ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

ANEKS I CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1

1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml zawiera 10 mg ranibizumabu. Każda fiolka zawiera 3,0 mg ranibizumabu w 0,3 ml roztworu. Ranibizumab jest fragmentem humanizowanego przeciwciała monoklonalnego wytwarzanego w komórkach Escherichia coli za pomocą technologii rekombinacji DNA. Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1. 3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA Roztwór do wstrzykiwań Jałowy, przejrzysty, bezbarwny do barwy bladożółtej roztwór wodny. 4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE 4.1 Wskazania do stosowania Produkt Lucentis jest wskazany w leczeniu neowaskularnej (wysiękowej) postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD, ang. age-related macular degeneration) (patrz punkt 5.1). 4.2 Dawkowanie i sposób podawania Fiolka jednorazowego użytku wyłącznie do podania do ciała szklistego. Produkt Lucentis musi być podawany przez wykwalifikowanego lekarza okulistę, posiadającego doświadczenie w wykonywaniu wstrzykiwań do ciała szklistego. Zalecana dawka produktu Lucentis wynosi 0,5 mg (0,05 ml). Leczenie produktem Lucentis rozpoczyna się od fazy nasycania w postaci jednego wstrzyknięcia na miesiąc przez trzy kolejne miesiące, po których następuje faza podtrzymująca, w czasie której należy co miesiąc kontrolować ostrość wzroku pacjenta. Produkt Lucentis należy podawać, jeśli u pacjenta wystąpi utrata ostrości wzroku przekraczająca 5 liter (na tablicy ETDRS lub jedną linię na tablicy Snellena). Odstęp pomiędzy dwiema dawkami nie powinien być krótszy niż 1 miesiąc. Podobnie jak w przypadku wszystkich produktów leczniczych przeznaczonych do stosowania pozajelitowego, należy obejrzeć produkt Lucentis przed podaniem, sprawdzając czy nie doszło do wytrącenia osadu i przebarwienia. Przed leczeniem należy poinstruować pacjenta w jaki sposób samodzielnie zakraplać krople przeciwbakteryjne do oczu (cztery razy na dobę przez 3 dni przed i po każdym wstrzyknięciu). Zabieg wstrzyknięcia leku należy przeprowadzać w warunkach aseptycznych, po chirurgicznej dezynfekcji rąk, z użyciem jałowych rękawiczek, jałowego obłożenia chirurgicznego i jałowej rozwórki powiek (lub innego podobnego przyrządu) oraz w warunkach umożliwiających wykonanie w sposób jałowy paracentezy (w razie konieczności). Przed podaniem leku do ciała szklistego należy uważnie przeprowadzić wywiad medyczny z pacjentem aby stwierdzić czy nie występowały u niego reakcje nadwrażliwości (patrz punkt 4.4). Przed wstrzyknięciem leku należy zdezynfekować skórę wokół oka, powiekę i powierzchnię gałki 2

ocznej oraz zastosować odpowiednie znieczulenie i miejscowy środek bakteriobójczy o szerokim spektrum działania. Przed pobraniem leku do strzykawki należy zdezynfekować zewnętrzny gumowy korek fiolki. Strzykawkę o pojemności 1 ml należy połączyć z 5 µm igłą z filtrem. Należy pobrać całą zawartość fiolki z produktem Lucentis do strzykawki, trzymając fiolkę w pozycji pionowej. Następnie, należy wymienić igłę z filtrem na jałową igłę do wstrzykiwań do ciała szklistego. Naciskając na tłoczek usunąć nadmiar roztworu ze strzykawki do momentu, gdy końcówka tłoczka zrówna się z linią oznaczoną 0,05 ml na strzykawce. Igłę do wstrzykiwań należy wprowadzić za rąbkiem na głębokość 3,5-4,0 mm do ciała szklistego, unikając południka poziomego i kierując ją do części centralnej gałki ocznej. Następnie należy wstrzyknąć lek w objętości 0,05 ml. Należy wybierać różne miejsca wkłucia na twardówce podczas kolejnych wstrzyknięć. Dodatkowe informacje dotyczące szczególnych populacji pacjentów Zaburzenia czynności wątroby Produktu Lucentis nie badano u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. Jednak w tej populacji nie ma konieczności zachowania szczególnych środków. Zaburzenia czynności nerek Nie ma konieczności dostosowywania dawki u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek (patrz punkt 5.2). Dzieci i młodzież Produkt Lucentis nie jest zalecany do stosowania u dzieci i młodzieży ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania i skuteczności w tych podgrupach. Pacjenci w podeszłym wieku Nie ma konieczności dostosowywania dawki u pacjentów w podeszłym wieku. Grupa etniczna Doświadczenie w leczeniu pacjentów innych ras niż rasa kaukaska jest ograniczone. 4.3 Przeciwwskazania Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Pacjenci z czynnymi zakażeniami oka lub jego okolic, lub pacjenci, u których podejrzewane jest zakażenie. Pacjenci z czynnym ciężkim zapaleniem wnętrza gałki. 4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania Produkt Lucentis jest przeznaczony wyłącznie do leczenia w postaci wstrzykiwań do ciała szklistego. Wstrzyknięcia do ciała szklistego, w tym wstrzyknięcia produktu Lucentis, były związane z występowaniem zapalenia wnętrza gałki, przedarciowego odwarstwienia siatkówki, rozerwania siatkówki i jatrogennej zaćmy urazowej (patrz punkt 4.8). Podczas każdego podania produktu Lucentis należy stosować odpowiednie aseptyczne techniki wstrzykiwań. Ponadto, należy monitorować pacjentów przez tydzień po wstrzyknięciu, co pozwoli na wczesne rozpoczęcie leczenia ewentualnego zakażenia. Należy poinformować pacjentów, by bezzwłocznie zgłaszali wszelkie objawy sugerujące zapalenie wnętrza gałki lub wszelkie wymienione wyżej zdarzenia. W ciągu 60 minut po wstrzyknięciu produktu Lucentis obserwowano zwiększenie ciśnienia śródgałkowego (patrz punkt 4.8). Dlatego należy monitorować i wdrożyć odpowiednie postępowanie dotyczące zarówno ciśnienia śródgałkowego jak i ukrwienia nerwu wzrokowego. Bezpieczeństwo i skuteczność leczenia produktem Lucentis podawanym jednocześnie do obu oczu nie 3

