WYŻSZA SZKOŁA EKOLOGII I ZARZĄDZANIA. 00-792 Warszawa, ul. Olszewska 12. Część I. Podstawowe wiadomości dotyczące energooszczędności w budownictwie



Podobne dokumenty
WYŻSZA SZKOŁA EKOLOGII I ZARZĄDZANIA Warszawa, ul. Wawelska 14. Część I. Podstawowe wiadomości dotyczące energooszczędności w budownictwie

Dziennik Ustaw 31 Poz WYMAGANIA IZOLACYJNOŚCI CIEPLNEJ I INNE WYMAGANIA ZWIĄZANE Z OSZCZĘDNOŚCIĄ ENERGII

plansze dydaktyczne ANEKS Energooszczędność w budownictwie oraz wskazówki projektowania i wykonawstwa termoizolacji przegród

Warunki techniczne. do poprawy?

Posadzka parteru beton 10 cm, podłoga drewniana 1,5 cm na legarach 6 cm. Ściany fundamentowe. beton 25 cm

Dz.U ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i

Ekspercka propozycja zmiany Działu X oraz Załącznika nr 2, uwzględniająca wariantowość proponowanych rozwiązań. Dział X

Efektywność energetyczna szansą na modernizację i rozwój polskiej gospodarki

Efektywność energetyczna budynków w Polsce i w Niemczech. Aktualny stan prawny w zakresie efektywności energetycznej w budownictwie

OCENA OCHRONY CIEPLNEJ

Standardy energetyczne budynków w świetle obowiązujących przepisów

mib.gov.pl mib.gov.pl Stan przepisów dot. projektowania budynków. Zamierzenia i kierunek dalszych prac legislacyjnych mib.gov.pl

PROJEKT TERMOMODERNIZACJI BUDYNKU ZAKRES I OCZEKIWANE REZULTATY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ, ANALIZA UWARUNKOWAŃ I OGRANICZEŃ

LABORATORIUM Z PROEKOLOGICZNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ODNAWIALNEJ

INSTRUKCJA LABORATORYJNA NR 3-WPC WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA PRZEWODZENIA CIEPŁA MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH

Warszawa, dnia 13 sierpnia 2013 r. Poz. 926 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ 1) z dnia 5 lipca 2013 r.

2. Izolacja termiczna wełną mineralną ISOVER

JANOWSCY. Współczynnik przenikania ciepła przegród budowlanych. ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Dorota Szafran Jakub Janowski Wincenty Janowski

R = 0,2 / 0,04 = 5 [m 2 K/W]

Załącznik nr 2. Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii

Przenikanie ciepła obliczanie współczynników przenikania ciepła skrót wiadomości

ANALIZA OSZCZĘDNOŚCI ENERGII CIEPLNEJ W BUDOWNICTWIE MIESZKANIOWYM JEDNORODZINNYM

Józef Frączek Jerzy Janiec Ewa Krzysztoń Łukasz Kucab Daniel Paściak

Przykładowe rozwiązania ścian dwuwarstwowych z wykorzystaniem asortymentu Xella

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ 1

OBLICZENIA CIEPLNO-WILGOTNOŚCIOWE DOCIEPLENIE PRZEGRÓD ZEWNĘTRZNYCH BUDYNKU OŚRODKA REHABILITACJI I OPIEKI PSYCHIATRYCZEJ W RACŁAWICACH ŚLĄSKICH

Projekt termomodernizacji istniejącego budynku jednorodzinnego d kątem zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania

Podstawy projektowania cieplnego budynków

Mostki cieplne wpływ mostków na izolacyjność ścian w budynkach

Obliczenie rocznych oszczędności kosztów energii uzyskanych w wyniku dociepleniu istniejącego dachu płaskiego płytą TR26FM

Załącznik 2. Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii

Tabela 1. Aktualne wymagania wartości U(max) wg WT dla budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego. od 1 stycznia 2017 r.

Projektowanie systemów WKiCh (03)

Posadzki z tworzyw sztucznych i drewna.

Zasoby a Perspektywy

2. PRZYKŁAD OBLICZANIA WSPÓŁCZYNNIKA PRZENIKANIA CIEPłA U

Zmiany izolacyjności cieplnej przegród budowlanych na tle modyfikacji obowiązujących norm i przepisów

Analizy opłacalności stosowania

PRZEPŁYW CIEPŁA PRZEZ PRZEGRODY BUDOWLANE

Krajowy plan mający na celu zwiększenie liczby budynków o niskim zużyciu energii

Dachy skośne porównanie systemu izolacji nakrokwiowej płytami poliuretanowymi z metodami wykorzystującymi tradycyjne materiały budowlane

Politechnika Poznańska Zakład Budownictwa Ogólnego Obliczanie przegród z warstwami powietrznymi

