Wykaz ważniejszych skrótów... 9 Wstęp... 11 Rozdział I Problematyka wyodrębniania zasad prawa... 13 1. Sposoby pojmowania zasad prawa... 13 1.1. Dyrektywalny i pozadyrektywalny sposób pojmowania zasad prawa... 13 1.2. Tzw. zasady w ścisłym znaczeniu i zasady-postulaty systemu prawa... 20 2. Metody interpretacji tekstu prawnego oraz uzasadnienie obowiązywania normy prawnej przy wyróżnianiu zasad prawa i zasad procesu karnego... 23 3. Koncepcja zasad prawa wypracowana w polskiej kulturze prawnej jako podstawa rozważań nad zasadą lojalności procesowej... 34 4. Wpływ zasad procesu karnego na jego model... 37 4.1. Pojęcie modelu procesu karnego oraz rekonstrukcja jego elementów... 37 4.2. Zmiana modelu procesu karnego uwarunkowana zmianą treści zasady procesowej... 49 Rozdział II Wyodrębnienie zasady lojalności procesowej w polskim procesie karnym... 59 1. Uwagi wstępne... 59 2. Wyodrębnienie zasady lojalności procesowej przyjęte metody interpretacji tekstu prawnego... 60 3. Kryteria wyodrębniania zasady lojalności procesowej... 63
4 Spis treści 3.1. Zasada lojalności procesowej a kryteria wyodrębniania zasad prawa... 63 3.2. Zasada lojalności procesowej a kryteria wyodrębniania zasad procesu karnego... 71 Rozdział III Definicja zasady lojalności procesowej... 76 1. Geneza i rozwój zasady lojalności procesowej... 76 2. Zasada lojalności procesowej w ujęciu abstrakcyjnym i konkretnym... 89 3. Ochrona interesów uczestników postępowania karnego jako zachowanie nakazane przez zasadę lojalności procesowej... 96 3.1. Rodzaje prawnie chronionych interesów uczestników postępowania karnego... 96 3.2. Uwzględnienie prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego jako jeden z celów postępowania karnego (art. 2 1 pkt 3 k.p.k.)... 104 3.3. Wpływ tzw. pozornej oraz rzeczywistej kolizji zasad procesowych na stopień ochrony interesów uczestników postępowania karnego... 112 4. Zasada lojalności procesowej jako dyrektywa postępowania i dyrektywa interpretacyjna... 117 Rozdział IV Analiza zasady lojalności procesowej na tle rozważań nad stosunkiem karnoprocesowym założenia ogólne... 119 Rozdział V Pokrzywdzony jako podmiot uprawniony z tytułu realizacji zasady lojalności procesowej... 130 1. Pojęcia pokrzywdzony i ofiara a katalog podmiotów uprawnionych z tytułu realizacji zasady lojalności procesowej... 130 1.1. Znaczenie pojęć pokrzywdzony i ofiara... 130 1.2. Zakres temporalny zasady lojalności procesowej nawiązanie stosunku karnoprocesowego... 138
5 2. Ustawowa definicja pojęcia pokrzywdzony a realizacja zasady lojalności procesowej... 141 2.1. Naruszenie lub zagrożenie dobra prawnego jako element definicji pojęcia pokrzywdzony... 141 2.2. Bezpośredniość naruszenia lub zagrożenia dobra prawnego... 152 Rozdział VI Zasada lojalności procesowej jako dyrektywa postępowania realizowana wobec pokrzywdzonego... 155 1. Uwagi wstępne... 155 2. Ochrona interesów pokrzywdzonego w związku z nawiązaniem stosunku karnoprocesowego... 156 2.1. Czynności sprawdzające... 156 2.2. Wszczęcie postępowania karnego... 162 2.3. Odmowa wszczęcia oraz umorzenie postępowania przygotowawczego... 171 2.4. Kolizja interesów pokrzywdzonych w przypadku przestępstw ściganych na wniosek... 174 2.5. Ochrona interesu prawnego małoletniego pokrzywdzonego... 180 3. Ochrona interesów pokrzywdzonego w związku z kontynuowaniem stosunku karnoprocesowego... 199 3.1. Ochrona interesów pokrzywdzonego dotkniętego działaniem przemocy domowej... 199 3.1.1. Uwagi wstępne... 199 3.1.2. Zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym oraz zakaz przebywania w określonych miejscach... 203 3.1.3. Nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego... 207 3.2. Ochrona interesów majątkowych pokrzywdzonego... 216 4. Ochrona interesów pokrzywdzonego w związku z zakończeniem stosunku karnoprocesowego... 225 4.1. Informowanie pokrzywdzonego o uzyskaniu wolności przez oskarżonego (skazanego)... 225 4.2. Konsensualny sposób zakończenia postępowania karnego... 233 4.3. Warunkowe umorzenie postępowania karnego... 241 4.4. Umorzenie postępowania karnego na wniosek pokrzywdzonego rozważania de lege ferenda... 252
6 Spis treści Rozdział VII Zasada lojalności procesowej jako uwzględniająca interes pokrzywdzonego dyrektywa interpretacyjna... 260 1. Uwagi wstępne... 260 2. Obowiązek informacji prawnej (art. 16 k.p.k.)... 261 2.1. Uwagi wstępne... 261 2.2. Obowiązek informacji prawnej a korzystanie z pomocy pełnomocnika procesowego... 266 2.3. Konsekwencje pouczenia pokrzywdzonego o nieprzysługującym mu uprawnieniu... 274 2.3.1. Wadliwe pouczenie pokrzywdzonego a nabycie przez niego uprawnień procesowych... 274 2.3.2. Wadliwe pouczenie niestanowiące podstawy do nabycia procesowych uprawnień... 284 2.4. Konsekwencje braku pouczenia o przysługującym uprawnieniu... 288 3. Kolizja interesów pokrzywdzonego i oskarżonego zagadnienia wybrane... 293 3.1. Uwagi wstępne... 293 3.2. Odwołanie przez oskarżyciela prywatnego oświadczenia woli o odstąpieniu od oskarżenia... 294 3.3. Obowiązek poddania się przez pokrzywdzonego oględzinom... 306 3.4. Obowiązek interpretacji czynności procesowej zgodnie z jej treścią... 314 Rozdział VIII Ograniczenia zasady lojalności procesowej wobec pokrzywdzonego... 323 1. Uwagi wstępne... 323 2. Ograniczenia w nabyciu statusu strony procesowej... 324 2.1. Niedopuszczenie do udziału w postępowaniu przygotowawczym... 324 2.2. Niedopuszczenie do udziału w postępowaniu sądowym w charakterze oskarżyciela posiłkowego ubocznego... 329 2.3. Sytuacja prawna oskarżyciela posiłkowego subsydiarnego... 335 3. Ograniczenia związane z kontynuowaniem postępowania karnego... 345 3.1. Sytuacja prawna pokrzywdzonego niewładającego w wystarczającym stopniu językiem polskim... 345
7 3.2. Ograniczenia związane z kumulacją procesowej roli pokrzywdzonego i świadka... 355 3.3. Sytuacja prawna pokrzywdzonego z zaburzeniami psychicznymi... 361 4. Ograniczenia związane z zakończeniem postępowania karnego... 368 4.1. Brak uzasadniania tzw. negatywnych postanowień w dochodzeniu... 368 4.2. Zaznajomienie pokrzywdzonego z materiałami postępowania przygotowawczego... 373 4.3. Zabezpieczenie interesu pokrzywdzonego w związku z wniesieniem aktu oskarżenia rozważania de lege ferenda... 384 Zakończenie... 392 Literatura... 396