LOSY ZAWODOWE ABSOLWENTÓW POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ

LOSY ZAWODOWE ABSOLWENTÓW POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ ABSOLWENCI 2013 Wrocław 2014 Biuro Karier Politechniki Wrocławskiej

SPIS TREŚCI I Wstęp.. 3 II Metoda badawcza. 4 III Populacja badawcza... 5 IV Charakterystyka badanej grupy. 5 1. Płeć 5 2. Wiek.... 8 3. Miejsce zamieszkania 8 4. Profil kształcenia.. 9 5. Rodzaj studiów.. 14 V Wyniki badania... 15 1. Znajomość języków obcych 15 2. Aktywność studencka. 17 3. Aktywność zawodowa w trakcie studiów. 19 4. Zatrudnienie po ukończeniu studiów.. 20 4.1. Poziom zatrudnienia absolwentów Politechniki Wrocławskiej. 20 4.2. Miejsce pracy 22 4.3. Formy poszukiwania pracy. 25 4.4. Czas poszukiwania zatrudnienia. 26 4.5. Zgodność wykonywanej pracy z kierunkiem kształcenia.. 4.6. Zadowolenie z wykonywanej pracy. 26 28 4.7. Poziom wynagrodzenia absolwentów 29 VI Studia doktoranckie 31 VIII Opinie i uwagi badanych dotyczące kształcenia w toku studiów w Politechnice Wrocławskiej... 31 IX Podsumowanie.. 32 2

I Wstęp. Politechnika Wrocławska zrealizowała drugą edycję monitoringu losów zawodowych absolwentów. Badaniem objęci zostali absolwenci, którzy ukończyli studia i obronili prace dyplomowe w 2013 roku. Ankieta skierowana została do tych absolwentów, którzy zarejestrowali się w bazie danych Absolwent i wyrazili zgodę na udział w badaniu. Rozesłanych zostało 4965 zaproszeń do badania. 2856 absolwentów odesłało ankiety, z czego 1762 stanowiły ankiety wypełnione w całości, zaś 1094 to ankiety wypełnione częściowo lub jedynie otwarte i odesłane bez odpowiedzi. Ogólna zwrotność ankiet uplasowała się zatem na poziomie 57,5 %, zaś ankiet wypełnionych w całości na poziomie 35%. Poniższy raport przedstawia wyniki drugiej edycji badania. Wyniki te opierają się na ankietach zawierających kompletne odpowiedzi. W raporcie przedstawione zostały między innymi dane dotyczące aktywności zawodowej w trakcie trwania studiów, zatrudnienia absolwentów Politechniki Wrocławskiej po studiach, szybkości znalezienia pracy, wysokości zarobków, czy zadowolenia z wykonywanej pracy. W raporcie znalazły się także subiektywne opinie i uwagi badanych odnoszące się do poziomu kształcenia na Politechnice Wrocławskiej. Badanie, skierowane do tej samej grupy absolwentów, powtórzone zostanie po 3 oraz po 5 latach od ukończenia studiów. Badanie kontynuowane będzie także wobec absolwentów kolejnych lat. 3

II Metoda badawcza. Przedmiotem przeprowadzonego badania jest aktualna sytuacja zawodowa absolwentów Politechniki Wrocławskiej, którzy ukończyli studia i obronili prace dyplomowe w 2013 roku. Podobnie, jak w I edycji, metoda użyta w badaniu to anonimowa ankieta on-line, wysyłana pod wyłonione ze specjalnie stworzonej do celów badania bazy danych adresy mailowe absolwentów Politechniki Wrocławskiej, którzy ukończyli studia w roku 2013 i wyrazili zgodę na udział w badaniu. Po wypełnieniu i odesłaniu przez absolwenta ankiety udzielone w niej odpowiedzi automatycznie zapisywane są w bazie danych. Ankieta zawiera 46 pytań. Większość stanowią pytania zamknięte, niektóre z nich uzupełnione są również o pytania otwarte. Ankieta podzielona została na 4 grupy pytań: I Dane demograficzne - absolwenci udzielają tu takich informacji, jak płeć, wiek oraz miejsce zamieszkania pod względem jego liczby mieszkańców; II Nauka - absolwenci pytani są tu m.in. o kierunek kształcenia, uzyskany tytuł, naukę języków obcych, zaangażowanie w działalność studencką, itp.; III Aktywność zawodowa - w tej części znajdują się pytania dotyczące zatrudnienia z uwzględnieniem między innymi takich aspektów, jak forma zatrudnienia, praca w trakcie studiów, szybkość, pozyskania zatrudnienia po ukończeniu studiów, forma zatrudnienia, wysokość zarobków, zgodność wykonywanej pracy z wykształceniem, zadowolenie z pracy, itp. IV Opinie i uwagi - ta część ankiety przeznaczona jest na subiektywną ocenę zapotrzebowania wiedzy zdobytej na studiach w kontekście rynku pracy, stopnia spełnienia oczekiwań badanego wobec studiów w Politechnice Wrocławskiej, a także na wszelkie uwagi dotyczące studiów w Politechnice Wrocławskiej. 4

III Populacja badawcza. Badanie skierowane zostało do absolwentów wszystkich wydziałów i kierunków studiów w Politechnice Wrocławskiej, studiów I i II stopnia, jednolitych magisterskich, stacjonarnych i niestacjonarnych, którzy bronili swoje prace dyplomowe w roku 2013, bez względu na wiek i płeć. Ze względu na Ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych (Dz. U. 1997r., nr 133, poz. 833 z późniejszymi zmianami, art. 23 ust. 1 pkt 1 i ust. 2) z badania wyłączeni zostali absolwenci, którzy wypełniając formularz danych kontaktowych nie wyrazili zgody na przetwarzanie tych danych w celu badania losów zawodowych absolwentów. Dane tych osób zostały usunięte z bazy. Ankieta wysłana została do 4965 absolwentów Politechniki z roku 2013. Oznacza to, iż zgodę na badanie wyraziło blisko dwa razy więcej absolwentów niż w I edycji. W bazie zwrotów zarejestrowanych zostało 1762 w całości wypełnionych ankiet, zatem zwrotność w II edycji badania uplasowała się na poziomie 35% i wzrosła o 5 % w stosunku do poprzedniej edycji badania. IV Charakterystyka badanej grupy. 1. Płeć. W II edycji badania udział wzięły 694 kobiety, co podobnie jak w poprzedniej edycji badania - stanowi blisko 40% badanych oraz 1068 mężczyzn, co stanowi ponad 60% badanych. Najwięcej kobiet odnotowano wśród respondentów po wydziale Architektury, Chemii oraz Inżynierii Środowiska stanowią one zdecydowaną większość badanych absolwentów tych wydziałów studiów. 5

