacyjna utrwalająca wiedzę na temat wojny obronnej prowadzonej przez Polaków w 1939 r. Dołączona do gry broszura zawiera komentarz historyczny do poszczególnych fotografii. Kolejka Znana już w ponad 150 krajach świata gra, popularna wśród młodzieży i dorosłych. Przenosi uczestników do czasów kolejek sklepowych i zdobywania produktów. Gracze poznają mechanizmy funkcjonowania gospodarki w czasach PRL i zjawiska charakterystyczne dla tej epoki. Gra może stanowić uzupełnienie wykładu dotyczącego życia codziennego oraz gospodarki PRL. -10-
Awans zostań marszałkiem Polski Gra przybliża młodzieży polskie stopnie wojskowe z 1939 r. Gracze dysponują kartami z naramiennikami i poruszają się po planszy przedstawiającej szczeble wojskowej hierarchii. Uzupełnienie gry stanowią biogramy i zdjęcia uczestników kampanii wrześniowej oraz krótkie opracowanie historyczne na temat polskich stopni wojskowych w dwudziestoleciu międzywojennym ZnajZnak Najnowsza gra edukacyjna przeznaczona jest dla dwóch graczy. Przy użyciu jednego kompletu kart mogą w nią grać jednocześnie nawet 32 osoby. W trakcie rozgrywki gracze uczą się rozpoznawać symboliczne dla polskiej historii znaki, daty, postacie, miejsca, przedmioty marta.szczesiak@ipn.gov.pl -11-
Konkursy ogólnopolskie Sprzączki i guziki z orzełkiem ze rdzy Piąta edycja konkursu zostanie ogłoszona wiosną 2014 r. Konkurs skierowany jest do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Ma na celu przywrócenie pamięci o ofiarach zbrodni katyńskiej. Zadanie konkursowe polega na stworzeniu strony z albumu poświęconej konkretnej ofierze zbrodni katyńskiej. Uczniowie muszą opracować koncepcję plastyczną pracy, ale również wykazać duże zaangażowanie w poszukiwanie informacji o wybranym przez siebie bohaterze. Udział w konkursie pozwala poznać sylwetki zamordowanych, dowiedzieć się o ich życiu prywatnym, dokonaniach, sukcesach i roli, jaką pełnili w życiu publicznym niepodległej Polski. Nagrodą dla zwycięzców i ich opiekunów w dotychczasowych edycjach konkursu były wyjazdy edukacyjne do miejsc związanych ze zbrodnią katyńską oraz martyrologią Polaków na Kresach. Laureaci odwiedzili m.in. Polskie Cmentarze Wojenne w Katyniu, Charkowie i Miednoje. Na autorów najlepszych opracowań czeka jeszcze jedna nagroda: wybrane prace zostaną zamieszczone w publikacji IPN poświęconej ofiarom zbrodni katyńskiej. Szczegółowe informacje o konkursie zamieszczone są na stronie: www.pamiec.pl/sprzaczki oraz na stronie: www.facebook.com/edu.ipn w zakładce Konkurs Sprzączki... Karol Wisłocki tel. 22 431 83 61 karol.wislocki@ipn.gov.pl -12-
Burza 44. Historia Armii Krajowej odczytana z fotografii W 70. rocznicę akcji Burza Instytut Pamięci Narodowej zaprasza młodzież szkolną do udziału w konkursie historycznym, przypominającym o walkach Armii Krajowej w 1944 roku. Zadaniem uczestników jest zaprezentowanie wyjątkowej historii z dziejów Armii Krajowej, na kanwie wybranego zdjęcia z 1944 r. Formuła konkursu zapewnia szeroką możliwość wyboru tematu. Opowieść dotyczyć może epizodu z walk, losów wybranego żołnierza AK, bądź postronnego świadka historii. Może to być także historia niezwykłego miejsca lub pamiątki historycznej. Konkurs stanowić może znakomitą okazję do pogłębienia wiedzy o historii lokalnej. Warunkiem jest jedynie obowiązek przedstawienia opowieści prawdziwej, ujętej w oryginalny sposób. Na zwycięzców oczekiwać będą nagrody rzeczowe, zaś najciekawsze prace opublikowane zostaną w okolicznościowym albumie wydanym przez Instytut Pamięci Narodowej. Szczegółowe informacje oraz regulamin konkursu znaleźć można na stronie internetowej Instytutu Pamięci Narodowej: www.pamiec.pl dr Paweł Rokicki tel. 22 431 83 69 pawel.rokicki@ipn.gov.pl -13-
