Oferta edukacyjna Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej w Olsztynie

Transkrypt

1 Oferta edukacyjna Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej w Olsztynie Rok szkolny 2014/2015 Informujemy, iż wszystkie proponowane formy zajęć są nieodpłatne. Są one realizowane w ramach statutowych zadań Instytutu Pamięci Narodowej. 1. Lekcje z historii najnowszej Na zaproszenie szkół i w ich siedzibie pracownicy IPN prowadzą zajęcia na jeden z niżej wymienionych tematów: a) szkoły ponadgimnazjalne: - PRL państwo totalitarne? - Prześladowani i aparat terroru Sztuka w służbie propagandy - Dzieje pewnego eksperymentu gospodarka PRL - W samo południe wybory 4 czerwca

2 - Grudniowy wstał świt, nie widział nikt nic... Stan wojenny w Polsce b) szkoły podstawowe - Z flagą narodową przez najnowszą historię Polski - A więc wojna... polski wrzesień 1939 roku c) wszystkie poziomy - Sposoby ratowania Żydów pod okupacją niemiecką - Historia żołnierzy z wyrokiem polskie podziemie niepodległościowe po 1945 r. Od listopada 2014 r. proponujemy dwa nowe tematy: Zbrodnia Wołyńska oraz Uliczka (obraz świata żydowskiego w okresie II Rzeczypospolitej, który zniknął w wyniku Holocaustu. Scenariusz w ramach współpracy z IPN opracował Instytut Yad Vashem). Tematy lekcji są skierowane do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Na życzenie nauczycieli istnieje możliwość uzgodnienia innego tematu lekcji z zakresu najnowszej historii Polski, m.in.: a) Druga Rzeczpospolita wobec komunistów i komunizmu b) Wrzesień 1939 r. - czy zwycięstwo było możliwe? c) Armia Krajowa - siła zbrojna Polskiego Państwa Podziemnego. Struktura i działalność d) Akcje zbrojne konspiracyjnej Warszawy ( ) e) Prasa Polskiego Państwa Podziemnego wobec komunistów "polskich" ( ) 2

3 f) Po co powstała Polska Partia Robotnicza? Kilka uwag o podziemiu komunistycznym w okupowanej Polsce g) Warmia i Mazury w pierwszych miesiącach 1945 r. h) Życie polityczne w województwie olsztyńskim w latach i) Polskie antykomunistyczne podziemie niepodległościowe na Warmii i Mazurach j) Rewolucja olsztyńska 1956 r. społeczeństwo Warmii i Mazur wobec wydarzeń roku 1956 w Polsce i na Węgrzech k) Kryzysy społeczne w PRL ( ) l) Stan wojenny na Warmii i Mazurach m) Czerwcowe wybory 1989 r. i upadek komunizmu w Polsce n) Polacy w walce z komunistycznym totalitaryzmem o) Władze Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźctwie w latach kontakt: Karol Sacewicz, tel. (89) karol.sacewicz@ipn.gov.pl sekretariat, tel. (89) , fax (89) Co kryją archiwa IPN? Na tę lekcję do siedziby Delegatury IPN w Olsztynie zapraszamy uczniów szkół ponadgimnazjalnych i studentów. Zajęcia składają się z dwóch części w pierwszej uczestnicy zapoznają się ze specyfiką funkcjonowania archiwum, w drugiej odbywają się warsztaty, podczas których uczniowie analizują przykładowe dokumenty. Daniel Białuński, tel , daniel.bialunski@ipn.gov.pl 3

4 sekretariat, tel. (89) , fax (89) Zajęcia związane z rocznicami historycznymi Proponujemy okolicznościowe zajęcia związane z rocznicami wydarzeń historycznych przypadającymi w roku szkolnym 2014/2015, wzbogacone materiałem ikonograficznym i filmowym. - Utworzenie Armii Krajowej (14 luty) - Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" (1 marca) - Zbrodnia Katyńska (5 marca) -Akcja pod Arsenałem (26 marca) - Porwanie i uwięzienie przez NKWD szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego (27 marca) - wybuch Powstania Warszawskiego (1 sierpnia) - podpisanie w Gdańsku porozumień sierpniowych (31 sierpnia) - Agresja niemiecka i sowiecka na Polskę (1 i 17 września) - Dzień Podziemnego Państwa Polskiego (27 września) - Narodowe Święto Niepodległości (11 listopad) - wprowadzenie stanu wojennego w Polsce (13 grudnia) kontakt: Karol Sacewicz, tel. (89) karol.sacewicz@ipn.gov.pl sekretariat, tel. (89) , fax (89) Wykłady dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych 4