zostały zbadane. Jeśli jednocześnie wykonywane jest leczenie obu oczu, może to spowodować zwiększone narażenie ogólnoustrojowe, co może zwiększyć ryzyko wystąpienia układowych działań niepożądanych. Podobnie jak w przypadku wszystkich białek terapeutycznych, Lucentis ma właściwości potencjalnie immunogenne. Należy pouczyć pacjentów, że powinni oni zgłaszać nasilenie stanu zapalnego wewnątrz oka, co może być objawem klinicznym związanym z powstawaniem przeciwciał wewnątrz oka. Produktu Lucentis nie badano u pacjentów, którzy wcześniej otrzymywali wstrzyknięcia do ciała szklistego. Produktu Lucentis nie należy podawać jednocześnie z innymi środkami przeciw-vegf (o działaniu układowym lub do oka). Dawkowanie leku należy wstrzymać i nie wznawiać leczenia przed kolejną wyznaczoną wizytą jeśli wystąpi: pogorszenie ostrości wzroku w najlepszej korekcji (BCVA) o 30 liter w porównaniu z ostatnią oceną ostrości wzroku; ciśnienie śródgałkowe 30 mmhg; rozerwanie siatkówki; wylew podsiatkówkowy obejmujący centrum dołka siatkówki, lub jeśli wielkość wylewu wynosi 50% całkowitej powierzchni zmiany; przeprowadzenie lub planowanie operacji wewnątrzgałkowej w ciągu 28 dni poprzedzających zabieg operacyjny lub 28 dni po zabiegu. Leczenie należy przerwać u pacjentów z przedarciowym odwarstwieniem siatkówki lub otworami w plamce 3. lub 4. stopnia. 4.5 Interakcje z innymi lekami i inne rodzaje interakcji Nie przeprowadzono badań interakcji. W przypadku leczenia wspomagającego PDT werteporfiną i produktem Lucentis, patrz punkt 5.1. 4.6 Ciąża i laktacja Ciąża Brak jest danych dotyczących stosowania ranibizumabu u kobiet w ciąży. Brak badań na zwierzętach. Uważa się, że ogólnoustrojowy wpływ ranibizumabu na organizm po podaniu do oka jest bardzo niewielki, jednak ze względu na mechanizm działania, ranibizumab należy uważać za lek potencjalnie teratogenny oraz o szkodliwym działaniu na zarodek i płód. Dlatego ranibizumabu nie wolno stosować w okresie ciąży, chyba, że spodziewane korzyści przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Kobiety w wieku rozrodczym Kobiety w wieku rozrodczym powinny w czasie leczenia stosować skuteczne metody antykoncepcji. Laktacja Nie wiadomo, czy produkt Lucentis jest wydzielany z mlekiem. Podczas stosowania produktu Lucentis nie zaleca się karmienia piersią. 4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu Zabieg podania produktu Lucentis może wywołać przejściowe zaburzenia widzenia, które mogą wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługę maszyn (patrz punkt 4.8). Pacjenci, u których wystąpią te objawy nie mogą prowadzić pojazdów ani obsługiwać urządzeń mechanicznych do czasu ustąpienia tych czasowych zaburzeń widzenia. 4.8 Działania niepożądane 4

W trzech badaniach III fazy uczestniczyło ogółem 1 323 pacjentów. W sumie 859 pacjentów leczono produktem Lucentis przez co najmniej 12 miesięcy, a 452 pacjentów przez 24 miesiące. W pierwszym roku leczenia wykonano 9 200 wstrzyknięć produktu Lucentis, a ponad 13 000 po uwzględnieniu drugiego roku badania FVF2598g (MARINA). 440 pacjentów leczono zalecaną dawką leku 0,5 mg. Do poważnych działań niepożądanych związanych z zabiegiem wstrzyknięcia leku i występujących po <0,1% wstrzyknięciach do ciała szklistego należały zapalenia wnętrza gałki, przedarciowe odwarstwienia siatkówki, rozerwanie siatkówki i jatrogenna zaćma pourazowa (patrz punkt 4.4). Inne ciężkie działania niepożądane obserwowane wśród pacjentów otrzymujących produkt Lucentis i występujące u <1% pacjentów to zapalenie wnętrza gałki i zwiększenie ciśnienia śródgałkowego (patrz punkt 4.4). Działania niepożądane wymienione niżej występowały częściej (o co najmniej 3%) u pacjentów leczonych produktem Lucentis w dawce 0,5 mg w porównaniu z pacjentami z grupy kontrolnej (wstrzyknięcie pozorowane lub terapia PDT werteporfiną) w trzech kontrolowanych badaniach III fazy FVF2598g (MARINA), FVF2587g (ANCHOR) i FVF3192g (PIER). Dlatego uznano je za potencjalne działania niepożądane leku. Poniższe dane dotyczące bezpieczeństwa uwzględniają również wszystkie zdarzenia niepożądane, co do których podejrzewa się co najmniej możliwy związek z zabiegiem wstrzyknięcia leku lub z produktem leczniczym u 440 pacjentów z grupy leczenia skojarzonego dawką 0,5 mg. Zdarzenia niepożądane wymieniono według klasyfikacji układów i narządów oraz częstości występowania stosując następującą konwencję: bardzo często ( 1/10), często ( 1/100 do <1/10), niezbyt często ( 1/1 000 do <1/100), rzadko ( 1/10 000 do <1/1 000) i bardzo rzadko (<1/10 000), nie znana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych. W obrębie każdej grupy o określonej częstości występowania objawy niepożądane są wymienione zgodnie ze zmniejszającym się nasileniem. Zaburzenia serca Niezbyt często Zaburzenia układu nerwowego Bardzo często Zaburzenia oka Bardzo często Często Niezbyt często Migotanie przedsionków Ból głowy Wylew podspojówkowy, ból oka, męty w ciele szklistym, wylew w obrębie siatkówki, zwiększenie ciśnienia śródgałkowego, odłączenie ciała szklistego, zapalenie wnętrza gałki, zadrażnienie oka, zaćma, uczucie ciała obcego w oku, zaburzenia widzenia, zapalenie powiek, włóknienie podsiatkówkowe, przekrwienie oka, zamazanie widzenia/zmniejszenie ostrości wzroku, suchość oka, zapalenie ciała szklistego Uczucie dyskomfortu w oku, przekrwienie spojówki, zmętnienie torby tylnej soczewki, wysięki siatkówkowe, reakcje w miejscu wstrzyknięcia, nasilone łzawienie, świąd oka, zapalenie spojówek, makulopatia, odwarstwienie nabłonka barwnikowego siatkówki Zwyrodnienie siatkówki, zapalenie tęczówki, zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego, punktowate zapalenie rogówki, keratopatia, miejscowe zcieńczenie rogówki z powodu suchości, fałdy rogówki, zaburzenia siatkówki, zaburzenia ciała szklistego, światłowstręt, zaćma jądrowa, odczyn zapalny w komorze przedniej, abrazja nabłonka rogówki, jaskra zamykającego się kąta, krwotok do ciała szklistego, zapalenie błony naczyniowej oka, zapalenie wnętrza gałki, odwarstwienie siatkówki, przedarcie siatkówki, krwotok w obrębie oka, obrzęk powieki, podrażnienie powieki, ślepota, obrzęk rogówki, wysięk ropny w komorze przedniej Zaburzenia oddechowe, klatki piersiowej i śródpiersia 5