3. PRZYKŁAD OBLICZANIA WSPÓŁCZYNNIKA PRZENIKANIA CIEPŁA U

Wyniki - Ogólne. Podstawowe informacje: Nazwa projektu: Szpital w Suchej Beskidzkiej - Budynek Główny stan istniejący Miejscowość:

Kierunek strumienia ciepła ciepła, [(m 2 K)/W] Pionowy w górę Poziomy Pionowy w dół

WYROK W IMIENIU RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Spis treści. 4. WYMIANA POWIETRZA W BUDYNKACH Współczynnik przenoszenia ciepła przez wentylację 65

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA

DAFA ID Atlas mostków cieplnych w budownictwie z płyt warstwowych.

ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ ROZWIĄZAŃ PODŁÓG NA GRUNCIE W BUDYNKACH ZE ŚCIANAMI JEDNOWARSTWOWYMI

BUDYNKI WYMIANA CIEPŁA

Czym jest H-Block H-Block H-Block plus Właściwości izolacyjnej płyty konstrukcyjnej H-Block Kontakt

PROJEKT DOCIEPLENIA BUDYNKU BIUROWEGO Głubczyce, ul. Sobieskiego 14/9

Osoba sporządzająca świadectwo zobowiązana jest

Fizyka cieplna budowli w praktyce : obliczenia cieplno-wilgotnościowe / Andrzej Dylla. Warszawa, cop Spis treści. Wykaz ważniejszych oznaczeń

SEMINARIUM DYPLOMOWE. Budownictwo semestr VII

3. PRZYKŁAD OBLICZANIA WSPÓŁCZYNNIKA PRZENIKANIA CIEPłA U

A N E K S DO PROJEKTU BUDOWLANO - WYKONAWCZEGO

Obliczenia kontrolne izolacyjności cieplnej ścian.

Dokumenty referencyjne:

Wymagania dla nowego budynku a

Ceramika tradycyjna i poryzowana

3. PRZYKŁAD OBLICZANIA WSPÓŁCZYNNIKA PRZENIKANIA CIEPłA U

metoda obliczeniowa Oceniany budynek EU = 49,23 kwh/(m 2 rok) EP = 173,51 kwh/(m 2 rok) /(m 2 rok)

Wymaganie do spełnienia przez budynek energooszczędny: Obliczenia i sposób ich prezentacji w projekcie jest analogiczny do pkt 3!!!

Nr oceny energetycznej: Łódź/Łódź_gmina_miejska/Łódź/250/4/3/ _13:44

budownictwo niskoenergetyczne

Efektywna Energetycznie Stolarka Okienna. pasywnej w Budzowie. dr arch. Agnieszka Cena Soroko Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska

metoda obliczeniowa Oceniany budynek EU = 97,55 kwh/(m 2 rok) EK = 169,86 kwh/(m 2 rok) EP = 254,60 kwh/(m 2 rok) /(m 2 rok)

Termomodernizacja a mostki cieplne w budownictwie

Materiały edukacyjne dla doradców Na podstawie projektu gotowego z kolekcji Muratora M03a Moje Miejsce. i audytorów energetycznych

Materiały edukacyjne dla doradców Na podstawie projektu gotowego z kolekcji Muratora M03a Moje Miejsce. i audytorów energetycznych

budynek magazynowy metoda obliczeniowa Oceniany budynek EU = 81,70 kwh/(m 2 rok) EP = 116,21 kwh/(m 2 rok) /(m 2 rok)

Materiały szkoleniowe do wersji 4,7 Pro

H-Block. Copyright Solcraft sp. z o.o. All Rights Reserved

Zagadnienia fizyki budowli przy ocieplaniu od wewnątrz

metoda obliczeniowa Oceniany budynek EU = 110,66 kwh/(m 2 rok) EK = 221,79 kwh/(m 2 rok) EP = 332,45 kwh/(m 2 rok) /(m 2 rok)

Projektowana charakterystyka energetyczna budynku

Program Audytor OZC. Program Audytor OZC. Program Audytor OZC. Program Audytor OZC. Program Audytor OZC. FB VII w

Jak zbudować dom poradnik

STADIUM / BRANŻA: PROJEKT BUDOWLANY CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA TRISO PROJEKT S. C. RYNEK 4

Budownictwo pasywne i jego wpływ na ochronę środowiska. Anna Woroszyńska

Bariery w budownictwie pasywnym Tomasz STEIDL

Sposób na ocieplenie od wewnątrz

S E M I N A R I U M nt.

