IN-151 Instrukcja. energetycznych

Regulamin-Instrukcja Dyrektora Oddziału Elektrociepłownia Gorzów 1 Spółki PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. w Oddziale Elektrociepłownia Gorzów energetycznych organizacji bezpiecznej pracy przy urządzeniach IN-151 Instrukcja zdnia: Ą Załącznik nr do Postanowienia nr.c.o43 ( I Opracował/a: Henryk Klek - Starszy Specjalista ds. BHP Waldemar Mitz - Specjalista Zatwierdził: Jan Kos Dyrektor Oddziału Elektrociepłownia Gorzów PGE GiEK S.A. Podpis ds. BHP I -9 Podpis (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 1 7.01.2011 rok. Strona 1 z 30

Regulamin-Instrukcja wzór 1. Postanowienia stępne 1.1. Przedmiot instrukcji 3 1.2. Zakres stosowania instrukcji 3 1.3. Przeznaczenie instrukcji 3 1.4. Określenia uż te w instrukcji 3 2. Organizacja bezpiecznej pracy przy urządzeniach energetycznych 6 2.1. Podział prac iforiny iiydawan ia poleceń 6 2.2. Polecenia pisemne na wykonanie prac oraz kwaąjikacje i obowiązki pracowników w zakresie organizacji bezpiecznej pracy 8 2.3. Polecenie pisenme wykonania pracy przepisy szczegółowe 12 2.4. Przygotowanie strepracy i dopuszczenie do pracy na polecenie pisemne 12 2.5. Wykonyii anie i zakończenie pracy na polecenie pisemne 13 3. Zasady wykonywania prac przy urządzeniach energetycznych 15 3.1. Ogólne zasady wykonywania prac przy urządzeniach energetycznych 15 3.2. Zasady wykonywania prac wewnątrz urządzeń energetycznych 17 3.3. Zasady wykonywania prac wenątrz urządzeń i instalacji służących do dostarczania oraz magazynowania paliw 18 3.4. Zasady wykonywania prac przy rurociągach, armaturze lub hydrotechnicznych urządzeniach odcinających 19 3.5. Zasady wykonywania prac przy instalacjach cieplnych 19 3.6. Zasady wykonywania prac związanych z możliwością wystąpienia atnzosfeiy wybuchowej 20 3. 7. Zasady wykonywania prac przy urządzeniach elektroenergetycznych 20 3.8. Zasady wykonywania prac przy urządzeniach i instalacjach gazowych 22 4. Bezpieczeństwo i higiena pracy w Oddziale Elektrociepłownia Gorzów 23 4.1. Postanowienia ogólne 23 4.2. Sprzęt ochronny 24 5. Rodzaj urządzeń, instalacji i sieci, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji 25 5.1. Grupa 1. Urządzenia, instalacje i sieci elektrenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną 25 5.2. Grupa 2. Urządzenia wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające ciepło oraz inne urządzenia energetyczne 25 5.3. Grupa 3. Urządzenia, instalacje i sieci gazowe wytwarzające, przetwarzające, przesyłające, magazynujące i zużywające paliwa gazowe 25 6. Wykaz rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej 26 7. Wykaz aktów prawnych, które stanowiły podstawę do napisania instrukcji 27 Zalącznik nr 1. Polecenie wykonania pracy 28 Załącznik na 2. Karta pomiarów wzór 30.3 (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17.01.2011 rok. Strona 2 z 30

Regulamin-instrukcja do do połączone prace należy 1. Postanowienia wstępne 1.1. Przedmiot instrukcji Przedmiotem instrukcji są zasady organizacji bezpiecznej pracy przy urządzeniach energetycznych w Oddziale Elektrociepłownia Gorzów Spółki PGE GiEK S.A., opracowane na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 492). Instrukcja zawiera także inne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy mogące mieć zastosowanie w Oddziale Elektrociepłownia Gorzów. 1.2. Zakres stosowania instrukcji Postanowienia instrukcji mają zastosowanie przy eksploatacji tj.: obsłudze, konserwacji, remontach, montażu, a także wykonywaniu czynności kontrolnopomiarowych przy urządzeniach energetycznych. 1.3. Przeznaczenie instrukcji Instrukcja przeznaczona jest dla osób spełniających wymagania kwalifikacyjne w zakresie 1) eksploatacji których zalicza się stanowiska osób wykonujących prace w zakresie określonym w pkt 1.2., 2) dozoru których zalicza się stanowiska osób kierujących czynnościami osób wykonujących prace w zakresie określonym w pkt 1.2 oraz stanowiska pracowników technicznych, sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. 1.4. Określenia użyte w instrukcji 1.4.1 Strefa pracy stanowisko łub miejsce pracy odpowiednio przygotowane w zakresie niezbędnym do bezpiecznego wykonywania prac eksploatacyjnych. 1.4.2 Prace eksploatacyjne wykonywane przy urządzeniach energetycznych w zakresie ich obsiugi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym. 1.4.3 Urządzenia energetyczne urządzenia, instalacje i sieci, w rozumieniu przepisów prawa energetycznego, stosowane w technicznych procesach wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji, magazynowania oraz użytkowania paliw i energii. 1.4.4 Sieć ciepłownicza ze sobą urządzenia lub instalacje, służące do przesyłania i dystrybucji ciepła ze źródeł ciepła do węzłów cieplnych. 1.4.5 Atmosfera wybuchowa przez to rozumieć mieszaninę z powietrzem w warunkach atmosferycznych, substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł lub pyłów, w której po wystąpieniu zapłonu, spalanie rozprzestrzenia się na całą niespaloną mieszaninę. 1.4.6 Prace niebezpieczne pod względem pożarowym - należy przez to rozumieć prace remontowo-budowlane związane z użyciem otwartego ognia, cięciem z wytwarzaniem iskier mechanicznych i spawaniem, prowadzone wewnątrz lub na dachach obiektów, na przyległych do nich terenach oraz placach składowych, a także prace remontowobudowlane wykonywane w strefach zagrożonych wybuchem. 1.4.7 Strefa zagrożenia wybuchem - należy przez to rozumieć przestrzeń, w której może występować mieszanina wybuchowa substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniającymi. o stężeniu zawartym między dolną i górną granicą wybuchowości. 1.4.8 Instalacja gazowa instalacja zasilana z sieci gazowej stanowiąca układ przewodów za kurkiem głównym, prowadzoną na zewnątrz lub wewnątrz budynku wraz z armaturą, kształtkami i innym wyposażeniem, a także urządzeniami do pomiaru zużycia gazu, zsz - (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17.012011 rok. Strona 3 z 30