Wykres 1. Podział grupy badawczej ze względu na płeć. Tabela 1. Udział w badaniu kobiet i mężczyzn na poszczególnych wydziałach. WYDZIAŁ KOBIET MĘŻCZYZN Architektury 75% 25% Budownictwa Lądowego i Wodnego 27% 73% Chemiczny 69% 31% Elektroniki 7% 93% Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki 32% 68% Elektryczny 8% 92% Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii 0 100% (1 osoba) Informatyki i Zarządzania 46% 54% Inżynierii Środowiska 72% 28% Mechaniczno-Energetyczny 21% 79% Mechaniczny 28% 72% Podstawowych Problemów Techniki 54% 46% 6

Tabela 2. Udział w badaniu kobiet i mężczyzn na poszczególnych kierunkach studiów w PWr. WYDZIAŁ KIERUNEK KOBIET MĘŻCZYZN Architektury Architektura 78% 22% Architektura w języku niemieckim 0 0 Architektura i Urbanistyka 70% 30% Gospodarka Przestrzenna 80% 20% Budownictwa Lądowego i Wodnego Budownictwo 27% 73% Chemiczny Biotechnologia 78% 22% Chemia 77% 23% Inżynieria Chemiczna i Procesowa 50% 50% Inżynieria Materiałowa 61,5% 38,5% Technologia Chemiczna 64% 46% Elektroniki Automatyka i Robotyka 6,5% 93,5% Elektronika 8% 92% Informatyka 10% 90% Teleinformatyka 11% 89% Telekomunikacja 4,5% 95,5% Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Elektronika i Telekomunikacja 32% 68% Mechatronika 0 0 Elektryczny Automatyka i Robotyka 9% 91% Elektrotechnika 7,5% 92,5% Mechatronika 0 0 Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Geodezja i Kartografia 0 0 Górnictwo i Geologia 0 100% (2 os) Informatyki i Zarządzania Informatyka 12% 88% Informatyka w języku angielskim 0 100% (1 os) Inżynieria Systemów 0 0 Zarządzanie 70% 30% Zarządzanie w języku angielskim 80% 20% Inżynierii Środowiska Inżynieria Środowiska 67% 33% Ochrona Środowiska 87% 13% Mechaniczno-Energetyczny Energetyka 24% 76% Mechanika i Budowa Maszyn 18% 82% Mechaniczny Automatyka i Robotyka 16% 84% Mechanika i Budowa Maszyn 16% 84% Mechanika i Budowa Maszyn w j. ang. 15% 85% Mechatronika 16% 84% Transport 25% 75% Zarządzanie i Inżynieria Produkcji 50% 50% Podstawowych Problemów Techniki Fizyka 0 100% (1 os) Fizyka Techniczna 81% 19% Informatyka 14% 86% Inżynieria Biomedyczna 80% 20% Matematyka 42% 58% Matematyka Stosowana 0 100% (1 os) Optyka 100% 0% 7

2. Wiek. W drugiej edycji badania najliczniejszą grupę respondentów stanowiły osoby w wieku 25 lat 38 %. Absolwenci w wieku 24 lat to 25% badanych, a w wieku 26 lat to 16% badanych. Ponadto 3% badanych to osoby w wieku 23 lat. 3 spośród badanych osób to absolwenci 22-letni (0,17%), zaś pozostali respondenci to osoby powyżej 26 roku życia. Wykres 2. Podział grupy badawczej ze względu na wiek. 3. Miejsce zamieszkania. Jeśli chodzi o miejsce zamieszkania respondentów, w drugiej edycji badania najwięcej z nich wskazało Wrocław 53%. Drugą z kolei grupę respondentów pod względem liczebności w badaniu stanowili absolwenci zamieszkujący miasta poniżej 100 tysięcy mieszkańców 20,5%. Osoby mieszkające na wsi to 12% respondentów, zaś po 5% respondentów to mieszkańcy miast o ludności liczącej 100 do 200 tysięcy. Również 5% badanych wykazało, 8

że mieszka za granicą to o 4% więcej, niż w poprzedniej edycji badania. Pozostałe 3% badanych to mieszkańcy innych miast powyżej 500 tysięcy mieszkańców, a 1,5% badanych to mieszkańcy miast o ludności między 200 a 500 tysięcy. Wykres 3. Podział grupy badawczej ze względu na miejsce zamieszkania. 4. Profil kształcenia. Wśród absolwentów Politechniki Wrocławskiej broniących prace dyplomowe w roku 2013 i biorących udział w badaniu najwięcej ankiet wypełniły osoby po Wydziale Mechanicznym 19% oraz po Wydziale Elektroniki 17%. 13% respondentów to absolwenci Wydziału Inżynierii Środowiska, 12,5% Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego, a 10,4% Wydziału Chemicznego. Absolwenci Wydziału Architektury stanowią 8% badanych, z kolei Wydziału Podstawowych Problemów Techniki 6%, a Wydziału Informatyki i Zarządzania 5%. Pozostałe 9,1% respondentów to absolwenci Wydziałów: Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki, Elektrycznego, Mechaniczno-Energetycznego oraz Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii. Podobnie jak w pierwszej edycji badania udział absolwentów po Wydziale Geoinżynierii, Górnictwa Geologii był bardzo nieliczny i stanowił jedynie 0,1% - w badaniu wzięły udział tylko dwie osoby po tym wydziale. 9