5 Nowa podstawa programowa umieszcza wydarzenia z lat w I klasie szkoły ponadgimnazjalnej. Dlatego do nauczycieli uczących w tej grupie wiekowej kierujemy propozycję wygłoszenia wykładów wzbogaconych fragmentami filmów, prezentacjami multimedialnymi i innymi materiałami. Dotychczas prezentowaliśmy następujące tematy: - Kampania polska 1939 r.- czy była szansa na zwycięstwo? - Po co powstała Polska Partia Robotnicza? Kilka uwag o podziemiu komunistycznym w okupowanej Polsce - Operacja "Burza". Wysiłek zbrojny Armii Krajowej w 1944 r. - Polskie Państwo Podziemne wobec komunistów - komuniści wobec Polskiego Państwa Podziemnego ( ) - Solidarność i organizacje opozycyjne na Warmii i Mazurach w latach Prasa i wydawnictwa podziemne w województwie olsztyńskim Kształtowanie się nowego społeczeństwa na Warmii i Mazurach po Życie codzienne na Warmii i Mazurach w latach Mniejszości narodowościowych zamieszkujących Warmię i Mazury po 1945 roku - Kryzysy społeczne w Polsce Ludowej i upadek komunizmu - Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie w czasie II wojny światowej - Wojsko polskie w ZSRS ( ) - Polska emigracja niepodległościowa po II wojny światowej - Kultura niezależna w PRL - Kryzysy społeczno-polityczne w PRL ( ) - Młodzież w Polsce Ludowej 5

6 - Ofiary stanu wojennego Zachęcamy do zgłaszania także swoich propozycji tematów, w miarę możliwości przygotujemy się również do poprowadzenia zajęć zgodnie z Państwa oczekiwaniami. Karol Sacewicz, tel. (89) karol.sacewicz@ipn.gov.pl sekretariat, tel. (89) , fax (89) Warsztaty dla nauczycieli Serdecznie zapraszamy nauczycieli historii i edukatorów na warsztaty prowadzone przez pracowników Delegatury IPN w Olsztynie. Zajęcia są bezpłatne i odbywają się na zaproszenie szkół, placówek edukacyjnych, ośrodków doskonalenia nauczycieli, instytucji kultury itp. w ich siedzibie. Warsztaty są prowadzone w oparciu o pakiety i teki edukacyjnych IPN. Podczas zajęć prezentujemy i przekazujemy bezpłatnie materiały edukacyjne opracowane w IPN. Nauczyciele uczestniczący w szkoleniu otrzymają odpowiednie zaświadczenie wystawione przez Instytut Pamięci Narodowej (podstawa prawna: Deklaracja współpracy pomiędzy IPN a MEN z dnia 11 września 2001 r.). Przykładowe tematy warsztatów: a) Warmia i Mazury w latach Kształtowanie się stosunków politycznych i narodowościowych (teka edukacyjna IPN) 6

7 b) Stosunki narodowościowe i religijne na Warmii i Mazurach po 1945 r. c) Represje wobec ludności rodzimej i napływowej Warmii i Mazur po 1945 r. w świetle akt Wojskowego Sądu Rejonowego w Olsztynie d) Wybrane aspekty metodologii badań naukowych prowadzonych na podstawie źródeł zgromadzonych w archiwach IPN (krytyka źródeł, terminologia, słownictwo) e) Polskie Państwo Podziemne - wrogowie i sojusznicy f) Polska Partia Robotnicza - Gwardia Ludowa/ Armia Ludowa - komunistów "polskich" droga do władzy ( ) Informacje o tematach oraz terminach warsztatów: Dominik Krysiak, tel. (89) , dominik.krysiak@ipn.gov.pl Karol Sacewicz, tel. (89) karol.sacewicz@ipn.gov.pl sekretariat, tel. (89) , fax (89) Wystawy Delegatura IPN w Olsztynie dysponuje wystawami edukacyjnymi, które mogą być bezpłatnie wypożyczane i prezentowane przez szkoły i inne instytucje prowadzące działalność edukacyjną i kulturalną. Istnieje możliwość wygłoszenia prelekcji na otwarciu wystawy przez pracowników IPN. Do Państwa dyspozycji są następujące wystawy: a) Wrzesień 39 7