ReguIamn-Instrukcja wyznaczony wyznaczony wyznaczony osoba grupa osoba wyznaczony urządzeniami gazowymi oraz przewodami spalinowymi lub powietrzno-spalinowymi, jeżeli są one elementem wyposażenia urządzeń gazowych. 1.4.9 Świadectwo kwalifikacyjne świadectwo stwierdzające spełnienie przez daną osobę odpowiednich wymagań kwalifikacyj nych do wykonywania pracy na stanowisku dozoru lub eksploatacji w ustalonym zakresie: obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym, dla określonych rodzajów urządzeń i instalacji energetycznych, uzyskane w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach [4]. 1.4.10 Prowadzący eksploatację jednostka organizacyjna, osoba prawna lub osoba fizyczna, zajmująca się eksploatacją własnych lub powierzonych, na podstawie zawartej umowy, urządzeń energetycznych. 1.4.11 Instrukcja eksploatacji zatwierdzona przez pracodawcę instrukcja określająca procedury i zasady wykonywania czynności niezbędnych przy eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych. opracowana na podstawie odrębnych przepisów oraz dokumentacji producenta. 1.4.12 Osoba uprawniona posiadająca kwalifikacje uzyskane na podstawie przepisów prawa energetycznego. 1.4.13 Osoba upoważniona wyznaczona przez prowadzącego eksploatację do wykonywania określonych czynności lub prac eksploatacyjnych. 1.4.14 Zespól pracowników pracowników, w której skład wchodzą co najmniej dwie osoby wykonujące pracę. 1.4.15 Zespól pracowników kwalifikowanych grupa pracowników, w której wszystkie osoby posiadają ważne świadectwa kwalifikacyjne. 1.4.16 Osoby postronne osoby nie wchodzące w skład zespołu wykonującego pracę i nie będące osobami funkcyjnymi związanymi z organizacją określonej pracy. 1.4.17 Poleceniodawca pracownik upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń energetycznych do wydawania pleceń na wykonanie pracy, posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. 1.4.18 Koordynujący przez poleceniodawcę pracownik komórki organizacyjnej sprawującej dozór nad eksploatacją urządzeń energetycznych, przy których będzie wykonywana praca, posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru, upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń energetycznych do koordynacji prac. 1.4.19 Dopuszczający przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji i upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń energetycznych do wykonywania działań związanych z dopuszczeniem do prac. 1.4.20 Nadzorujący przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru lub eksploatacji, wykonujący wyłącznie czynności nadzoru. 1.4.21 Kierujący zespołem pracowników przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji, kierujący zespołem pracowników. 1.4.22 Kierujący zespolem nie będącym zespołem pracowników kwalifikowanych pracownik posiadający umiejętności zawodowe w zakresie wykonywanej pracy, przeszkolony (ZS-1-04), wydanie 2 Z dnia 17.01.2011 rok. Strona 4 z 30

Regulamin-Instrukcja zbiorniki, wyznaczona urządzenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracownik ten nie musi posiadać świadectwa kwalifikacyjnego zezwalającego na pracę przy urządzeniach energetycznych. 1.4.23 Koordynator przez pracodawców osoba posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru do sprawowania nadzoru nad bezpieczeństwem i higieną pracy, gdy jednocześnie w tym samym miejscu lub obiekcie energetycznym wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców. 1.4.24 Urządzenie energetyczne powszechnego użytku przeznaczone na indywidualne potrzeby ludności lub używane w gospodarstwach domowych. 1.4.25 Prace eksploatacyjne wykonywane w pobliżu napięcia lub pod napięciem prace wykonywane przy nie osłoniętych urządzeniach i instalacjach elektrycznych lub ich częściach znajdujących się pod napięciem, w odległościach podanych w tabeli: Minimalny odstęp w powietrzu wyznaczający Napięcie znamionowe zewnętrzną granicę strefy urządzenia lub instalacji elektrycznej prac pod napięciem prac w pobliżu napięcia kv mm mm I bez dotyku 300 3 60 1120 6 90 1120 10 120 1150 15 160 1160 20 220 1220 30 320 1320 110 1000 2000 220 1600 3000 400 2500 4000 750 5300 8400 1.4.26 Zbiorniki kanały, studnie, studzienki kanalizacyjne, wnętrza urządzeń technicznych i inne zamknięte przestrzenie, do których wejście odbywa się przez włazy lub otwory o niewielkich rozmiarach lub jest w inny sposób utrudnione. 1 1.4.27 Uziemiacz przenośny zespół składający się z jednego lub wielu zacisków fazowych, zacisku uziomowego oraz przewodu lub przewodów łączących te zaciski. 1.4.28 Uziemiacz przenośny lekki uziemiacz przenośny wielozaciskowy, którego przewód uziemiający ma przekrój mniejszy niż przewód zwierający, przeznaczony do stosowania w liniach i stacjach (rozdzielniach) sieci elektroenergetycznych o napięciu znamionowym niższym niż 110 ky. 1.4.29 Zwieracz urządzenie przenośne zwierające wszystkie fazy urządzenia elektroenergetycznego wraz z przewodem ochronnym i neutralnym, dostosowane do mocy zwarcia urządzenia elektroenergetycznego, mające zastosowanie w liniach i instalacjach elektroenergetycznych o napięciu znamionowym do 1 ky. wediug ogólnych przepisów bhp 85 [9], (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 1 7.01.2011 rok. Strona 5 z 30

ReguIamn-Instrukcja urządzenie 1.4.30 Zwieracz lekki przenośne zwierające wszystkie fazy urządzenia elektroenergetycznego wraz z przewodem ochronnym i neutralnym, dostosowane do zastosowanych czynnych zabezpieczeń. Zwieracz lekki może mieć zastosowanie, np. w instalacjach elektroenergetycznych oraz w przyłączach o napięciu znamionowym do I kv jako zabezpieczenie przed pojawieniem się napięcia od strony instalacji odbiorczej. 1.4.31 Uziemnik aparat z napędem ręcznym lub maszynowym, przeznaczony do uziemiania obwodów elektroenergetycznych. 2. Organizacja bezpiecznej pracy przy urządzeniach energetycznych 2.1. Podział prac i formy wydawania poleceń 2.1.1 Prace eksploatacyjne przy urządzeniach energetycznych stwarzające możliwość szczególnego zagrożenia dia zdrowia lub życia ludzkiego należy wykonywać na podstawie polecenia pisemnego [3]. 2.1.2 Organizując na polecenie prace eksploatacyjne, należy uwzględnić wymagania zawarte w instrukcjach eksploatacji. 2.1.3 Bez polecenia jest dozwolone: 1) wykonywanie czynności związanych z ratowaniem zdrowia lub życia ludzkiego, 2) zabezpieczanie urządzeń energetycznych przed zniszczeniem, 3) prowadzenie przez osoby uprawnione i upoważnione prac eksploatacyjnych zawartych w instrukcjach eksploatacji. 2.1.4 Do prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego należy zaliczyć w szczególności prace [3]: 1) wewnątrz niebezpiecznych przestrzeni zamkniętych, komór paleniskowych kotłów, kanałów spalin, elektrofiltrów, absorberów, walczaków kotłów, kanałów i lejów zsypowych, rurociągów sieci cieplnych oraz w zbiornikach paliw płynnych i gazowych, 2) wewnątrz zasobników węgla, pyłu węglowego, żużla i popiołu oraz innych zbiorników i pomieszczeń, w których mogą znajdować się gazy lub ciecze trujące, żrące, duszące, palne lub wybuchowe, 3) w obiegach przygotowania pyłu węglowego, wewnątrz młynów węglowych, przy wentylatorach młynowych i separatorach, 4) wymagające odkrycia kadłubów turbin, wymontowania i naprawy wirników turbiny i generatora, 5) niebezpieczne pod względem pożarowym wykonywane w strefach zagrożenia wybuchem, 6) w obiegach wody elektrociepłowni wymagające wejścia do kanałów, rurociągów, rur ssawnych i zbiorników, jak również prace na ujęciach i zrzutach wody wykonywane z pomostów, łodzi lub barek oraz prowadzone pod powierzchnią wody, 7) przy studniach przelewowych, (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17.01.2011 rok. Strona 6 Z 30