Wybrane zagadnienia przenikania ciepła i pary wodnej przez przegrody. Krystian Dusza Jerzy Żurawski

Ocieplanie od wewnątrz

CHARAKTERYSTYKA CIEPLNA BUDYNKU. NAZWA OBIEKTU: Gminny Ośrodek Kultury ADRES: Nawojowa 333, KOD, MIEJSCOWOŚĆ: , Nawojowa

BUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE W POLSCE

PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU MIESZKALNEGO JEDNORODZINNEGO "TK-109"

Oznaczenie budynku lub części budynku... Miejscowość...Ulica i nr domu...

ENERGOCHŁONNOŚĆ BUDYNKÓW EDUKACYJNYCH I ICH IZOLACYJNOŚĆ CIEPLNA W ŚWIETLE AKTUALNYCH WYMAGAŃ

budynek użyteczności publicznej przeznaczony na potrzeby administracji publicznej Gen. Mariana Langiewicza 26, Rzeszów, Rzeszów

Energooszczędne ściany i dachy - materiały i technologie

do 70 kwh/m 2 rok do 40 kwh/m 2 rok

Fizyka Budowli (Zagadnienia Współczesnej Fizyki Budowli) Zagadnienia współczesnej fizyki budowli

GRANICE ENERGOOSZCZĘDNOŚCI

Wpływ zmian Warunków Technicznych 2017 i 2021 na budynki jednorodzinne. dr inż. Piotr Jadwiszczak Politechnika Wrocławska, PORT PC

Transkrypt:

WYŻSZA SZKOŁA EKOLOGII I ZARZĄDZANIA Wydział Architektury 00-792 Warszawa, ul. Olszewska 12 MATERIAŁY DO IZOLACJI CIEPLNYCH W BUDOWNICTWIE Część I Podstawowe wiadomości dotyczące energooszczędności w budownictwie A. Podstawy fizyki cieplnej obiektów budowlanych B. Uwarunkowania klimatyczne C. Bilans cieplny budynku i energooszczędność D. Regulacje prawne i przepisy techniczne www.wseiz.pl

CZĘŚĆ I PODSTAWOWE WIADOMOŚCI DOTYCZĄCE ENERGOOSZCZĘDNOŚCI W BUDOWNICTWIE A. Podstawy fizyki cieplnej obiektów budowlanych Część I.A Plansza 2 z 45

PODSTAWY FIZYKI CIEPLNEJ OBIEKTÓW BUDOWLANYCH (1) Fizyka budowli w tym fizyka cieplna uzyskała rangę dyscypliny naukowej w latach 20-tych XX wieku. Jest zatem stosunkowo nową, szybko jednak rozwijającą się dziedziną dociekań i badań naukowo-technicznych, działań normalizacyjnych i wdrożeń do inżynierskiej praktyki budowlanej. W Polsce, pionierami w tej dziedzinie byli przede wszystkim: prof. W. Żenczykowski (Politechnika Warszawska, PAN i ITB), doc. S. Kołodziejczyk (Politechnika Warszawska), a także istotny wkład w rozwój tej dyscypliny naukowej wnieśli kierujący pracami naukowo-badawczymi, w szczególności: prof. W. Płoński i prof. J.A. Pogorzelski (w Instytucie Techniki Budowlanej), prof. J. Kozierski (w Politechnice Warszawskiej), prof. L. Śliwowski (w Politechnice Wroclawskiej), prof. Z. Pieniążek (w Politechnice Krakowskiej), prof. W. Marks (w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN), prof. P. Klemm (w Politechnice Łódzkiej) wieloletni Przewodniczący Sekcji Fizyki Budowli Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN. Część I.A Plansza 3 z 45

PODSTAWY FIZYKI CIEPLNEJ OBIEKTÓW BUDOWLANYCH (2) Przenoszenie ciepła wybrane parametry, ich normowe oznaczenia i jednostki miary Określenie parametru przenoszenia ciepła Ilość ciepła wyraża ilość energii przeniesionej bez wykonania pracy mechanicznej Strumień cieplny określa ilość ciepła przepływającą w jednostce czasu do lub z układu (np. ściany, stropodachu) Oznaczenie i jednostka miary Q [J] Ψ [W] Gęstość strumienia cieplnego wyraża charakterystykę strumienia cieplnego działającego na jednostkę powierzchni układu (przegrody) q [W/m 2 ] działającego liniowo w układzie (w przegrodzie) q l [W/m] Współczynnik przewodzenia ciepła charakteryzuje właściwość termoizolacyjną materiału, wyrażając wielkość strumienia cieplnego w stanie ustalonym przewodzonego przez jednorodną warstwę materiału w stanie suchym, o grubości 1 m, przy różnicy temperatur 1 K obydwu powierzchni warstwy tego materiału Opór cieplny jest wielkością charakteryzującą właściwość termoizolacyjną warstwy materiału w funkcji wymiaru grubości warstwy, współczynnika λ materiału, a w przypadku układu (przegrody) również oporów przejmowania ciepła Współczynnik przenikania ciepła charakteryzuje właściwość termoizolacyjną układu (przegrody), wyrażając wielkość strumienia cieplnego w stanie ustalonym, przenikającego przez płaską przegrodę, przy założonej różnicy temperatur otoczenia po obydwu stronach układu (przegrody) liczbowo jest odwrotnością wielkości oporu cieplnego λ [W/(m K)] R [(m 2 K)/W] U [W/(m 2 K)] Część I.A Plansza 4 z 45