Konkursy regionalne Polska i Polacy w czasie II wojny światowej Konkurs organizowany przez OBEP IPN w Poznaniu oraz Gimnazjum nr 1 w Luboniu. Skierowany jest do uczniów szkół podstawowych z Wielkopolski. W formie testowej sprawdzimy wiedzę uczniów dotyczącą udziału Polaków w II wojnie światowej. daniel.rubis@ipn.gov.pl Poezja z historią w tle Uczniów wielkopolskich gimnazjów zapraszamy do udziału w konkursie poetyckim. Czekać będziemy na oryginalne utwory poświęcone bohaterom, miejscom lub wydarzeniom historycznym i związane z nimi fotografie. Chcielibyśmy, aby wiersze uczniów nawiązywały do historii XX wieku, zwłaszcza w wymiarze lokalnym. agnieszka.kolodziejska@ipn.gov.pl Informacje dotyczące aktualnych konkursów publikujemy na bieżąco na stronie: www.ipn.gov.pl/konkursy -14-
Turniej debat oksfordzkich Zrozumieć historię. Młodzież debatuje Od początku 2013 roku poznański Oddział Instytutu Pamięci Narodowej Oddział wraz z Wydziałem Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu wspólnie realizują nowy projekt edukacyjny, który ma formę międzyszkolnego turnieju debat oksfordzkich. W rozgrywkach mogą wziąć udział szkoły średnie z Wielkopolski. Od października do grudnia zostaną przeprowadzone w nich cykle warsztatów przygotowujących do udziału w debatach. W ramach zajęć uczestnicy zapoznają się z zasadami debat oksfordzkich, podstawami retoryki i erystyki. Merytorycznie w przygotowaniach pomogą pracownicy Biura Edukacji Publicznej IPN. Na dodatkowe, nieobowiązkowe, zajęcia z historii zaprosimy w dwóch terminach do poznańskiego oddziału IPN. Tematem tegorocznych debat jest: II wojna światowa i jej konsekwencje Uroczysty finał debat planowany jest w styczniu 2014 r. na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM. Więcej informacji na stronie www.ipn.gov.pl daniel.rubis@ipn.gov.pl -15-
W podziemnej drukarni. Warsztaty ze świadkiem historii Na przełomie listopada i grudnia zapraszamy uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych do wzięcia udziału w warsztatach drukarskich. Zajęcia będą prowadzone wspólnie z drukarzem - byłym działaczem opozycji solidarnościowej, który powielał wydawnictwa niezależne po wprowadzeniu stanu wojennego. Uwaga: ilość miejsc jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń. agnieszka.kolodziejska@ipn.gov.pl -16-
Historia na dużym ekranie Zapraszamy zorganizowane grupy do udziału w cyklicznych spotkaniach filmowych. Projekcje filmowe, poprzedzane krótkimi wykładami historycznymi, odbywać się będą w kinie Rialto w Poznaniu. W zgłoszeniu pocztą elektroniczną prosimy podać dane osobowe nauczyciela, numer telefonu, liczbę uczniów oraz opiekunów. W 2013 r. proponujemy następujące filmy: 25 września Dzieci Ireny Sendlerowej 7 października Kanał 8 listopada Mała matura 1947 3 grudnia Ostatni dzwonek katarzyna.florczyk@ipn.gov.pl -17-