Regulamin-Instwkc3a 8) wykonywane w pobliżu nieosoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części. znajdujących się pod napięciem, 9) przy urządzeniach elektroenergetycznych wyłączonych spod napięcia, lecz uziemionych w taki sposób, że którekolwiek z uziemień nie jest widoczne z miejsca wykonywania pracy, 10) związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych, 11) przy wykonywaniu prób i pomiarów, z wyłączeniem prac wykonywanych stale przez pracowników w ustalonych miejscach (np. laboratoria, stacje prób, pogotowie energetyczne), 12) przy remontach lub wymianie zaworów, rurociągów i zbiorników niebezpiecznych środków chemicznych, 13) przy rozładunku cystern kolejowych z substancjami niebezpiecznymi, 14) wymagające stosowania chemicznych środków służących do czyszczenia kotłów, rurociągów, zbiorników ciśnieniowych. odwadniaczy, odolejaczy i zasobników ciśnieniowych, 15) wewnątrz zbiorników i pomieszczeń, w których znajduje się lub może być doprowadzone sprężone powietrze, na rurociągach sprężonego powietrza o nadciśnieniu roboczym równym lub większym od 50 kpa, wymagających demontażu armatury lub odcinka rurociągu albo elementów sprężarki, 16) na rurociągach wody, pary wodnej, sprężonego powietrza, oleju, instalacjach gaśniczych o nadciśnieniu roboczym równym lub większym od 50 kpa, wymagających demontażu armatury lub odcinka rurociągu albo naruszenia podpór i zawieszeń rurociągów, 17) w wykopach, z zakresu konserwacji, remontów, kontrolno-pomiarowego, wykonywane przy gazociągach lub innych urządzeniach gazowniczych oraz rurociągach sieci cieplnych, 18) przy wyłączonych spod napięcia lub znajdujących się w budowie elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się w strefie ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod napięciem lub mogącymi znaleźć się pod napięciem, 19) przy wyłączonym spod napięcia torze wielotorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu 1 kv i powyżej, jeżeli którykolwiek z pozostałych torów linii pozostaje pod napięciem, 20) konserwacyjne, remontowe lub montażowe przy urządzeniach i instalacjach rozładowczych paliw płynnych i gazowych. 21) inne prace, niż wyżej wymienione, uznane przez poleceniodawcę za stwarzające możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego. 2.1.5 Prace, o których mowa w pkt. 2.1.4, wykonują co najmniej dwie osoby w celu zapewnienia asekuracji. (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17012011 rok. Strona 7 z 30

ReguIamn-Instrukca wyznaczony 2.2. Polecenia pisemne na wykonanie prac oraz kwalifikacje i obowiązki pracowników w zakresie organizacji bezpiecznej pracy 2.2.1 Działania związane z wydawaniem poleceń pisemnych, koordynacją prac oraz dopuszczeniem do pracy należą do obowiązków upoważnionych pracowników PGE GiEK S.A. Oddzial Elektrociepłownia Gorzów zajmujących się eksploatacją urządzeń energetycznych, przy których ma być wykonana praca. 2.2.2 Prowadzący eksploatację prowadzi wykaz osób upoważnionych, o których mowa w pkt. 2.2.1, zawierający w szczególności: 1) imię i nazwisko osoby upoważnionej; 2) zakres upoważnienia: 3) określenie okresu. na jaki upoważnienie zostało udzielone. 2.2.3 Poleceniodawcą powinien być pracownik upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń energetycznych do wydawania poleceń na wykonanie pracy posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. 2.2.4 Do obowiązków poleceniodawcy należy w szczególności: 1) określenie zakresu prac do wykonania i strefy pracy; 2) określenie warunków i środków ochronnych niezbędnych do zapewnienia bezpiecznego przygotowania i wykonania poleconych prac, w tym dokonania pomiaru stężenia par cieczy lub gazów w przypadku występowania możliwości gromadzenia się tych czynników w zamkniętym wnętrzu urządzenia energetycznego; 3) określenie osób o odpowiednich kwalifikacjach, odpowiedzialnych za organizację pracy oraz wykonanie pracy, pełniących funkcję: a) dopuszczającego i koordynującego imiennie, przez podanie stanowiska służbowego lub b) kierującego zespołem pracowników lub nadzorującego - imiennie, 4) wyznaczenie liczby pracowników skierowanych do pracy, 5) wyznaczenie terminu rozpoczęcia i zakończenia prac, 6) określenie w poleceniu planowanych przerw w pracy i wymaganych warunków do spełnienia w czasie przerwy, 7) prowadzenie ewidencji wydanych poleceń. 2.2.5 Koordynujący przez poleceniodawcę pracownik komórki organizacyjnej sprawuj ącej dozór nad eksploatacją urządzeń energetycznych, przy których będzie wykonywana praca, posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru, upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń energetycznych do koordynacji prac. 1) W przypadku, gdy dozór nad ruchem urządzeń energetycznych, przy których będzie wykonywana praca, jest prowadzony przez różne komórki organizacyjne zakładu, koordynującym powinna być uprawniona osoba dozoru jednej z tych komórek. 2) Jeżeli dozór nad ruchem urządzeń energetycznych, przy których będzie wykonywana praca, jest sprawowany przez poleceniodawcę. koordynującym powinien być sam poleceniodawca. (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17.01.2011 rok. Strona 8 z 30

