Innowacyjność i nauka to nie to samo czyli jakiej polityki innowacyjności potrzeba w Polsce? Wojciech Cellary Katedra Technologii Informacyjnych Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Mansfelda 4, 60-854 Poznań cellary@kti.ue.poznan.pl www.kti.ue.poznan.pl (c) W. Cellary 2010 slajd 1
Pytanie Co to jest innowacja? (c) W. Cellary 2010, slajd 2
Innowacja Istotą innowacji jest wdrożenie nowości do praktyki samo odkrycie nowości nie jest jeszcze innowacją badania naukowe dopiero wdrożenie nowości do praktyki jest innowacją wdrożenia (c) W. Cellary 2010, slajd 3
Obszary nowości czyli rodzaje innowacyjności Innowacyjność produktowa (towary lub usługi) Innowacyjność procesowa Innowacyjność organizacyjna Innowacyjność marketingowa (c) W. Cellary 2010, slajd 4
Rodzaje innowacyjności (1) Innowacją produktową nazywamy wprowadzenie na rynek przez dane przedsiębiorstwo nowego towaru lub usługi, lub znaczące ulepszenie oferowanych uprzednio towarów lub usług w odniesieniu do ich charakterystyk lub przeznaczenia np. e-usługi Innowacją procesową nazywamy wprowadzenie do praktyki w przedsiębiorstwie nowych, lub znacząco ulepszonych, metod produkcji lub dostaw np. wewnętrzne systemy informatyczne (c) W. Cellary 2010, slajd 5
Rodzaje innowacyjności (2) Innowacją organizacyjną nazywamy zastosowanie w przedsiębiorstwie nowej metody organizacji jego działalności biznesowej, nowej organizacji miejsc pracy lub nowej organizacji relacji zewnętrznych np. outsourcing np. system zarządzania jakością np. reinżynieria procesów Innowacją marketingową nazywamy zastosowanie nowej, istotnie różnej od dotychczasowej metody marketingowej np. zastosowanie Web 2.0 w promocji (c) W. Cellary 2010, slajd 6
Istota wdrożenia efekt na zewnątrz przedsiębiorstwa Wdrożenie nowego produktu (towaru lub usługi) polega na zaoferowaniu go na rynku Wdrożenie nowego procesu, nowej organizacji lub nowych metod marketingowych polega na ich zastosowaniu w bieżącym funkcjonowaniu przedsiębiorstwa efekt wewnątrz przedsiębiorstwa (c) W. Cellary 2010, slajd 7
Relatywność Pojęcie innowacji nie ma charakteru obiektywnego, tylko relatywny w odniesieniu do konkretnego przedsiębiorstwa Innowacje są dla opóźnionych, chyba, że jest się najnowocześniejszym na świecie (c) W. Cellary 2010, slajd 8
Nowoczesne przedsiębiorstwo nie jest automatycznie innowacyjne Przedsiębiorstwem innowacyjnym jest to przedsiębiorstwo, w którym wdrożono nowość, a nie to, które nowość wdraża (c) W. Cellary 2010, slajd 9
Przykład Jeżeli mamy dwa przedsiębiorstwa jedno produkcyjne, a drugie informatyczne, to wdrożenie sklepu internetowego przez przedsiębiorstwo informatyczne w przedsiębiorstwie produkcyjnym jest innowacją dla przedsiębiorstwa produkcyjnego, ale nie jest innowacją dla przedsiębiorstwa informatycznego Innowacją dla przedsiębiorstwa informatycznego byłoby opracowanie nowego sklepu internetowego wyposażonego w znacząco nowe funkcje (c) W. Cellary 2010, slajd 10
Pomoc publiczna Dofinansowanie ze środków publicznych na działalność innowacyjną może uzyskać tylko to przedsiębiorstwo, u którego dzięki innowacji ma miejsce rozwój Nie mogą natomiast dostać takiego dofinansowania przedsiębiorstwa jedynie dysponujące pewną zaawansowaną technologią, ale nie rozwijające jej, nawet jeśli w ich nazwach pojawiają się terminy innowacyjny, badawczy, wdrożeniowy, rozwojowy itp. Przedsiębiorstwo innowacyjne, czyli dokonujące innowacji, może natomiast za otrzymane środki publiczne zakupić zaawansowaną technologię w przedsiębiorstwie dysponującym nią (c) W. Cellary 2010, slajd 11