Rajdy rowerowe Ścieżkami historii W sierpniu 2013 r. miał miejsce I Rajd Rowerowy Ścieżkami historii organizowany przez poznański oddział IPN. Hasłem przewodnim było Powstanie Warszawskie. Szlak wiódł od Muzeum Martyrologicznego w Lu boniu-żabikowie, poprzez Nadwarciański Szlak Rowerowy, do byłej rezydencji Artura Greisera namiestnika Rzeszy w Okręgu Kraju Warty. Rajd cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem. Jesienią br. oraz w roku 2014 planujemy kolejne wyprawy, na które już teraz zapraszamy. agnieszka.kolodziejska@ipn.gov.pl Rajd Rowerowy Instytutu Pamięci Narodowej Ścieżkami historii 03.08.2013-18-
Noc muzeów IPN tradycyjnie już włączył się w Noc muzeów i otworzył swoje archiwa dla zwiedzających. Tematem tegorocznej nocy było Dzieciństwo w PRL-u. Do naszej siedziby dotarło, m.in. zabytkowym autobusem marki Jelcz, ponad 2 tys. osób. W promocy19:30 051 jnych cenach sprzedawaliśmy publikacje książkowe IPN oraz cieszącą się ogromną popularnością najnowszą grę Znaj Znak. Na kolejną Noc muzeów 20:30zapraszamy 071 w maju 2014 r. Jak co roku zapewniamy szereg atrakcji i niespodzianek. 22:30 011 dr Natalia Cichocka tel. 61 835 69 00 natalia.cichocka@ipn.gov.pl 23:30 031-19- 19:30 20:30 21:30 22:30
Akcja medialno-edukacyjna Zapal znicz pamięci V edycja W niedzielę 20 października 2013 r. odbędzie się po raz piąty akcja społeczna Zapal znicz pamięci zainicjowana w 2009 roku przez Radio Merkury Poznań. Akcja, podobnie jak w ubiegłym roku, rozszerzy swój zasięg i udział w niej weźmie pięć rozgłośni regionalnych Polskiego Radia i pionów edukacyjnych IPN w Poznaniu, Bydgoszczy, Katowicach, Łodzi i Gdańsku. Obejmie cały obszar dawnych ziem wcielonych do III Rzeszy, na których niemiecki okupant rozpoczął eksterminację polskich elit już na samym początku wojny. W tym roku chcemy także przypomnieć o wysiedleniach ludności z ziem wcielonych do Rzeszy. O zapalenie zniczy w niedzielę 20 października w południe w miejscach, gdzie podczas II wojny światowej Niemcy mordowali Polaków, zaapelują do swoich słuchaczy: Radio PiK, Radio Katowice, Radio Gdańsk, Radio Łódź i Radio Merkury Poznań. Listę tych miejsc przygotowały oddziałowe BEP IPN. Uczestnicy udokumentują swój udział w akcji, robiąc zdjęcia i przesyłając je do organizatorów. Na stronie internetowej Radio Merkury Rozgłośni Regionalnej Polskiego Radia w Poznaniu (www.radiomerkury.pl/zapalznicz-pamieci-2012.html) można znaleźć fotografie z poprzednich edycji. agnieszka.luczak@ipn.gov.pl -20-
Upamiętnienie deportacji obywateli polskich z ziem wcielonych do III Rzeszy Projekt planowany jest na lata 2013-2015. Poznański Oddział IPN przygotowuje zajęcia skierowane do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych. Prezentowany będzie film dokumentalny pt. Jasnowłosa prowincja oraz wydawnictwo multimedialne pod tym samym tytułem, a także wydawnictwo multimedialne Wypędzeni 1939. W ramach projektu będą zbierane relacje żyjących jeszcze świadków oraz wszelka dokumentacja dotycząca deportacji z ziem Rzeczypospolitej wcielonych do III Rzeszy. Zapraszamy jednocześnie do budowania strony internetowej, upamiętniającej deportacje, która zostanie wyposażona w narzędzia metodyczne, ułatwiające wprowadzanie tematyki deportacji i represji niemieckich wobec ludności polskiej do nauczania historii, nauki o społeczeństwie i języka polskiego w szkołach. agnieszka.luczak@ipn.gov.pl -21-