2.2.6 Do obowiązków koordynującego w szczególności należy: a) skoordynowanie wykonania prac. określonych w poleceniu, z ruchem urządzeń energetycznych (również w przypadkach, gdy przygotowanie miejsca pracy związane jest z wyłączeniem urządzeń będących w operatywnym kierownictwie różnych jednostek organizacyjnych), b) określenie zakresu oraz kolejności wykonywania czynności łączeniowych związanych z przygotowaniem i likwidacją strefy pracy, jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo lub technologia ich wykonywania, c) wydanie zezwolenia na przygotowanie, przekazanie i likwidację strefy pracy, d) ustalenie kolejności prowadzenia prac, przerwania, wznowienia lub zakończenia prac, e) wydanie zezwolenia na uruchomienie urządzeń energetycznych, przy których była wykonywana praca, jeżeli w związku z jej wykonaniem były one wyłączone z ruchu. f) rejestrowanie w prowadzonej dokumentacji eksploatacyjnej ustaleń wynikających z pkt a, b, c, d i e. Dopuszcza się rejestrowanie ustaleń za pośrednictwem poczty elektronicznej lub w formie nagrania rozmowy telefonicznej z dopuszczającym. Rejestr ustaleń należy przechowywać przez okres 30 dni od daty zakończenia pracy. 2.2.7 Dopuszczający jest to wyznaczony przez poleceniodawcę pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji i upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń energetycznych do wykonywania działań związanych z dopuszczeniem do prac. 2.2.8 Do obowiązków dopuszczającego należy: 1) przygotowanie strefy pracy, 2) dopuszczenie do pracy, 3) dopilnowanie, aby przed przystąpieniem do prac niebezpiecznych pod względem pożarowym wykonane zostały wszystkie zalecenia w zakresie zabezpieczenia obiektów i stanowisk [11], 4) sprawdzenie wykonania pracy, 5) zlikwidowanie strefy pracy po jej zakończeniu i powiadomienie o tym koordynującego. 2.2.9 Nadzorujący jest to pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru lub eksploatacji wyznaczony przez poleceniodawcę, jeżeli: 1) pracę wykonywać będzie zespół pracowników nie będący zespołem pracowników kwalifikowanych lub kierujący zespołem nie posiada świadectwa kwalifikacyjnego, 2) poleceniodawca uzna to za konieczne ze względu na szczególny charakter i warunki wykonywania pracy. 2.2.10 Do obowiązków nadzorującego należy: 1) sprawdzenie przygotowania strefy pracy i przejęcie jej od dopuszczającego, jeżeli została przygotowana właściwie, 2) zaznajomienie członków zespołu z występującymi zagrożeniami w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy, 3) sprawowanie ciągłego nadzoru nad pracownikami, aby nie przekraczali granicy wyznaczonej strefy pracy, 4) powiadomienie dopuszczającego o zakończeniu pracy lub przerwie w pracy. Regulamin-Instrukcja (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17.01.2011 rok. Strona 9 z 30

Regulamin-Instrukcja Nadzorujący nie może wykonywać innych prac poza nadzorowaniem! 2.2.11 Funkcję kierującego zespołem: 1) pracowników kwalifikowanych powinien pełnić pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne, właściwe dla określonego w poleceniu zakresu pracy i rodzaju urządzeń energetycznych, przy których będzie wykonywana praca, 2) w przypadku zespołu, nie będącego zespołem pracowników kwalifikowanych może pełnić osoba nie posiadająca świadectwa kwalifikacyjnego. a posiadająca umiejętności zawodowe w zakresie wykonywanej pracr. przeszkolona w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. 2.2.12 Do obowiązków kierującego zespołem pracowników kwalifikowanych należy: 1) dobór osób do wykonania poleconej pracy, 2) sprawdzenie przygotowania strefy pracy i przejęcie jej od dopuszczającego. jeżeli została przygotowana właściwie, 3) zaznajomienie członków zespołu z występującymi zagrożeniami w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy, 4) zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny, 5) egzekwowanie od członków zespolu stosowania właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz właściwych narzędzi i sprzętu, 6) wyposażenie stanowiska pracy w odpowiednią ilość i rodzaj podręcznego sprzętu gaśniczego, w przypadku gdy prowadzone prace są niebezpieczne pod względem pożarowym [11], 7) egzekwować przestrzeganie przez podległych pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej w czasie wykonywania pracy, 8) powiadamianie dopuszczającego o zakończeniu pracy lub przerwie w pracy. 2.2.13 Do obowiązków kierującego zespołem nie będącym zespołem pracowników kwahfikowanych należy: 1) dobór osób do wykonania poleconej pracy, 2) zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny, 3) egzekwowanie od członków zespołu stosowania właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz właściwych narzędzi i sprzętu, 4) wyposażenie stanowiska pracy w odpowiednią ilość i rodzaj podręcznego sprzętu gaśniczego, w przypadku gdy prowadzone prace są niebezpieczne pod względem pożarowym [11], 5) egzekwować przestrzeganie przez podległych pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej w czasie wykonywania pracy, 2.2.14 Do obowiązków członków zespołu pracowników należy: 1) wykonywanie pracy zgodnie z zasadami i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisami ochrony przeciwpożarowej oraz poleceniami i wskazówkami kierującego zespołem, (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17.01.2011 rok. Strona 10z30

Regulamin-Instrukcja 2) stosowanie właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz narzędzi i sprzętu, 3) branie udzialu w instruktażach przeprowadzanych przez dopuszczającego, kierującego zespołem lub nadzorującego, 4) powiadamianie kierującego zespołem o konieczności powstrzymania się od wykonywania pracy w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia, 5) nieopuszczanie miejsca pracy bez zgody kierującego zespołem. 2.2.15 Koordynator wyznaczona przez pracodawców osoba posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru do sprawowania nadzoru nad bezpieczeństwem i higieną pracy, gdy jednocześnie w tym samym miejscu lub obiekcie energetycznym wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców. 2.2.16 Do obowiązków koordynatora należy: 1) ustalenie harmonogramu prac uwzględniającego zadania wszystkich zespołów realizujących prace. jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo lub technologia ich wykonywania, 2) zapewnienie współpracy osób kierujących pracami zespołów i osób nadzorujących te prace, 3) ustalenie sposobu łączności i sposobu alarmowania w sytuacji zaistnienia zagrożenia lub awarii, 4) sprawowanie nadzoru nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu lub obiekcie energetycznym, 5) niedopuszczanie do stosowania sposobów wykonywania prac bezpośrednio zagrażających zdrowiu lub życiu pracujących pracowników, 6) niezwłoczne wstrzymanie prac w razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników i podjęcie działań w celu usunięcia tego zagrożenia, 7) odsunięcie od pracy pracownika nieprzestrzegającego przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. 2.2.17 Szczegółowe zasady wyznaczania zasady współdziałania pracodawców uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników oraz szczegółowe uprawnienia w zakresie bhp koordynatora zawiera Porozumienie o współpracy pracodawców... stanowiące załącznik nr 2 do Instrukcji IN-101 Zasady działalności firm obcych w Oddziale Elektrociepłownia Gorzów Spółki PGE GiEK S.A.. koordynatora, 2.2.18 Zasady łączenia funkcji przy Lp. Funkcja pracach 1 Poleceniodawca x - tak - x - 2 Kierujący zespołem / nadzorujący 3 Koordynujący tak 4 Dopuszczający - 5 Członek zespołu - na polecenie: 1 2 3 4 5 - - - x x - - - - - - tak - - - x (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17.01.2011 rok. Strona 11 z 30