8 Ekspozycja przygotowana przez Delegaturę IPN w Olsztynie prezentująca zdjęcia niemieckich fotografów wojennych wykonane podczas ataku hitlerowskich Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 roku. (100x70; 18 paneli) b) Wypędzeni, przypędzeni... Kształtowanie się nowego społeczeństwa na Warmii i Mazurach w latach Wystawa Delegatury IPN w Olsztynie. Prezentuje zdjęcia i dokumenty z archiwów IPN, Archiwum Państwowego w Olsztynie oraz ze zbiorów prywatnych. W układzie chronologicznym pokazuje pierwsze wysiedlenia ludności polskiej z Warmii i Mazur po kampanii wrześniowej, wywózki na roboty przymusowe, deportacje na Syberię, powojenną ewakuację ludności Prus Wschodnich do Niemiec po decyzji wielkich mocarstw i osadnictwo Polaków repatriowanych z terenów wcielonych do ZSRR oraz Ukraińców wysiedlonych z Polski południowo-wschodniej w ramach Akcji Wisła. (100x70; 25 paneli) c) Twarze olsztyńskiej bezpieki Prezentowana ekspozycja jest wynikiem badań zespołu pracowników olsztyńskiej Delegatury IPN. Wystawa prezentuje sylwetki funkcjonariuszy UB i SB i ich działalność. (100x70; 30 paneli) d) Olsztyńska Solidarność Wystawa przygotowana przez Delegaturę IPN w Olsztynie. Prezentowane materiały i dokumenty pochodzą z zasobów IPN, Komisji Krajowej NSZZ Solidarność, Domu Gazety Olsztyńskiej, Muzeum Warmii i Mazur oraz zbiorów prywatnych. Celem ekspozycji jest przedstawienie najważniejszych etapów tworzenia, rozwoju i działalności olsztyńskiej Solidarności, a także przybliżenie klimatu społeczno-politycznego tamtego okresu. (100x70; 30 paneli) e) Olsztyński Czerwiec '89 Wystawa przygotowana z okazji 20. rocznicy wyborów czerwcowych 1989 roku przez Delegaturę IPN w Olsztynie przy współpracy z Ośrodkiem Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie i NSZZ Solidarność Regionu Warmińsko-Mazurskiego. (100x70; 22 panele) f) Internowani, aresztowani i skazani w stanie wojennym regionu warmińsko-mazurskiego Wystawa przygotowana przez Delegaturę IPN w Olsztynie. Ekspozycja prezentuje m.in. sylwetki osób represjonowanych w stanie wojennym oraz przykłady procesów politycznych na terenie Warmii i Mazur. (100x70; 30 paneli) g) O cześć drukarza, o prawdę i wiarygodność słowa. Strajk w Olsztyńskich Zakładach Graficznych 1981 Wystawa przygotowana przez Delegaturę IPN w Olsztynie. Ekspozycja prezentuje zdjęcia z okresu strajku w Olsztyńskich Zakładach Graficznych w 1981 r. (400x130; 1 baner) h) Prasa i wydawnictwa niezależne na Warmii i Mazurach Wystawa przygotowana przez Delegaturę IPN w Olsztynie. (170x120; 1 baner; 150x100, 4 banery) i) Wystawa Marcin Antonowicz 8

9 Wystawa przygotowana przez Delegaturę IPN w Olsztynie poświęcona jednej z tragicznych ofiar stanu wojennego. (100x70; 15 paneli) j) Kresy. Pamiętamy Wystawa przygotowana przez Delegaturę IPN w Olsztynie w oparciu o zdjęcia Krzysztofa Gargasa. Prezentujące najważniejsze miejsca związane z historią i losami Polaków na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. (100x70; 24 panele) k) Zbrodnia Katyńska Ogólnopolska wystawa IPN poświęcona zamordowanym w 1940 r. przez NKWD polskim oficerom. (130x70; 12 banerów) l) Polska Walcząca Ogólnopolska wystawa IPN dotycząca historii Polskiego Państwa Podziemnego (170x130; 18 banerów) Informacje nt. wypożyczeń i dostępności wystaw: Renata Gieszczyńska, tel , renata.gieszczynska@ipn.gov.pl sekretariat, tel. (89) , fax (89) Ogólnopolskie projekty edukacyjne Instytutu Pamięci Narodowej a) Opowiem ci o wolnej Polsce spotkania ze świadkami historii Celem projektu jest zainteresowanie młodzieży najnowszą historią Polski. Dzięki spotkaniom ze świadkami historii uczniowie mają szansę poznać dzieje swojego regionu i losy osób, które przeciwstawiając się na różne sposoby nazizmowi i komunizmowi, przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości i budowy społeczeństwa obywatelskiego. Losy świadków służą do zrekonstruowania przebiegu wydarzeń, ukazują ich kontekst społeczny i pozwalają poczuć klimat przeszłości. Projekt jest realizowany przez Instytut Pamięci Narodowej, Centrum Edukacji Obywatelskiej oraz Muzeum Powstania Warszawskiego. Jego rezultatem jest zebranie wielu relacji, z których najciekawsze zostały opublikowane w wydawnictwie albumowym Migawki z przeszłości. Opowieści świadków historii. Więcej o projekcie na stronie internetowej: opowiem_ci.edu@ipn.gov.pl Anna Brojer, tel , anna.brojer@ipn.gov.pl Olga Tumińska, tel , olga.tuminska@ipn.gov.pl 9

