Co zrobić aby stary dom stał się energooszczędny? Domy energooszczędne i pasywne charakteryzują się dużo mniejszym zapotrzebowaniem na energię w porównaniu do swoich standardowych odpowiedników. Jest to przede wszystkim spowodowane tym, iż są to nowobudowane obiekty, do których budowy są stosowane nowoczesne materiały i technologie. Ponadto budynki takie korzystają z systemów charakteryzujących się wyższą sprawnością niż miało to miejsce w starszych typach budynków, a także wykorzystują odbiorniki o mniejszym zużyciu energii (energooszczędne). Nie znaczy to jednak, że jeśli posiadamy dom wybudowany kilka lub kilkanaście lat temu, według dawnego- mniej energooszczędnego- standardu, to nie możemy nic zrobić aby ograniczyć zużycie w nim energii. Wdrażając odpowiednie działania można bowiem nawet znacznie ograniczyć energochłonność budynku i wprowadzić go do grupy budynków energooszczędnych. Działania dążące do podniesienia standardu energetycznego budynku można podzielić na dwie grupy: 1. Poprawa efektywności energetycznej budynku 2. Samodzielna (przydomowa) produkcja energii w oparciu o źródła odnawialne Poprawa efektywności energetycznej budynku Działania takie polegają na racjonalnym, czyli efektywnym wykorzystaniu energii w budynku i dotyczą one zarówno ciepła, jak i elektryczności. Ich ideą jest maksymalne ograniczenie zużycia energii, jak również zapewnienie jej maksymalnego wykorzystania dzięki ograniczaniu strat. Do działań tych należą m.in.[1,2]: Zabiegi termomodernizacyjne,
Szczelne okna i drzwi, Stosowanie energooszczędnego oświetlenia, Zastosowanie sterowania i automatyki pracą odbiorników, Stosowanie urządzeń znajdujących się w najwyższych klasach energooszczędności, Poprawa sprawności odbiorników elektrycznych, Właściwa- oszczędna eksploatacja urządzeń, Zmiana sposobu gotowania i pieczenia potraw oraz gotowania wody, Zmniejszenie czasu użytkowania odbiorników, Zastosowanie mniejszej mocy zainstalowanej, Rezygnacja z trybu czuwania (stan-by) urządzeń, Korzystanie z taryf energii elektrycznej, Regulacja temperatury w pomieszczeniach, Urządzenia grzewcze bez zbędnych osłon, Jak widać działań takich jest wiele i dotyczą one zarówno ograniczania zużycia energii cieplnej i elektrycznej. Ich wielorakość jest na tyle duża, że użytkownik obiektu nie musi się ograniczać wyłącznie do jednej metody postępowania, ale może wybrać najbardziej odpowiadające mu rozwiązania, tworząc indywidualną strategię oszczędzania energii. Dla przykładu mogą być to wszystkie przedstawione rozwiązania lub tylko przyczyniające się do ograniczenia zużycia ciepła, albo kilka wybranych rozwiązań z każdej grupy. Należy bowiem mieć na uwadze również to, że działania powyższe nie są bez wpływu na przebywające w nim osoby, wobec czego należy przeanalizować wpływ wdrażania racjonalizacji użytkowania energii na bezpieczeństwo i samopoczucie osób przebywających w obiekcie i, w związku z tym, przemyśleć, czy i które działania są w danym przypadku rzeczywiście opłacalne i wygodne w stosowaniu. Rys.1. Podniesienie standardu energetycznego budynku można osiągnąć dzięki efektywniejszemu wykorzystaniu energii (przede wszystkim termomodernizacjom, użytkowaniem przede wszystkim odbiorników energooszczędnych oraz zmianie przyzwyczajeń) Samodzielna (przydomowa) produkcja energii w oparciu o źródła odnawialne
