NASZ SYNOD DIECEZJALNY Słowo Biskupa Kaliskiego podczas Mszy świętej w Katedrze na rozpoczęcie drugiej sesji plenarnej Synodu, 18 października 2008 roku I Co to jest synod diecezjalny? Jakie jest jego zadanie? Słowa synod, po łacinie synodus używa się na określenie zebrań bądź zgromadzeń w sprawach dotyczących życia i działalności Kościoła. Rozróżnia się synody: powszechne, plenarne, prowincjonalne, diecezjalne. Synod powszechny to taki, który odbywa się w całym Kościele i dotyczy życia oraz działalności Kościoła na całym świecie. Synod powszechny nazywamy najczęściej soborem soborem powszechnym. Na określenie soboru powszechnego używa się łacińskiego terminu concilium concilium oecumenicum. Trzeba zauważyć, że prawo kanoniczne używa terminu concilium na określenie także synodów plenarnych, odbywających się w poszczególnych krajach (w Polsce przed dziewięciu laty zakończył obrady II Synod Plenarny), oraz na określenie synodów prowincjalnych, odbywających się w prowincjach kościelnych lub metropoliach. Prawo kanoniczne nie używa natomiast łacińskiego terminu concilium na określenie synodu diecezjalnego. Nie używa tego terminu także na określenie Synodu Biskupów, jaki w tym miesiącu
odbywa się w Rzymie. Zarówno do Synodu diecezjalnego, jak i do Synodu Biskupów używa się łacińskiego określenia synodus odpowiednio: synodus dioecesana i synodus Episcoporum. II Istnieje istotna różnica między kościelnymi zgromadzeniami nazywanymi concilium i zgromadzeniami nazywanymi synodus. Zgromadzenia, do których stosowane jest określenie concilium posiadają władzę ustawodawczą. Natomiast zgromadzenia, do których stosowane jest określenie synodus mają głos doradczy. Synod diecezjalny posiada głos doradczy. Co to znaczy? Głos doradczy oznacza pomoc świadczoną w podejmowaniu decyzji ustawodawczej, a więc decyzji wielkiej wagi dla życia i działalności tej cząstki Ludu Bożego, jaką jest diecezja. Pomoc ta wyraża się w formie rady. Wspomaganie Biskupa radą w podejmowaniu decyzji ustawodawczej na synodzie diecezjalnym to użyczanie mu przez członków synodu ich wiedzy o warunkach życia i kondycji ludzi; użyczenie mu umiejętności i fachowych kompetencji w rozmaitych dziedzinach życia. Rady, którymi członkowie synodu służą Biskupowi, inspirowane są wiarą, miłością i troską o Kościół. Rady członków synodu mogą być i zapewne są, wzbogacane konsultacjami członków z innymi diecezjanami, którzy chociaż nie zostali wezwani na Synod, to w życiu Kościoła są bardzo zaangażowani i aktywni. 2
Pomoc doradcza nie jest czymś marginalnym, ale ma znaczenie niezastąpione. Bez niej Biskup nie mógłby należycie pełnić swojej misji, zwłaszcza we współczesnym świecie. III Kim są członkowie, owi doradcy, tworzący zgromadzenie Synodu diecezjalnego? Przypomnijmy raz jeszcze: są to wierni, duchowni i świeccy, których Biskup jest zobowiązany zgodnie z normami prawa kanonicznego, wezwać jako członków synodu, a oni mają obowiązek w synodzie uczestniczyć (kan. 463). Oprócz nich Biskup może zaprosić na synod w charakterze członków innych jeszcze duchownych i świeckich. W naszym synodzie około 90% członków stanowią ci, których prawo poleca wezwać. IV W jaki sposób członkowie naszego Synodu pełnią swoje zaszczytne zadanie? Zgodnie z Regulaminem Synodu winni być obecni na wszystkich i poszczególnych sesjach Synodu. Członek Synodu, jeśli byłby powstrzymany od udziału prawnie uzasadnioną przeszkodą, nie może wysłać pełnomocnika, który by w jego imieniu w nim uczestniczył. Powinien jednak powiadomić Biskupa diecezjalnego o tej przeszkodzie (kan. 464). Każdy członek winien zapoznać się z tematami, zaproponowanymi przez Biskupa diecezjalnego jako przedmiot obrad Synodu. Członkowie pierwszego Synodu Diecezji Kaliskiej otrzymali 3