Wykres 4. Udział w badaniu poszczególnych wydziałów Politechniki Wrocławskiej. Wśród kierunków studiów, które absolwenci Politechniki Wrocławskiej kończyli w 2013 roku najliczniejszymi pod względem udziału w badaniu były takie kierunki, jak Budownictwo na Wydziale Budownictwa Lądowego i Wodnego 12,49% badanych oraz Inżynierii Środowiska na Wydziale Inżynierii Środowiska 9,48% badanych. Ponad 6% respondentów stanowili absolwenci po kierunku Mechaniki i Budowy Maszyn na Wydziale Mechanicznym oraz po kierunku Zarządzania i Inżynierii Produkcji na tym samym Wydziale. W grupie respondentów drugiej edycji badania losów zawodowych absolwentów nie odnotowano osób po takich kierunkach, jak Architektura w języku niemieckim, Mechatronika zarówno na Wydziale Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki, jak i na Wydziale Elektrycznym, Geodezja i Kartografia, Inżynieria Systemów na Wydziale Informatyki i Zarządzania oraz Fizyka na Wydziale Podstawowych Problemów Techniki. Z kolei po kierunku Matematyka Stosowana udział w badaniu wzięła tylko jedna osoba. Brak zwrotności ankiet od absolwentów tych kierunków może być efektem deklaracji niechęci do udziału w badaniu już na poziomie rejestracji absolwentów w bazie DANYCH Absolwent i niewyrażenia zgody na udział w badaniu. 10

kształcenia. Należy tutaj podkreślić, iż kierunki te respondenci oznaczali jako swoje główne kierunki Tabela 2. Udział w badaniu poszczególnych kierunków kształcenia Politechniki Wrocławskiej. Wydział Architektury Architektura 2,55% Architektura w języku niemieckim 0% Architektura i Urbanistyka 3,35% Gospodarka Przestrzenna 2,21% Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego Budownictwo 12,49%% Chemiczny Biotechnologia 4,31% Chemia 1,48% Inżynieria Chemiczna i Procesowa 1,36% Inżynieria Materiałowa 0,74% Technologia Chemiczna 2,50% Elektroniki Automatyka i Robotyka 4,31% Elektronika 3,46% Informatyka 5,16% Teleinformatyka 1,53% Telekomunikacja 2,50% Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Elektronika i Telekomunikacja 1,25% Mechatronika 0% Elektryczny Automatyka i Robotyka 1,31% Elektrotechnika 3,01% Mechatronika 0% Geoinżynierii Górnictwa i Geologii Górnictwo i Geologia 0,1% Geodezja i Kartografia 0% 11

Informatyki i Zarządzania Informatyka 1,93% Informatyka w języku angielskim 0,06% Inżynieria Systemów 0% Zarządzanie 2,44% Zarządzanie w języku angielskim 0,28% Inżynierii Środowiska Inżynieria Środowiska 9,48% Ochrona Środowiska 3,46% Mechaniczno - Energetyczny Energetyka 1,87% Mechanika i Budowa Maszyn 1,93% Mechaniczny Automatyka i Robotyka 2,10% Mechanika i Budowa Maszyn 6,13% Mechanika i Budowa Maszyn w j. angielskim 0,74% Mechatronika 1,76% Transport 2,27% Zarządzanie i Inżynieria Produkcji 6,19% Podstawowych Problemów Techniki Fizyka 0% Fizyka Techniczna 0,91% Informatyka 1,65% Inżynieria Biomedyczna 1,99% Matematyka 1,08% Matematyka stosowana 0,06% (1 osoba) Optyka 0,11% Ponad 37% absolwentów wykazało w badaniu realizację drugiego kierunku studiów w Politechnice Wrocławskiej. Respondenci, jako drugi kierunek studiów wybierali najczęściej Automatykę i Robotykę, Elektronikę i Informatykę. 12

Tabela 3. Udział w badaniu poszczególnych kierunków kształcenia Politechniki Wrocławskiej. Wydział Architektury Architektura 1,08% Architektura w języku niemieckim 0% Architektura i Urbanistyka 0,45% Gospodarka Przestrzenna 0,40% Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego Budownictwo 3,75%% Chemiczny Biotechnologia 0,74% Chemia 0,40% Inżynieria Chemiczna i Procesowa 0,40% Inżynieria Materiałowa 0,40% Technologia Chemiczna 0,68% Elektroniki Automatyka i Robotyka 1,19% Elektronika 1,48% Informatyka 1,87% Teleinformatyka 0,45% Telekomunikacja 0,91% Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Elektronika i Telekomunikacja 0,34% Mechatronika 0% Elektryczny Automatyka i Robotyka 0,28% Elektrotechnika 1,48% Mechatronika 0% Geoinżynierii Górnictwa i Geologii Górnictwo i Geologia 0,17% Geodezja i Kartografia 0,23% Informatyki i Zarządzania Informatyka 1,36% Informatyka w języku angielskim 0,00% Inżynieria Systemów 0,06% Zarządzanie 0,91% 13

Zarządzanie w języku angielskim 0,11% Inżynierii Środowiska Inżynieria Środowiska 4,09% Ochrona Środowiska 0,45% Mechaniczno - Energetyczny Energetyka 1,02% Mechanika i Budowa Maszyn 0,85% Mechaniczny Automatyka i Robotyka 0,85% Mechanika i Budowa Maszyn 3,12% Mechanika i Budowa Maszyn w j. angielskim 0,17% Mechatronika 0,45% Transport 0,40% Zarządzanie i Inżynieria Produkcji 2,95% Podstawowych Problemów Techniki Fizyka 0,17% Fizyka Techniczna 0,23% Informatyka 0,28% Inżynieria Biomedyczna 0,57% Matematyka 0,17% Matematyka stosowana 0,06% (1 osoba) Optyka 0,11% 5. Rodzaj studiów. Wśród osób badanych w drugiej edycji badania najwięcej stanowili absolwenci studiów stacjonarnych I stopnia 46,59%. Drugą grupą respondentów pod względem liczebności byli absolwenci studiów stacjonarnych II stopnia 40,64%. Ponadto 5,51% badanych to absolwenci niestacjonarnych studiów I stopnia, 4,03% to absolwenci niestacjonarnych studiów II stopnia, a 3,23% to osoby po studiach jednolitych magisterskich. Dane te dotyczą studiów wybranych jako główny kierunek kształcenia. 14