PODSTAWY FIZYKI CIEPLNEJ OBIEKTÓW BUDOWLANYCH (3) Przewodzenie ciepła w płaskiej, jednorodnej warstwie materiału q λ d t 1 > t 2 gęstość strumienia cieplnego [W/m 2 ] współczynnik przewodzenia ciepła materiału [W/(m K)] grubość warstwy materiału [m] temperatury brzegowe na powierzchniach warstwy [ C] Opór cieplny płaskiej warstwy materiału R = d [(m 2 K)/W] l Część I.A Plansza 5 z 45

PODSTAWY FIZYKI CIEPLNEJ OBIEKTÓW BUDOWLANYCH (4) Przenikanie ciepła przez przegrodę płaską, jednowarstwową q gęstość strumienia cieplnego [W/m 2 ] λ współczynnik przewodzenia ciepła materiału w przegrodzie [W/(m K)] d grubość przegrody [m] T i > T e temperatury otoczenia przegrody po stronie wewnętrznej (i) i zewnętrznej (e) t i > t e temperatury odpowiednio na wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni przegrody Opór cieplny płaskiej, jednowarstwowej przegrody R T = R si + R + R se [(m 2 K)/W] gdzie: R si i R se oznaczają wielkości oporów przejmowania ciepła odpowiednio na wewnętrznej lub zewnętrznej powierzchni przegrody, a współczynnik przenikania ciepła wyraża się wzorem U= 1 R T [W /(m 2 K)] Część I.A Plansza 6 z 45

PODSTAWY FIZYKI CIEPLNEJ OBIEKTÓW BUDOWLANYCH (5) Przenikanie ciepła przez przegrodę płaską, n-warstwową q gęstość strumienia cieplnego [W/m 2 ] λ 1, λ 2, λ n współczynniki przewodzenia ciepła materiałów w warstwach przegrody [W/(m K)] d 1 d 2, d n grubości warstw w przegrodzie [m] T i > T e temperatury otoczenia przegrody po stronie wewnętrznej (i) i zewnętrznej (e) t i > t e temperatury odpowiednio na wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni przegrody Opór cieplny płaskiej, wielowarstwowej przegrody: R T = R si + R 1 + R 2 +... +R n + R se [(m 2 K)/W], gdzie: R si i R se oznaczają wielkości oporów przejmowania ciepła odpowiednio na wewnętrznej lub zewnętrznej powierzchni przegrody, a R 1, R 2,...R n obliczeniowe opory ciepła każdej warstwy przegrody, a współczynnik przenikania ciepła wyraża się wzorem U= 1 R T [W /(m 2 K)] Część I.A Plansza 7 z 45

PODSTAWY FIZYKI CIEPLNEJ OBIEKTÓW BUDOWLANYCH (6) Współczynniki przewodzenia ciepła (l) wartości obliczeniowe wybranych materiałów i ustrojów budowlanych* ) Grupa materiałowa Styropian (EPS) Polistyren ekstrudowany (XPS) Pianka poliuretanowa: w szczelnej osłonie natryskowa r** ), [kg/m 3 ] 12 15 20 30 l, [W/(m K)] 0,045 0,043 0,040 0,036 > 28 0,035 30 60 0,025 0,045 Pianka polietylenowa 35 0,059 Wełna mineralna skalna płyty wypełniające płyty obciążane płyty dachowe płyty lamellowe granulat 40 80 100 160 90 200 80 150 20 60 0,045 0,042 0,045 0,046 0,050 Grupa materiałowa Wyroby z włókna szklanego: maty i filce płyty granulat r** ), [kg/m 3 ] 10 20 > 20 15 60 l, [W/(m K)] 0,045 0,050 0,055 Szkło piankowe 300 0,070 Wiórobeton Trocinobeton Keramzytobeton 1000 800 600 500 1000 800 600 1600 1200 1000 0,300 0,220 0,170 0,150 0,300 0,220 0,170 0,900 0,540 0,390 Część I.A Plansza 8 z 45