Ferie z IPN Gimnazjalistów i uczniów starszych klas szkół podstawowych zapraszamy do spędzenia ferii zimowych w oddziale IPN w Poznaniu. W naszej siedzibie będzie można pograć w wydane przez IPN gry, a także przyjrzeć się pracy podziemnej drukarni i wziąć udział w warsztatach drukarskich. Zachęcamy do uczestnictwa zorganizowane grupy oraz osoby indywidualne. Termin spotkania podamy w styczniu 2014 r. na naszej stronie www.ipn.gov.pl agnieszka.kolodziejska@ipn.gov.pl -22-
Tramwajem przez historię najnowszą IPN, dzięki współpracy z Muzeum Powstania Poznańskiego Czerwca 1956 i Miejskim Przedsiębiorstwem Komunikacyjnym, zaprasza do wzięcia udziału w nietypowej lekcji historii. Podczas przejazdu tramwajem ulicami Poznania uczniowie poznają przebieg Poznańskiego Czerwca, a następnie zwiedzają z przewodnikiem Muzeum Powstania Poznańskiego Czerwca 1956. agnieszka.kolodziejska@ipn.gov.pl -23-
Opowiem ci o wolnej Polsce spotkania ze świadkami historii Celem projektu jest zainteresowanie młodzieży najnowszą historią Polski. Dzięki spotkaniom ze świadkami historii uczniowie mają szansę poznać dzieje swojego regionu i losy osób, które przeciwstawiając się na różne sposoby nazizmowi i komunizmowi przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości i budowy społeczeństwa obywatelskiego. Losy świadków służą do zrekonstruowania przebiegu wydarzeń, ukazują ich kontekst społeczny i pozwalają poczuć klimat przeszłości. Projekt jest realizowany od 2007 r. przez Instytut Pamięci Narodowej, Centrum Edukacji Obywatelskiej oraz Muzeum Powstania Warszawskiego. Jego rezultatem jest zebranie wielu relacji, z których najciekawsze zostały opublikowane w wydawnictwie albumowym Migawki z przeszłości. Opowieści świadków historii. Więcej o projekcie na stronie internetowej: www.pamiec.pl/opowiem opowiem_ci.edu@ipn.gov.pl Olga Tumińska tel. 22 431 83 78 olga.tuminska@ipn.gov.pl Anna Brojer tel. 22 431 83 84 anna.brojer@ipn.gov.pl -24-
Kamienie pamięci Żołnierze <<Burzy>> 44 Celem projektu Kamienie Pamięci jest zachęcenie młodzieży do odszukania, udokumentowania i upamiętnienia w środowisku lokalnym zapomnianych bohaterów, których nazwisk nie można często znaleźć na kartach podręczników. Takie podejście pozwala na pokazanie kluczowych wydarzeń w najnowszej historii Polski przez pryzmat losów jednostki. Tytułowe Kamienie są metaforą trwałości naszej pamięci o ich walce o wolną i niepodległą Polskę. Kolejna edycja projektu będzie poświęcona żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego zaangażowanym w Akcję Burza. Zadaniem uczestników będzie imienne upamiętnienie bohaterskich żołnierzy, którzy w 1944 r. podejmowali walkę na tyłach wycofujących się wojsk niemieckich. Zależy nam na zwróceniu uwagi na lokalne wydarzenia związane z Akcją Burza, aby pokazać jej ogólnopolski charakter. Liczymy, że dzięki odnalezieniu uczestników walk na różnych terenach, uda się pokazać tę operację jako bitwę o Polskę. Podobnie jak w poprzednich edycjach, każdy bohater zostanie upamiętniony wirtualnym kamieniem na mapie pamięci na stronie: www.pamiec.pl/kamienie_pamieci Na stronie projektu można odnaleźć bohaterów upamiętnionych w ramach dotychczasowych czterech edycji projektu. Poświęcone one były: uczestnikom wojny obronnej 1939 r., strajków sierpniowych 1980 r., żołnierzom wyklętym oraz nauczycielom historii prawdziwej. Małgorzata Żuławnik tel. 22 431 83 53 malgorzata.zulawnik@ipn.gov.pl Katarzyna Cegieła tel. 22 431 83 44 katarzyna.cegiela@ipn.gov.pl -25-