Regulamin-Instrukcja 2.3. Polecenie pisemne wykonania pracy przepisy szczegółowe 2.3.1 Polecenie pisemne wykonania pracy powinno być wystawione w dwóch egzemplarzach: 1) kieruj ąceniu zespołem łub nadzorującemu i przekazane dopuszczającemu, 2) na prace wykonywane przez jeden zespół pracowników wjednej strefie pracy. 2.3.2 Polecenie wykonania pracy jest ważne na czas określony przez poleceniodawcę. 1) W razie potrzeby poleceniodawca może w poleceniu dokonać zmiany uprzednio podanych terminów wykonania pracy oraz zmiany liczby pracowników w składzie zespołu. 2) W poleceniu pisemnym wykonania pracy zmiany terminów i liczby pracowników, powinny być odnotowane w odpowiedniej rubryce. 3) Inne niż w/w zmiany lub poprawki iy treści polecenia są zabronione. 2.3.3 Wzór polecenia pisemnego na wykonanie pracy stanowi zalącznik nr I do niniejszej instrukcji. 2.3.4 Polecenia wykonania pracy powinny być rejestrowane przez poleceniodawcę w rejestrze poleceń. 2.3.5 Rejestr poleceń pisemnych powinien zawierać: 1) numer polecenia, datę jego wystawienia, 2) zakres prac do wykonania i strefę pracy, 3) przewidywaną datę i godzinę rozpoczęcia oraz zakończenia pracy, 4) datę i czytelny podpis odbierającego polecenie. 2.3.6 Polecenia pisemne wykonania pracy należy przechowywać przez okres nie krótszy niż 30 dni od daty zakończenia pracy: 1) oryginał polecenia przechowuje poleceniodawca, 2) kopię polecenia pisemnego na wykonanie pracy przechowuje dopuszczający. 2.4. Przygotowanie strefy pracy i dopuszczenie do pracy na polecenie pisemne 2.4.1 Przygotowania strefy pracy i dopuszczenia do pracy dokonuje dopuszczający. 2.4.2 Przygotowanie strefy pracy polega na: 1) uzyskaniu zezwolenia od koordynującego na dokonanie czynności łączeniowych, 2) wyłączeniu urządzeń z ruchu, jeżeli wymaga tego technologia lub bezpieczeństwo wykonywanych prac oraz ich zabezpieczeniu przed przypadkowym uruchomieniem lub doprowadzeniem czynników stwarzających zagrożenie, 3) zastosowaniu wymaganych zabezpieczeń na wyłączonych urządzeniach oraz sprawdzeniu, czy zostały usunięte czynniki stwarzające zagrożenie, takie jak: napięcie, ciśnienie, woda, gaz, temperatura, 4) oznaczeniu strefy pracy znakami lub tablicami bezpieczeństwa, 5) założeniu ogrodzeń i osłon w strefie pracy stosownie do występujących potrzeb. (ZS-1-04), wydanie 22 dnia 17.012011 rok. Strona 12 z 30

2.4.3 Przy wykonywaniu czynności związanych z przygotowaniem strefy pracy może brać udział (pod nadzorem dopuszczającego) członek zespołu, który będzie wykonywał pracę. jeżeli jest pracownikiem uprawnionym. 2.4.4 Zamknięcie uziemników i nałożenie uziemiaczy przenośnych powinno być każdorazowo odnotowane w dokumentacji eksploatacyjnej i odwzorowane na schemacie operacyjnym urządzeń, jeżeli schemat taki istnieje. 2.4.5 Dopuszczenie do pracy polega na: 1) sprawdzeniu przygotowania strefy pracy przez dopuszczającego i kierującego zespołem pracowników lub nadzorującego, 2) wskazaniu zespołowi pracowników strefy pracy, 3) zaznajomieniu członków zespołu z występującymi zagrożeniami w strefie pracy i w jej bezpośrednim sąsiedztwie oraz metodami bezpiecznego wykonania pracy, 4) udowodnieniu, że w strefie pracy zagrożenie nie występuje, 5) ustaleniu drogi ewakuacyjnej na wypadek, gdyby zagrożenie powstało, 6) potwierdzeniu dopuszczenia do pracy podpisami w odpowiednich rubrykach dwóch egzemplarzy polecenia pisemnego. 2.4.6 Rozpoczęcie pracy jest dozwolone po uprzednim przygotowaniu strefy pracy i dopuszczeniu do pracy. Po dopuszczeniu do pracy za stan zabezpieczeń strefy pracy odpowiada osoba, któraje przyjęła. 2.4.7 Po dopuszczeniu do pracy na polecenie pisemne polecenia powinien być przekazany kierującemu zespołem pracowników lub nadzorującemu (jeżeli nadzorujący został wyznaczony). a kopia polecenia powinna pozostać u dopuszczającego. oryinał teo 2.5. Wykonywanie i zakończenie pracy na polecenie pisemne 2.5.1 Prace przy urządzeniach energetycznych mogą być wykonywane tylko przy zastosowaniu sprawdzonych metod i technologii. Dopuszcza się wykonywanie prac przy zastosowaniu nowych metod i technologii pod warunkiem wykonywania tych prac w oparciu o specjalnie dla nich opracowane instrukcje. 2.5.2 Pracownik, na którego wystawiono polecenie pisemne, powinien je (oryginał polecenia) mieć przy sobie w czasie wykonywania pracy. 2.5.3 Przy wykonywaniu prac na polecenie jest zabronione: 1) rozszerzanie pracy poza zakres i strefę pracy określone w poleceniu, 2) dokonywanie zmian w zastosowanych zabezpieczeniach, jeżeli miałoby to pogorszyć poziom bezpieczeństwa przy wykonywaniu prac. 2.5.4 Jeżeli w czasie pracy warunki bezpiecznego jej wykonywania nie pozwalają kierującemu zespołem pracowników na bezpośredni udział w pracy z jednoczesnym pełnieniem funkcji nadzoru i kontroli, nie powinien on bezpośrednio wykonywać tej pracy, a wykonywać tylko czynności nadzorowania zespołu pracowników. 2.5.5 W razie konieczności opuszczenia strefy pracy przez kierującego zespołem lub nadzorującego, dalsze wykonywanie pracy musi zostać przerwane, a zespół wyprowadzony z tej strefy. Regulamin-Instrukcja (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 1 7.01.2011 rok. Strona 13 z 30