Niezbyt często Zaburzenia żołądka i jelit Często Kaszel, świszczący oddech, nasilenie wydzieliny z górnych dróg oddechowych Nudności Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej Niezbyt często Rogowacenie liszajowate Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej Często Bóle stawów, ból pleców Zakażenia i zarażenia pasożytnicze Często Zapalenie oskrzeli, niedokrwistość Zaburzenia naczyniowe Bardzo często Nadciśnienie/zwiększenie ciśnienia krwi Tętnicze zdarzenia zakrzepowo-zatorowe, zgodnie z definicją Antiplatelet Trialists Collaboration, w tym zgony z przyczyn sercowo-naczyniowych, zawały mięśnia sercowego nie prowadzące do śmierci, udary niedokrwienne nie prowadzące do śmierci oraz udary krwotoczne nie prowadzące do śmierci wiązano z układową dostępnością bardzo silnych inhibitorów VEGF (naczyniowego czynnika wzrostu śródbłonka). Po połączeniu danych z pierwszego roku wszystkich trzech badań III fazy (MARINA, ANCHOR i PIER), całkowita częstość występowania tętniczych zdarzeń zakrzepowo-zatorowych była większa wśród pacjentów leczonych produktem Lucentis 0,5 mg (2,5%) w porównaniu z grupą kontrolną (1,1%). Jednak w drugim roku badania MARINA, częstość występowania tętniczych zdarzeń zakrzepowo-zatorowych była podobna u pacjentów leczonych produktem Lucentis w dawce 0,5 mg (2,6%) i w grupie kontrolnej (3,2%). 4.9 Przedawkowanie Ponieważ produkt Lucentis jest podawany przez wykwalifikowanych lekarzy okulistów, posiadających doświadczenie w wykonywaniu wstrzykiwań do ciała szklistego, prawdopodobieństwo przedawkowania jest bardzo małe. W czasie badań klinicznych odnotowano tylko dwa przypadki przedawkowania. Jeden pacjent otrzymał 1,2 mg produktu Lucentis zamiast randomizowanej dawki (0,3 mg) podczas, gdy drugi pacjent był leczony dawką 2,0 mg zamiast 0,5 mg. Z wyjątkiem łagodnego i przemijającego zwiększenia ciśnienia śródgałkowego, przypadkom przedawkowania nie towarzyszyły żadne inne działania niepożądane. W razie przedawkowania, należy kontrolować i leczyć ciśnienie śródgałkowe, jeśli lekarz uzna to za konieczne. 5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE 5.1 Właściwości farmakodynamiczne Grupa farmakoterapeutyczna: Inne leki okulistyczne, kod ATC: S01LA04 Ranibizumab jest fragmentem rekombinowanego humanizowanego przeciwciała monoklonalnego, skierowanym przeciwko ludzkiemu śródbłonkowemu czynnikowi wzrostu naczyń typu A (VGEF-A). Ranibizumab wiąże się z dużym powinowactwem z izoformami VEGF-A (np. VEGF 110, VEGF 112 i VEGF 165 ) zapobiegając w ten sposób wiązaniu VEGF-A ze swoimi receptorami VEGFR-1 i VEGFR-2. Wiązanie VEGF-A z receptorami prowadzi do proliferacji komórek śródbłonka i powstawania nowych naczyń, jak również do przecieku naczyniowego, co uważa się za czynniki sprzyjające progresji wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem. Kliniczne bezpieczeństwo stosowania i skuteczność produktu Lucentis oceniano w trzech randomizowanych podwójnie maskowanych badaniach kontrolowanych wstrzyknięciem pozorowanym lub substancją czynną u pacjentów z wysiękową postacią AMD. W sumie do badań tych włączono 1 323 pacjentów (879 w grupie aktywnej terapii i 444 w grupie kontrolnej). 6

W badaniu FVF2598g (MARINA) pacjenci z minimalnie klasyczną neowaskularyzacją podsiatkówkową (CNV) lub ukrytą bez klasycznej CNV otrzymywali comiesięczne wstrzyknięcia produktu Lucentis w dawce 0,3 mg lub 0,5 mg lub wstrzyknięcia pozorowane do ciała szklistego. W sumie w tym badaniu uczestniczyło 716 pacjentów (terapia pozorowana, 238; Lucentis 0,3 mg, 238; Lucentis 0,5 mg, 240). Dostępne dane obejmują okres do końca 24 miesiąca włącznie. W badaniu FVF2587g (ANCHOR) pacjenci z dominująco klasyczną postacią CNV otrzymywali: 1) comiesięczne wstrzyknięcia do ciała szklistego produktu Lucentis w dawce 0,3 mg i pozorowane PDT; lub 2) comiesięczne wstrzyknięcia do ciała szklistego produktu Lucentis w dawce 0,5 mg i pozorowane PDT; lub 3) wstrzyknięcia pozorowane do ciała szklistego i aktywną terapię PDT werteporfiną. Wstrzyknięcie pozorowane lub aktywną PDT werteprofiną podawano z początkowym wstrzyknięciem produktu Lucentis, a następnie co 3 miesiące, jeśli w angiografii fluoresceinowej obserwowano utrzymywanie się lub nawrót przecieku z naczyń. Do tego badania włączono w sumie 423 pacjentów (terapia pozorowana, 143; Lucentis 0,3 mg, 140; Lucentis 0,5 mg, 140). Dostępne dane obejmują okres do końca 12 miesiąca włącznie. W obu badaniach, pierwszorzędowym punktem końcowym skuteczności był odsetek pacjentów, którzy zachowali zdolność widzenia, określony jako utrata mniej niż 15 liter w badaniu ostrości wzroku po 12 miesiącach, w porównaniu ze stanem wyjściowym. Niemal wszyscy pacjenci z grupy produktu Lucentis (około 95%) zachowali ostrość wzroku. U 34-40% pacjentów leczonych produktem Lucentis wystąpiła klinicznie istotna poprawa widzenia, określana jako uzyskanie 15 lub więcej liter po 12 miesiącach. Rozmiar zmiany nie miał istotnego wpływu na wyniki leczenia. Na ogół pacjenci ze słabą ostrością wzroku (<20/200) w chwili rozpoczęcia leczenia doświadczyli korzyści z leczenia. Jednak w przypadku wysiękowej postaci AMD, w której doszło do rozwoju zmian charakteryzujących się włóknieniem podsiatkówkowym i zaawansowanym zanikiem geograficznym, mało prawdopodobne jest uzyskanie odpowiedzi na leczenie produktem Lucentis. Szczegółowe wyniki podano w poniższych tabelach. Tabela 1 Wyniki po 12 miesiącach i 24 miesiącach w badaniu FVF2598g (MARINA) Wynik leczenia Miesiąc Wstrzyknięcie pozorowane (n=238) Utrata ostrości wzroku Lucentis 0,5 mg (n=240) Miesiąc 12 62% 95% <15 liter (%) a Miesiąc 24 53% 90% Poprawa ostrości Miesiąc 12 5% 34% wzroku 15 liter (%) a Miesiąc 24 4% 33% Średnia zmiana Miesiąc 12-10,5 (16,6) +7,2 (14,4) ostrości wzroku (litery) a Miesiąc 24-14,9 (18,7) +6,6 (16,5) a p<0,01 Tabela 2 Wyniki po 12 miesiącach w badaniu FVF2587g (ANCHOR) Wynik leczenia PDT werteporfiną (n=143) Lucentis 0,5 mg (n=140) Utrata ostrości wzroku <15 liter 64% 96% (%) a Poprawa ostrości wzroku 6% 40% 15 liter (%) a Średnia zmiana w ostrości -9,5 (16,4) +11,3 (14,6) wzroku (litery) (SD) a a p<0,01 7

