Sprawozdanie z działalności Komitetu Nauk o Literaturze PAN w roku 2008

Sprawozdanie z działalności Komitetu Nauk o Literaturze PAN w roku 2008 1. Skład Komitetu 27 sierpnia 2008 zmarł we Wrocławiu prof. zw. dr hab. Mieczysław Klimowicz, czł. rzecz. PAN 1. prof. dr hab. Józef BACHÓRZ, Uniwersytet Gdański, polsek@univ.gda.pl 2. prof. dr hab. Włodzimierz BOLECKI, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa, wbol@wp. 3. prof. dr hab. Grażyna BORKOWSKA, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa, grazyna-borkowska@wp.pl 4. prof. dr hab. Andrzej BOROWSKI, Uniwersytet Jagielloński 5. prof. dr hab. Alina BRODZKA-WALD, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 6. prof. dr hab. Tadeusz BUDREWICZ, Akademia Pedagogiczna, Kraków, tabud@ap.krakow.pl 7. prof. dr hab. Tadeusz BUJNICKI, Uniwersytet Jagielloński, tadeusz.bujnicki@neostrada.pl 8. prof. dr hab. Grażyna BYSTYDZIEŃSKA, Uniwersytet Warszawski 9. prof. dr hab. Henryk CHUDAK, Uniwersytet Warszawski 10. dr. hab. Adam DZIADEK, Uniwersytet Śląski, Katowice, adam_dziadek@wp.pl 11. prof. dr hab. Grzegorz GAZDA, Uniwersytet Łódzki, grzegorzgazda@poczta.onet.pl 12. prof. zw. dr hab. czł. rzecz. PAN Michał GŁOWIŃSKI, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 13. prof. dr hab. Norbert HONSZA, Uniwersytet Wrocławski, honsza.nortom@onet.pl 14. prof. dr hab. Inga IWASIÓW, Uniwersytet Szczeciński, ingaa@wp.pl 15. prof. zw. dr hab. czł. rzecz. PAN Maria JANION, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 16. prof. dr hab. Jerzy JARZĘBSKI, Uniwersytet Jagielloński 17. prof. dr hab. Wojciech KALAGA, Uniwersytet Śląski, Katowice, kalaga@us.edu.pl 18. prof. dr hab. Bogumiła KANIEWSKA, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań, kanbo@poczta.onet.pl 19. prof. dr hab. Stefan KASZYŃSKI, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań 20. prof. dr hab. Marian KISIEL, Uniwersytet Śląski, Katowice, m.kisiel@jachpol.net

21. prof. dr hab. Maria Zofia KŁAŃSKA, Uniwersytet Jagielloński 22. prof. dr hab. Krzysztof KŁOSIŃSKI, Uniwersytet Śląski, Katowice, klosin@wp.pl 23. dr hab. Lech KOLAGO, Uniwersytet Warszawski, lech.kolago@uw.edu.pl 24. prof. dr hab. Teresa KOSTKIEWICZOWA, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa, terkos@ibl.waw.pl 25. dr hab. Ewa KRASKOWSKA, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań, krask@amu.edu.pl 26. prof. dr hab. Małgorzata KSIĄŻEK-CZERMIŃSKA, Uniwersytet Gdański, fpomkc@univ.gda.pl 27. prof. dr hab. Roman LOTH, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa, rloth@ibl.waw.pl 28. dr hab. Anna ŁEBKOWSKA, Uniwersytet Jagielloński, alebkowska@wp.pl 29. prof. dr hab. Jolanta ŁUGOWSKA, Uniwersytet Wrocławski 30. prof. zw. dr hab. czł. rzecz PAN Henryk MARKIEWICZ, Uniwersytet Jagielloński 31. prof. dr hab. Janusz MACIEJEWSKI, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa, janusz.maciejewski@swps.edu.pl 32. prof. dr hab. Zbigniew MAJCHROWSKI, Uniwersytet Gdański, majchrow@univ.gda.pl 33. prof. dr hab. Zdzisław NAJDER, Wyższa Szkoła Europejska, Kraków 34. prof. dr hab. Ryszard NYCZ, Uniwersytet Jagielloński, ryszard.nycz@uj.edu.pl 35. prof. zw. dr hab. czł. rzecz. PAN Hubert ORŁOWSKI, Wyższa Szkoła Języków Obcych, Poznań, orlowhub@amu.edu.pl 36. prof. dr hab. Jacek POPIEL, Uniwersytet Jagielloński, jacekpopiel@interia.pl 37. prof. dr hab. Marek PREJS, Uniwersytet Warszawski, marek.prejs@uw.edu.pl 38. prof. dr hab. Piotr SALWA, Uniwersytet Warszawski, piotr.salwa@uw.edu.pl 39. prof. dr hab. Karol SAUERLAND, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 40. prof. dr hab. Jerzy SMULSKI, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń, jers@poczta.onet.pl 41. prof. dr hab. Jerzy SPEINA, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń, speina@umk.pl 42. prof. dr hab. Roch SULIMA, Uniwersytet Warszawski, roch_sulima@wp.pl 43. prof. dr hab. Wojciech TOMASIK, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, woj55@poczta.onet.pl 44. prof. dr hab. Piotr WILCZEK, Uniwersytet Warszawski, piotr.wilczek@ibi.uw.edu.pl 45. prof. zw. dr hab. czł. rzecz. PAN Alina WITKOWSKA, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa

II. Działalność organizacyjna W roku sprawozdawczym odbyły się trzy zebrania plenarne Komitetu (18 marca, 12 maja, 4 listopada), dwa zebrania Komisji do Spraw Nagród KNoL (28 marca, 29 września), cztery zebrania Komisji Edukacji KNoL (30 stycznia, 7 marca, 9 maja, 8 grudnia). II.1. Zebrania plenarne Pierwsze spotkanie, 18 marca, poświęcone zostało dyskusji nad wnioskiem prof. Teresy Kostkiewiczowej o znaczeniu ocen z języka polskiego. Na zebraniu obecny był gość prof. Dariusz Rott, członek Prezydium Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Drugim punktem obrad było omówienie projektu nowej punktacji w opracowaniu prof. Elżbiety Sarnowskiej- Temeriusz i prof. Brzezińskiego. Na zebraniu przedyskutowano także sprawie zespołów eksperckich PAN problemy związane ze pracami nad projektem Elektronicznego Biuletynu KnoL. Protokół w załączeniu. Drugie spotkanie, 12 maja, poświęcone zostało dyskusji nad Projektem założeń reformy systemu nauki i szkolnictwa wyższego, przygotowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Na trzecim zebraniu plenarnym, 4 listopada, omówiono plany konferencyjne i wydawnicze KNoL na rok 2009 i podjęto stosowną uchwałę w tej sprawie; przedstawiono wniosek Komisji do spraw Nagród KNoL, dotyczący nagrody im. Aleksandra Brücknera; dyskutowano nad projektem ustawy o Polskiej Akademii Nauk oraz kilkoma kwestiami związanymi z tegorocznym krakowskim Kongresem Polonistyki Zagranicznej. II.2. Posiedzenia komisji KNoL A. Komisja Edukacji Szkolnej i Akademickiej KNoL Pierwsze, 30 stycznia, poświęcone zostało organizacji pracy Komisji i wyodrębnieniu problemów, którymi Komisja powinna się zająć w pierwszej kolejności. Były to:

1. Kwestia zmian w spisie lektur szkolnych wprowadzonych przez poprzedniego ministra edukacji prof. dr hab. Ryszarda Legutkę. 2. Konsultacje w sprawie listu otwartego prof. dr hab. Teresy Kostkiewiczowej, postulującego takie zmiany w systemie rekrutacji na studia wyższe, by na wszystkich kierunkach do ogólnej punktacji wliczać obowiązkowo wyniki egzaminu z języka polskiego. 3. Problemy związane z rekrutacją na studia i jej związkiem z formą obowiązującego egzaminu maturalnego. 4. Problem funkcjonowania zakładów metodyki w różnych ośrodkach akademickich oraz sytuacji tych ośrodków, w których zakłady te zostały ostatnio zlikwidowane. Namysłu wymaga zwłaszcza nowy sposób kształcenia nauczycieli w systemie 3+2 (tu zwłaszcza kwestia oprotestowanej przez polonistów dwuprzedmiotowości). Szczególnej uwagi wymaga w tym kontekście analiza relacji między szkołą a uniwersytetem. 5. Kwestia kształcenia doktorantów. Z inicjatywy prof. dr hab. Anny Legeżyńskiej powstał projekt międzynarodowej konferencji dotyczącej różnych koncepcji kształcenia na studiach doktoranckich (m. in. zasadom zaliczania przedmiotów, oceniania, nagradzania itp.). Konferencja ta została zaplanowana na rok 2009 r. Drugie i trzecie posiedzenie Komisji, 7 marca oraz 9 maja, zdominowała dyskusja nową podstawę programową do języka polskiego. Ostatnie posiedzenie, dnia 8 grudnia, zostało poświęcone podsumowaniu i zamknięciu dyskusji nad nową podstawą programową oraz dyskusji nad planem prac w kolejnym roku. Zaplanowano następujące działania: 1. Organizację konferencji: Uczeń czy Uczony? Doktoranci w systemie studiów polonistycznych poświęconej problematyce studiów doktoranckich. Konferencja odbędzie się w Poznaniu w dniach 20-22 października 2009 roku 2. Spotkanie Komisji z wiceministrem Zbigniewem Marciniakiem oraz dyrektorem CKE, prof. Mirosławem Sawickim, poświęcone problemom polonistycznych egzaminów zewnętrznych zaplanowane na dzień 2 marca 2009 roku. 3. Organizację otwartego zebrania Komisji poświęconego działalności zakładów metodyki (w tym rozwiązań dotyczących kształcenia nauczycieli-polonistów w systemie bolońskim), poprzedzonego krótką ankietą skierowaną do kierowników tych jednostek naukowo-badawczych.