c.d. wartości obliczeniowych (l) Grupa materiałowa Mur z cegły ceramicznej pełnej dziurawki kratówki Mur z pustaków ceramicznych drążonych, szczelinowych Mur z cegły silikatowej: pełnej drążonej r** ), [kg/m 3 ] 1800 1400 1300 1200 1000 900 800 1900 1600 l, [W/(m K)] 0,770 0,620 0,560 0,420 0,320 0,280 0,250 0,900 0,800 Mur z cegły klinkierowej 1900 1,050 Mur z ABK na cienkowarstwowej zaprawie klejącej Mur z ABK na zaprawie cementowo-wapiennej 800 700 500 400 800 700 600 500 0,300 0,250 0,180 0,150 0,380 0,350 0,300 0,250 Grupa materiałowa r** ), [kg/m 3 ] Beton z żużla pumeksowego lub granulowanego Beton z żużla paleniskowego 1800 1600 1400 1200 1000 1800 1600 1400 1200 l, [W/(m K)] 0,700 0,580 0,500 0,400 0,330 0,850 0,720 0,600 0,500 * ) wg danych Zakładu Fizyki Cieplnej ITB ** ) gęstość w stanie suchym Część I.A Plansza 9 z 45

PODSTAWY FIZYKI CIEPLNEJ OBIEKTÓW BUDOWLANYCH (7) Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii* ) Wartości współczynnika przenikania ciepła U max dla: ścian, dachów, stropów i stropodachów oraz okien, drzwi balkonowych i drzwi zewnętrznych dla wszystkich rodzajów budynków. (b.w. bez wymagań) U max [W/(m 2 K)] od dnia Lp. Rodzaj przegrody i temperatura w pomieszczeniu (t i ) 1.01.2014 1.01.2017 1.01.2021 1 Ściany zewnętrzne: a) przy t i 16 C b) przy 8 C t i < 16 C c) przy t i < 8 C 2 Ściany wewnętrzne a) przy Δt i 8 C b) przy Δt i < 8 C c) oddzielające pomieszczenia ogrzewanego od nieogrzewanego 0,25 0,45 0,90 1,00 b.w. 0,30 0,23 0,45 0,90 1,00 b.w. 0,30 0,20 0,45 0,90 1,00 b.w. 0,30 * ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75/2002, poz. 690 z późniejszymi zmianami, w tym zwłaszcza Załącznik Nr 2 według Dz. U. z 2013 r., poz. 926) Część I.A Plansza 10 z 45

Lp. Rodzaj przegrody i temperatura w pomieszczeniu (t i ) 3 Ściany przyległe do szczelin dylatacyjnych o szerokości: a) do 5 cm, trwale zamkniętych i wypełnionych izolacją cieplną na głębokości co najmniej 20 cm b) powyżej 5 cm, niezależnie od przyjętego sposobu zamknięcia i zaizolowania szczeliny c.d. tablicy współczynników U max U max [W/(m 2 K)] od dnia 1.01.2014 1.01.2017 1.01.2021 1,00 0,70 1,00 0,70 4 Ściany nieogrzewanych kondygnacji podziemnych bez wymagań 5 Dachy, storopodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami: a) przy t i 16 C b) przy 8 C t i < 16 C c) przy t i < 8 C 6 Podłogi na gruncie a) przy t i 16 C b) przy 8 C t i < 16 C c) przy t i < 8 C W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej, produkcyjnym, magazynowym i gospodarczym podłoga na gruncie w ogrzewanym pomieszczeniu powinna mieć izolację cieplną obwodową z materiału izolacyjnego w postaci warstwy o oporze cieplnym co najmniej 2,0 (m 2 K)/W 0,20 0,30 0,70 0,30 1,20 1,50 0,18 0,30 0,70 0,30 1,20 1,50 1,00 0,70 0,15 0,30 0,70 0,30 1,20 1,50 Część I.A Plansza 11 z 45

c.d. tablicy współczynników U max Lp. Rodzaj przegrody i temperatura w pomieszczeniu (t i ) 7 Stropy nad pomieszczeniami nieogrzewanymi i zamkniętymi przestrzeniami podpodłogowymi a) przy t i 16 C b) przy 8 C t i < 16 C c) przy t i < 8 C 8 Stropy nad ogrzewanymi pomieszczeniami podziemnymi i stropy międzykondygnacyjne a) przy Δt i 8 C b) przy Δt i < 8 C c) oddzielające pomieszczenia ogrzewanego od nieogrzewanego 9 Okna (z wyjątkiem okien połaciowych), drzwi balkonowe i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne: a) przy t i 16 C b) przy t i < 16 C 10 Okna połaciowe: a) przy t i 16 C b) przy t i < 16 C U max [W/(m 2 K)] od dnia 1.01.2014 1.01.2017 1.01.2021 0,25 0,30 1,00 1,00 b.w. 0,25 1,30 1,80 1,50 1,80 0,25 0,30 1,00 1,00 b.w. 0,25 1,10 1,60 1,30 1,60 0,25 0,30 1,00 1,00 b.w. 0,25 0,90 1,40 1,10 1,40 Część I.A Plansza 12 z 45