Rycina 1 Średnia zmiana ostrości wzroku w stosunku do stanu wyjściowego do miesiąca 24 w badaniu FVF2598g (MARINA) oraz do miesiąca 12 w badaniu FVF2587g (ANCHOR) Średnia zmiana ostrości wzroku ±SE Średnia zmiana ostrości wzroku ±SE (litery) (litery) 15 10 5 0-5 -10-15 15 10 5 0-5 -10-15 Badanie FVF2598g 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 Miesiąc Badanie FVF2587g 0 2 4 6 8 10 12 Miesiąc +11,3-9,5 +20,8 +6,6-14,9 +21,5 MARINA Lucentis 0,5 mg (n=240) Wstrzyknięcie pozorowane (n=238) ANCHOR Lucentis 0,5 mg (n=139) PDT werteporfiną (n=143) U pacjentów z grupy leczonej produktem Lucentis odnotowano średnio minimalny widoczny wzrost zmiany CNV. W miesiącu 12, średnia zmiana całkowitej powierzchni CNV wynosiła 0,1-0,3 DA w grupie produktu Lucentis w porównaniu do 2,3-2,6 DA w grupach kontrolnych. Stosowanie produktu Lucentis przez okres dłuższy niż 24 miesiące nie zostało zbadane. Badanie FVF3192g (PIER) było dwuletnim, randomizowanym, z podwójnie maskowanym badaniem kontrolowanym terapią pozorowaną, zaplanowanym w celu oceny bezpieczeństwa stosowania i skuteczności produktu Lucentis u pacjentów z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (79% pacjentów cierpiało na minimalnie klasyczne lub ukryte AMD, u 21% występował komponent dominująco klasycznej CNV). Dostępne dane obejmują okres do końca miesiąca 12 włącznie. Pacjenci otrzymywali Lucentis w dawce 0,3 mg lub 0,5 mg w postaci wstrzykiwań do ciała szklistego lub wstrzyknięcia 8

pozorowane raz na miesiąc przez 3 kolejne dawki, a następne dawki podawano raz na 3 miesiące. Do badania włączono w sumie 184 pacjentów (Lucentis 0,3 mg, 60; Lucentis 0,5 mg, 61, wstrzyknięcie pozorowane, 63); 171 (93%) pacjentów ukończyło 12 miesięczny kurs badania. Pacjenci leczeni produktem Lucentis w badaniu PIER otrzymali średnio 6 kursów terapii z możliwych 6 od dnia 0 do miesiąca 12. W badaniu PIER, pierwszorzędowym punktem końcowym skuteczności była średnia zmiana ostrości wzroku po 12 miesiącach w porównaniu ze stanem wyjściowym (patrz Rycina 2). Po początkowej średniej poprawie ostrości wzroku (po podawaniu dawek co miesiąc), pacjenci otrzymujący dawkę produktu Lucentis raz na trzy miesiące utracili ostrość wzroku, powracając do stanu wyjściowego w miesiącu 12. W badaniu PIER niemal wszyscy pacjenci otrzymujący Lucentis (90%) utrzymali ostrość wzroku w miesiącu 12. Rycina 2 Średnia zmiana ostrości wzroku w stosunku do stanu wyjściowego do miesiąca 12 w badaniu FVF3192g (PIER) Średnia zmiana ostrości wzroku ±SE (litery) 10 5 0-5 -10-15 -20 Badanie FVF3192g 0 2 4 6 8 10 12 Miesiąc -0,2-16,3 Lucentis 0,5 mg (n=61) Wstrzyknięcie pozorowane (n=63) +16,1 Dane wstępne z badania otwartego (PROTECT), w którym oceniano bezpieczeństwo podawania PDT werteporfiną i produktu Lucentis w dawce 0,5 mg tego samego dnia wykazują, że częstość występowania zapaleń śródgałkowych po wstępnym leczeniu skojarzonym była mała (dwóch z 32 pacjentów, 6,3%). Zarówno w badaniu MARINA, jak i ANCHOR, poprawa ostrości wzroku obserwowana po podaniu produktu Lucentis w dawce 0,5 mg po 12 miesiącach przełożyła się na korzyści zgłaszane przez pacjenta, mierzone w trzech podskalach kwestionariusza National Eye Institute Visual Function Questionnaire (VFQ- 25), które były określonymi wcześniej drugorzędowymi punktami końcowymi skuteczności (czynności związane z widzeniem do bliży, czynności związane z widzeniem do dali i czynności zależne od wzroku). Średnio wszystkie trzy wyniki uległy poprawie u pacjentów otrzymujących Lucentis i pogorszeniu w grupie kontrolnej terapii pozorowanej w badaniu MARINA. W przypadku PDT werteporfiną w badaniu ANCHOR, średnie wyniki dotyczące czynności związanych z widzeniem do bliży i do dali poprawiły się w mniejszym stopniu, natomiast pogorszyło się wykonywanie czynności zależnych od wzroku. Wszystkie różnice pomiędzy produktem Lucentis w dawce 0,5 mg a dwiema grupami kontrolnymi były statystycznie istotne i klinicznie znaczące, przy wartościach p wahających się od 0,009 do <0,0001. W badaniu MARINA różnice względem terapii pozorowanej dalej zwiększyły się po 24 miesiącach (p<0,0001 dla wszystkich trzech podskal). 5.2 Właściwości farmakokinetyczne Po comiesięcznym podaniu produktu Lucentis do ciała szklistego pacjentom z wysiękową postacią AMD, stężenia ranibizumabu w surowicy były na ogół małe, a stężenia maksymalne (C max ) były zasadniczo 9

mniejsze od stężeń niezbędnych dla zahamowania biologicznej aktywności VEGF o 50% (11-27 ng/ml, mierzone metodą proliferacji komórek in vitro) Wartości C max były proporcjonalne do dawki w zakresie dawek od 0,05 do 1,0 mg/oko. W oparciu o farmakokinetykę populacji i eliminację ranibizumabu z surowicy pacjentów leczonych dawką 0,5 mg, średni okres półtrwania eliminacji ranibizumabu z ciała szklistego wynosi około 10 dni. W schemacie comiesięcznego podawania produktu Lucentis 0,5 mg/oko do ciała szklistego, przewiduje się, że stężenie C max ranibizumabu w surowicy osiągane około 1 dnia po przyjęciu dawki leku wyniesie od 0,79 do 2,90 ng/ml, a C min wyniesie na ogół od 0,07 do 0,49 ng/ml. Przewiduje się, że stężenia ranibizumabu w surowicy będą około 90 000 mniejsze niż stężenia ranibizumabu w ciele szklistym. Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek: Nie przeprowadzono formalnych badań pozwalających przeanalizować farmakokinetykę produktu Lucentis u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. W analizie farmakokinetyki populacji, u 68% pacjentów (136 z 200) wystąpiły zaburzenia czynności nerek (46,5% łagodne [50-80 ml/min], 20% umiarkowane [30-50 ml/min], i 1,5% ciężkie [<30 ml/min]). Klirens ogólnoustrojowy był nieznacznie mniejszy, jednak fakt ten nie miał znaczenia klinicznego. Zaburzenia czynności wątroby: Nie przeprowadzono formalnych badań pozwalających przeanalizować farmakokinetykę produktu Lucentis u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. 5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie Obustronne podanie ranibizumabu do ciała szklistego małp cynomolgus w dawkach pomiędzy 0,25 mg/oko i 2,0 mg/oko raz na 2 tygodnie przez 26 tygodni dało zależne od dawki działania na oczy. Wewnątrzgałkowo obserwowano zależne od dawki nasilenie odczynu zapalnego w komorze przedniej i wysięk z maksymalnym nasileniem 2 dni po wstrzyknięciu. Nasilenie reakcji zapalnej na ogół słabło po kolejnych wstrzyknięciach lub w czasie okresu zdrowienia. W odcinku tylnym występowały nacieki komórkowe i męty w ciele szklistym, które również miały tendencję do zależności od dawki i na ogół utrzymywały się do końca okresu leczenia. W badaniu 26-tygodniowym, nasilenie stanu zapalnego w ciele szklistym wzrastało wraz ze zwiększeniem liczby wstrzykiwań. Jednak w okresie zdrowienia obserwowano dowody świadczące o odwracalności tych zmian. Charakterystyka i czas trwania zapalenia w odcinku tylnym sugeruje odpowiedź przeciwciał zależną od układu immunologicznego, która może mieć znaczenie kliniczne. Powstawanie zaćmy było wtórne do ciężkiego zapalenia. Po wstrzyknięciach do ciała szklistego, niezależnie od wielkości dawki obserwowano przemijające zwiększenie ciśnienia śródgałkowego po podaniu dawki. Mikroskopijne zmiany w oku były związane ze stanem zapalnym i nie wskazywały na występowanie procesów zwyrodnieniowych. W tarczy nerwu wzrokowego niektórych oczu odnotowano ziarniniakowe zmiany zapalne. Te zmiany w odcinku tylnym słabły, a w niektórych przypadkach nawet ustąpiły zupełnie w okresie zdrowienia. Po podaniu ranibizumabu do ciała szklistego nie odnotowano żadnych objawów toksyczności układowej. W podgrupie leczonych zwierząt odkryto przeciwciała na ranibizumab w surowicy i ciele szklistym. Brak danych dotyczących działania rakotwórczego, mutagennego, toksycznego wpływu na reprodukcję lub rozwój osobników. 6. DANE FARMACEUTYCZNE 6.1 Wykaz substancji pomocniczych Dwuwodzian α,α-trehalozy Chlorowodorek histydyny, jednowodny Histydyna Polisorbat 20 10