Z kolei wśród studiów realizowanych jako drugi kierunek najliczniej reprezentowane były studia stacjonarne II stopnia 24,40%, a najmniej studia niestacjonarne I stopnia 0,34% oraz studia jednolite magisterskie 0,68%. Wykres 5. Udział w badaniu absolwentów według rodzajów studiów w Politechnice Wrocławskiej. V Wyniki badania. 1. Znajomość języków obcych. Podobnie, jak w I edycji badania zdecydowana większość respondentów wskazała w ankietach na znajomość co najmniej jednego języka obcego. Dane odnoszące się do znajomości języków obcych są bardzo zbliżone do danych z poprzedniej edycji badań. Blisko 100% badanych (dokładnie 98%) zaznaczyło znajomość języka angielskiego, z czego 25% na 15

poziomie zaawansowanym, 72% na poziomie średniozaawansowanym i 1% na poziomie podstawowym. Znajomość języka niemieckiego wykazało 67% badanych, z czego 21% zna ten język w stopniu średniozaawansowanym, 5% na poziomie zaawansowanym, a pozostali badani na poziomie podstawowym. Wykres 6. Znajomość najczęściej wskazywanych przez badanych absolwentów Politechniki Wrocławskiej języków obcych. Wśród wymienianych przez osoby badane języków obcych, które znają znalazły się także: język rosyjski zna go 17,65% respondentów, lecz głównie na poziomie podstawowym, język francuski znajomość tego języka wykazało 9,5% badanych, w większości na poziomie średniozaawansowanym, język hiszpański 6,7% respondentów wskazało znajomość tego języka, z czego większość na poziomie podstawowym oraz język włoski 5,2% badanych, lecz również głównie na poziomie podstawowym. 16

Przeważająca większość badanych 80% dokształcało się w kierunku posługiwania się językiem obcym poza uczelnią. Większość z nich (ponad 65%) uczyło się języka obcego jeszcze przed rozpoczęciem studiów. 52% badanych douczało się języka obcego samodzielnie. Blisko 30% badanych miało okazję kształcić język za granicą, a ponad 26% uczestniczyło w kursach w prywatnych szkołach językowych. Ponadto respondenci pobierali lekcje języka obcego u prywatnych lektorów, a część z nich uczestniczyła też w obozach językowych. Osoby badane zapytane zostały o to, czy uważają, że znajomość języka obcego pomogła im w znalezieniu pracy. 42% badanych odpowiedziało na to pytanie twierdząco, 27% przecząco, pozostali badani bądź należą do grupy absolwentów, która nie posługuje się językiem obcym, bądź nie odpowiedzieli na to pytanie. 2. Aktywność studencka. Z przeprowadzonego badania wynika, że 50,5% badanych otrzymywało stypendium rektora za dobre wyniki w nauce. Niecałe 9% respondentów korzystało z międzynarodowej wymiany studentów. Wśród uczelni zagranicznych, w których absolwenci Politechniki Wrocławskiej rocznika 2013 odbywali naukę w ramach wymiany, respondenci wymienili: UNIVERSIDAD DE LAS PALMAS DE GRAN CANARIA FH Kaiserslautern University of Oulu THE SLOVAK UNIVERSITY OF TECHNOLOGY IN BRATISLAVA Universidad Cardenal Herrera CEU Valencia University of Lincoln universidade tecnica de lisboa Umea University, Szwecja Technische Universität Dresden 17

Dania Via University Politecnico di Milano University of Lincoln, UK Yıldız Teknik Üniversitesi Universidad de Malaga Yildiz Technik Universitesi Universidad Politecnica de Valencia Politecnico di Milano Hochschule Lausitz Ponadto 27% badanych absolwentów wykazała w badaniu działalność w trakcie studiów w organizacjach studenckich i kołach naukowych, takich jak m.in.: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Studentów Architektury LabDigiFab Koło naukowe na wydziale Architektury Koło naukowe Fizyków Uniwersytetu Wrocławskiego Koło naukowe HŚM Koło naukowe ATW. Koło naukowe Yello Samorząd Studencki BEST Wrocław - międzynarodowa organizacja studencka Koło Naukowe SUS_a ( o architekturze zrównoważonej) Na pytanie, czy badani absolwenci uważają, że działalność w kołach naukowych, organizacjach studenckich, itp. w trakcie studiów pomogła im w pozyskaniu zatrudnienia połowa absolwentów, którzy podejmowali taką działalność w trakcie studiów odpowiedziała twierdząco, zaś połowa przecząco. 18

3. Aktywność zawodowa w trakcie studiów. Wyniki drugiej edycji badań wskazują, że zdecydowana większość absolwentów Politechniki Wrocławskiej, która wzięła udział w badaniu pracowała zarobkowo już w trakcie studiów. Na pytanie dotyczące wykonywania pracy w czasie studiów twierdząco odpowiedziało ponad 70% badanych (70,37%). 40 % respondentów wykonywało pracę dorywczą, 28% pracę stałą, a 2 % prowadziło własną działalność gospodarczą. Pozostali ankietowani wymieniali inne formy pracy, jakie podejmowali w trakcie studiów, między innymi freelancing, wolontariat, udzielanie korepetycji, płatny staż czy praca sezonowa/wakacyjna. Wśród osób, które wykonywały pracę w trakcie studiów 34% to osoby, których praca związana była z kierunkiem kształcenia. Również 34% badanych wskazało na związek pracy wykonywanej w trakcie studiów z obecnie wykonywanym zawodem. Wykres 7. Zatrudnienie badanych absolwentów Politechniki Wrocławskiej w trakcie trwania studiów. 28,15% 1,48% studenci pracujący studenci niepracujący 70,37% brak zatrudnienia/brak odpowiedzi 19