Regulamin-Instrukcja 2.5.6 Po przerwaniu pracy wykonywanej na polecenie, jej wznowienie może nastąpić po ponownym dopuszczeniu do pracy. 2.5.7 Nie wymaga się ponownego dopuszczenia do pracy po przerwie, jeżeli: 1) w czasie trwania przerwy w pracy zespół pracowników nie opuścił strefy pracy lub, 2) strefa pracy na czas opuszczenia jej przez zespół pracowników została zabezpieczona przed dostępem osób postronnych. 2.5.8 Kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący, przed wznowieniem pracy po przerwie nie wymagającej ponownego dopuszczenia, jest zobowiązany dokonać dokładnego sprawdzenia zabezpieczenia strefy pracy. 1) Jeżeli podczas sprawdzania zabezpieczenia strefy pracy zostanie stwierdzone pogorszenie warunków bezpieczeństwa, wznowienie pracy może nastąpić po doprowadzeniu warunków do wymaganego poziomu bezpieczeństwa. 2) O decyzji wstrzymania pracy kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący powinien niezwłocznie powiadomić dopuszczającego oraz odnotować przerwę w poleceniu pisemnym wykonania pracy. 2.5.9 O przerwie w pracy wymagającej ponownego dopuszczenia do pracy przed jej wznowieniem, kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący obowiązany jest powiadomić dopuszczającego i przekazać to polecenie dopuszczającemu po uprzednim podpisaniu. 2.5.10 Jeżeli w czasie trwania przerwy w pracy przewidywana jest likwidacja strefy pracy, kierujący zespołem pracowników obowiązany jest przed jej opuszczeniem przez zespół pracowników usunąć z niego materiały, narzędzia i sprzęt oraz powiadomić o tym dopuszczającego. 2.5.11 Zakończenie pracy na polecenie następuje, jeżeli zakres pracy przewidziany poleceniem został w pełni wykonany. 2.5.12 Po zakończeniu pracy: 1) kierujący zespolem pracowników lub nadzoruj ący jest obowiązany: a) zapewnić usunięcie materiałów, narzędzi oraz sprzętu ze strefy pracy, b) wyprowadzić zespół pracowników ze strefy pracy, c) poinformować dopuszczającego o zakończeniu pracy i przekazać dopuszczającemu polecenie pisemne po uprzednim podpisaniu. 2) dopuszczający do pracy jest obowiązany: a) sprawdzić wykonanie pracy zgodnie z zakresem ustalonym w poleceniu i potwierdzić zakończenie pracy na poleceniu pisemnym, b) uzyskać zgodę koordynującego na likwidację strefy pracy oraz uruchomienie urządzeń energetycznych, przy których była wykonywana praca, jeżeli w związku z jej wykonaniem były one wyłączone z ruchu c) zlikwidować strefę pracy przez usunięcie środków ochronnych użytych do przygotowania strefy pracy i jej zabezpieczenia lub używanych przy wykonywaniu pracy, d) przygotować urządzenia energetyczne do ruchu i powiadomić o tym koordynującego, (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17.01.2011 rok. Strona 14z30

Reguamin-nstrukcja W czynnościach związanych z likwidacją strefy pracy mogą brać udział, pod nadzorem dopuszczającego. kierujący zespołem pracowników i członkowie tego zespolu. 2.5.13 Koordynujący zezwala na uruchomienie urządzenia energetycznego. przy którym była wykonywana praca, po otrzymaniu informacji od dopuszczającego o gotowości urządzenia do ruchu. 2.5.14 Jeżeli praca była wykonywana przez kilka zespołów pracowników, decyzję o uruchomieniu urządzenia energetycznego może podjąć koordynujący po otrzymaniu meldunków, o gotowości urządzenia do ruchu, od wszystkich dopuszczających. 3. Zasady wykonywania prac przy urządzeniach energetycznych 3.1. Ogólne zasady wykonywania prac przy urządzeniach energetycznych 3.1.1 Wszystkie prace na lub przy urządzeniach energetycznych bez względu na ich zakres, mogą być prowadzone tylko za wiedzą i zgodą pracownika dozoru prowadzącego eksploatację. 3.1.2 Prace eksploatacyjne mogą wykonywać osoby uprawnione i upoważnione. 3.1.3 W każdym zespole wyznacza się osobę kierującą zespołem. 3.1.4 W razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek: 1) współpracować ze sobą, 2) wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór na bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu, 3) ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników, 4) informować siebie nawzajem oraz pracowników lub ich przedstawicieli o działaniach w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym występującym podczas wykonywania przez nich prac. Wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom. 3.1.5 Urządzenia energetyczne, przy których będą prowadzone prace konserwacyjne, remontowe lub montażowe powinny być wyłączone z ruchu, pozbawione czynników stwarzających zagrożenia i skutecznie zabezpieczone przed ich przypadkowym uruchomieniem oraz oznakowane. 1) Jeżeli pracujące urządzenia energetyczne w pobliżu strefj pracy zagrażają bezpieczeństwu pracowników, to urządzenia te powinny być na czas wykonywania tych prac wyłączone z ruchu. 2) Wymagania wyżej wymienione nie dotyczą prac, dla których zastosowana technologia nie przewiduje wyłączeń urządzeń z ruchu. 3.1.6 Strefa pracy powinna być właściwie przygotowana, oznaczona i zabezpieczona: 1) elementy ruchome i inne części maszyn, które w razie zetknięcia się z nimi stwarzają zagrożenie, powinny być do wysokości co najmniej 2,5 m od poziomu podłogi (podestu) stanowiska pracy osłonięte lub zaopatrzone w inne skuteczne urządzenia ochronne, (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17012011 rok. Strona 15z30