Woda do wstrzykiwań 6.2 Niezgodności farmaceutyczne Ponieważ nie wykonywano badań dotyczących zgodności, produktu leczniczego nie wolno mieszać z innymi lekami. 6.3 Okres trwałości 18 miesięcy. 6.4 Specjalne środki ostrożności przy przechowywaniu Przechowywać w lodówce (2 C - 8 C). Nie zamrażać. Przechowywać fiolkę w opakowaniu zewnętrznym w celu ochrony przed światłem. 6.5 Rodzaj i zawartość opakowania 0,3 ml roztworu w fiolce (szkło typu I) z korkiem z kauczuku chlorobutylowego, z 1 igłą z filtrem, 1 igłą do wstrzykiwań i 1 strzykawką (polipropylenową). Opakowanie zawiera 1 fiolkę. 6.6 Szczególne środki ostrożności dotyczące usuwania Fiolki przeznaczone są wyłącznie do jednorazowego użytku. Wszelkie resztki niewykorzystanego produktu lub jego odpady należy usunąć w sposób zgodny z lokalnymi przepisami. 7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Novartis Europharm Limited Wimblehurst Road Horsham West Sussex, RH12 5AB Wielka Brytania 8. NUMER(-Y) POZWOLENIA(Ń) NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU EU/0/00/000/000 9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU / DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA 10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO 11

ANEKS II A. WYTWÓRCA SUBSTANCJI BIOLOGICZNIE CZYNNEJ ORAZ WYTWÓRCA ODPOWIEDZIALNY ZA ZWOLNIENIE SERII B. WARUNKI POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU 12

A. WYTWÓRCA SUBSTANCJI BIOLOGICZNIE CZYNNEJ ORAZ WYTWÓRCA ODPOWIEDZIALNY ZA ZWOLNIENIE SERII Nazwa i adres wytwórcy substancji biologicznie czynnej Genentech, Inc. 1 DNA Way South San Francisco, CA 94080-4990 USA Nazwa i adres wytwórcy odpowiedzialnego za zwolnienie serii Novartis Pharma S.A.S. Centre de Biotechnologie 8, rue de l'industrie F-68330 Huningue Francja B. WARUNKI POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI Produkt leczniczy wydawany na podstawie zastrzeżonej recepty (Patrz Aneks I: Charakterystyka Produktu Leczniczego, punkt 4.2). WARUNKI LUB OGRANICZENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZNEGO I SKUTECZNEGO STOSOWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO Podmiot odpowiedzialny w chwili wprowadzenia leku do obrotu powinien zapewnić wszystkim lekarzom potencjalnie zlecającym/stosującym produkt Lucentis opakowanie informacyjne zawierające następujące elementy: Informację dla lekarzy Zapis wideo zabiegu wstrzyknięcia leku do ciała szklistego Schemat (piktogramy) podania leku we wstrzyknięciu do ciała szklistego Opakowanie z informacją dla pacjenta Informacja dla lekarzy powinna zawierać następujące elementy: Charakterystykę Produktu Leczniczego Opis technik zachowania jałowości, w tym dezynfekcji okolicy oka i gałki ocznej w celu zminimalizowania ryzyka zakażenia Stosowanie antybiotyków Stosowanie powidonu jodyny lub jego równoważnika Techniki wstrzyknięcia do ciała szklistego Przedstawienie głównych przedmiotowych i podmiotowych objawów działań niepożądanych związanych z zabiegiem wstrzyknięcia leku do ciała szklistego Postępowanie w przypadku działań niepożądanych związanych z wstrzyknięciem leku do ciała szklistego Opakowanie z informacją dla pacjenta powinno zawierać zarówno broszurę informacyjną dla pacjenta jak i płytę CD w formacie audio z uwzględnieniem następujących elementów: Ulotki informacyjnej dla pacjenta Czynności związanych z przygotowaniem do leczenia produktem Lucentis Postępowania po leczeniu produktem Lucentis Najważniejszych przedmiotowych i podmiotowych objawów ciężkich działań niepożądanych Okoliczności, w których konieczna jest pilna konsultacja medyczna 13

Podmiot odpowiedzialny powinien wdrożyć opisany tu plan szkoleniowy w skali całego kraju, przed wprowadzeniem leku do obrotu oraz w porozumieniu z właściwymi organami Państw Członkowskich. INNE WARUNKI Przed wprowadzeniem produktu leczniczego do obrotu podmiot odpowiedzialny musi zapewnić prawidłowe funkcjonowanie systemu nadzoru nad bezpieczeństwem stosowania leków. Podmiot odpowiedzialny zobowiązuje się do przeprowadzenia badań i podjęcia dodatkowych czynności związanych z nadzorem nad bezpieczeństwem stosowania leku, określonych w Planie Nadzoru nad Bezpieczeństwem Stosowania Produktu Leczniczego. Należy dostarczyć zaktualizowany Plan Zarządzania Ryzykiem, zgodnie z wytyczną Komitetu Naukowego ds. Produktów Leczniczych stosowanych u ludzi (ang. CHMP - The Committee for Medicinal Products for Human Use) dotyczącą systemów zarządzania ryzykiem dla produktów leczniczych stosowanych u ludzi (ang. Guideline on Risk Management Systems for medicinal products of human use). Każda aktualizacja powinna zawierać szczegółowe informacje dotyczące wprowadzania działań związanych z minimalizacją ryzyka we wszystkich Państwach Członkowskich oraz ich skuteczności. 14

ANEKS III OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ I ULOTKA DLA PACJENTA 15

A. OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ 16

INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH PUDEŁKO KARTONOWE 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań Ranibizumab 2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNEJ(YCH) Jeden ml zawiera 10 mg ranibizumabu. Fiolka zawiera 3 mg ranibizumabu. 3. WYKAZ SUBSTANCJI POMOCNICZYCH Zawiera także: dwuwodzian α,α-trehalozy; chlorowodorek histydyny, jednowodny; histydynę; polisorbat 20; wodę do wstrzykiwań. 4. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA I ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA 1 fiolka z 0,3 ml roztworu do wstrzykiwań 5. SPOSÓB I DROGA(I) PODANIA Podanie do ciała szklistego. Fiolka przeznaczona wyłącznie do jednorazowego użytku. Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. 6. OSTRZEŻENIE DOTYCZĄCE PRZECHOWYWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO W MIEJSCU NIEDOSTĘPNYM I NIEWIDOCZNYM DLA DZIECI Lek przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci. 7. INNE OSTRZEŻENIA SPECJALNE, JEŚLI KONIECZNE 8. TERMIN WAŻNOŚCI Termin ważności (EXP) 9. WARUNKI PRZECHOWYWANIA Przechowywać w lodówce. Nie zamrażać. Przechowywać fiolkę w opakowaniu zewnętrznym w celu ochrony przed światłem. 17

10. SPECJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE USUWANIA NIEZUŻYTEGO PRODUKTU LECZNICZEGO LUB POCHODZĄCYCH Z NIEGO ODPADÓW, JEŚLI WŁAŚCIWE 11. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO Novartis Europharm Limited Wimblehurst Road Horsham West Sussex, RH12 5AB Wielka Brytania 12. NUMER(Y) POZWOLENIA(Ń) NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU EU/0/00/000/000 13. NUMER SERII Nr serii (Lot) 14. KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI Lek wydawany na receptę. 15. INSTRUKCJA UŻYCIA 16. INFORMACJA PODANA BRAJLEM Zaakceptowano uzasadnienie braku podania informacji brajlem. 18

MINIMUM INFORMACJI ZAMIESZCZANYCH NA MAŁYCH OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH ETYKIETA NA FIOLCE 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO I DROGA(I) PODANIA Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań Ranibizumab Podanie do ciała szklistego 2. SPOSÓB PODAWANIA Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. 3. TERMIN WAŻNOŚCI EXP 4. NUMER SERII Lot 5. ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA Z PODANIEM MASY, OBJĘTOŚCI LUB LICZBY JEDNOSTEK 1 fiolka = 3,0 mg ranibizumabu. 6. INNE 19

B. ULOTKA DLA PACJENTA 20

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Lucentis 10 mg/ml roztwór do wstrzykiwań Ranibizumab Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - Należy zwrócić się do lekarza, gdy potrzebna jest rada lub dodatkowa informacja. - Lek ten został przepisany ściśle określonej osobie i nie należy przekazywać go innym, gdyż może im zaszkodzić, nawet, jeśli objawy ich choroby są takie same. - Jeśli nasili się którykolwiek z objawów niepożądanych lub wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane nie wymienione w tej ulotce, należy powiadomić lekarza. Spis treści ulotki: 1. Co to jest lek Lucentis i w jakim celu się go stosuje 2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Lucentis 3. Jak stosować lek Lucentis 4. Możliwe działania niepożądane 5. Jak przechowywać lek Lucentis 6. Inne informacje 1. CO TO JEST LEK LUCENTIS I W JAKIM CELU SIĘ GO STOSUJE Lucentis jest podawany w postaci roztworu do wstrzykiwań do oka przez lekarza okulistę w znieczuleniu miejscowym. Lek jest stosowany w leczeniu uszkodzeń siatkówki (tylnej części oka wrażliwej na światło), gdy uszkodzenie to jest skutkiem rozrostu i przecieku nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Taka sytuacja ma miejsce w pewnych chorobach np. zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem (AMD). Lucentis może pomóc w poprawie uszkodzonego wzroku lub zatrzymać dalsze pogorszenie widzenia. Substancją czynną zawartą w leku Lucentis jest ranibizumab. Ranibizumab pomaga zatrzymać rozrost i wyciek z nowych naczyń krwionośnych oka, nieprawidłowe procesy, które przyczyniają się do rozwoju AMD. 2. INFORMACJE WAŻNE PRZED ZASTOSOWANIEM LEKU LUCENTIS Kiedy nie stosować leku Lucentis - jeśli u pacjenta stwierdzono uczulenie (nadwrażliwość) na ranibizumab lub którykolwiek z pozostałych składników leku Lucentis, wymienionych na końcu tej ulotki (patrz punkt 6); - jeśli u pacjenta występuje zakażenie oka lub jego okolicy; - jeśli u pacjenta występuje ból lub zaczerwienienie oka (ciężkie zapalenie wnętrza gałki). Kiedy zachować szczególną ostrożność stosując lek Lucentis - Lucentis jest podawany w postaci roztworu do wstrzykiwań do oka. Sporadycznie po leczeniu lekiem Lucentis może wystąpić zakażenie wewnętrznej części oka, ból lub zaczerwienienie (zapalenie), odwarstwienie lub przedarcie warstwy tylnej oka (odwarstwienie lub przedarcie siatkówki), lub zmętnienie soczewki (zaćma). Ważne jest, by to zakażenie lub odwarstwienie siatkówki jak najszybciej zidentyfikować i leczyć. Należy natychmiast poinformować lekarza, jeśli wystąpią takie objawy jak ból oka lub uczucie większego dyskomfortu w oku, nasilone zaczerwienienie oka, nieostre widzenie lub pogorszenie widzenia, większa liczba drobnych plamek w polu widzenia lub zwiększona wrażliwość na światło. - U niektórych pacjentów przez krótki czas bezpośrednio po wstrzyknięciu może zwiększyć się ciśnienie śródgałkowe. Może to być niezauważalne dla pacjenta, dlatego po wstrzyknięciu leku lekarz może kontrolować ciśnienie śródgałkowe. 21

