str. 1 z 16 I TRANSPORT SAMOCHODOWY 1. Uwagi ogólne 1.1 Postanowienia instrukcji w zakresie transportu samochodowego jak i transportu ręcznego dotyczą wszystkich kierowców w MPO Łódź, oraz osób pełniących bezpośredni nadzór nad ich pracą z racji prowadzonych szkoleń stanowiskowych. 1.2 Każdy pracownik wymieniony w pkt.1.1 przed dopuszczeniem do pracy powinien być zaznajomiony z zapisami niniejszej instrukcji. 1.3 Eksploatowane w zakładzie pojazdy mechaniczne powinny być wyposażone w dokumentację techniczno-ruchową, zawierającą dane dotyczące warunków eksploatacji, terminów okresowych kontroli i remontów oraz instrukcję obsługi i konserwacji pojazdów. 1.4 Pojazdy mechaniczne w okresie przerw eksploatacyjnych powinny znajdować się w wyznaczonych, oznakowanych miejscach np. w przypadku Zakładu Produkcyjnego w Łodzi jest to plac przed garażami MPO 1.5 Pracę kierowcy może wykonywać osoba, która: a) ukończyła 18 lat, b) ma dobry stan zdrowia potwierdzony świadectwem lekarskim w tym - orzeczenie lekarskie (bez wskazania pracodawcy); - zaświadczenie lekarskie dopuszczające do pracy wstępne lub okresowe; - orzeczenie psychologiczne (bez wskazania pracodawcy), c) posiada prawo jazdy potwierdzające nabycie kwalifikacji w zawodzie kierowcy, d) opanowała znajomość przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony ppoż, instrukcji eksploatacji samochodu i zasad ruchu na drogach publicznych i wewnątrz zakładu, potwierdzoną w czasie instruktażu
str. 2 z 16 stanowiskowego prowadzonego w ramach szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp, e) zaświadczenie z kursu w zakresie przewozu rzeczy, f) zaświadczenie poświadczające spełnienie wymagań określonych w ustawie o transporcie drogowym wystawione przez Pracodawcę. g) w przypadku kierowania pojazdem samochodowym przewożącym materiały niebezpieczne uprawniony jest kierowca, który: - ma co najmniej 2 lata praktyki zawodowej w kierowaniu danym rodzajem pojazdu; - oznacza się sumiennością i dokładnością w pracy; - został specjalnie przeszkolony w zakresie warunków przewozu materiału niebezpiecznego określonej klasy, postępowania w razie zagrożenia innych uczestników ruchu powstałego w związku z przewozem materiału niebezpiecznego a także znajomością odpowiednich przepisów. - ma zaświadczenie z odbytego kursu dokształcającego z wpisaną klasą niebezpieczeństwa materiałów, które uprawniony przewozi 1.6 Na wyposażeniu samochodu standardowo powinno się znajdować: a) komplet narzędzi do dokonywania awaryjnej naprawy pojazdu b) apteczka pierwszej pomocy, umieszczona w kabinie kierowcy c) co najmniej jeden klin do podkładania pod koła o wymiarach odpowiadających masie pojazdu i średnicy kół, dotyczy to również przyczepy d) gaśnica o zawartości środka gaśniczego 6 kg, e) trójkąt do ustawiania na drodze przeznaczony do ostrzegania o unieruchomieniu pojazdu, f) koło zapasowe. g) w przypadku przewożenia materiałów niebezpiecznych dodatkowo:
str. 3 z 16 - dwie przenośne lampy o przerywanym świetle barwy pomarańczowej, widocznym z odległości co najmniej 150 m; źródło zasilania lamp powinno być niezależne od instalacji samochodu a ich użycie nie powinno powodować niebezpieczeństwa zapalania się ładunku; - oznakowanie pojazdu w zależności od rodzaju materiału niebezpiecznego; - dwa egzemplarze instrukcji bezpieczeństwa określającej sposób postępowania w razie zagrożenia, jakie może powstać w czasie przewozu; - zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu dopuszczającym do przewozu materiałów niebezpiecznych; - dwie gaśnice jedną o zawartości 1,5 kg środka gaśniczego do gaszenia silnika, drugą 6 kg środka gaśniczego do gaszenia przewożonego materiału. 1.7 Kierowca samochodu powinien obowiązkowo znać przeznaczenie samochodu, jego zasady funkcjonowania, instrukcję obsługi (DTR) oraz zasady bezpiecznej pracy. 1.8 Każdy samochód powinien mieć oznaczoną nośność. 2.1 Czynności przed uruchomieniem samochodu 2.1 Do ruchu dopuszczony może być samochód sprawny technicznie 2.2 Przed uruchomieniem samochodu należy sprawdzić: a) poziom oleju w silniku i poziom płynu hamulcowego. b) stan chłodnicy i poziom płynu w układzie chłodzenia oraz stan pasków klinowych, c) stan kloszy oświetlenia i kierunkowskazów