ReguIamn-tnstrukcja z wyjątkiem przypadków, gdy spełnienie tych wymagań nie jest możliwe ze względu na funkcję maszyny, 2) pasy, łańcuchy, taśmy. kola zębate i inne elementy układów napędowych oraz części maszyn zagrażające spadnięciem, znajdujące się nad stanowiskami pracy lub przejściami na wysokości ponad 2,5 m od poziomu podłogi, powinny być osłonięte co najmniej od dolu trwałymi osłonami. 3.1.7 Wszystkie odcięcia źródeł energii (elektrycznej, mechanicznej, hydraulicznej, pneumatycznej, cieplnej i pozostałych) od miejsc wykonywania pracy podczas napraw, przeglądów i konserwacji urządzeń energetycznych oraz maszyn i sprzętu muszą być oznakowane tablicami z napisami ostrzegawczymi np. Nie otwierać! lub innymi, których treść będzie stanowiła jednoznaczne ostrzeżenie przed zmianą położenia urządzenia odcinającego. 3.1.8 Osoby sprawujące dozór (kierujące pracownikami) w razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników są obowiązane do niezwłocznego wstrzymania prac i podjęcia działań w celu usunięcia tego zagrożenia. 3.1.9 Na powierzchniach wzniesionych na wysokości powyżej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypelniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób. Wymagania te nie dotyczą ramp przeładunkowych [10]. 3.1.10 Jeżeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie balustrad jest niemożliwe, należy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy. 3.1.11 Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysokości powyżej 2 m od otaczającego poziomu podłogi lub terenu zewnętrznego oraz na podestach ruchomych wiszących należy w szczególności: 1) zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej i dojścia do stanowiska pracy, 2) zapewnić stabilność rusztowań i odpowiednią ich wytrzymałość na przewidywane obciążenia, 3) przed rozpoczęciem użytkowania rusztowania należy dokonać odbioru technicznego przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia. 3.1.12 Przy pracach na: słupach, masztach, konstrukcjach wieżowych, kominach, konstrukcjach budowlanych bez stropów, a także przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań oraz przy pracach na drabinach i klamrach na wysokości powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub podłogi, a także podczas wykonywania prac na galeriach, pomostach, podestach i innych podwyższeniach na wysokości ponad 2 m, jeżeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylania się poza balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, należy w szczególności: 1) przed rozpoczęciem prac sprawdzić stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na których mają być wykonywane prace, w tym ich stabilność, wytrzymałość na przewidywane obciążenie oraz zabezpieczenie przed nieprzewidzianą zmianą położenia, a także stan (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17012011 rok. Strona 16 z 30

Regulamin-Instrukcja na techniczny stalych elementów konstrukcji lub urządzeń mających slużyć do mocowania linek bezpieczeństwa. 2) zapewnić stosowanie przez pracowników odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac, sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości jak: szelki z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu słupach. masztach itp.), 3) zapewnić stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych. 3.1.13 Przed przystąpieniem do robót ziemnych związanych z pracami przy urządzeniach energetycznych, na terenie przyszłych robót, należy rozpoznać i oznaczyć uzbrojenie podziemne, a w szczególności sieci elektroenergetyczne, telekomunikacyjne, ciepłownicze, gazowe, wodociągowe i kanalizacyjne. Prowadzenie robót ziemnych w pobliżu instalacji poziemnych, a także głębienie wykopów poszukiwawczych powinno odbywać się ręcznie. 3.2. Zasady wykonywania prac wewnątrz urządzeń energetycznych 3.2.1 Prace w zbiornikach, kanałach, urządzeniach technicznych i innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych mogą być wykonywane na podstawie pisemnego polecenia przy zapewnieniu stałego nadzoru. 3.2.2 Jeżeli w zamkniętym wnętrzu urządzenia energetycznego mogą gromadzić się lub występować pary cieczy lub gazy stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa, przed każdym wejściem do zamkniętego wnętrza tego urządzenia należy: 1) dokonać pomiaru stężenia par cieczy lub gazów w tym wnętrzu, 2) sprawdzić, czy stężenie par cieczy lub gazów nie przekracza: a) dopuszczalnych wartości określonych w przepisach dotyczących najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy lub b) wartości określonych w przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, 3) doprowadzić do obniżenia stężenia par cieczy lub gazów co najmniej do dopuszczalnego poziomu, w przypadku gdy stężenie przekracza dopuszczalne wartości. 3.2.3 Jeżeli nie jest możliwe obniżenie stężenia par cieczy lub gazów poniżej wartości, o których mowa w pkt. 3.2.2.3, rozpoczęcie i prowadzenie prac eksploatacyjnych jest dopuszczalne po zapewnieniu odpowiednich środków ochronnych, zawartych w instrukcji prowadzenia tych prac. 3.2.4 Czynności oraz wyniki pomiarów, o których mowa w pkt. 3.2.2, należy rejestrować w.karcie pomiarów... stanowiącej załącznik nr 2 do niniejszej instrukcji. W trakcie wykonywania prac Kartę pomiarów... przechowuje dopuszczający i po zakończeniu prac przekazuje ją wraz z oryginałem polecenia wykonania pracy poleceniodawcy. 3.2.5 Prace eksploatacyjne w kotłach lub zbiornikach należy wykonywać po ich technologicznym wyłączeniu, skutecznym przewietrzeniu oraz zabezpieczeniu przed wystąpieniem czynników mogących stwarzać zagrożenia dla osób wykonujących te prace. (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17.01.2011 rok. Strona 17z30

Regulamin-Instrukcja 3.2.6 Podczas przebywania osób wewnątrz kotłów lub zbiorników wszystkie wiazy należy otworzyć, a jeżeli nie jest to wystarczające do dotrzymania wymaganych parametrów powietrza w kotle lub zbiorniku, należy stosować stały nadmuch powietrza. 3.2.7 Pracownik lub pracownicy wykonujący pracę wewnątrz zbiornika powinni być asekurowani co najmniej przez jedną osobę znajdującą się na zewnątrz. Osoba asekurująca powinna być w stalym kontakcie z pracownikami znajdującymi się wewnątrz zbiornika oraz mieć możliwość niezwłocznego powiadomienia innych osób mogących, w razie potrzeby, niezwłocznie udzielić pomocy. 3.2.8 Prace w zbiornikach przeznaczonych do przechowywania środków chemicznych należy wykonywać w zespole co najmniej trzyosobowym, w którym jedna osoba pracuje wewnątrz zbiornika, a dwie ubezpieczają ją na zewnątrz [7]. 3.2.9 Przy wykonywaniu prac spawalniczych wewnątrz urządzeń energetycznych butle z gazami technicznymi nie mogą znajdować się w ich wnętrzach. 3.2.10 Pracownik wchodzący do wnętrza zbiornika powinien być wyposażony w odpowiednie środki ochrony indywidualnej. a w szczególności: 1) szelki bezpieczeństwa z linką umocowaną do odpowiednio wytrzymałego elementu konstrukcji zewnętrznej, 2) hełm ochronny i odzież ochronną. 3.2.11 Przed wejściem do zbiornika należy dokonać pomiaru zawartości tienu w powietrzu zbiornika. Zawartość tlenu w powietrzu zbiornika powinna wynosić co najmniej 18%. Wynik pomiaru zawartości tlenu należy rejestrować w.karcie pomiarów..., o której mowa w pkt. 3.2.4. 3.2.12 Wnętrze zbiornika powinno być oświetlone przy użyciu źródla światła elektrycznego o bezpiecznym napięciu. 3.2.ł3 Prace eksploatacyjne w kotłach oraz komorach, kanałach i rurociągach sieci cieplnych nie mogą być wykonywane w temperaturze powyżej 40 C. 3.2.14 Osobom usuwającym awarię przy urządzeniach, o których mowa w pkt. 3.2.13, w temperaturze powyżej 40 C, należy zapewnić: 1) napoje chłodzące i środki obniżające temperaturę powietrza, 2) środki ochrony indywidualnej, 3) przerwy w pracy i miejsce odpoczynku, ustalone indywidualnie w zależności od warunków i specyfiki pracy. 3.2.15 Zabronione jest wykonywanie prac eksploatacyjnych wewnątrz urządzeń energetycznych na co najmniej dwóch poziomach równocześnie, jeżeli stanowiska pracy zostały usytuowane jedno na drugim, bez wymaganego zabezpieczenia. 3.3. Zasady wykonywania prac wewnątrz urządzeń i instalacji służących do dostarczania oraz magazynowania paliw 3.3.1 Prace eksploatacyjne wewnątrz urządzeń i instalacji służących do dostarczania oraz magazynowania paliw wymagające wyłączenia tych urządzeń i instalacji z ruchu należy wykonywać po: 1) całkowitym odcięciu dopływu paliwa, (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17.01.2011 rok. Strona 18 z 30