O tym nie można zapomnieć spotkania z kobietami, które przeszły piekło obozów i łagrów Do udziału w projekcie zapraszamy nauczycieli i uczniów klas II gimnazjum oraz I i II klas szkół ponadgimnazjalnych. Zainteresowane zespoły uczniów poznają losy byłych więźniarek niemieckich obozów koncentracyjnych oraz sowieckich łagrów. Zanim jednak spotkają się z kobietami i nagrają notacje, wezmą wraz z nauczycielem udział w warsztatach przygotowujących do spotkań ze świadkami historii i prezentujących techniki dokumentowania ich relacji. Nagrane notacje zostaną zaprezentowane podczas ogólnopolskiego spotkania. Więcej o projekcie na stronie internetowej: www.ipn.gov.pl//otymniemoznazapomniec Anna Klimowicz tel. 22 576 30 07 anna.klimowicz@ipn.gov.pl -26-
Lekcje archiwalne. Co kryją archiwa IPN? Zajęcia przygotowaliśmy z myślą o uczniach szczególnie zainteresowanych najnowszą historią Polski: członkach kół historycznych, licealistach, maturzystach i studentach. Spotkania odbywają się w siedzibie IPN i składają się z dwóch części. W pierwszej pracownik OBEP na podstawie analizy przykładowych materiałów archiwalnych przedstawia struktury i metody działania Służby Bezpieczeństwa. Druga część zajęć odbywa się w archiwum IPN. Pod opieką pracownika Oddziałowego Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów uczniowie zwiedzają magazyny i poszerzają wiedzę na temat zasobów w nich zgromadzonych. Z uwagi na warsztatowy charakter zajęć przeznaczone są one dla mniejszych grup. katarzyna.florczyk@ipn.gov.pl Ogólnopolscy koordynatorzy projektu: edukacja: dr Kornelia Banaś tel. 32 609 98 69 kornelia.banas@ipn.gov.pl archiwum: Paweł Zielony tel. 22 581 86 06 pawel.zielony@ipn.gov.pl -27-
Lekcje z historii najnowszej Tę propozycję kierujemy do nauczycieli wszystkich typów szkół. W ciągu dziewięćdziesięciominutowych zajęć, prowadzonych w szkole przez przeszkolonych do tego celu edukatorów, uczniowie poznają jeden z tematów związanych z najnowszą historią Polski. Dzięki bogatemu materiałowi źródłowemu i zastosowaniu różnorodnych metod dydaktycznych lekcje zachęcają do samodzielnych poszukiwań. Proponujemy następujące tematy: PRL państwo totalitarne? Prześladowani i aparat terroru 1944 1989 Sztuka w służbie propagandy Dzieje pewnego eksperymentu gospodarka PRL Z flagą narodową przez najnowszą historię Polski W samo południe wybory 4 czerwca 1989 A więc wojna polski wrzesień 1939 Polacy ratujący Żydów Stan wojenny Historia żołnierzy z wyrokiem marta.szczesiak@ipn.gov.pl Informacje o nowych tematach publikujemy na stronie: www.pamiec.pl/lekcje. Tam też dostępna jest ankieta dla nauczycieli korzystających z lekcji lub osób nimi zainteresowanych. -28-
