Folia Philosophica 26
NR 2640
Folia Philosophica 26 pod redakcją Piotra Łaciaka Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2008
Redaktor serii: Filozofia Andrzej Kiepas Recenzenci Włodzimierz Tyburski ks. Kazimierz Wolsza Rada Programowa Bolesław Andrzejewski (Poznań), Heinrich Badura (Wiedeń), Gerhard Banse (Cottbus), Józef Bańka (Katowice), Stanisław Borzym (Warszawa), Czesław Głombik (Katowice), Jan Hartman (Kraków), Adam Jonkisz (Bielsko-Biała), Andrzej Kiepas (Katowice), Jerzy Kopania (Białystok), Vladimír Leško (Košice), Niconor Ursula Lezaun (San Sebastian), Iwona Lorenc (Warszawa), František Mihina (Preszów), Leon Miodoński (Wrocław), Robert Piłat (Warszawa), Jacek Rąb (Gliwice), Jan Štěpán (Ołomuniec), Stefan Symotiuk (Lublin), Włodzimierz Tyburski (Toruń), Jan Zouhar (Brno) Rada Redakcyjna Piotr Łaciak (przewodniczący), Dariusz Kubok, Andrzej J. Noras, Mirosław Piróg, Jacek Surzyn, Danuta Ślęczek-Czakon, Aleksander R. Bańka (sekretarz) Publikacja jest dostępna także w wersji internetowej: Central and Eastern European Online Library www.ceeol.com Śląska Biblioteka Cyfrowa www.sbc.org.pl
Spis treści Przekłady Jan Duns Szkot: Ordinatio (Jacek Surzyn)............ 13 Wilhelm Windelband: Wola prawdy (Tomasz Kubalica)....... 45 Joseph Maréchal: Dwie drogi krytyki (Aleksander R. Bańka).... 59 Studia z historii filozofii Rafał Katamay: Zrozumieć Platona............... 83 Jacek Surzyn: Zasada jednostkowienia. Analiza koncepcji Jana Dunsa Szkota.......................... 105 Anna Gierlińska: Proklos w duchu Georga W.F. Hegla....... 135 Tomasz Tadeusz Brzozowski: Fichteańska koncepcja jaźni transcendentalnej i jej wpływ na Stanisława Brzozowskiego filozofię czynu 157 Dorota Leszczyna: Koncepcja racjowitalizmu w ujęciu José Ortegi y Gasseta......................... 171 Magdalena Wołek: Tragiczna świadomość czy odwieczny problem istnienia? Krytyka Wolfganga Welscha ontologii sztucznych rajów.. 185 Ontologia i epistemologia Józef Bańka: Sermonizm jako stanowisko recentywizmu w sporze o powszechniki...................... 199 Radosław Kuliniak: Problem wyobraźni w filozofii Kanta i Hegla.. 221
6 Spis treści Piotr Łaciak: Prawda jako idea regulatywna. Husserlowska fenomenologia wobec absolutyzmu i relatywizmu............ 237 Agnieszka Woszczyk: Problem prenoetycznego wymiaru bytu w Enneadach Plotyna....................... 257 Etyka, filozofia społeczna, filozofia religii Hubert T. Mikołajczyk: Metafizyka zła Markiza de Sade a, czyli o bezznaczeniowości Innego................... 269 Mikołaj Domaradzki: Aksjologiczne presupozycje marksizmu i psychoanalizy.......................... 285 Paweł Nierodka: Etyka prostomyślności a eutyfronika....... 303 Monika Polaczek: Biesy oswojone Fiodora Dostojewskiego. Eksperyment metafizyczny..................... 323 Halina Święczkowska: Leibnizjańska wizja oświeconej społeczności.. 349 Radosław Małek: Nominalizm a główne tezy Księcia Niccola Machiavellego.......................... 365 Alfred Skorupka: Filozoficzne rozważania o jedności różnych religii. 375 Recenzje Mirosław Piróg: Aktualność Jamesa............... 391 Marta Ples: Kant i horyzonty filozofii krytycznej......... 399 Piotr Machura: Etyka z wąskiej perspektywy........... 403 Noty o Autorach....................... 406