c.d. tablicy współczynników U max Lp. Rodzaj przegrody i temperatura w pomieszczeniu (t i ) 11 Drzwi w przegrodach zewnętrznych lub w przegrodach między pomieszczeniami ogrzewanymi i nieogrzewanymi 12 Okna i drzwi zewnętrzne w przegrodach zewnętrznych pomieszczeń nieogrzewanych U max [W/(m 2 K)] od dnia 1.01.2014 1.01.2017 1.01.2021 1,7 1,5 1,3 bez wymagań UWAGA: Dopuszcza się dla budynku produkcyjnego, magazynowego i gospodarczego większe wartości współczynnika U niż U max, jeżeli uzasadnia to rachunek efektywności ekonomicznej inwestycji, obejmujący koszty budowy i eksploatacji budynku. Część I.A Plansza 13 z 45

PODSTAWY FIZYKI CIEPLNEJ OBIEKTÓW BUDOWLANYCH (8) Przykład obliczania izolacyjności termicznej ściany zewnętrznej Warstwy o złożonym układzie przegrody d [m] l [W/(m K)] R [(m 2 K)/W] Opór przejmowania ciepła wewnętrznego [R si ] 0,13 (1) Tynk wewnętrzny mineralny, gipsowo-piaskowy 0,005 0,80 0,01 (2) Mur konstrukcyjny z silikatowych bloczków drążonych 0,25 0,80 0,31 (3) Wełna mineralna 0,15 0,045 3,33 (4) Pustka powietrzna 0,03 0,09 (5) Mur licowy z silikatowych cegieł pełnych 0,12 0,90 0,13 Opór przejmowania ciepła zewnętrznego [R se ] 0,04 Całkowity opór cieplny ściany [R T ] 4,04 Współczynnik przenikania ciepła 1 U = 0,25 R = [W/(m 2 K)] < U (max) T Część I.A Plansza 14 z 45

CZĘŚĆ I PODSTAWOWE WIADOMOŚCI DOTYCZĄCE ENERGOOSZCZĘDNOŚCI W BUDOWNICTWIE B. Uwarunkowania klimatyczne Część I.B Plansza 15 z 45

UWARUNKOWANIA KLIMATYCZNE (1) Klimat zewnętrzny Podział Polski na strefy klimatyczne w aspekcie ochrony cieplnej budynków Podstawowe parametry klimatu zewnętrznego w analizie cieplnoenergetycznej budynków: temperatura powietrza i jej amplituda roczna, wilgotność względna powietrza, średnia temperatura roczna gruntu, oddziaływanie promieniowania słonecznego, oddziaływanie wiatru. Część I.B Plansza 16 z 45

UWARUNKOWANIA KLIMATYCZNE (2) Klimat zewnętrzny Przebieg średniej, rocznej temperatury powietrza zewnętrznego na przykładzie Wrocławia Na podstawie obserwacji z lat: (a) 1930 1981 (b) 1945 1965 Część I.B Plansza 17 z 45

UWARUNKOWANIA KLIMATYCZNE (3) Klimat zewnętrzny i mikroklimat wewnętrzny (A) Typowe w Polsce dobowe przebiegi temperatur powietrza (a) temperatura wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych (b) temperatura na zewnątrz budynku Część I.B Plansza 18 z 45

UWARUNKOWANIA KLIMATYCZNE (4) Klimat zewnętrzny i mikroklimat wewnętrzny (B) Typowe w Polsce dobowe przebiegi wilgotności względnej powietrza (a) wilgotność względna wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych (b) wilgotność względna na zewnątrz budynku Część I.B Plansza 19 z 45

UWARUNKOWANIA KLIMATYCZNE (5) Mikroklimat wewnętrzny Skale odczuwania przez człowieka komfortu cieplnego Według Bedforda Według ASHRAE Liczbowo-liniowa za gorąco (much too warm) zbyt ciepło (too warm) przyjemnie ciepło (comfortably warm) przyjemnie (comfortably) przyjemnie chłodno (comfortably cool) za chłodno (too cool) za zimno (much too cool) gorąco (hot) ciepło (warm) lekko ciepło (slighty warm) ani za ciepło ani za zimno (neutral) lekko chłodno (slighty cool) chłodno (cool) zimno (cold) 7-6 - 5-4 - 3-2 - 1 - strefa komfortu Część I.B Plansza 20 z 45