4. Zatrudnienie po ukończeniu studiów. 4.1. Poziom zatrudnienia absolwentów Politechniki Wrocławskiej. Spośród absolwentów Politechniki Wrocławskiej biorących udział w II edycji badania 68,44% pracuje wykonując pracę najemną oraz 5.9% prowadzi własną działalność gospodarczą. Wykres 8. Aktualny stan zatrudnienia badanych absolwentów Politechniki Wrocławskiej z podziałem na pracę najemną i działalność gospodarczą. 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 68,44% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% praca najemna 5,90% własna działalność gospodarcza Tabela 4. Poziom zatrudnienia respondentów z uwzględnieniem poszczególnych kierunków studiów w Politechnice Wrocławskiej z podziałem na pracę najemną oraz działalność gospodarczą. WYDZIAŁ KIERUNEK PRACA NAJEMNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA Architektury Architektura 90% 10% Architektura w języku niemieckim Architektura i Urbanistyka 94,44% 5,56% Gospodarka Przestrzenna 77,78% 22,22% Budownictwa Lądowego i Wodnego Budownictwo 89,68% 10,97% Chemiczny Biotechnologia 96,67% 6,67% Chemia 100% 0% Inżynieria Chemiczna i Procesowa 82,35% 17,65% Inżynieria Materiałowa 100% 0% Technologia Chemiczna 100% 0% Elektroniki Automatyka i Robotyka 93,33% 8,33% Elektronika 92% 8% Informatyka 92,41% 10,13% 20

Teleinformatyka 91,30% 13,04% Telekomunikacja 95% 5% Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Elektronika i Telekomunikacja 100% 0% Mechatronika Elektryczny Automatyka i Robotyka 95% 5% Elektrotechnika 100% 0% Mechatronika Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Geodezja i Kartografia Górnictwo i Geologia 50% 0% Informatyki i Zarządzania Informatyka 82% 18% Informatyka w języku angielskim Inżynieria Systemów Zarządzanie 93% 0% Zarządzanie w języku angielskim 100% 0% Inżynierii Środowiska Inżynieria Środowiska 84% 2% Ochrona Środowiska 41% 2% Mechaniczno-Energetyczny Energetyka 72% 4% Mechanika i Budowa Maszyn 73% 4% Mechaniczny Automatyka i Robotyka 42% 0% Mechanika i Budowa Maszyn Mechanika i Budowa Maszyn w j. ang. 96% 0% Mechatronika 49% 2% Transport 96% 6,33% Zarządzanie i Inżynieria Produkcji 50% 5,4% Podstawowych Problemów Techniki Fizyka Fizyka Techniczna 97% 0% Informatyka 100% 3% Inżynieria Biomedyczna 40% 0% Matematyka 45% 0% Matematyka Stosowana 100% (1 osoba) 0% Optyka 80% 0% Spośród absolwentów, którzy wzięli udział w drugiej edycji badania największy odsetek zatrudnionych odnotować można na takich kierunkach, jak Chemia, Inżynieria Materiałowa, Technologia Chemiczna, Elektrotechnika, Informatyka, Zarządzanie w Języku Angielskim 100% badanych absolwentów po tych kierunkach zadeklarowało, że w chwili obecnej pracuje. Należy tu zwrócić jednak uwagę na fakt, iż na niektórych z tych kierunków zwrotność ankiet nie była wysoka (Inżynieria Materiałowa, Zarządzanie w języku angielskim) w związku z czym wyniki te nie muszą odzwierciedlać stanu faktycznego zatrudnienia osób o tym wykształceniu. Najmniej pracujących absolwentów, którzy wzięli udział w drugiej edycji badania to absolwenci takich kierunków, jak Ochrona Środowiska, Automatyka i Robotyka, Inżynieria Biomedyczna, czy Matematyka. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że absolwenci ci mimo 21

wszystko stanowili około 40% badanych osób po tych kierunkach studiów. Wśród absolwentów pozostałych kierunków studiów, którzy wzięli udział w badaniu osoby pracujące stanowią znacznie powyżej 50% badanych, a w większości między 70 a 95% badanych. Jeśli chodzi o podejmowanie działalności gospodarczej, wśród badanych absolwentów najwięcej własnych firm założyły osoby po takich kierunkach, jak Gospodarka Przestrzenna, Inżynieria Chemiczna i Procesowa, Informatyka oraz Teleinformatyka. Podobnie, jak poprzednio w drugiej edycji badania znalazły się kierunki studiów, po których absolwenci niechętnie brali udział w badaniu losów zawodowych absolwentów i zwrotność ankiet nie była wysoka, co należy brać pod uwagę analizując wyniki badań. Mała liczba respondentów po niektórych kierunkach może nie odzwierciedlać stanu faktycznego zatrudnienia osób o tym wykształceniu (udział w badaniu absolwentów poszczególnych kierunków przedstawia tabela nr 3 i 4) 4.2. Miejsce pracy. 39,27% badanych pracuje we Wrocławiu, a 6,36 % za granicą. Pozostała część to osoby pracujące w kraju, lecz poza Wrocławiem. Rozbieżność między ilością badanych, którzy Wrocław wskazali także jako miejsce swojego zamieszkania wynikać może z faktu, iż część osób mieszkających we Wrocławiu wykonuje pracę w przedsiębiorstwach usytuowanych w okolicach tego miasta. Wybór Wrocławia jako miejsca pracy przez absolwentów poszczególnych kierunków studiów w Politechnice Wrocławskiej, którzy wzięli udział w drugiej edycji badania przedstawia tabela 5, z kolei wybór pracy za granicą z uwzględnieniem poszczególnych kierunków studiów przedstawia tabela 6. 22

Tabela 5. Wrocław jako miejsce pracy respondentów z uwzględnieniem kierunków studiów w Politechnice Wrocławskiej. WYDZIAŁ KIERUNEK PRACA WE WROCŁAWIU Architektury Architektura 90% Architektura w języku niemieckim Architektura i Urbanistyka 94,44% Gospodarka Przestrzenna 77,78% Budownictwa Lądowego i Wodnego Budownictwo 89,68% Chemiczny Biotechnologia 45% Chemia 40% Inżynieria Chemiczna i Procesowa 50% Inżynieria Materiałowa 45% Technologia Chemiczna 10% Elektroniki Automatyka i Robotyka 70% Elektronika 62% Informatyka 72% Teleinformatyka 90% Telekomunikacja 95% Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Elektronika i Telekomunikacja 70% Mechatronika Elektryczny Automatyka i Robotyka 50% Elektrotechnika 48% Mechatronika Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Geodezja i Kartografia Górnictwo i Geologia 100% Informatyki i Zarządzania Informatyka 60% Informatyka w języku angielskim Inżynieria Systemów Zarządzanie 78% Zarządzanie w języku angielskim 100% Inżynierii Środowiska Inżynieria Środowiska 48% Ochrona Środowiska 21% Mechaniczno-Energetyczny Energetyka 48% Mechanika i Budowa Maszyn 42% Mechaniczny Automatyka i Robotyka 42% Mechanika i Budowa Maszyn Mechanika i Budowa Maszyn w j. ang. 48% Mechatronika 50% Transport 54% Zarządzanie i Inżynieria Produkcji 36% Podstawowych Problemów Techniki Fizyka Fizyka Techniczna 73% Informatyka 89% Inżynieria Biomedyczna 30% Matematyka 52% Matematyka Stosowana 100% (1 osoba) Optyka 100% 23