Table of contents Translations Jan Duns Szkot: Ordinatio (Jacek Surzyn)............ 13 Wilhelm Windelband: The will of truth (Tomasz Kubalica)..... 45 Joseph Maréchal: Two ways of criticism (Aleksander R. Bańka)... 59 Studies in the history of philosophy Rafał Katamay: To understand Plato.............. 83 Jacek Surzyn: The principle of individualizing. The analysis of the conception by Jan Duns Szkot................ 105 Anna Gierlińska: Proclos in the spirit of Georg W.F. Hegel..... 135 Tomasz Tadeusz Brzozowski: A Fichtean conception of transcendental ego and its influence on the philosophy of action by Stanisław Brzozowski........................ 157 Dorota Leszczyna: The conception of ratiovitalism in the perspective of José Ortega y Gasset.................. 171 Magdalena Wołek: A tragic awareness or an ever-lasting problem of existence? The critique of the ontology of artificial paradises by Wolfgang Welsch..................... 185 Ontology and epistemology Józef Bańka: Sermonism as a standpoint of recentivism in a dispute on universals....................... 199
8 Table of contents Radosław Kuliniak: The issue of imagination in Kant s and Hegel s philosophy........................ 221 Piotr Łaciak: Truth as a regulative idea. Husserl s phenomenology towards absolutism and relativism.............. 237 Agnieszka Woszczyk: The problem of a prenoetic dimension of being in The Enneads by Plotinus................. 257 Ethics, social philosophy, philosophy of religion Hubert T. Mikołajczyk: The metaphysics of evil of Markis de Sade, that is on the meaninglessness of Other........... 269 Mikołaj Domaradzki: Axiological presuppositions of Marxism and psychoanalysis...................... 285 Paweł Nierodka: The ethics of straight-thinking and euthyphronics. 303 Monika Polaczek: Timid fiends by Fyodor Dostoyevski. A metaphysical experiment........................ 323 Halina Święczkowska: A Leibnizean vision of the enlightened society. 349 Radosław Małek: Nominalism and the main theses of Prince by Niccolò Machiavelli.................... 365 Alfred Skorupka: Philosophical considerations on the unity of various religions......................... 375 Reviews Mirosław Piróg: The updateness of James............ 391 Marta Ples: Kant and the horizons of the critical philosophy.... 399 Piotr Machura: Ethics from the narrow perspective........ 403 Notes on Authors....................... 406
Inhaltsverzeichnis Übersetzungen Jan Duns Szkot: Ordinatio (Jacek Surzyn)............ 13 Wilhelm Windelband: Der Wille zur Wahrheit (Tomasz Kubalica).. 45 Joseph Maréchal: Zwei Kritikwege (Aleksander R. Bańka)..... 59 Geschichtsphilosophische Studien Rafał Katamay: Platon zu verstehen............... 83 Jacek Surzyn: Das Individuationsprinzip. Die Analyse der Konzeption von Jan Duns Szkot.................... 105 Anna Gierlińska: Proklos nach Georg W.F. Hegel......... 135 Tomasz Tadeusz Brzozowski: Fichtes Konzeption des transzendentalen Ichs und deren Einfluss auf Stanisław Brzozowskis Tatphilosophie.......................... 157 Dorota Leszczyna: Der Ratiovitalismus nach José Ortega y Gasset.. 171 Magdalena Wołek: Tragisches Bewusstsein oder ewiges Daseinsproblem? Die Beurteilung der Ontologie von Wolfgang Welsches künstlichen Paradiesen.................. 185 Ontologie und Epistemologie Józef Bańka: Der Sermonismus als die rezentivistische Stellung zum Streit um die Allgemeinbegriffe............... 199
10 Inhaltsverzeichnis Radosław Kuliniak: Das Problem der Einbildungskraft in Kants und Hegels Philosophie..................... 221 Piotr Łaciak: Die Wahrheit als eine regulative Idee. Husserls Phänomenologie dem Absolutismus und Relativismus gegenüber.... 237 Agnieszka Woszczyk: Das pränoetische Ausmaß des Seins in Plotins Enneaden......................... 257 Ethik, Sozialphilosophie, Religionsphilosophie Hubert T. Mikołajczyk: Die Metaphysik des Bösen von Marquise de Sade, oder von der Bedeutungslosigkeit des Anderen...... 269 Mikołaj Domaradzki: Axiologische Präsuppositionen des Marxismus und der Psychoanalyse................... 285 Paweł Nierodka: Die Aufrichtigkeitsethik und die Eutyphronik... 