str. 4 z 16 d) stan silnika, przekładni, układu hydraulicznego i szczelność instalacji paliwowej (czy nie ma wycieków), e) stan kół i opon oraz ciśnienie w ogumieniu. 2.3 Po włączeniu silnika należy sprawdzić: a) działanie sygnału dźwiękowego, przyrządów pomiarowych i lampek kontrolnych b) działanie przekładni i sprzęgła, c) sprawność hamulca głównego i ręcznego, d) działanie układu kierowniczego 2.4 O wszelkich uszkodzeniach lub niewłaściwej pracy silnika należy niezwłocznie informować przełożonego. Należy przerwać pracę i nie rozpoczynać jej do momentu usunięcia stwierdzonych niedociągnięć (usterek). 3.1 Podstawowe zasady i sposoby bezpiecznej pracy 3.1 Należy bezwzględnie przestrzegać ogólnych przepisów ruchu drogowego, oznakowań oraz dozwolonych prędkości jazdy na drogach publicznych i terenie zakładu. Na terenach zakładów należy poruszać się tylko po wyznaczonych drogach transportowych. Maksymalna prędkość jazdy dla pojazdów samochodowych po terenie danego zakładu wynosi 30 km/h chyba, że wewnętrzne przepisy stanowią inaczej. 3.2 Kierowca ma obowiązek ostrzegania sygnałem dźwiękowym w razie pojawienia się osoby na trasie przejazdu samochodu. 3.3 Podczas załadunku lub rozładunku towaru kierowca zobowiązany jest do: a) po wyjściu z kabiny samochodowej poruszać się po terenie danego zakładu
str. 5 z 16 w kamizelce odblaskowej, również w przypadku awarii na drodze, b) podłożyć pod koła samochodu minimum jeden klin i zaciągnąć hamulec ręczny, c) pilnować prawidłowego rozmieszczenia towaru w skrzyni ładunkowej, d) sprawdzać stan zapakowania towaru (np ofoliowania lub otaśmowania palet.). 3.4 Zasady rozmieszczania ładunków w skrzyni ładunkowej samochodu: a) nie wolno przekraczać maksymalnego obciążenia przewidzianego dla samochodu, b) ładunek nie powinien wystawać poza obręb skrzyni ładunkowej, c) obciążenie skrzyni ładunkowej powinno być równomierne, d) ładunek należy odpowiednio zabezpieczyć przed przemieszczaniem się podczas jazdy, e) klamry oraz pasy zabezpieczające towar powinny być atestowane z aktualną datą ważności. 3.5 W czasie jazdy samochodem z ładunkiem należy: a) zachować odpowiednią prędkość, szczególnie na zakrętach, b) unikać gwałtownego hamowania, ruszania lub skręcania, 3.6 Na postojach należy zabezpieczyć samochód przed możliwością uruchomienia przez osoby nieupoważnione. 3.7 W czasie eksploatacji samochodu i wykonywania prac transportowych kierowca jest zobowiązany do przestrzegania ogólnych przepisów ruchu drogowego oraz stosowania zasady ograniczonego zaufania w stosunku do innych uczestników ruchu drogowego. W czasie kierowania samochodem na terenie zakładu kierowca ma obowiązek dostosowania się do oznakowań na drogach wewnątrzzakładowych. 3.8 Podstawowymi wymogami zachowania bezpieczeństwa przy obsłudze
str. 6 z 16 samochodów ciężarowych i dostawczych są: a) dobry stan techniczny samochodu, potwierdzony aktualnymi badaniami stanu technicznego samochodu, b) dobry stan techniczny nawierzchni po której poruszają się samochody, c) właściwy stan zdrowia i odpowiednie przygotowanie zawodowe oraz przeszkolenie w dziedzinie bhp kierowcy samochodu. 3.9 W przypadkach awaryjnych wykluczających usunięcie awarii przez kierowcę na drodze należy: a) zawiadomić mechanika zakładowego, który może kierowcy udzielić porad przez telefon, b) powiadomić przełożonego o tym fakcie, który może wysłać na miejsce awarii mechanika zakładowego lub w przypadku ciągników siodłowych może podjąć decyzję o wysłaniu zastępczego ciągnika siodłowego. Podczas nieobecności przełożonego decyzję podejmuje Prezes MPO Łódź Sp. z.o.o. c) zgłosić konieczność holowania samochodu do warsztatu naprawczego lub miejsca jego postoju. 