Tabela 6. Wybór przez respondentów pracy poza granicami Polski z uwzględnieniem kierunków studiów w Politechnice Wrocławskiej. WYDZIAŁ KIERUNEK PRACA WE WROCŁAWIU Architektury Architektura 0% Architektura w języku niemieckim Architektura i Urbanistyka 2% Gospodarka Przestrzenna 4% Budownictwa Lądowego i Wodnego Budownictwo 9% Chemiczny Biotechnologia 5% Chemia 3% Inżynieria Chemiczna i Procesowa 0% Inżynieria Materiałowa 19% Technologia Chemiczna 21% Elektroniki Automatyka i Robotyka 25% Elektronika 9% Informatyka 12% Teleinformatyka 0% Telekomunikacja 7% Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Elektronika i Telekomunikacja 6% Mechatronika Elektryczny Automatyka i Robotyka 32% Elektrotechnika 0% Mechatronika Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Geodezja i Kartografia Górnictwo i Geologia 0% Informatyki i Zarządzania Informatyka 18% Informatyka w języku angielskim Inżynieria Systemów Zarządzanie 16% Zarządzanie w języku angielskim 7% Inżynierii Środowiska Inżynieria Środowiska 5,4% Ochrona Środowiska 0% Mechaniczno-Energetyczny Energetyka 4% Mechanika i Budowa Maszyn 4% Mechaniczny Automatyka i Robotyka 2% Mechanika i Budowa Maszyn Mechanika i Budowa Maszyn w j. ang. 2% Mechatronika 0% Transport 0% Zarządzanie i Inżynieria Produkcji 3% Podstawowych Problemów Techniki Fizyka Fizyka Techniczna 7% Informatyka 24% Inżynieria Biomedyczna 7% Matematyka 12% Matematyka Stosowana 0% (1 osoba) Optyka 0% 24

4.3. Formy poszukiwania pracy. Absolwenci badani w drugiej edycji poszukując pracy sięgali głównie do ofert pracy dostępnych na internetowych portalach z ogłoszeniami. Takich respondentów było 47,90%. Drugą najczęściej wykorzystywaną formą poszukiwania pracy przez respondentów stanowiło rozsyłanie dokumentów aplikacyjnych do interesujących ich pracodawców 38,93%. Badani chętnie korzystali także z pomocy lub informacji uzyskanych od rodziny lub znajomych 31,90% badanych wskazało taką formę. Ponadto absolwenci korzystali z ofert pracy dostępnych na stronie Biura Karier Politechniki Wrocławskiej czy usług Powiatowego Urzędu Pracy. Wykres 9. Stopień wykorzystania przez badanych absolwentów poszczególnych form poszukiwania pracy. Oferty Pracy w Biurze Karier 10,90% Oferty pracy w Powiatowym Urzędzie Pracy 8,9% Informacje od znajomych lub rodziny 31,9% Wysyłanie dokumentów aplikacyjnych do interesujących pracodawców Oferty pracy dostępne na internetowych portalach z ogłoszeniami 38,9% 47,9% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% Ponad 43% badanych rozpoczęło poszukiwanie pracy jeszcze w trakcie trwania nauki na studiach, a 24% dopiero po ich ukończeniu. Pozostała część badanych nie rozpoczęła jeszcze poszukiwania pracy lub nie udzieliła odpowiedzi na to pytanie. Zdecydowana większość badanych prawie 60% jest zatrudniona na pełnym etacie. Połowa badanych wykazała także pracę na umowę o pracę. 25

4.4. Czas poszukiwania zatrudnienia. Osoby badane w drugiej edycji badań, które wykazały zatrudnienie u pracodawcy zapytane zostały o czas od momentu ukończenia studiów, w którym podjęły pracę. Ponad 22% wskazało, że obecna praca jest kontynuacją zatrudnienia podjętego jeszcze w trakcie trwania studiów. Ponad 27% badanych poszukiwało pracy krócej niż 3 miesiące, ponad 11% badanych zajęło ono od 3 do 6 miesięcy, 6% otrzymało zatrudnienie pomiędzy 6 a 12 miesiącami, zaś tylko ponad 1 % badanych musiało szukać pracy dłużej niż rok. Pozostałe osoby wykonuję pracę rozpoczętą w trakcie studiów lub nie udzieliły odpowiedzi na to pytanie. Podobnie, jak w poprzedniej edycji badania nie ma także dużej rozbieżności pod względem ilości czasu, jaki upłynął od ukończenia studiów do podjęcia pracy pomiędzy poszczególnymi kierunkami studiów. Wyniki badań wskazują, że wśród absolwentów, którzy dotychczas otrzymali już pracę, niezależnie od ukończonego kierunku starała się o nią krócej niż 3 miesiące lub obecna praca jest kontynuacją zatrudnienia podjętego w trakcie trwania studiów. 4.5. Zgodność wykonywanej pracy z kierunkiem kształcenia. W drugiej edycji badania losów zawodowych absolwentów 51,5% pracujących ankietowanych odpowiedziało, że jest to praca zgodna z wykształceniem uzyskanym w toku studiów w Politechnice Wrocławskiej. Niespełna 9% uznało swoją pracę za niezgodną z wykształceniem, zaś 7% ankietowanych wybrało odpowiedź trudno powiedzieć. Deklarowaną zgodność wykonywanej przez absolwenta pracy z wykształceniem na poszczególnych kierunkach studiów w Politechnice Wrocławskiej przedstawia Tabela nr 7. 26