Dzieci i młodzież (w wieku poniżej 18 lat) Stosowanie leku Lucentis u dzieci i młodzieży nie zostało zbadane i dlatego nie jest zalecane. Stosowanie leku Lucentis z innymi lekami Należy powiedzieć lekarzowi o wszystkich przyjmowanych ostatnio lekach, również tych, które wydawane są bez recepty. Ciąża i karmienie piersią - Nie ma doświadczenia ze stosowaniem leku Lucentis przez kobiety w ciąży; dlatego potencjalne ryzyko jest nieznane. Jeśli pacjentka jest w ciąży lub planuje zajść w ciążę, należy omówić to z lekarzem przed rozpoczęciem leczenia lekiem Lucentis. - Lucentis nie jest zalecany do stosowania w okresie karmienia piersią, ponieważ nie wiadomo czy Lucentis przenika do mleka. Przed rozpoczęciem leczenia lekiem Lucentis należy poradzić się lekarza lub farmaceuty. Prowadzenie pojazdów i obsługa maszyn Po leczeniu lekiem Lucentis mogą wystąpić przemijające zaburzenia ostrości wzroku. W takim przypadku nie należy prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn aż do ustąpienia objawów. 3. JAK STOSOWAĆ LEK LUCENTIS Wszystkie wstrzyknięcia leku Lucentis będą wykonywane przez lekarza. Lucentis podaje się w postaci pojedynczego wstrzyknięcia do oka. Przez pierwsze 3 miesiące lek wstrzykiwany jest raz na miesiąc. Następnie lekarz będzie kontrolował wzrok pacjenta w odstępach comiesięcznych. Jeśli okaże się, że choroba postępuje, lekarz znów poda Lucentis do chorego oka. Przerwy pomiędzy kolejnymi dawkami nie powinny być krótsze niż 1 miesiąc. Przed wstrzyknięciem lekarz poda krople z antybiotykiem i dokładnie przemyje oko pacjenta, aby zapobiec zakażeniu. Lekarz poda również miejscowy środek znieczulający, aby zapobiec bólowi lub zmniejszyć ból związany ze wstrzyknięciem leku. Przed i po każdym wstrzyknięciu lekarz poprosi pacjenta o stosowanie przeciwbakteryjnych kropli do oczu cztery razy na dobę przez 3 dni przed i po każdym wstrzyknięciu, aby zapobiec ewentualnemu zakażeniu oka. Osoby w podeszłym wieku (65 lat i starsze) Lek Lucentis może być stosowany u osób w wieku 65 lat i starszych bez konieczności dostosowania dawki. W przypadku pominięcia zastosowania dawki leku Lucentis Należy skontaktować się z lekarzem lub ze szpitalem tak szybko, jak to możliwe, w celu ustalenia nowego planu wizyt. Przed zakończeniem leczenia lekiem Lucentis Jeśli pacjent rozważa przerwanie leczenia lekiem Lucentis, należy zgłosić się na kolejną wyznaczoną wizytę i omówić ten problem z lekarzem. Lekarz doradzi pacjentowi i podejmie decyzję o tym, jak długo należy prowadzić leczenie lekiem Lucentis. W razie wątpliwości związanych ze zastosowaniem leku należy zwrócić się do lekarza. 4. MOŻLIWE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE 22

Jak każdy lek, lek Lucentis może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią. Nie należy niepokoić się wymienionymi niżej możliwymi działaniami niepożądanymi, mogą one w ogóle nie wystąpić. Po podaniu leku Lucentis mogą wystąpić pewne działania niepożądane, głównie dotyczące oka lub związane z zabiegiem wstrzyknięcia. Sporadycznie w ciągu dwóch tygodni po leczeniu lekiem Lucentis może wystąpić zakażenie wnętrza gałki ocznej, odwarstwienie lub przedarcie warstwy tylnej oka (odwarstwienie lub przedarcie siatkówki), lub zmętnienie soczewki (zaćma).do innych działań niepożądanych należy ból lub zaczerwienienie (zapalenie) i zwiększenie ciśnienia w oku. Objawy, które mogą wystąpić zostały opisane w punkcie 2 (Kiedy zachować szczególną ostrożność stosując Lucentis). Należy przeczytać punkt 2, w którym podano jak postępować w razie stwierdzenia któregokolwiek z tych objawów. Bardzo częste działania niepożądane (mogą dotyczyć 10 lub więcej na 100 pacjentów) Do najczęstszych działań niepożądanych w oku, zgłaszanych jako możliwie związane z lekiem lub zabiegiem wstrzyknięcia należą: przekrwienie oka (wylew podspojówkowy), ból oka, niewielkie cząsteczki lub plamki w polu widzenia (męty w ciele szklistym), wylew w tylnej części oka (wylew w obrębie siatkówki), zwiększenie ciśnienia w oku, przemieszczenie ciała szklistego (odłączenie ciała szklistego), zapalenie wnętrza gałki, podrażnienie oka, zmętnienie soczewki (zaćma), uczucie ciała obcego w oku, zaburzenia widzenia, zapalenie lub zakażenie brzegów powieki (zapalenie powiek), tworzenie się tkanki włóknistej pod siatkówką (włóknienie podsiatkówkowe), zaczerwienienie oka, zamazanie widzenia lub zmniejszenie ostrości wzroku, suchość oka, zapalenie części galaretowatej wewnątrz oka (zapalenie ciała szklistego). Do najczęstszych działań niepożądanych nie dotyczących wzroku, zgłaszanych jako możliwie związane z produktem leczniczym lub zabiegiem wstrzyknięcia należą: ból głowy, zwiększone ciśnienie krwi. Częste działania niepożądane (mogą dotyczyć od 1 do 10 na 100 pacjentów) Do innych częstych działań niepożądanych w oku, zgłaszanych jako możliwie związane z lekiem lub zabiegiem wstrzyknięcia należą: uczucie dyskomfortu w oku, zaczerwienienie oka (przekrwienie spojówek), zmętnienie części soczewki (zmętnienie torby tylnej soczewki), złogi w tylnej części oka (wysięki siatkówkowe), reakcje w miejscu wstrzyknięcia, nasilone łzawienie, świąd oka, zakażenie powierzchni oka (zapalenie spojówek), zmiany części siatkówki odpowiedzialnej za widzenie centralne (makulopatia), oddzielenie warstwy siatkówki (odwarstwienie nabłonka barwnikowego siatkówki). Do innych częstych działań niepożądanych nie dotyczących wzroku, zgłaszanych jako możliwie związane z produktem leczniczym lub zabiegiem wstrzyknięcia należą: zapalenie dolnego odcinka dróg oddechowych (zapalenie oskrzeli), zmniejszona liczba czerwonych krwinek (niedokrwistość), nudności, ból pleców, bóle stawów (zapalenie stawów). Niezbyt częste działania niepożądane (mogą dotyczyć mniej niż 1 na 100 pacjentów) Do niezbyt częstych działań niepożądanych w oku, zgłaszanych jako możliwie związane z produktem leczniczym lub zabiegiem wstrzyknięcia należą: zwyrodnienie siatkówki, zapalenie części barwnej oka, ciała rzęskowego lub wnętrza gałki oka (zapalenie tęczówki, zapalenie ciała szklistego, zapalenie błony naczyniowej oka), niewielkie znaki na powierzchni oka (punkcikowate zapalenie rogówki), zmiany lub zcieńczenie centralnej części powierzchni oka (keratopatia, obrzęk rogówki, miejscowe zcieńczenie rogówki z powodu suchości i fałdy rogówki), zaburzenia tylnej części oka lub ciała szklistego, wrażliwość na światło, zmętnienie centralnej części soczewek (zaćma jądrowa), odczyn zapalny w komorze przedniej, abrazja nabłonka rogówki i szczególny rodzaj jaskry (jaskra zamykającego się kąta), krwawienie w galaretowatej części wnętrza gałki (krwotok do ciała szklistego), zakażenie gałki ocznej (zapalenie wnętrza gałki), przedarcie lub odwarstwienie siatkówki, krwotok w obrębie oka, podrażnienie i obrzęk powiek, ślepota, złogi zapalne w przedniej części oka (wysięk ropny w komorze przedniej). Do innych niezbyt częstych działań niepożądanych nie dotyczących wzroku, zgłaszanych jako możliwie związane z produktem leczniczym lub zabiegiem wstrzyknięcia należą: kaszel, sapanie (występujące nagle trudności z oddychaniem), nasilenie wydzieliny z górnych dróg oddechowych, zmiany rytmu serca (migotanie przedsionków) i choroba zapalna skóry (rogowacenie liszajowate). 23

