SPIS TREŚCI Przedmowa... 5 Wstęp... 7 1. Okres średniowiecza... 9 2. Średniowieczna nauka... 12 3. Średniowieczne uniwersytety... 14 4. Scholastyka... 15 5. Pisanie dzieł... 18 6. Język scholastyczny... 19 7. Źródła doktrynalne scholastyki... 19 8. Działalność dydaktyczna... 20 9. Czarna legenda średniowiecza... 22 10. Święty Tomasz z Akwinu doktorem doktorów... 23 11. Honorowe tytuły św. Tomasza... 25 12. Święty Tomasz doktorem Kościoła... 26 13. Święty Tomasz w ikonografii... 28 14. Najbardziej znani tomiści... 28 I. Chwalebny żywot... 29 1.1. Dzieciństwo... 29 1.2. Pobyt w opactwie Monte Cassino... 30 1.3. Studia na uniwersytecie w Neapolu... 31 1.4. Dominikańskie powołanie... 32 1.5. W szkole św. Alberta Wielkiego... 36 1.6. Pobyt w Paryżu... 38 1.7. Powrót do Italii... 42 1.8. Na nowo w Paryżu... 45 1.9. Koniec ziemskiego pielgrzymowania... 46 majkrzak_doktor_doktorow.indd 268 2012-10-10 20:27:58
Spis treści 269 1.10. Sławny grób... 51 1.11. Potępienie... 53 1.12. Proces kanonizacyjny... 55 1.13. Chronologia życia... 56 II. Charakterystyka postaci... 61 2.1. Kontemplatyk... 63 2.2. Dystans do rzeczywistości ziemskiej... 65 2.3. Wierność w stosunku do przyjaciół... 66 2.4. Mąż modlitwy... 67 2.5. Apostoł pióra... 68 2.6. Styl jego pism... 70 2.7. Talent dydaktyczny... 71 2.8. Portret moralny... 72 2.9. Dar słowa... 73 III. Filozof... 75 3.1. Główne problemy filozofii średniowiecznej... 77 Spór o powszechniki... 78 Wiara i rozum... 80 Problem Boga... 81 Problem człowieka... 82 Natura... 84 Państwo i społeczeństwo... 85 3.2. Ogólna charakterystyka filozofii św. Tomasza z Akwinu... 87 3.2.1. Problem bytu... 89 Oryginalność metafizyki św. Tomasza... 89 Metoda metafizyki... 91 Pierwsze zasady metafizyki... 91 Konstytutywne elementy bytu... 92 Samoistnienie istnienia... 93 Aktualność metafizyki... 93 majkrzak_doktor_doktorow.indd 269 2012-10-10 20:27:58
270 H. Majkrzak SCJ Doktor doktorów. Święty Tomasz z Akwinu 3.2.2. Problem poznania... 96 Władze poznawcze człowieka... 96 Intencjonalność ludzkiego poznania... 98 Doktryna abstrakcji... 99 Wartość ludzkiego poznania... 100 Wiara i rozum... 101 3.2.3. Zagadnienie transcendentaliów... 102 3.2.4. Zagadnienie języka... 106 3.2.5. Problem moralny (system etyczny)... 108 Prawo... 112 3.2.6. Doktryna społeczeństwa i państwa... 113 3.3. Synteza filozofii św. Tomasza z Akwinu. 24 tezy tomistyczne... 114 3.4. Przedsionki wiary... 121 IV. Teolog... 123 4.1. Nazwa teologa... 124 4.2. Pojęcie nauki... 125 4.3. Teologia jako nauka... 126 4.4. Konieczność teologii... 128 4.5. Przedmiot formalny teologii... 128 4.6. Metoda teologicznych poszukiwań... 129 4.7. Źródła teologii... 129 4.8. Teologia potrzebuje filozofii... 130 4.9. Dar wiedzy... 132 V. Doktor boskości... 133 5.1. Zjawisko ateizmu... 135 5.2. Istnienie boga nie jest bezpośrednio oczywiste... 136 Bóg jest istnieniem samoistnym (ipsum esse subsistens)... 137 5.3. Pięć dróg... 138 5.4. Kim jest Bóg?... 140 5.5. Natura Boga... 141 majkrzak_doktor_doktorow.indd 270 2012-10-10 20:27:58
Spis treści 271 5.6. Atrybuty (przymioty) Boga... 143 5.7. Życie i operacje (działanie) Boga... 146 5.8. Trójca Święta... 148 5.9. Jezus Chrystus... 149 Tajemnica Wcielenia... 150 Herezje chrystologiczne... 151 Dzieciństwo i działalność publiczna Chrystusa... 152 Męka Chrystusa... 153 Zstąpienie do piekieł i zmartwychwstanie... 155 Wniebowstąpienie... 155 Chrystus głową Kościoła... 156 Chrystus jako wychowawca... 156 5.10. Stosunek Boga do świata... 157 5.11. Kościół... 158 Pochodzenie Kościoła... 159 Znamiona Kościoła... 160 Struktury Kościoła... 160 Kościół i świat... 162 VI. Doktor anielski... 163 6.1. Istnienie aniołów... 164 6.2. Natura aniołów... 165 6.3. Aktywność aniołów... 167 6.4. Hierarchia aniołów... 169 6.5. Anioł Stróż... 170 VII. Doktor eucharystii... 171 7.1. Teolog Eucharystii... 173 7.2. Ministrem (szafarzem) Eucharystii jest kapłan... 174 7.3. Eucharystia i męka Chrystusa... 175 7.4. Czym jest Najświętszy Sakrament?... 176 7.5. Dlaczego Chrystus ustanowił Eucharystię?... 177 majkrzak_doktor_doktorow.indd 271 2012-10-10 20:27:58
272 H. Majkrzak SCJ Doktor doktorów. Święty Tomasz z Akwinu 7.6. Jakie są skutki Eucharystii?... 178 7.7. Święty Tomasz piewcą Eucharystii... 179 VIII. Doktor człowieczeństwa... 182 8.1. Poznanie i wola człowieka... 183 8.2. Dusza... 184 IX. Magisterium kościoła o św. Tomaszu z akwinu... 187 9.1. Wypowiedzi papieży... 187 9.2. Lista dokumentów Magisterium Kościoła o św. Tomaszu... 203 X. Dzieła św. Tomasza z akwinu... 207 10.1. Lista dzieł według oficjalnego katalogu Bartłomieja z Kapui... 208 10.2. Podział tematyczny i chronologia dzieł... 210 10.3. Wydania dzieł św. Tomasza... 214 10.4. Na temat autentyczności i chronologii dzieł... 216 10.5. Dzieła św. Tomasza z Akwinu w języku polskim... 217 10.6. Charakterystyka głównych i niektórych pomniejszych dzieł św. Tomasza z Akwinu... 219 Sommario... 238 Zakończenie... 239 1. Przyszłość tomizmu... 239 2. Znaczenie św. Tomasza dla Kościoła i kultury... 242 Bibliografia... 244 Indeks osób... 261 majkrzak_doktor_doktorow.indd 272 2012-10-10 20:27:58