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych Poznań, 1 marca 2014 r. 1 marca poświęcamy naszą pamięć Żołnierzom, którzy po zakończeniu II wojny światowej nie złożyli broni, uznając nową władzę za kolejną okupację. Bohaterowie wojenni wywodzący się, m.in. z formacji: AK, NSZ, Batalionów Chłopskich zostali potraktowani przez organy państwa po 1945 r. jak przestępcy i skazani na zapomnienie. Z początkiem 2014 r. szkoły z Wielkopolski będą mogły przeprowadzić, przygotowaną przez IPN w Poznaniu, grę szkolną. Następnie po przesłaniu relacji z jej rozegrania, najlepsze z nich zostaną nagrodzone podczas finału 28 lutego 2014 r. W finale wezmą udział autorki publikacji Rycerze lasu, Joanna Gajewska i Weronika Zaguła. Książka będzie jedną z nagród. bartosz.kuswik@ipn.gov.pl -29-
Warsztaty i szkolenia dla nauczycieli Nauczycieli szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych zapraszamy na szkolenia przygotowane przez pracowników OBEP. Spotkania odbywają się w siedzibie IPN w Poznaniu oraz - na zaproszenia co najmniej dziesięcioosobowych grup - w innych miejscowościach. W roku szkolnym 2013/2014 proponujemy Państwu następującą tematykę: Historia PRL w filmie fabularnym Wojsko Polskie w czasie II wojny światowej Jak uczyć o wojnie? Stan wojenny w Polsce Poznański Czerwiec 1956 Żydzi podczas II wojny światowej (Zagłada Żydów, Postawy Polaków wobec ludności żydowskiej) Komunistyczny aparat bezpieczeństwa państwa. Historia, struktury, działanie Propaganda Polski Ludowej Kościół w PRL To nie na darmo. Grudzień 70 w Gdańsku i Gdyni Piętno stalinizmu i oddech wolności kultura polska w latach 1948-1956 -30-
O terminach spotkań w Poznaniu będziemy informować pocztą elektroniczną. Szkolenia w formie wykładów oraz warsztatów prowadzą pracownicy Biura Edukacji Publicznej. Spotkania wzbogacamy pokazami filmów oraz ikonografią. Prowadzący szkolenia przedstawiają i przekazują uczestnikom opracowane w IPN materiały edukacyjne dotyczące danego tematu. Udział w szkoleniach potwierdzamy pisemnymi zaświadczeniami. marta.szczesiak@ipn.gov.pl -31-
Klub Historyczny Grota Zapraszamy do udziału w cyklicznych spotkaniach z historią w ramach Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego Grota, inicjatywy patriotycznej, którą Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu wraz ze Światowym Związkiem Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Wielkopolska realizuje z powodzeniem od ponad 10 lat. Nadrzędnym celem Klubu jest skuteczna budowa i umacnianie narodowej i historycznej pamięci, co powinno być podstawą kształtowania patriotycznych postaw społeczeństwa. W naszym Klubie Historycznym, zazwyczaj raz na dwa miesiące, z wyłączeniem wakacji, odbywają się bardzo ciekawe prelekcje dotyczące historii Polski lat 1939 1989, nierzadko ilustrowane projekcją multimedialną bądź filmem dokumentalnym. Ze szczególną starannością dobieramy tematy i prelegentów spotkań klubowych, by udział w nich był nie tylko pasjonującą, żywą lekcją historii, ale też swoistą przyjemnością obcowania z narodową historią. Sesje Klubu Grota mają charakter otwarty, aczkolwiek nasze propozycje adresujemy szczególnie do młodzieży szkolnej. Wykładowo-filmowa formuła spotkań stanowi bowiem doskonałe uzupełnienie szkolnej wiedzy i pomaga kształtować patriotyczne postawy. Informacje o planowanych sesjach Klubu -32-