10 Koordynator regionalny: Krzysztof Jodczyk, tel b) Kamienie pamięci Projekt Kamienie pamięci służy upamiętnianiu osób zwyczajnych ludzi, których poświęceniu zawdzięczamy niezawisłość naszego kraju (w poprzednich edycjach byli to Żołnierze Wyklęci, nauczyciele, żołnierze Burzy 44). Zachęcamy młodzież do podejmowania samodzielnej pracy dokumentacyjnej, do znajdowania bohaterów historii we własnym środowisku i upamiętniania ich. W projekcie mogą brać udział uczniowie wszystkich poziomów szkół, ale także np. drużyny harcerskie czy osoby prywatne. Do zadań uczestników projektu należy zebranie informacji o konkretnej osobie, która jest związana z tematem aktualnej edycji projektu oraz zgromadzenie wszelkich śladów pamięci pozostałych po niej. Niezwykle ważnym elementem projektu jest jak najatrakcyjniejsze opracowanie prezentacji postaci oraz upowszechnienie wiedzy o niej w społeczności lokalnej. Szczegółowe informacje o projekcie na stronie Kamienie pamięci 2014/2015 Tegoroczna edycja projektu będzie poświęcona kapłanom i osobom konsekrowanym, które w latach wypełniały swoje powołanie pod władzą systemów totalitarnych (nazistowskiego i komunistycznego), walczących z instytucjami kościelnymi. Zadaniem uczestników będzie imienne upamiętnienie kapłanów różnych wyznań i osób zakonnych, ukazanie ich działalności i postaw oraz walki o świat wartości, które niejednokrotnie spotykały się z represjami ze strony władz totalitarnych. Ewa Rogalewska, tel , ewa.rogalewska@ipn.gov.pl Karol Usakiewicz, tel , karol.usakiewicz@ipn.gov.pl c) O tym nie można zapomnieć. Spotkania z kobietami, które przeszły piekło obozów i łagrów Do udziału w projekcie zapraszamy nauczycieli i uczniów klas II gimnazjum oraz I i II klas szkół ponadgimnazjalnych. Zainteresowane zespoły uczniów poznają losy byłych więźniarek niemieckich obozów koncentracyjnych oraz sowieckich łagrów. Zanim jednak spotkają się z kobietami i nagrają notacje, wraz z nauczycielem wezmą udział w warsztatach przygotowujących do spotkań ze świadkami historii i prezentujących techniki dokumentowania ich relacji. Nagrane notacje zostaną zaprezentowane podczas ogólnopolskiego spotkania. 10