Tabela 7. Zgodność pracy respondentów z wykształceniem z uwzględnieniem kierunków studiów w Politechnice Wrocławskiej. WYDZIAŁ KIERUNEK ZGODNOŚĆ PRACY Z WYKSZTAŁCENIEM Architektury Architektura 85% Architektura w języku niemieckim Architektura i Urbanistyka 68% Gospodarka Przestrzenna 42% Budownictwa Lądowego i Wodnego Budownictwo 92% Chemiczny Biotechnologia 80% Chemia 72% Inżynieria Chemiczna i Procesowa 95% Inżynieria Materiałowa 78% Technologia Chemiczna 82% Elektroniki Automatyka i Robotyka 88% Elektronika 81% Informatyka 100% Teleinformatyka 98% Telekomunikacja 78% Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Elektronika i Telekomunikacja 72% Mechatronika Elektryczny Automatyka i Robotyka 82% Elektrotechnika 80% Mechatronika Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Geodezja i Kartografia Górnictwo i Geologia 0% Informatyki i Zarządzania Informatyka 82% Informatyka w języku angielskim Inżynieria Systemów Zarządzanie 68% Zarządzanie w języku angielskim 50% Inżynierii Środowiska Inżynieria Środowiska 77% Ochrona Środowiska 42% Mechaniczno-Energetyczny Energetyka 48% Mechanika i Budowa Maszyn 96% Mechaniczny Automatyka i Robotyka 2-92% Mechanika i Budowa Maszyn Mechanika i Budowa Maszyn w j. ang. 100% Mechatronika 92% Transport 62% Zarządzanie i Inżynieria Produkcji 100% Podstawowych Problemów Techniki Fizyka Fizyka Techniczna 100% Informatyka 100% Inżynieria Biomedyczna 42% Matematyka 70% Matematyka Stosowana 0% (1 osoba) Optyka 0% 27

4.6. Zadowolenie z wykonywanej pracy. Wyniki badania w zakresie zadowolenia z wykonywanej pracy nie różnią się do poprzedniej edycji. Na pytanie o to, czy badany jest zadowolony z wykonywanej przez siebie pracy prawie 50% respondentów odpowiedziało twierdząco, 11% wyraziło niezadowolenie, zaś 21% nie potrafi jednoznacznie tego ocenić. Pozostali badani nie udzielili odpowiedzi na to pytanie. Wykres 10. Zadowolenie badanych absolwentów Politechniki Wrocławskiej z obecnie wykonywanej pracy. Największe zadowolenie z wykonywanej obecnie pracy wśród badanych absolwentów, którzy już pracują wykazali absolwenci takich kierunków, jak Matematyka na Wydziale Podstawowych Problemów Techniki 95% pracujących badanych udzieliło odpowiedzi twierdzącej, Informatyka na Wydziale Informatyki i Zarządzania blisko 80%, Automatyka i Robotyka na Wydziale Elektroniki blisko 80%. Mechanika i Budowa Maszyn na Wydziale Mechaniczno Energetycznym ponad 75% pracujących badanych. Najmniej zadowolonych z obecnie wykonywanej pracy badanych wystąpiło w grupie absolwentów kierunku Ochrona Środowiska na Wydziale Inżynierii Środowiska tylko 16% badanych po tym kierunku kształcenia jest zadowolonych z pracy. 28

4.7. Poziom wynagrodzenia absolwentów. Uzyskane od respondentów dane dotyczące ich zarobków wskazują na to, iż ponad 41,5% z nich otrzymuje wynagrodzenie netto nie przekraczające 2500zł, ponad 25,5 % zarabia od 2500 do 4000 zł netto, ponad 9% pomiędzy 4000 a 6000 zł netto i nieco ponad 6% powyżej 6000 zł netto. Pozostali badani nie udzielili odpowiedzi na to pytanie. Wykres 11. Wynagrodzenie absolwentów Politechniki Wrocławskiej. Wysokość zarobków respondentów z uwzględnieniem poszczególnych kierunków studiów w Politechnice Wrocławskiej przedstawia tabela nr 8. 29

Tabela 8. Poziom wynagrodzenia respondentów z uwzględnieniem kierunków studiów w Politechnice Wrocławskiej. WYDZIAŁ KIERUNEK POZIOM WYNAGRODZENIA W ZŁ <2,5 tys. 2,5-4 4-6 tys. 6 tys.< Wydział Architektury Architektura 42% 19% 9% 2% Architektura w języku niemieckim Architektura i Urbanistyka 45% 8% 9% 1,5% Gospodarka Przestrzenna 49% 12% 8% 0% Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego Budownictwo 55% 27% 5% 3% Chemiczny Biotechnologia 45% 11% 1% 0.00% Chemia 43% 25% 0.00% 0.00% Inżynieria Chemiczna i Procesowa 63% 12% 11% 0.00% Inżynieria Materiałowa 48% 22% 9% 7% Technologia Chemiczna 67% 7% 4% 0% Elektroniki Automatyka i Robotyka 14% 40% 22% 18% Elektronika 30% 42% 15% 7% Informatyka 7% 55% 19% 11% Teleinformatyka 18% 60% 6% 12% Telekomunikacja 16% 47% 18% 13% Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Elektronika i Telekomunikacja 32% 30% 30% 6% Mechatronika Elektryczny Automatyka i Robotyka 38% 39% 17% 1% Elektrotechnika 45% 17% 8% 11% Mechatronika Geoinżynierii Górnictwa i Geologii Geodezja i Kartografia Górnictwo i Geologia 1 ankietowany Informatyki i Zarządzania Informatyka 25% 17% 11% 38% Informatyka w języku angielskim Inżynieria Systemów Zarządzanie 45% 23% 11% 0% Zarządzanie w języku angielskim 60% 40% 0% 0% Inżynierii Środowiska Inżynieria Środowiska 52% 17% 5% 4% Ochrona Środowiska 94% 6% 0.00% 0.00% Mechaniczno - Energetyczny Energetyka 15% 47% 16% 6% Mechanika i Budowa Maszyn 50% 25% 11% 0.00% Mechaniczny Automatyka i Robotyka 40.00% 55% 1% 0.00% Mechanika i Budowa Maszyn Mechanika i Budowa Maszyn w ang. 21% 35% 7% 23% Mechatronika 33% 31% 7% 11% Transport 42.00% Brak 47.00% danych danych 4% 0.00% Zarządzanie i Inżynieria Produkcji 53% 28% 8% 7% Podstawowych Problemów Techniki Fizyka Fizyka Techniczna 65.00% 29.00% 0.00% 2% Informatyka 11% 20% 48% 21% Inżynieria Biomedyczna 64% 12% 10% 0.00% Matematyka 40% 42% 0% 7% 30