B. Komisja do Spraw Nagród w składzie: prof. Wojciech Tomasik, prof. Jerzy Smulski, prof. Anna Łebkowska, prof. Marek Prejs, prof. Hubert Orłowski na posiedzeniu w dniu 28 marca 2008 r. opiniowała zgłoszenia do nagrody Prezesa Rady Ministrów w kategoriach za rozprawę habilitacyjną (wpłynął jeden wniosek), pracę doktorską (wpłynęło sześć wniosków), za całokształt dorobku naukowego (wpłynął jeden wniosek). Ostatecznie KNoL zarekomendował do Nagrody prace: dr. Jerzego Franczaka, dr Anny Artwińskiej oraz dr Aleksandry Budrewicz-Benatan (do nagrody za pracę doktorską); dr. hab. Piotra Bukowskiego (do nagrody za pracę habilitacyjną); prof. dr hab. Marii Kłańskiej (do nagrody za wybitne osiągnięcia naukowe). Na drugim spotkaniu, 29 września, Komisja zajęła się opracowywaniem wniosku o nagrodę naukową Wydziału I Nauk Społecznych PAN w 2008 roku (nagroda w dziedzinie literatury i filologii im. Aleksandra Brücknera). KNoL zarekomendował do Nagrody pracę Aleksandry Ubertowskiej: Świadectwo, trauma, głos. Literackie reprezentacje Holocaustu. II.4 Struktura Komitetu Powołane na zebraniu plenarnym w dniu 23 października 2007 Komisje, w roku 2008 kontynuowały swoją pracę pod przewodnictwem: - Komisja Wydawnicza Przewodniczący: prof. dr hab. Michał Głowiński; - Komisja Edukacyjna Przewodniczący: dr hab. prof. UAM Bogumiła Kaniewska; - Komisja do spraw Nagród Przewodniczący: prof. dr hab. Wojciech Tomasik; - Komisja Komparatystyczna Przewodniczący: prof. dr hab. Henryk Chudak; - Komisja Polonistyki Zagranicznej Przewodniczący prof. dr hab. Tadeusz Bujnicki.

III. Działalność naukowa III.1. Konferencje i działalność upowszechnieniowa a) Komitet był głównym organizatorem czterech konferencji: 1. Nazwa konferencji: IV Kongresu Polonistyki Zagranicznej Polonistyka bez granic Miejsce i data: Kraków, 09-11 października 2008 Organizacja powierzona: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego Współorganizatorzy: Komitet Językoznawstwa PAN; Centrum Języka i Kultury Polskiej w świecie; Instytut Adama Mickiewicza; Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego Liczba uczestników ogółem: 141 (w tym z zagranicy 77) Liczba referatów: 125 Język konferencji: język polski Koszt ogółem: 72 890 zł (w tym koszt poniesiony przez Komitet: 20.000). 2. Nazwa konferencji: Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989-2009. Część II: Idee, ideologie, metodologie Miejsce i data: Szczecin, 20-22 października 2008 Organizacja powierzona: Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego Liczba uczestników ogółem: 120 Liczba referatów: 23 Język konferencji: język polski Koszt ogółem: 19.500 zł (w tym koszt poniesiony przez Komitet: 11.000). 3. Nazwa konferencji: Polska krytyka literacka lat 1764-1918. Osoby - programy dyskursy Miejsce i data: Warszawa, 22-23 października 2008 Organizacja powierzona: Instytut Badań Literackich PAN Liczba uczestników ogółem: 50 Liczba referatów: 19 Język konferencji: język polski Koszt ogółem: 17.400 zł (w tym koszt poniesiony przez Komitet: 16.000). 4. Nazwa konferencji: PRL - świat nie-przedstawiony Miejsce i data: Poznań, 21-23 kwietnia 2008