Charakterystyka innowacyjności Stopień nowości Stopień rozprzestrzeniania (c) W. Cellary 2010, slajd 12
Stopień nowości innowacji Nowość w skali przedsiębiorstwa Nowość w skali rynku (sektora gospodarczego) Nowość w skali świata Stopień nowości jest związany z ryzykiem innowacji (c) W. Cellary 2010, slajd 13
Stopień rozprzestrzeniania innowacji Stopień rozprzestrzeniania charakteryzuje potencjalny zasięg innowacji, która od pierwszego wdrożenia w pewnym przedsiębiorstwie gdzieś na świecie upowszechnia się w innych przedsiębiorstwach, regionach, krajach i na innych rynkach: kanałami rynkowymi kanałami pozarynkowymi (naśladownictwo, adaptacja itp.) (c) W. Cellary 2010, slajd 14
Rozpowszechnianie i efekt innowacyjności Innowacyjność produktowa (w odniesieniu do towarów i usług) jest prowadzona w przedsiębiorstwie na bezpośrednie potrzeby jego klientów Rozpowszechnianie innowacji kanałami rynkowymi Bezpośredni efekt innowacji na rynku Innowacyjność procesowa, organizacyjna i marketingowa jest prowadzona na własne potrzeby przedsiębiorstwa, czyli na zwiększenie efektywności, produktywności i jakości Rozpowszechnianie innowacji kanałami pozarynkowymi (naśladownictwo, adaptacja itp.) Pośredni efekt innowacji na rynku (c) W. Cellary 2010, slajd 15
Polityka innowacyjności Skuteczna polityka innowacyjności to taka, która doprowadzi do znaczących zmian gospodarczych W Polsce mamy prawie dwa miliony aktywnych przedsiębiorstw, z czego 99,77% to MŚP MŚP zatrudniają 70% pracowników w Polsce Zdecydowana większość MŚP jest nieinnowacyjna, ponieważ nie wdrożyła w ostatnich latach żadnego nowego rozwiązania Skuteczna polityka innowacyjności to taka, dzięki której 200.000 MŚP rocznie stanie się innowacyjne (c) W. Cellary 2010, slajd 16
Polityka innowacyjności Podstawą skutecznej polityki innowacyjności jest zrozumienie różnicy pomiędzy wytworzeniem nowości a innowacją W świetle definicji innowacyjności, jest nieporozumieniem oczekiwanie, że za innowacyjność ma odpowiadać sektor nauki, w szczególności uczelnie wyższe Zadaniem sektora nauki jest bowiem tworzenie nowości (dokonywanie odkryć naukowych) i kształcenie wysoko wykwalifikowanych kadr Zadaniem sektora nauki nie jest innowacyjność, czyli wdrażanie w przedsiębiorstwach rozwiązań pozwalających im nadrobić opóźnienia w stosunku do konkurencji (c) W. Cellary 2010, slajd 17
Bez iluzji Sektor nauki nie jest powołany do innowacyjności. Wręcz przeciwnie działalność innowacyjna, jako istotnie różna od działalności naukowej, jest przeszkodą w karierze naukowej Jedynym przypadkiem, w którym dany zespół naukowy jest zainteresowany działalnością innowacyjną, jest możliwość wdrożenia w jakimś przedsiębiorstwie swoich własnych, oryginalnych wyników naukowych, czyli wytworzonej przez siebie nowości Z makroekonomicznego punktu widzenia suma tego typu działań wszystkich zainteresowanych zespołów badawczych ze wszystkich dziedzin to absolutny margines w stosunku do potrzeb wdrożenia nieoryginalnych, ale innowacyjnych rozwiązań w większości przedsiębiorstw w Polsce w celu nadrobienia przez nie zapóźnień w stosunku do światowej konkurencji (c) W. Cellary 2010, slajd 18
