Temat: Wędrówki po Europie

1...... Kod ucznia Suma punktów Stopień II 10 grudnia 2015 r. KONKURS Z GEOGRAFII dla uczniów gimnazjów województwa pomorskiego rok szkolny 2015/2016 Temat: Wędrówki po Europie Instrukcja: 1. Sprawdź, czy arkusz konkursowy zawiera 19 zadań. 2. Czytaj bardzo uważnie wszystkie teksty, w których znajdziesz potrzebne informacje. 3. W zadaniach zamkniętych spośród podanych odpowiedzi wybierz jedną właściwą i zakreśl ją znakiem X. Przykład: A B C D Jeśli przez pomyłkę zakreślisz nieodpowiednią literę, otocz ją kółkiem, po czym zakreśl znakiem X właściwą literę. Przykład: A B C D 4. Odpowiedzi w zadaniach otwartych wpisz w wyznaczone miejsca pod treścią zadań. 5. Gdy popełnisz błąd w zadaniach otwartych, przekreśl złą odpowiedź i obok napisz poprawną. 6. Do udzielania odpowiedzi używaj czarnego lub niebieskiego długopisu albo atramentu. 7. Nie używaj korektora. Na rozwiązanie zadań masz 90 minut. Życzymy powodzenia

2 Zadanie 1 (0 4 pkt.) Oceń prawdziwość poniższych zdań wpisując odpowiednio P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe lub F, jeżeli jest fałszywe. 1. W zimie noc trwa dłużej na Żuławach Wiślanych niż w Bieszczadach. 2. W Krakowie, każdego dnia w roku, Słońce góruje niżej nad widnokręgiem niż w Gdańsku. 3. Na terenach położonych wzdłuż wschodniej granicy Polski, przez cały rok, czas słoneczny jest wcześniejszy niż czas urzędowy. 4. Latem tylko różnice w kącie padania promieni słonecznych powodują, że średnie dobowe temperatury powietrza są wyższe na południu Polski niż w północnej Polsce. Zadanie 2 (0 1 pkt.) Odległość między Wejherowem a Lęborkiem w linii prostej wynosi 37 km. Wybierz skalę mapy, w której odcinek odpowiadający tej odległości ma największą długość. Wybierz prawidłową odpowiedź. A. 1: 1000 000 B. 1 cm 2 km C. 1 : 250 000 D. 1 mm 1,5 km Zadanie 3 (0 3 pkt.) Rozpoznaj państwa Europy (na podstawie schematów zamieszczonych obok) i zapisz ich nazwy. 1 2 3 Zadanie 4 (0 2 pkt.) Określ współrzędne geograficzne punktu C Szerokość geograficzna. Długość geograficzna

3 Zadanie 5 (0 5 pkt.) Wybierz wszystkie właściwe określenia (lądolód, wody opadowe, wody roztopowe, wiatr, woda płynąca, akumulacja, lodowiec górski, erozja denna, erozja boczna, krasowienie) i wpisz w okienka tak, aby powstał model: czynnik proces forma terenu Morena czołowa Meander Zadanie 6 (0 6 pkt.) Biorąc pod uwagę genezę i przebieg linii brzegowej Europy wyróżnić można wiele typów wybrzeży morskich: fiordowe, szkierowe, riasowe, dalmatyńskie, mierzejowo-zalewowe, limanowe. Uzupełnij tabelkę wpisując odpowiedni symbol i nazwę typu wybrzeża. Symbol Charakterystyka wybrzeża Powstało w wyniku częściowego zalania terenów pagórkowatych rzeźby polodowcowej. Charakteryzuje się dużą ilością małych wysepek. Powstało poprzez zalanie pasm górskich ciągnących się równolegle do brzegu morza. Kulminacje grzbietów tworzą łańcuchy wysp. Wybrzeże na skraju obszaru górskiego (ale nie zlodowaconego) lub wyższego, rozcięte przez głębokie doliny rzeczne będące obecnie zatokami, powstałe w wyniku podnoszenia się poziomu wód morskich lub obniżenia lądu. Nazwa typu wybrzeża