pod koniec czerwca 2008 roku pełny zestaw schematów tematycznych w wersji roboczej, ale już dość precyzyjnie określonej. W połowie sierpnia otrzymali uzupełnienia i zmiany do przesłanych im pod koniec czerwca schematów. Uzupełnienia i zmiany zostały dokonane pod wpływem uwag zgłoszonych także przez nich. Oczywiście, lektura przygotowanych dokumentów roboczych wymaga od członków Synodu pracy oraz dodatkowego studium literatury pomocniczej, aby móc dokonać analizy materiałów, jakie im zostały dostarczone i zgłosić do nich ewentualne propozycje zmian. Każdy członek został zaproszony i zachęcony, aby twórczo włączył się w prace Synodu. Twórczość oznacza tu dwa zadania: Zauważenie ewentualnych braków, niedokładności, a może nawet błędnych sformułowań. Zaproponowanie nowej wersji, podania jej brzmienia na piśmie wraz z uzasadnieniem. Taka twórcza obecność na Synodzie to wspólne wypracowywanie aspektów schematów, które mogą nie do końca podobać się w zaproponowanej ich wersji roboczej, czyli, jak mówimy językiem synodalnych głosowań placent iuxta modum, to jest podobają się, ale pod pewnym względem wymagają jeszcze poprawienia i zmiany. Główną pracę nad udoskonalaniem otrzymanych schematów członkowie Synodu wykonują u siebie w domu. Na Synod przybywają już przygotowani. Nie można bowiem pojmować Synodu jako miejsca, 4
gdzie będzie dopiero odbywać się lektura poszczególnych statutów i dyskusja nad każdym z nich. Synod wówczas mógłby się nie skończyć. V Spróbujmy teraz spojrzeć na odbywający się nasz Synod w świetle słowa Bożego, czytanego dziś w Kościele na całym świecie w święto św. Łukasza Ewangelisty. Słowo Boże skupia naszą uwagę na Królestwie Bożym. Przybliżyło się do was Królestwo Boże. W tych słowach zostało zawarte orędzie, którym Pan Jezus rozpoczął swoją publiczną działalność. Przybliżyło się Królestwo Boże, nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię (por. Łk 10,9). Jezus głoszenie orędzia o nadejściu Królestwa Bożego powierzył najpierw Apostołom, a potem jeszcze innym, których wyznaczył do tego zadania. Dzisiejsza Ewangelia mówi o 72. Wyznaczył i posłał ich po dwóch przed sobą do każdego miasta i miejscowości, dokąd sam przyjść zamierzał (Łk 10,1). Idźcie, oto was posyłam uzdrawiajcie chorych, którzy tam są i mówcie im: Przybliżyło się do was Królestwo Boże (Łk 10,9). Chcielibyśmy, aby nasz Synod określił dobre i potrzebne normy prawne, pomocne w układaniu jak najlepszych relacji każdego diecezjanina z Bogiem i wszystkich diecezjan wzajemnie między sobą. Chcielibyśmy, aby prawo diecezjalne pomagało w porządkowaniu naszego życia w rodzinach, w parafiach, w dekanatach, w Kurii 5
diecezjalnej, w Seminarium Duchownym, w domach formacji, w całej Diecezji. Chcielibyśmy w ten sposób torować drogę do wszystkich miejsc w Diecezji dokąd Jezus nasz Bóg i Zbawiciel sam przyjść zamierza. 6