UWARUNKOWANIA KLIMATYCZNE (6) Obszary komfortu Część I.B Plansza 21 z 45

CZĘŚĆ I PODSTAWOWE WIADOMOŚCI DOTYCZĄCE ENERGOOSZCZĘDNOŚCI W BUDOWNICTWIE C. Bilans cieplny budynku i energooszczędność Część I.C Plansza 22 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (1) Składniki bilansu cieplnego Część I.C Plansza 23 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (2) Strumienie ciepła akumulowane w budynku Część I.C Plansza 24 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (3) Przykład budynku jednorodzinnego Część I.C Plansza 25 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (4) Zdjęcie z kamery termowizyjnej, ilustrujące nierównomierny przepływ ciepła przez przegrodę mostek termiczny w okolicach wieńca i okien Część I.C Plansza 26 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (5) Straty ciepła schemat występowania liniowych mostków cieplnych w ścianie Część I.C Plansza 27 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (6) Straty ciepła przykład występowania punktowego mostka cieplnego w ścianie trójwarstwowej Kotew stalowa, łącząca betonową warstwę fakturową z betonową warstwą konstrukcyjną ściany Część I.C Plansza 28 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (7) Zyski ciepła przykłady schematów pozyskiwania ciepła z promieniowania słonecznego działającego na pełną ścianę masywną (np. murowaną) Wymiana ciepła w przypadku nieprzezroczystej warstwy izolacji termicznej ściany Wymiana ciepła w przypadku transparentnej warstwy izolacji termicznej ściany 1 ściana; 2 izolacja nieprzezroczysta lub transparentna; 3 absorber Część I.C Plansza 29 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (8) Zyski ciepła przykłady różnych typów materiałów termoplastycznych Typ A układ warstwowy z folii przezroczystej lub wielokrotne oszklenie Typ B układ kapilarny Typ C pianka, np. akrylowa Typ D aerożel Część I.C Plansza 30 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (9) Źródła pozyskiwania energii przegląd i tendencje rozwojowe Część I.C Plansza 31 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (10) Mieszkalny budynek tradycyjny (klasyczne źródło ciepła kocioł CO) Mieszkalny budynek pasywny energooszczędny (wymiana ciepła przy użyciu rekuperatora) Część I.C Plansza 32 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (11) Część I.C Plansza 33 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (12) Wpływ kształtu, konfiguracji oraz wielkości bryły budynku na straty ciepła Część I.C Plansza 34 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (13) Optymalizacja wymiarów i kształtu budynku mieszkalnego Dom z Rottweil Niemcy 1995 r. próba optymalizacji kształtu rzutu poziomego budynku pasywnego Część I.C Plansza 35 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (14) przykład bryły budynku przystosowanej do pasywnego ogrzewania słonecznego Dom Sokratesa (450 r. p.n.e.) Część I.C Plansza 36 z 45

BILANS CIEPLNY BUDYNKU I ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ (15) Przykłady umieszczenia kolektorów słonecznych w budynkach energooszczędnych ściana dach Część I.C Plansza 37 z 45

CZĘŚĆ I PODSTAWOWE WIADOMOŚCI DOTYCZĄCE ENERGOOSZCZĘDNOŚCI W BUDOWNICTWIE D. Regulacje prawne i przepisy techniczne Część I.D Plansza 38 z 45

A. Międzynarodowe REGULACJE PRAWNE I PRZEPISY TECHNICZNE (1) Dyrektywa 89/106/EWG Rady Wspólnot Europejskich, dotycząca wyrobów budowlanych. Rozporządzenie Nr 305/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady (EU), ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych, zastępujące z dniem 1.VII.2013 Dyrektywę 89/106/EWG. Dyrektywa 2002/92/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (EU), w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. B. Krajowe Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.IV.2002 w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5.VII.2013 zmieniające Rozporządzenie w sprawie w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Część I.D Plansza 39 z 45

REGULACJE PRAWNE I PRZEPISY TECHNICZNE (2) Dyrektywa 89/106/EWG Rady Wspólnot Europejskich z dnia 21.XII.1988 r. w sprawie ustaw wykonawczych Państw Członkowskich dot. wyrobów budowlanych Załącznik I Wymagania podstawowe (1) Nośność i stateczność (2) Bezpieczeństwo pożarowe (3) Higiena, zdrowie i środowisko (4) Bezpieczeństwo użytkowania (5) Ochrona przed hałasem (6) Oszczędność energii i izolacyjność termiczna Obiekty budowlane i ich instalacje grzewcze, chłodzące i wentylacyjne muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby utrzymać na niskim poziomie ilość energii wymaganej do ich użytkowania, przy uwzględnieniu miejscowych warunków klimatycznych i potrzeb użytkowników. Część I.D Plansza 40 z 45