Organizacja powierzona: Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Liczba uczestników ogółem: 38 Liczba referatów: 36 Język konferencji: język polski Koszt ogółem: 13.400 zł (w tym koszt poniesiony przez Komitet: 8.000). b) Komitet był również współorganizatorem wystawy w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza: Świat jest Biblioteką. Ze zbiorów Biblioteki Instytutu Badań Literackich PAN (wystawa otwarta została 24 października 2008) oraz spotkania jubileuszowego z okazji 60-lecia istnienia Instytut Badań Literackich PAN (28 października w Pałacu Staszica w Warszawie odbyła się dyskusja panelowa - "Humanistyka dla przyszłości: Potencjał- Szanse-Perspektywy"). c) Komitet złożył cztery wnioski o finansowanie konferencji naukowych w roku 2009, których będzie głównym organizatorem oraz wniosek o finansowanie wystawy Wydawnictwa drugiego obiegu w zbiorach Biblioteki Instytutu Badań Literackich PAN. III.2. Działalność ekspercka, opinie i konsultacje 1. Do Prezydium PAN wysłano list w sprawie zespołów eksperckich PAN oraz uwagi Komitetu do rządowego projektu Ustawy o Polskiej Akademii Nauk; 2. Do Ministerstwa Nauk i Szkolnictwa Wyższego wysłane zostało stanowisko KNoL w sprawie Projektu założeń reformy systemu nauki i szkolnictwa wyższego ; 3. Komisja do Spraw Nagród na posiedzeniu w dniu 28 marca 2008 r. opiniowała zgłoszenia do nagrody Prezesa Rady Ministrów w kategoriach za rozprawę habilitacyjną (wpłynął jeden wniosek), pracę doktorską (wpłynęło sześć wniosków), za całokształt dorobku naukowego (wpłynął jeden wniosek). 4. Przedstawiciele Komitetu uczestniczyli w dyskusji na temat edukacji polonistycznej, na poziomie uniwersyteckim i maturalnym. Spotkanie odbyło się 17 kwietnia w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego); 5. Przedstawiciele Komisji Edukacji zostali przyjęci przez wiceministra oświaty odpowiedzialnego za sprawy reformy programowej, profesora Zbigniewa Marciniaka. Podczas tego spotkania przekazano Ministrowi uwagi dotyczące nowej podstawy

programowej do języka polskiego. Spotkanie odbyło się 24 kwietnia w Ministerstwie Edukacji Narodowej); 6. Do Ministerstwa Edukacji, na ręce wiceministra Zbigniewa Marciniaka oraz do zespołu opracowującego podstawę programową dla reformowanej szkoły (na ręce przewodniczącego zespołu humanistycznego prof. Sławomira Jacka Żurka) skierowany został list zawierający szereg postulatów Komisji Edukacji dotyczących kwestii podstawy programowej. List otwarty do MEN został przekazany do czasopism branżowych (ukazał się w Polonistyce oraz piśmie Język polski w szkole średniej ), a także do prasy codziennej (w czerwcu na łamach Rzeczpospolitej ukazał się materiał poświęcony stanowisku Komisji w sprawie spisu lektur). 7. Do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego skierowany został list z postulatem uchwalenia roku 2009 - Rokiem Juliusza Słowackiego. III.3. Działalność wydawnicza Komitet otrzymał w r. 2008 dodatkowe dofinansowanie działalności wspomagających badania naukowe: dofinansowanie wydania kolejnego tomu serii Rozprawy Literackie (wydanie książki Agaty Seweryn, Poezja nutami niesiona. O muzycznej recepcji twórczości Juliusza Słowackiego ; w nakładzie 500 egzemplarzy; koszt wydania: całkowity: 13.367zł; dofinansowanie: 9.450zł) oraz dofinansowanie prac prof. Tadeusza Drewnowskiego związanych z wydaniem Dzienników M. Dąbrowskiej Komitet złożył wniosek o finansowanie kolejnego tomu z serii Rozprawy Literackie (w roku 2009 planuje się wydanie książki Katarzyny Chmielewskiej Kryzys podmiotu literackiego. Dziennik Witolda Gombrowicza (tytuł roboczy). III.4. Strona internetowa KNoL. Na stronie tej zamieszczane są protokoły zebrań plenarnych, informacje o konferencjach (zwł. tych, których organizatorem jest Komitet), o nagrodach, nowościach serii Rozpraw Literackich Literackich i inne bieżące informacje. Warszawa dnia 17.01. 2009 r. Prof. dr hab. Krzysztof Kłosiński Przewodniczący Komitetu Nauk o Literaturze

Anna Sobieska, tel. 0609 911 663 (Imię i nazwisko, nr telefonu osoby sporządzającej informację)