4. Czynności zabronione 4.1 W razie stwierdzenia, że nie są zachowane warunki bezpiecznej eksploatacji samochodu, kierowcy mają prawo natychmiastowego wstrzymania eksploatacji samochodu. Kierowca zgłasza fakt i przyczyny przerwania eksploatacji swojemu przełożonemu. 4.2 Kierowcy samochodu zabrania się: a) jazdy na terenie zakładu z prędkością większą niż 30 km/h, b) pozostawiania samochodu w miejscach niedozwolonych, tarasujących drogi lub utrudniających dostęp do wjazdów, gaśnic, tablic rozdzielczych
str. 7 z 16 prądu itp., c) używania samochodu do pchania lub holowania innych pojazdów, d) uruchamiania silnika samochodu i wykonywania jakichkolwiek czynności z tym związanych przed zajęciem miejsca przeznaczonego dla kierowcy oraz w przypadku braku wolnej przestrzeni wokół samochodu, e) udostępniania samochodu osobom postronnym. f) przytrzymywać towar, kiedy w danej chwili prowadzony jest załadunek lub rozładunek za pomocą wózka z napędem silnikowym 4.3 Wykonywania napraw nieodpowiednimi lub niesprawnymi narzędziami,...5. Czynności do wykonania po zakończeniu pracy 5.1 Sprawdzić poprawność załadunku towaru na samochodzie 5.2 Sprawdzić skrzynie ładunkową po rozładunku (podłoga, drewniane poprzeczki, plandekę), czy nie ma uszkodzeń 5.3 Sprawdzić stan techniczny użytych wózków ręcznych i ustawić je w wyznaczonym miejscu. 5.4 Każdorazowo po zakończeniu prac rozładunkowych przeprowadzić prace porządkowe w skrzyni ładunkowej. 5.5 W okresie przerwy eksploatacyjnej samochód należy zaparkować w wyznaczonym miejscu i zabezpieczyć przed osobami trzecimi II. TRANSPORT RĘCZNY 1. Uwagi ogólne 1.1 Ręczne prace transportowe to każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania
str. 8 z 16 przedmiotów, ładunków lub materiałów przez jednego lub więcej pracowników, w tym przemieszczanie ich poprzez: unoszenie, podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przenoszenie, przesuwanie, przetaczanie lub przewożenie. 1.2 Praca dorywcza to ręczne przemieszczanie przedmiotów, ładunków lub materiałów nie częściej niż 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania tych prac nie przekracza 4 godzin na dobę. 1.3 Sprzęt pomocniczy to środki mające na celu ograniczenie zagrożeń i uciążliwości związanych z ręcznym przemieszczaniem przedmiotów, ładunków lub materiałów oraz ułatwienie wykonywania ręcznych prac transportowych (np. pasy, liny, łańcuchy, chwytaki, uchwyty, nosze, kosze, ręczne wciągarki, krążki i wielokrążki, taczki i wózki, itp.). 1.4 Do ręcznych prac transportowych można dopuścić pracownika, który: a) odbył wstępne badania lekarskie i uzyskał od uprawnionego lekarza orzeczenie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku, związanej z transportem ręcznym, b) został przeszkolony i zapoznany z przepisami oraz zasadami bhp dotyczącymi: - przemieszczanych przedmiotów ich masy, położenia środka ciężkości, rodzaju ewentualnie przenoszonych substancji itp.; - dopuszczalnego obciążenia roboczego stosowanych w magazynie regałów, jeżeli takie występują; - sposobu bezpiecznego i najmniej uciążliwego wykonania zadania ze wskazaniem rodzaju sprzętu pomocniczego i środków ochrony indywidualnej, które należy zastosować. 1.5 Do miejsc załadunku towaru lub rozładunku surowców i mat., powinien być zawsze dogodny dojazd dla wózków z napędem lub ręcznych np. z użyciem ręcznego podnośnika palet. 1.6 Do transportu i składowania materiałów winne być wykorzystywane w zależności od masy i wielkości wózki z napędem, wózki ręczne unoszące do palet lub ręczne zwykłe znajdujące się na wyposażeniu danego zakładu pracy.