Regulamin-Instrukcja 2) zabezpieczeniu armatury lub urządzeń i instalacji z paliwa, jeżeli z przyczyn technologicznych lub bezpieczeństwa jest to wymagane, 3) opróżnieniu urządzeń i instalacji z paliwa, jeżeli z przyczyn technologicznych lub bezpieczeństwa jest to wymagane, 4) zamknięciu armatury i urządzeń odcinających odpływ i sprawdzeniu ich szczelności, w przypadku stwierdzenia nieszczelności po doprowadzeniu do wyeliminowania tych nieszczelności, 5) zastosowaniu określonych w instrukcjach środków ochronnych zabezpieczających przed wystąpieniem czynników mogących stwarzać zagrożenie dla osób wykonujących prace, 6) oznaczeniu strefy pracy oraz armatury lub urządzeń odcinających dopływ paliwa znakami lub tablicami bezpieczeństwa. 3.3.2 Jeżeli niewystarczającym zabezpieczeniem jest zamknięcie armatury lub urządzeń odcinających doplyw paliwa, należy zastosować dodatkowe środki techniczne określone w instrukcjach wykonywania tych prac. 3.4. Zasady wykonywania prac przy rurociągach, armaturze hydrotechnicznych urządzeniach odcinających lub 3.4.1 Prace eksploatacyjne przy rurociągach, armaturze lub hydrotechnicznych urządzeniach odcinających, wymagających wyłączenia ich z ruchu, należy wykonywać po: 1) odłączeniu odcinków na których mają być prowadzone prace, poprzez zamknięcie armatury lub hydrotechnicznych urządzeń odcinających, 2) zamknięciu dopływu wody, sprawdzeniu, czy zamknięcia odcinające dopływ wody są szczelne, 3) zabezpieczeniu armatury lub urządzeń odcinających przed przypadkową zmianą położenia, 4) rozprężeniu i odwodnieniu rurociągów, urządzeń lub instalacji hydrotechnicznych, na których mają być prowadzone prace, jeżeli wymaga tego technologia prac, 5) oznaczeniu strefy pracy oraz armatury i hydrotechnicznych urządzeń odcinających znakami lub tablicami bezpieczeństwa. 3.4.2 Jeżeli niewystarczającym zabezpieczeniem jest zamknięcie armatury lub urządzeń odcinających dopływ cieczy lub innych czynników, do fragmentu, na którym mają być wykonywane prace, należy zastosować dodatkowe środki techniczne zawarte w instrukcjach wykonywania tych prac. 3.5. Zasady wykonywania prac przy instalacjach cieplnych 3.5.1 Prace eksploatacyjne przy instalacjach cieplnych wymagające wyłączenia tych instalacji z ruchu należy wykonywać po: 1) odłączeniu odcinków instalacji, na których mają być prowadzone prace, poprzez zamknięcie armatury lub urządzeń odcinających dopływ czynnika grzewczego, (ZS-1-04), wydanie 2 zdnia 17.012011 rok. Strona 19 Z 30

Regulamin-Instrukcja 2) zabezpieczeniu armatury lub urządzeń odcinających dopływ czynnika grzewczego przed przypadkowym otwarciem, 3) rozprężeniu, odwodnieniu i wychłodzeniu instalacji, jeżeli wymaga tego technologia prac, 4) sprawdzeniu szczelności armatury lub urządzeń odcinających dopływ czynnika grzewczego, 5) oznaczeniu strefy pracy oraz annatury lub urządzeń odcinających dopływ czynnika grzewczego znakami lub tablicami bezpieczeństwa. 3.5.2 Jeżeli niewystarczającym zabezpieczeniem jest zamknięcie armatury lub urządzeń odcinających dopływ czynnika grzewczego, należy zastosować dodatkowe środki techniczne wymienione w instrukcjach wykonywania tych prac. 3.5.3 Wymagania, o których mowa w pkt. 3.5.2, nie dotyczą prac, dla których zastosowana technologia nie przewiduje wyłączeń urządzeń lub instalacji z ruchu. 3.6. Zasady wykonywania prac związanych z możliwością wystąpienia atmosfery wybuchowej 3.6.1 Prace eksploatacyjne, przy wykonywaniu których jest możliwe gromadzenie się lub występowanie pyłó; gazów, par cieczy lub mgieł stwarzających zagrożenie powstania pożaru lub wybuchu. należy prowadzić po usunięciu tego zagrożenia lub zastosowaniu środków ochronnych zgodnie z instrukcjami wykonywania tych prac. 3.6.2 Udostępniona strefa pracy, w której istnieje możliwość wystąpienia atmosfery wybuchowej, powinna spełniać następujące wymagania: 1) urządzenia oraz elementy łączące, dostępne osobom pracującym powinny działać w sposób minimalizujący zagrożenie wybuchem, 2) zastosowane środki zapobiegające wybuchowi, w razie jego wystąpienia, powinny utrzymywać go pod kontrolą i minimalizować jego rozprzestrzenianie się w miejscu pracy lub w urządzeniach, a także minimalizować jego skutki dla osób pracujących, 3) jeżeli wystąpi taka konieczność, należy zapewnić, aby osoby pracujące zostały ostrzeżone za pomocą optycznych lub dźwiękowych sygnałów alarmowych, tak aby mogły opuścić przestrzeń zagrożoną przed zaistnieniem warunków powodujących wybuch. 4) pracownicy przed przystąpieniem do prac w miejscach pracy zagrożonych powstaniem atmosfery wybuchowej powinni być poinformowani o występujących zagrożeniach i zasadach bezpiecznego prowadzenia prac. 3.7. Zasady wykonywania prac przy urządzeniach elektroenergetycznych 3.7.1 Prace eksploatacyjne przy urządzeniach elektroenergetycznych, w zależności od zastosowanych metod i środków ochronnych zapewniających bezpieczeństwo pracy, mogą być wykonywane: 1) pod napięciem, 2) w pobliżu napięcia, (ZS-1-04), wydanie 2 z dnia 17.01.2011 rok. Strona 20 z 30