Jeśli nasili się którykolwiek z objawów niepożądanych lub wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane nie wymienione w ulotce, należy powiadomić lekarza. 5. JAK PRZECHOWYWAĆ LEK LUCENTIS - Lek Lucentis przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci. - Nie stosować leku Lucentis po upływie terminu ważności zamieszczonego na kartoniku i etykiecie na fiolce po EXP. Termin ważności oznacza ostatni dzień danego miesiąca. - Przechowywać w lodówce (2 C - 8 C). Nie zamrażać. - Przechowywać fiolkę w opakowaniu zewnętrznym w celu ochrony przed światłem. - Nie stosować opakowań, które zostały uszkodzone. 6. INNE INFORMACJE Co zwiera lek Lucentis - Substancją czynną leku Lucentis jest ranibizumab (10 mg/ml). Każdy ml zawiera 10 mg ranibizumabu. - Inne składniki to dwuwodzian α,α-trehalozy; chlorowodorek histydyny, jednowodny; histydyna; polisorbat 20; woda do wstrzykiwań. Jak wygląda lek Lucentis i co zawiera opakowanie Lucentis jest roztworem do wstrzykiwań, w fiolkach (0,3 ml). Roztwór jest przejrzysty, bezbarwny do barwy bladożółtej oraz wodny. Lek Lucentis jest dostępny w opakowaniu zawierającym jedną szklaną fiolkę z ranibizumabem, z korkiem z kauczuku chlorobutylowego, jedna igłę z filtrem w celu pobrania zawartości fiolki, jedną igłę do wstrzykiwań i jedną strzykawkę służącą do pobrania zawartości fiolki i wstrzyknięcia do ciała szklistego. Podmiot odpowiedzialny Novartis Europharm Limited Wimblehurst Road Horsham West Sussex, RH12 5AB Wielka Brytania Wytwórca Novartis Pharma S.A.S. Centre de Biotechnologie 8, rue de l Industrie F-68330 Huningue Francja W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji należy zwrócić się do przedstawiciela podmiotu odpowiedzialnego. België/Belgique/Belgien Novartis Pharma N.V. Tél/Tel: +32 2 246 16 11 България Novartis Pharma Services Inc. Тел.: +359 2 976 98 28 Česká republika Novartis s.r.o. Tel: +420 225 775 111 Luxembourg/Luxemburg Novartis Pharma N.V. Tél/Tel: +32 2 246 16 11 Magyarország Novartis Hungária Kft. Pharma Tel.: +36 1 457 65 00 Malta Novartis Pharma Services Inc. Tel: +356 2298 3217 24

Danmark Novartis Healthcare A/S Tlf: +45 39 16 84 00 Deutschland Novartis Pharma GmbH Tel: +49 911 273 0 Eesti Novartis Pharma Services Inc. Tel: +372 60 62 400 Ελλάδα Novartis (Hellas) A.E.B.E. Τηλ: +30 210 281 17 12 España Novartis Farmacéutica, S.A. Tel: +34 93 306 42 00 France Novartis Pharma S.A.S. Tél: +33 1 55 47 66 00 Ireland Novartis Ireland Limited Tel: +353 1 260 12 55 Ísland Vistor hf. Sími: +354 535 7000 Italia Novartis Farma S.p.A. Tel: +39 02 96 54 1 Κύπρος ηµητριάδης και Παπαέλληνας Λτδ Τηλ: +357 22 690 690 Latvija Novartis Pharma Services Inc. Tel: + 371 7 103 060 Nederland Novartis Pharma B.V. Tel: +31 26 37 82 111 Norge Novartis Norge AS Tlf: +47 23 05 20 00 Österreich Novartis Pharma GmbH Tel: +43 1 86 6570 Polska Novartis Poland Sp. z o.o. Tel.: +48 22 550 8888 Portugal Novartis Farma - Produtos Farmacêuticos, S.A. Tel: +351 21 000 8600 România Novartis Pharma Services Inc. Tel: +40 21 31299 01 Slovenija Novartis Pharma Services Inc. Tel: +386 1 300 75 50 Slovenská republika Novartis s.r.o. Tel: +421 2 5542 5439 Suomi/Finland Novartis Finland Oy Puh/Tel: +358 9 61 33 22 11 Sverige Novartis Sverige AB Tel: +46 8 732 32 00 United Kingdom Novartis Pharmaceuticals UK Ltd. Tel: +44 1276 698370 Lietuva Novartis Pharma Services Inc. Tel: +370 5 269 16 50 Data zatwierdzenia ulotki: {MM/RRRR} 25

INFORMACJA DLA PRACOWNIKA SŁUŻBY ZDROWIA Jak przygotować i podawać produkt Lucentis Produkt Lucentis musi być podawany przez wykwalifikowanego lekarza okulistę, posiadającego doświadczenie w wykonywaniu wstrzykiwań do ciała szklistego. Zalecana dawka produktu Lucentis to 0,5 mg (0,05 ml). Leczenie produktem Lucentis rozpoczyna się fazą nasycającą z 3 wstrzyknięciami w odstępach miesięcznych, a kontynuuje fazą podtrzymującą, w której należy kontrolować ostrość wzroku pacjenta co miesiąc. Jeśli u pacjenta choroba postępuje, tzn. utrata ostrości wzroku przekracza 5 liter (ETDRS lub jedną linię na tablicy Snellena) należy podać Lucentis. Odstęp pomiędzy dwiema dawkami nie powinien być krótszy niż 1 miesiąc. Podobnie jak w przypadku wszystkich produktów leczniczych przeznaczonych do stosowania pozajelitowego, należy obejrzeć pojemnik z produktem Lucentis przed podaniem leku, sprawdzając czy nie doszło do wytrącenia osadu i zmiany jego zabarwienia. Zabieg wstrzyknięcia leku należy przeprowadzać w warunkach aseptycznych, po chirurgicznej dezynfekcji rąk, z użyciem jałowych rękawiczek, jałowego obłożenia chirurgicznego i jałowej rozwórki powiek (lub innego podobnego przyrządu) oraz w warunkach umożliwiających wykonanie w sposób jałowy paracentezy (w razie konieczności). Przed podaniem leku do ciała szklistego należy uważnie zebrać wywiad lekarski pacjenta po kątem ewentualnych reakcji nadwrażliwości. Przed wstrzyknięciem leku należy zastosować odpowiednie znieczulenie oraz miejscowy środek bakteriobójczy o szerokim spektrum działania. Przed pobraniem leku do strzykawki należy zdezynfekować zewnętrzny gumowy korek fiolki. Strzykawkę o pojemności 1 ml należy połączyć z 5 µm igłą z filtrem. Należy pobrać całą zawartość fiolki z produktem Lucentis do strzykawki, trzymając fiolkę w pozycji pionowej. Następnie, należy wymienić igłę z filtrem na jałową igłę do wstrzykiwań do ciała szklistego. Naciskając na tłoczek usunąć nadmiar roztworu ze strzykawki do momentu, gdy końcówka tłoczka zrówna się z linią oznaczoną 0,05 ml na strzykawce. Igłę do wstrzykiwań należy wprowadzić za rąbkiem, na głębokość 3,5-4,0 mm do ciała szklistego, unikając południka poziomego i kierując ją do części centralnej gałki ocznej. Następnie należy wstrzyknąć lek w objętości 0,05 ml; miejsce wkłucia na twardówce należy zmieniać podczas kolejnych wstrzykiwań. 26