str. 9 z 16 2. Czynności przed rozpoczęciem wykonywania prac 2.1 Ocenić masę ciężaru, aby nie przekroczyć normatywów w dźwiganiu przenoszeniu, przewożeniu, swoich możliwości oraz czy można przenieść go zespołowo. 2.2 Ocenić czy można przy konkretnych czynnościach związanych z ręcznymi pracami transportowymi wykorzystać dostępny sprzęt pomocniczy np. wózki ręczne. 2.3 Ocenić czy sprzęt pomocniczy jest sprawny technicznie. 3. Podstawowe zasady i sposoby bezpiecznej pracy 3.1 Przy ręcznym przemieszczaniu ciężarów (podnoszeniu i przenoszeniu) należy przestrzegać następujących przepisów i zasad bhp: a przemieszczane przedmioty należy trzymać jak najbliżej ciała, b należy starać się utrzymywać ciężar w rękach jak najkrócej i unikać dużej częstotliwości podnoszenia (szybkiego tempa pracy), c podczas podnoszenia należy minimalizować ruchy tułowia (pochylenia, skłony, skręcenia), d należy unikać podnoszenia obiektów dużych, wykraczających swoim kształtem poza zasięg rąk i ograniczających widzenie oraz obiektów z przemieszczającym się środkiem ciężkości, e ciężary należy przenosić na opuszczonych rękach,
str. 10 z 16 f powierzchnie, po których przedmioty są przemieszczane ręcznie powinny być równe, stabilne i nieśliskie, g opakowania przedmiotów przemieszczanych ręcznie powinny być odpowiednio wytrzymałe i nie powinny posiadać ostrych krawędzi jeżeli kształt lub rozmiar opakowania utrudnia albo uniemożliwia bezpieczne ich przemieszczanie, opakowanie takie powinno być wyposażone w odpowiednie uchwyty, h ostre, wystające elementy przedmiotów przemieszczanych powinny być zabezpieczone w sposób zapobiegający powstawaniu urazów, i sposób rozmieszczenia przedmiotów w opakowaniach powinien zapewniać ich stabilność podczas przemieszczania,
str. 11 z 16 Obrazowe zasady i normy do zapamiętania
str. 12 z 16 3.2 Podstawowe normy dźwigania ciężarów:
str. 13 z 16 a) podczas wykonywanych ręcznych prac transportowych obowiązują następujące wartości dopuszczalne mas przedmiotów (w kg): Rodzaj pracy Mężczyźni Kobiety Stała 30 12 Dorywcza 50 20 b) masa przedmiotu przenoszonego przez pracownika używającego drabiny nie może przekraczać 10 kg; Niedopuszczalne jest stosowanie drabiny jako drogi stałego transportu, c) dopuszczalne jest ręczne przetaczanie przedmiotów o kształtach okrągłych (np. beczek, rur o dużych średnicach) przy spełnieniu następujących wymagań: - masa ręcznie przetaczanych przedmiotów po terenie poziomym nie może przekraczać 300 kg na jednego pracownika; - masa ręcznie wtaczanych przedmiotów na pochylnie przez jednego pracownika nie może przekraczać 50 kg, d) przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno odbywać się zespołowo, pod warunkiem że na jednego pracownika przypada masa nie przekraczająca: - 25 kg przy pracy stałej; - 42 kg przy pracy dorywczej, e) przy zespołowym przenoszeniu przedmiotów należy zapewnić: - dobór pracowników pod względem wzrostu i wieku; - nadzór pracownika doświadczonego w zakresie ręcznych prac transportowych, wyznaczonego w tym celu przez przełożonego pracowników;
str. 14 z 16 - odstępy pomiędzy pracownikami co najmniej 0,75 m oraz stosowanie odpowiedniego sprzętu pomocniczego, 3.3 Przemieszczanie ładunków za pomocą poruszanych ręcznie wózków a) dopuszczalna masa ładunku przemieszczanego na wózku po terenie płaskim o twardej nawierzchni nie może przekraczać 450 kg dla mężczyzny i 80 kg dla kobiety (łącznie z masą wózka), - dla mężczyzn - dla kobiet 350 kg na wózku 2 - kołowym 450 kg na wózku 3 lub 4 - kołowym 80 kg na wózku 2, 3, i 4 - kołowym b) przy przemieszczaniu ładunku na wózku po pochylniach o nachyleniu większym niż 5 %, masa ładunku (łącznie z masą wózka) nie może przekraczać 350 kg, c) sposób ładowania oraz rozmieszczenia ładunków na wózkach powinien zapewniać ich równowagę i stabilność podczas przemieszczania, d) przewożony ładunek powinien być zabezpieczony, w szczególności przed upadkiem, przemieszczeniami zsypywaniem się ze środka transportu, e) nawierzchnia, po której następuje przemieszczanie, musi mieć dobry stan techniczny i być właściwie oznakowana, f) przedmioty przewożone za pomocą wózków ręcznych ( za wyjątkiem wózków do przewożenia palet )nie powinny wystawać poza obrys wózka i przysłaniać pola widzenia g) teren pracy musi być odpowiednio oświetlony (średnio 150 lx) i oznakowany niezbędnymi tablicami informacyjnymi,