REGULACJE PRAWNE I PRZEPISY TECHNICZNE (3) Rozporządzenie Nr 305/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady (EU), ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych Załącznik I Podstawowe wymagania dotyczące obiektów budowlanych (1) Nośność i stateczność (2) Bezpieczeństwo pożarowe (3) Higiena, zdrowie i środowisko (4) Bezpieczeństwo użytkowania i dostępność obiektów (5) Ochrona przed hałasem (6) Oszczędność energii i izolacyjność cieplna (7) Zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych Obiekty budowlane i ich instalacje grzewcze, chłodzące, oświetleniowe i wentylacyjne muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby utrzymać na niskim poziomie ilość energii wymaganej do ich użytkowania, przy uwzględnieniu potrzeb zajmujących je osób i miejscowych warunków klimatycznych. Obiekty budowlane muszą być również energooszczędne i zużywać jak najmniej energii podczas budowy i rozbiórki. Część I.D Plansza 41 z 45

REGULACJE PRAWNE I PRZEPISY TECHNICZNE (4) Dyrektywa 2002/92/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (EU) z dnia 16.XII.2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków Dokument ten zawiera ogólne zalecenia dotyczące: metodologii obliczania zintegrowanej charakterystyki energetycznej budynków; zastosowania minimalnych wymagań odnośnie charakterystyki energetycznej wszystkich nowych budynków, a także istniejących dużych budynków, podlegających większej renowacji; energetycznej certyfikacji budynków (świadectw charakterystyki energetycznej); obowiązku regularnej, okresowej kontroli kotłów grzewczych w budynkach, a w przypadku gdy kocioł jest eksploatowany więcej niż 15 lat, obowiązku przeprowadzenia jednorazowej kontroli całej instalacji grzewczej; obowiązku regularnej, okresowej kontroli systemów klimatyzacji w budynkach. Głównym celem tej Dyrektywy jest promowanie poprawy charakterystyki energetycznej budynków w krajach Wspólnoty Europejskiej, z uwzględnieniem: lokalnych warunków klimatycznych otoczenia zewnętrznego budynków; miejscowych wymagań klimatycznych wewnątrz budynków; opłacalności i technicznych możliwości stosowania uznanych za optymalne rozwiązania w tym zakresie (zwłaszcza do budynków istniejących). Część I.D Plansza 42 z 45

REGULACJE PRAWNE I PRZEPISY TECHNICZNE (5) Ustawa Prawo budowlane Dz. U. Nr 89/1994, poz. 414 z późniejszymi zmianami Dz. U. Nr 156/2006, poz. 1118 tekst jednolity Ustawa ta normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach. Aktualna treść tej ustawy uwzględnia postanowienia Dyrektywy 89/106/EWG w zakresie wymagań podstawowych. Art. 5.1. Obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając spełnienie wymagań podstawowych dotyczących: a) bezpieczeństwa konstrukcji, b) bezpieczeństwa pożarowego, c) bezpieczeństwa użytkowania, d) odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska, e) ochrony przed hałasem i drganiami, f) oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród. Spodziewana nowelizacja tej ustawy uwzględni w tym zakresie zmiany wynikające z Rozporządzenia Nr 305/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady (EU). Część I.D Plansza 43 z 45

REGULACJE PRAWNE I PRZEPISY TECHNICZNE (6) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.IV.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz. U. Nr 75/2002, poz. 690 z późniejszymi zmianami Dz. U. Nr 56/2009, poz. 461 tekst ujednolicony po nowelizacji Dz. U. 2013, poz. 926 zmiany w Działach IV, X i w Załączniku 2 (...) Dział III Budynki i pomieszczenia Dział IV Wyposażenie techniczne budynków Dział V Bezpieczeństwo konstrukcji Dział VI Bezpieczeństwo pożarowe Dział VII Bezpieczeństwo użytkowania Dział VIII Higiena i zdrowie Dział IX Ochrona przed hałasem i drganiami Dział X Oszczędność energii i izolacyjność cieplna (...) Załącznik 2: Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii. Część I.D Plansza 44 z 45

REGULACJE PRAWNE I PRZEPISY TECHNICZNE (7) Ustawa O wyrobach budowlanych Dz. U. Nr 92/2004, poz. 881 z późniejszymi zmianami Ustawa ta określa zasady wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych, zasady kontroli wyrobów budowlanych wprowadzanych do obrotu oraz zasady działania organów administracji publicznej w tej dziedzinie. Wdraża postanowienia Dyrektywy 89/106/EWG w tym zakresie, z uwzględnieniem uwarunkowań krajowych, a od dnia 1.VII.2013 również postanowienia Rozporządzenia Nr 305/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady (EU) Formalne oznakowania wyrobów budowlanych Część I.D Plansza 45 z 45