na bieżąco są przesyłane drogą elektroniczną do sekretariatów szkół i przedstawicieli Szkolnych Kół Wielkopolskiego Stowarzyszenia Pamięci AK Okręg Wielkopolska. Zachęcamy jednak do indywidualnego składania deklaracji przynależności do Klubu oraz poszukiwania informacji na temat spotkań na stronie internetowej IPN. Więcej informacji o Klubie i zrealizowanych sesjach znajduje się na portalu Klubu Grota www.klub-generalagrota.pl dr Natalia Cichocka tel. 61 835 69 00 natalia.cichocka@ipn.gov.pl -33-
Wystawy Poznański Oddział IPN wypożycza wystawy historyczne, zachęcając jednocześnie do tworzenia własnej oprawy artystycznej ekspozycji i podejmowania działań edukacyjnych związanych z ich tematyką. Pracownicy naszego Oddziału chętnie wezmą udział w uroczystości otwarcia wystawy i wygłoszą okolicznościową prelekcję, a także przeprowadzą zajęcia związane z tematyką prezentowanej wystawy. Sowieckie piekło 1939-1956 Życie codzienne w okupowanej Wielkopolsce 1939 1945 Dekret o reformie rolnej 6 IX 1944 r. Dokumenty i świadectwa z czasu wygnania ziemiaństwa Powstanie Warszawskie 1966 Milenium kontra 1000-lecie. Obchody Milenium Chrztu Polski i Tysiąclecia Państwa Polskiego Wolności! Chleba! Poznański Czerwiec 1956 w fotografii Wielkopolska w cieniu WRON-y Twarze poznańskiej bezpieki Śladami Zbrodni. Centralne Więzienie Rawicz 1945-1956. Twarze gnieźnieńskiej bezpieki (aneks do wystawy Twarze poznańskiej bezpieki) Wobec opresji. Zmagania o godność, wolność i sprawiedliwość i Pisz życie światłami zawsze Zaplute karły reakcji. Polskie Podziemie Niepodległościowe w latach 1944-1956 Sługa Boży ks. Jerzy Popiełuszko (1947-1984) Twarze zielonogórskiej bezpieki Zbrodnia Katyńska. Wielkopolanie w dołach śmierci Katynia, Charkowa i Miednoje -34-
Zagłada wielkopolskich elit 1939-1941 Plastyka niezależna Solidarni z Rumunią KPN w Poznańskiem 30. maja 1960 r. W obronie Domu Katolickiego NSZZ Solidarność i opozycja demokratyczna w Wielkopolsce 1980-1990 Żądamy wypuszczenia aresztowanych kolegów z Krakowa! Protest studentów poznańskich z 13 maja 1946 r. Pielgrzym nadziei. Jan Paweł II na ziemi wielkopolskiej 1979-1983 - 1997-1999 Rozstrzelane Miasta. Poznań-Budapeszt 1956. W obronie pamięci. Pomnik Poznańskiego Czerwca 1956 Dobry pasterz w trudnych czasach. Arcybiskup Walenty Dymek 1888-1956 Bezimienne fotografie Da mihi animas, caetera tolle. Arcybiskup Antoni Baraniak 1904 1977 Pełen opis wystaw dostępny jest na stronie: www.ipn.gov.pl./obep-poznan/wystawy marcin.podemski@ipn.gov.pl -35-
Wybrane publikacje poznańskiego oddziału IPN Z archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu red. R. Kościański, R. Leśkiewicz, Warszawa-Poznań 2008 Władze wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Wielkopolsce w latach 1945-1956 red. K. Białecki, Poznań 2008 Obrazy PRL. O konceptualizacji realnego socjalizmu w Polsce red. K. Brzechczyn, Poznań 2008 Zmagania ze społeczeństwem. Aparat bezpieczeństwa wobec Wielkopolan w latach 1945 1956 red. A. Łuczak, A. Pietrowicz, Poznań 2008 Radio Solidarność Regionu Wielkopolska. Dokumenty red. R. Reczek, Poznań 2008 Polityczne oczyszczanie gruntu. Zagłada polskich elit w Wielkopolsce (1939-1945) A. Łuczak, A. Pietrowicz, Poznań 2009 Władze wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Wielkopolsce w latach 1956-1970 red. K. Białecki, Poznań 2009 Specłagier nr 2 NKWD w Poznaniu. Dokumenty oprac. G. Barczykowski, W. Handke, R. Kościański, Poznań 2009 Oblicza komunistycznego zniewolenia red. K. Brzechczyn, Poznań 2009-36-