str. 15 z 16 3.4 Użytkowanie drabin: a) podczas wypinania i odsłaniania plandeki samochodu, usuwania z kabiny ciągnika i plandeki naczepy gałęzi i nieczystości, może być wykorzystana drabina b) prace wykonywane na wysokości powyżej 1 metra nad poziomem podłogi, ziemi - przy pomocy drabin zalicza się do prac wykonywanych na wysokości i są pracami szczególnie niebezpiecznymi. c) nie zaliczamy do pracy na wysokości, prac wykonywanych na powierzchni osłoniętej pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m lub powierzchni wyposażonej w inne stałe urządzenia czy konstrukcje chroniące przed upadkiem. d) pracownicy wykorzystujący w trakcie swej pracy drabiny muszą posiadać orzeczenia lekarskie z brakiem przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na wysokości od 1 do 3 m. e) drabina musi być stabilna i zabezpieczona przed rozsunięciem lub poślizgiem, drabina przystawna powinna wystawać co najmniej 0,75 m ponad powierzchnię na którą prowadzi a jej kąt nachylenia powinien się zawierać pomiędzy 65 0 a 75 0, f) pamiętać aby przed każdorazową pracą na wysokości powyżej 2 m sprawdzić stan techniczny konstrukcji, stabilność i zabezpieczenie drabiny. 4. Czynności zabronione 4.1 Dźwiganie i przenoszenie przez jednego pracownika ciężarów o masie większej niż 30 kg przy pracy stałej i 50 kg przy pracy dorywczej. 4.2 Ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na wysokość
str. 16 z 16 powyżej 4 m lub na odległość 25 m mimo, ze jest to praca dorywcza. 4.3 Ręczne przemieszczanie przedmiotów przez pomieszczenia, schody, korytarze albo drzwi zbyt wąskie w stosunku do rozmiarów tych przedmiotów, jeżeli stwarza to zagrożenie wypadkowe. 4.4 Przenoszenie przez jednego pracownika materiałów ciekłych, gorących, żrących albo o właściwościach szkodliwych dla zdrowia, których masa wraz z naczyniem i uchwytem przekracza 25 kg. 4.5 Przenoszenie balonów z kwasami lub innymi cieczami żrącymi na plecach lub przed sobą. 4.6 Niedopuszczalne jest zespołowe przemieszczanie przedmiotów na odległość przekraczającą 25 m lub o masie przekraczającej 500 kg. 4.7 Ręczne przemieszczanie ładunków na wózkach i taczkach po pochylniach o nachyleniu większym niż 8% oraz na odległość większą niż 200 m. 4.8 Przenoszenie i przetaczanie przedmiotów po pochylniach nie związanych w sposób stały z konstrukcją budynku, o kącie nachylenia ponad 15 o, oraz przenoszenie po schodach o kącie nachylenia 60 o. 4.9 Przy transporcie ręcznym nie wolno zatrudniać osób, których stan zdrowia nie pozwala na tego rodzaju pracę, w szczególności dotyczy to osób głuchych, o słabym wzroku, umysłowo upośledzonych, o poważnych schorzeniach serca i cierpiących na przepuklinę. 4.10 Przy stosowaniu drabin nie wolno: a) używać drabin uszkodzonych lub do przenoszenia stałego ciężaru powyżej 10 kg, b) stosować drabiny niezgodnie z jej przeznaczeniem np. używanie drabiny rozstawnej jako drabiny przystawnej lub ustawiać ją na niestabilnym podłożu, c) opierać drabiny o śliskie przedmioty oraz stawiać drabiny przed zamkniętymi drzwiami, jeśli nie są one zamknięte na klucz od strony drabiny. Nie wolno ustawiać drabiny bezpośrednio przy maszynach, urządzeniach z zagrożeniem dla użytkownika,
str. 17 z 16 d) wchodzić i schodzić z drabiny, plecami do niej oraz nie wolno przenosić drabiny o długości większej niż 4m tylko przez 1 osobę, e) pracować na drabinie w obuwiu nie posiadającym opięcia całej stopy (np.: klapki). Opracował; dnia 1.09.2012r Zatwierdził; dnia 28.09.2012r