303 Monika Polaczek: Gezähmte Teufel von Fjodor Dostojewski. Ein metaphysisches Experiment................... 323 Halina Święczkowska: Leibnizes Vorstellung von einer aufgeklärten Gemeinschaft....................... 349 Radosław Małek: Der Nominalismus und die Hauptthesen des Werkes Der Prinz von Niccolò Machiavelli.............. 365 Alfred Skorupka: Philosophische Betrachtungen über die Einheit von verschiedenen Religionen.................. 375 Rezensionen Mirosław Piróg: Bleibt James immer noch aktuell?........ 391 Marta Ples: Kant und die Horizonte der kritischen Philosophie... 399 Piotr Machura: Die eng betrachtete Ethik............ 403 Autorenverzeichnis...................... 406
Noty o Autorach Tomasz Kubalica, dr, adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Aleksander R. Bańka, dr, adiunkt w Zakładzie Logiki i Metodologii Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Rafał Katamay, dr, absolwent Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Jacek Surzyn, dr, adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Anna Gierlińska, mgr, doktorantka w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tomasz Tadeusz Brzozowski, dr, adiunkt w Katedrze Ekonomii Wyższej Szkoły Handlowej we Wrocławiu. Dorota Leszczyna, mgr, doktorantka w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego. Magdalena Wołek, dr, adiunkt w Zakładzie Antropologii Filozoficznej i Filozofii Cywilizacji Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Józef Bańka, prof. zw. dr hab., profesor w Zakładzie Antropologii Filozoficznej i Filozofii Cywilizacji Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Radosław Kuliniak, dr hab. prof. UWr., kierownik Zakładu Filozofii Nowożytnej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Noty o Autorach 407 Piotr Łaciak, dr hab., adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Agnieszka Woszczyk, dr, adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Hubert T. Mikołajczyk, dr hab. prof. Akademii Pomorskiej w Słupsku, kierownik Katedry Filozofii. Mikołaj Domaradzki, dr, adiunkt w Zakładzie Teorii i Filozofii Komunikacji Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Paweł Nierodka, dr, asystent w Zakładzie Ochrony Dóbr Kultury Śląskiej Wyższej Szkoły Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka w Katowicach. Monika Polaczek, dr, absolwentka Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Halina Święczkowska, dr hab. prof. UwB, kierownik Zakładu Semiotyki Logicznej Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. Radosław Małek, mgr, asystent w Zakładzie Filozofii Społecznej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Alfred Skorupka, dr, adiunkt w Katedrze Zarządzania Procesami Technologicznymi Politechniki Śląskiej. Mirosław Piróg, dr, adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Marta Ples, mgr, doktorantka w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Piotr Machura, dr, adiunkt w Zakładzie Etyki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego.
Redaktor Małgorzata Pogłódek Projektant okładki Grzegorz Nowak Redaktor techniczny Barbara Arenhövel Korektor Agnieszka Plutecka Copyright 2008 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone ISSN 0208-6336 ISSN 1231-0913 Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: wydawus@us.edu.pl Wydanie I. Ark. druk. 25,5. Ark. wyd. 28,5. Przekazano do łamania w sierpniu 2008 r. Podpisano do druku w październiku 2008 r. Papier offset. kl. III, 90 g Cena 43 zł Łamanie: Pracownia Składu Komputerowego Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego Druk i oprawa: EXPOL, P. Rybiński, J. Dąbek, Spółka Jawna ul. Brzeska 4, 87-800 Włocławek