Wartość naukowa i stan opracowania zasobu archiwalnego IPN red. R. Kościański, R. Leśkiewicz, Poznań-Warszawa 2009 Władze wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Wielkopolsce w latach 1970-1980 red. K. Białecki, Poznań 2010 Wybory do sejmu z 19 stycznia 1947 roku w województwie poznańskim. Wybór źródeł P. Orzechowski, Poznań 2010 Utracone decorum. Grabież dóbr kultury z majątków ziemiaństwa polskiego w Wielkopolsce w czasie okupacji niemieckiej w latach 1939-1945 A. Łuczak, Poznań 2011 Interpretacje upadku komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej red. K. Brzechczyn, Poznań 2011 My głodujemy my chcemy chleba. Poznański Czerwiec 1956 w listach opublikowanych w biuletynach Polskiego Radia red. K. Bittner, Poznań 2011 Władze wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Wielkopolsce w latach 1980-1989 red. K. Białecki. Robotnicy wyszli na ulice. Materiały do zajęć o Poznańskim Czerwcu 1956 roku dla nauczycieli i uczniów red. B. Kuświk Uwikłania historiografii. Między ideologizacją dziejów a obiektywizmem badawczym red. T. Błaszczyk, K. Brzechczyn, D. Ciunajsis, M. Kierzkowski, Poznań 2011-37-
Leszek Nowak, Polska droga od socjalizmu. Pisma polityczne 1980-1989 red. K. Brzechczyn, Poznań 2011 Poznańska opozycja demokratyczna 1981-1989 w obiektywie Jana Kołodziejskiego J. Kołodziejski, B. Fabiańska, Poznań 2011 Poznański Czerwiec 1956. Wybór dokumentów wybór i opracowanie: S. Jankowiak, R. Kościański, E. Makowski, R. Reczek, Poznań 2012 NSZZ Solidarność Region Konin. Wybór dokumentów, tom I (1980-1981) wybór i opracowanie: K. Białecki, W. Handke, Poznań 2012 Władze wobec Kościołów i związków wyznaniowych na Środkowym Nadodrzu w latach 1945 1956 red. E. Wojcieszyk, Poznań 2012 Polskie Państwo Podziemne w Wielkopolsce. 1939 1945, t. 5, Poznań 2012 Edwin Klessa. Pamiętnik z internowania wstęp i opracowanie: ks. dr J. Wąsowicz SDB, Poznań 2013 Nowosolska Solidarność. Relacje, wspomnienia, dokumenty (wrzesień 1980-czerwiec 1990) Maria i Andrzej Perlakowie, Poznań-Nowa Sól, 2013 Sprzedaż wydawnictw IPN Publikacje można kupić w siedzibie naszego Oddziału, przy ul. Rolnej 45a w Poznaniu, w godzinach 8.30-15.30. dr Karolina Bittner tel. 61 835 69 58 karolina.bittner@ipn.gov.pl Daniel Rubiś tel. 61 835 69 65 daniel.rubis@ipn.gov.pl -38-
KONTAKTY INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ KOMISJA ŚCIGANIA ZBRODNI PRZECIWKO NARODOWI POLSKIEMU Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej w Poznaniu ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań Naczelnik OBEP Poznań dr Agnieszka Łuczak tel. 61 835 69 55, faks 61 835 69 65 agnieszka.luczak@ipn.gov.pl Kierownik Referatu Edukacji Historycznej dr Bartosz Kuświk tel. 61 835 69 57, faks 61 835 69 65 bartosz.kuswik@ipn.gov.pl Działalność edukacyjna Katarzyna Florczyk, tel. 61 835 69 53 katarzyna.florczyk@ipn.gov.pl Agnieszka Kołodziejska, tel. 61 835 69 53 agnieszka.kolodziejska@ipn.gov.pl Daniel Rubiś, tel./faks 61 835 69 65 daniel.rubis@ipn.gov.pl Marta Szczesiak-Ślusarek, tel. 61 835 69 64 marta.szczesiak@ipn.gov.pl -39-