Matematyka Stosowana Optyka 50% (1 osoba) 1 ankietowany 0% 0% 50% (1osoba) VI Studia doktoranckie. W drugiej edycji badania ponad 7% respondentów po ukończeniu studiów II stopnia podjęło studia doktoranckie, a 6,3% planuje takie studia podjąć. Wśród respondentów, którzy po ukończeniu studiów rozpoczęli studia doktoranckie 80% rozpoczęło jednocześnie pracę zarobkową. VII Opinie i uwagi badanych dotyczące kształcenia w toku studiów w Politechnice Wrocławskiej. Podobnie, jak w poprzedniej edycji badania w przekazanej do wypełnienia ankiecie badani absolwenci mieli możliwość podzielenia się swoimi opiniami i uwagami na temat programu i sposobu kształcenia w Politechnice Wrocławskiej. Uwagi absolwentów biorących udział w tegorocznej edycji badania były znacząco podobne do uwag i sugestii sygnalizowanych w poprzedniej edycji badania. Najwięcej uwag odnosiło się do zbyt małej ilości zajęć praktycznych, uczących studentów umiejętności praktycznych w zakresie przyszłego zawodu. Podobnie głosy krytyczne odnosiły się do zbyt małej współpracy z przemysłem oraz innymi ośrodkami badawczymi. Po raz kolejny wielu badanych wskazało również na problem leżący w nauczaniu języków obcych w Politechnice Wrocławskiej. Uzyskane opinie mówią o tym, że poziom nauczania języków obcych w Politechnice Wrocławskiej jest niewystarczająco wysoki i konieczne jest samodzielne dokształcanie się przy wykorzystaniu możliwości dostępnych poza uczelnią. Badani podkreślali również brak możliwości zdobywania lub doskonalenia umiejętności miękkich, niezbędnych według nich w przyszłej pracy zawodowej. 31

Respondenci odpowiadali także na pytanie o to, w jakim stopniu studia w Politechnice Wrocławskiej spełniły ich oczekiwania. Do dyspozycji mieli pięcio stopniową skalę, na której zaznaczali stopień swojego zadowolenia. Ponad 45% badanych wyraziła zadowolenie ze studiów, około 30% umiejscowiło swoje odpowiedzi na środku skali, zaś 18% wykazało brak zadowolenia. Osoby badane zapytane zostały również o to, czy wybrałyby ponownie ten sam kierunek studiów i czy byłaby to Politechnika Wrocławska, czy też raczej inna uczelnia. Wyniki w tym zakresie są bardzo zbliżone do wyników z poprzedniej edycji badania. Ten sam kierunek studiów w Politechnice Wrocławskiej wybrałoby ponad 55% badanych, ten sam kierunek studiów lecz na innej uczelni wybrałoby 8% badanych, zaś tego samego kierunku nie wybrałoby blisko 37% badanych. X Podsumowanie. Powyższy raport zawiera wyniki drugiej edycji badania losów zawodowych absolwentów Politechniki Wrocławskiej, którzy ukończyli studia i obronili swoje prace dyplomowe w roku 2013. W drugiej edycji badania ilość respondentów znacząco wzrosła, co wskazuje na coraz większe zainteresowanie absolwentów Politechniki Wrocławskiej udziałem w badaniach i dzieleniem się z Uczelnią informacjami o przebiegu ich kariery zawodowej po ukończeniu studiów. W powyższym raporcie znalazły się ogólne informacje na temat sytuacji absolwenta Politechniki Wrocławskiej na rynku pracy. Na podstawie tegorocznych wyników badania należy stwierdzić, że poziom zatrudniania absolwenta Politechniki Wrocławskiej nie różni się znacząco od poziomu zatrudniania absolwentów, którzy wzięli udział w badaniu w poprzedniej edycji. Z odpowiedzi uzyskanych od badanych absolwentów wynika, że większość z nich w chwili obecnej pracuje i większości udało się pozyskać pracę do 3 miesięcy od czasu ukończenia studiów lub obecna praca jest kontynuacją tej podjętej jeszcze w trakcie trwania studiów w Politechnice Wrocławskiej. Na tej podstawie wnioskować można, że podejmowanie 32

zatrudnienia w trakcie trwania studiów zwiększyło szanse obecnych absolwentów na zatrudnienie po studiach. Obecna edycja badania potwierdza więc wnioski wskazujące na to, że absolwent Politechniki Wrocławskiej nie ma większego problemu w znalezieniu pracy po studiach. Połowa badanych absolwentów pracuje w wykształconym zawodzie, także połowa z nich wyraża zadowolenie z wykonywanej przez siebie pracy. Podobnie, jak w poprzedniej edycji badania, także absolwenci rocznika 2013 posługują się dość dobrze językiem angielskim oraz w drugiej kolejności - językiem niemieckim. Dość dobra znajomość języków obcych wśród absolwentów Politechniki Wrocławskiej odgrywa bez wątpienia dużą rolę w zakresie szybkości pozyskiwania zatrudnienia przez absolwentów po ukończeniu studiów. Większa część badanych, którzy wykazali w ankiecie znajomość języka obcego odpowiedziała także twierdząco na pytanie o to, czy według nich umiejętność posługiwania się językiem obcym wpłynęła pozytywnie na pozyskanie przez nich zatrudnienia. Umiejętności językowe większość respondentów pozyskiwała jednak w dużej mierze poza uczelnią. Na niewystarczający poziom nauczania języków obcych w Politechnice Wrocławskiej badani absolwenci wskazywali w pytaniu otwartym, mającym na względzie pozyskanie informacji i sugestii odnoszących się do sposobu i poziomu kształcenia w Politechnice Wrocławskiej. Sugestie absolwentów skupiały się także na zbyt małych możliwościach pozyskiwania umiejętności praktycznych w zakresie pracy w kształconym zawodzie. Powyższe dane pozyskane zostały na podstawie 1762 zwróconych i uzupełnionych w całości ankiet, co stanowi 35% wysłanych ankiet. 33