Poprawę efektywności energetycznej budynku można osiągnąć nie tylko dzięki ograniczaniu zużycia energii, ale także dzięki samodzielnej produkcji energii. Kwestię zużycia energii można rozpatrywać bowiem z pozycji jej dostawcy lub odbiorcy. Dla dostawcy będzie to zawsze ilość energii wprowadzonej do sieci, na którą składa się energia odebrana przez konsumentów oraz straty przesyłowe. Dla odbiorcy natomiast na zużycie energii składa się energia odebrana z sieci oraz wytworzona samodzielnie. Zwykle efektywność energetyczną obiektu określa się biorąc pod uwagę całkowite zużycie energii w obiekcie, czyli można powiedzieć, iż rozpatruje się to z punktu widzenia odbiorcy (konsumenta) energii. Gdyby jednak w celu określenia efektywności energetycznej posłużyć się, uzyskanymi od dostawcy, danymi określającymi konsumpcję energii w sieci, to, na ich podstawie, można by pokusić się o stwierdzenie, że najbardziej efektywne energetycznie są obiekty konsumujące najmniej energii z sieci. Oczywiście w odniesieniu do ich powierzchni i przeznaczenia. Obrazowo można powiedzieć, że im niższe rachunki za energię, tym dom jest bardziej energooszczędny. Oczywiście stwierdzenie to nie powinno dotyczyć wyłącznie energii sieciowej, ale wszystkich wydatków na ciepło i elektryczność w domu. Wobec tego trzeba je rozszerzyć o stwierdzenie, że dom zwiększa swoją energooszczędność tylko wtedy, gdy wraz z rachunkami zmniejszają się koszty przeznaczane na węgiel, miał, gaz, drewno, itp., a więc wszelkie paliwa konwencjonalne zużywane do samodzielnej produkcji energii (przede wszystkim ciepła). W tym miejscu należy więc podkreślić znaczenie urządzeń pozyskujących energię ze źródeł odnawialnych, a szczególnie ich zastosowanie w przydomowych systemach autonomicznych (off-grid). Urządzenia takie korzystają przede wszystkim z wiatru, słońca, wody i energii geotermalnej, a więc ze źródeł niewyczerpywanych i darmowych, dzięki czemu ma się pewność, że koszt ich użytkowania nie będzie wzrastał. Wręcz odwrotnie- inwestycja w odnawialne źródła energii powinna być całkowicie zwracana i to możliwie jak najkrótszym czasie, dzięki czemu dalsze ich stosowanie jest darmowe, a więc w jasny sposób powoduje ograniczenie wydatków na energię. Rys.2. Klasę energetyczną budynku można podnieść samodzielnie produkując energię na swoje
potrzeby. Musi to jednak odbywać się z wykorzystaniem OZE Efektywne połączenie działań Jak zauważono wcześniej, racjonalizacja użytkowania energii przyczynia się do ograniczenia zużycia ciepła i elektryczności w obiekcie, natomiast samodzielne wytwarzanie energii z wykorzystaniem źródeł odnawialnych powoduje zasilenie domu energią przy jednoczesnym ograniczeniu wydatków na ciepło i elektryczność. Jasnym jest więc, że najkorzystniejszym rozwiązaniem będzie połączenie obu tych metod. Umiejętna realizacja tego zadania powinna spowodować ograniczenie zapotrzebowania energetycznego budynku, co bezpośrednio przełoży się na ograniczenie wartości energii koniecznej do wytworzenia przez urządzenia korzystające ze źródeł odnawialnych. Efektem będzie zmniejszenie mocy urządzeń, a więc tańsze zestawy, których okres zwrotu będzie krótszy. Samo zastosowanie przydomowego wytwarzania energii w oparciu o źródła odnawialne, bez wdrożenia strategii racjonalizacji użytkowania energii nie przyniosłoby takiego efektu. Bibliografia: [1] Mróz-Radłowska I., Racjonalne użytkowanie energii elektrycznej, Instytut Elektroenergetyki Politechniki Łódzkiej [2] www.vattenfall.pl/oszczedzanie-ciepla.html (data dostępu: 31.01.2011) Opracowanie: mgr inż. Joanna Kopica, mgr inż. Radosław Turski. Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji. KONTAKT Biuro Obsługi Klienta E-mail: biuro@pasywny-budynek.pl WWW: www.pasywny-budynek.pl Tel: 42 653-57-03 Adres:
Morgowa 4 90-950 Łódź