Cel Zamiast nierealistycznych oczekiwań, że sektor nauki porzuci naukę dla innowacyjności, należy: utworzyć w Polsce osobny sektor innowacyjności Ten sektor powinien działać na zasadach rynkowych, choć szczególnie w fazie tworzenia powinien być beneficjentem pomocy publicznej Celem tego sektora powinny być wyłącznie wdrożenia, a nie badania Kluczem do sukcesu jest oddzielenie wdrożeń od badań W hybrydzie badawczo-wdrożeniowej wdrożenia padają ofiarą badań i w konsekwencji do wdrożeń nie dochodzi W zdrowym sektorze innowacyjności przedmiotem wdrożeń są cudze wyniki badań Nowe rozwiązania są wdrażane w danym przedsiębiorstwie nie dlatego, że są własne, ale dlatego, że najlepiej odpowiadają potrzebom tego przedsiębiorstwa (c) W. Cellary 2010, slajd 19
Trójwarstwowa architektura Sektor nauki relacje punktowe stąd dotąd jest za daleko Sektor innowacji relacje wielowymiarowe Gospodarka (c) W. Cellary 2010, slajd 20
Trójwarstwowa architektura Sektor nauki odkrycia nowości specjaliści Sektor innowacji wdrażanie rozwiązań integratorzy Gospodarka (c) W. Cellary 2010, slajd 21
Odpowiedzialność nauki za innowacyjność Kształcenie na trzecim stopniu studiów na potrzeby sektora innowacji, a nie sektora nauki Interdyscyplinarność badań naukowych Uwzględnianie w badaniach wdrażalności wyników (podejście systemowe) (c) W. Cellary 2010, slajd 22
Potrzeba chwili Potrzebą chwili jest ukierunkowanie polityki innowacyjności państwa polskiego na te blisko dwa miliony nieinnowacyjnych MŚP Nie jest natomiast potrzebą chwili udzielanie pomocy publicznej przedsiębiorstwom, które chcą wejść na rynek, najchętniej światowy, z jakąś supernowością Jeśli taka supernowość ma w sobie rzeczywiście obiecywany potencjał rynkowy, to takie przedsiębiorstwo nie powinno mieć trudności w pozyskaniu na jego rozwój i wdrożenie kapitału prywatnego na normalnych zasadach rynkowych (c) W. Cellary 2010, slajd 23
Jakie innowacje wspierać? Środki publiczne należy przeznaczyć na innowacje, które cechują się: najwyższym stopniem rozpowszechniania oraz najniższym ryzykiem Największy efekt gospodarczy najmniejszym kosztem (c) W. Cellary 2010, slajd 24
Jakie innowacje wspierać? Spośród czterech rodzajów innowacyjności, produktowej (towary lub usługi) procesowej organizacyjnej marketingowej najważniejsze jest finansowanie: innowacyjności produktowej gdyż tylko ona prowadzi do masowego rozprzestrzeniania kanałami rynkowymi nowości w skali polskich przedsiębiorstw Rozpowszechnianie kanałami rynkowymi jest warunkiem utworzenia sektora innowacyjności w Polsce działającego na zasadach rynkowych, a tylko taki gwarantuje trwałość innowacyjności, a nie jej okazjonalność w rytm dofinansowań ze środków publicznych (c) W. Cellary 2010, slajd 25
Jaka innowacyjność produktowa? Innowacyjność produktowa o największym stopniu rozpowszechniania i najniższym ryzyku to: rozwiązania informatyczne dostosowane do potrzeb polskich przedsiębiorstw w trzech wymiarach elektronicznej gospodarki: przedsiębiorstwo-przedsiębiorstwo B2B przedsiębiorstwo-klient B2C przedsiębiorstwo-administracja B2A (c) W. Cellary 2010, slajd 26
Najbardziej obiecujące innowacje Największych efektów należy spodziewać się po zainwestowaniu w polskie produkty i usługi informatyczne i rozpowszechnianiu ich wśród polskich przedsiębiorstw w celu doprowadzenia ich do innowacyjności procesowej, organizacyjnej i marketingowej związanej z elektroniczną gospodarką opartą na wiedzy (c) W. Cellary 2010, slajd 27
Polska krajem innowatorów? To marzenie może się spełnić w odniesieniu do e-gospodarki opartej na wiedzy pod warunkiem: odpowiedniej polityki innowacyjności (c) W. Cellary 2010, slajd 28
Dziękuję Wojciech Cellary (c) W. Cellary 2010, slajd 29