11 Anna Klimowicz, tel , Koordynator regionalny: Magdalena Dzienis-Todorczuk, tel , d) Patroni naszych ulic Wielu ulicom i placom, przy których mieszkamy i pracujemy, patronują postaci historyczne. Wybór patronów przestrzeni, w której żyjemy, świadczy nie tylko o naszej wrażliwości historycznej, lecz także wskazuje na wartości, do których chcemy się odwoływać. Warto znać patrona swojej ulicy, wiedzieć, czyje nazwisko wymieniamy, podając przy różnych okazjach własny adres. Wśród patronów ulic i placów są osoby, które na trwałe zapisały się w dziejach Polski XX w. W ramach ogólnopolskiej akcji edukacyjnej IPN będzie publikować krótkie opracowania prezentujące sylwetki niektórych z nich. Naszym celem jest dostarczenie tych publikacji do każdego gospodarstwa domowego, każdej firmy, które znajdują się przy ulicy noszącej imię tego patrona. Do współpracy przy realizacji projektu zapraszamy lokalne samorządy, instytucje kulturalne i oświatowe, organizacje harcerskie. Warto, by nasze publikacje znalazły się także w Państwa miejscowościach. Bądźmy dumni z patrona naszej ulicy! Koordynator projektu: Karolina Kolbuszewska, tel , karolina.kolbuszewska@ipn.gov.pl Koordynator regionalny: Krzysztof Jodczyk, tel , krzysztof.jodczyk@ipn.gov.pl e) Sprzączki i guziki z orzełkiem ze rdzy Szósta edycja konkursu zostanie ogłoszona wiosną 2015 r. Konkurs skierowany jest do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Ma na celu przywrócenie pamięci o ofiarach zbrodni katyńskiej. Zadanie konkursowe polega na stworzeniu strony z albumu poświęconej konkretnej ofierze zbrodni katyńskiej. Uczniowie muszą opracować koncepcję plastyczną pracy, ale również wykazać duże zaangażowanie w poszukiwaniu informacji o wybranym przez siebie bohaterze. Udział w konkursie pozwala poznać sylwetki zamordowanych, dowiedzieć się o ich życiu prywatnym, dokonaniach, sukcesach i roli, jaką pełnili w życiu publicznym niepodległej Polski. Nagrodą dla zwycięzców i ich opiekunów w czterech edycjach konkursu były wyjazdy edukacyjne do miejsc związanych ze zbrodnią katyńską oraz martyrologią Polaków na Kresach. Laureaci odwiedzili m.in. Polskie Cmentarze Wojenne w Katyniu, Charkowie, Miednoje i Bykowni. W 2014 r. z powodu napiętej sytuacji politycznej wyjazd na Wschód okazał się niemożliwy. 11

12 Nagrodą w piątej edycji konkursu był wyjazd edukacyjny do Włoch, do miejsc związanych z walkami 2. Korpusu Polskiego, w którym służyli żołnierze ocaleni z obozów i łagrów w ZSRS. Celem wyjazdu był Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino. Szczegółowe informacje o konkursie zamieszczone są na stronie oraz w zakładce Konkurs Sprzączki.... Karol Wisłocki, tel , karol.wislocki@ipn.gov.pl f) 1945 rok: wyzwolenie czy zniewolenie? (konkurs dla nauczycieli) W związku ze zbliżającą się 70. rocznicą zakończenia II wojny światowej zapraszamy nauczycieli i studentów do wzięcia udziału w konkursie Rok 1945: wyzwolenie czy zniewolenie? Zadaniem uczestników konkursu jest przygotowanie scenariusza zajęć szkolnych lub akademickich na temat sytuacji Polski i Polaków po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie polskie w latach i próby odpowiedzenia na pytanie zadane w tytule konkursu. Szczegółowe informacje znajdą Państwo na stronie Katarzyna Cegieła, tel , katarzyna.cegiela@ipn.gov.pl g) Nie liczby widzę a twarze Literacki obraz zbrodni totalitaryzmów (konkurs dla studentów) Instytut Pamięci Narodowej zorganizował konkurs Nie liczby widzę, a twarze Literacki obraz zbrodni totalitaryzmów. Konkurs skierowany był do pełnoletnich uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów studiów licencjackich, magisterskich i doktoranckich. Jego celem było przywracanie pamięci o ofiarach zbrodniczych systemów nazizmu i komunizmu oraz pokazanie uniwersalnych zagrożeń, jakie niosą ze sobą systemy totalitarne. Zadaniem uczestników było napisanie tekstu prozatorskiego, ukazującego losy jednostki w systemie totalitarnym. Historia przedstawiona w pracy mogła być oparta na faktach lub być fikcją literacką opartą o wydarzenia historyczne. Szczegóły znajdują się na stronie Katarzyna Cegieła, tel , katarzyna.cegiela@ipn.gov.pl 12

13 Delegatura IPN KŚZpNP w Olsztynie ul. ul. Jagiellońska 46, Olsztyn RENATA GIESZCZYŃSKA (89) renata.gieszczynska@ipn.gov.pl DOMINIK KRYSIAK (89) dominik.krysiak@ipn.gov.pl DR WALDEMAR BRENDA (89) waldemar.brenda@ipn.gov.pl DR PIOTR KARDELA (89) piotr.kardela@ipn.gov.pl DR KAROL SACEWICZ (89) karol.sacewicz@ipn.gov.pl DANIEL BIAŁUŃSKI (89) daniel.bialunski@ipn.gov.pl sekretariat tel. (89) , fax (89) Adres do korespondencji: ul. Jagiellońska 46, Olsztyn 13