4 Zadanie 7 (0 1 pkt.) Wyjaśnij, w jaki sposób na klimat zachodnich wybrzeży Półwyspu Skandynawskiego oddziałuje płynący wzdłuż nich Prąd Północnoatlantycki (Zatokowy, Golfström). Wybierz prawidłową odpowiedź. A. powoduje spadek opadów i wzrost średniej rocznej temperatury powietrza wzdłuż wybrzeży, B. powoduje wzrost opadów i wzrost średniej rocznej temperatury powietrza wzdłuż wybrzeży, C. powoduje spadek opadów i spadek średniej rocznej temperatury powietrza wzdłuż wybrzeży, D. powoduje wzrost opadów i spadek średniej rocznej temperatury powietrza wzdłuż wybrzeży. Zadanie 8 (0 1 pkt.) Wskaż czynnik, który miał największy wpływ na współczesną rzeźbę Półwyspu Skandynawskiego. Wybierz prawidłową odpowiedź. A. erozja rzeczna od czasu trzeciorzędu, B. oddziaływanie lądolodu w czwartorzędzie, C. ruchy obniżające masyw Gór Skandynawskich, D. ruchy podnoszące masyw Gór Skandynawskich. Zadanie 9 (0 1 pkt.) W jakim typie klimatu naturalną roślinnością są twardolistne krzewy, tzw. makia? Wybierz prawidłową odpowiedź. A. w klimacie okołobiegunowym polarnym, B. w klimacie umiarkowanym ciepłym lądowym, C. w klimacie umiarkowanym chłodnym morskim, D. w klimacie podzwrotnikowym śródziemnomorskim. Zadanie 10 (0 11 pkt.) Polecenia od a do d wykonaj na podstawie zamieszczonej poniżej mapy Europy a. Rozpoznaj nazwy rzek, które zaznaczono na mapie Europy numerami od 1 do 8 i zapisz ich poprawne nazwy. 1... 2... 3... 4... 5... 6... 7... 8...

5 b. Która z wymienionych rzek uchodzi do zbiornika obszaru bezodpływowego i jaką nosi on nazwę? Wybierz prawidłową odpowiedź. A. Ob; do Morza Karskiego, B. Lena; do Morza Łaptiewów, C. Dniepr; do Morza Czarnego, D. Wołga; do Morza Kaspijskiego. c. Zapisz poniżej nazwę najdłuższej rzeki Europy nazwa rzeki. d. Określ, jakim typem rzeki jest najdłuższa rzeka w Europie, i jaki ma rodzaj ujścia. Wybierz prawidłową odpowiedź. A. rzeka nizinna; ujście lejkowe, B. rzeka nizinna; ujście deltowe, C. rzeka górsko-nizinna; ujście deltowe, D. rzeka górsko-nizinna; ujście lejkowe. Zadanie 11 (0 6 pkt.) Dopisz do nazwy stolicy państwa europejskiego nazwę rzeki, nad którą położona jest ta stolica. a. Moskwa. b. Londyn. c. Warszawa. d. Praga. e. Belgrad. f. Lizbona. Zadanie 12 (0 10 pkt.) Polecenie a i b wykonaj na podstawie zamieszczonej obok mapy. a. Rozpoznaj półwysep i dopisz jego nazwę do właściwego numeru (od 1do 5). 1 2 3 4 5 b. Rozpoznaj cieśninę i dopisz jej nazwę do właściwej litery (od A do E). A B C D E

6 Zadanie 13 (0 17 pkt.) Polecenia od a do d wykonaj na podstawie zamieszczonej obok mapy państwa alpejskiego. a. Liczbami od 1 do 6 oznaczono państwa. Rozpoznaj je i ich nazwy dopisz do właściwej cyfry. 1 2 3 4 5 6 b. Zapisz nazwę miasta będącego siedzibą rządu i zagranicznych przedsiębiorstw oraz organizacji międzynarodowych. c. Literami od A do C oznaczono jeziora. Rozpoznaj je i dopisz ich nazwy do właściwej litery. A.., B.., C.., d. Oceń prawdziwość poniższych zdań wpisując odpowiednio P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe lub F, jeżeli jest fałszywe. 1. W Szwajcarii Alpy i regiony podgórskie stanowią 60% obszaru państwa. Pozostały obszar stanowi rozległa Jura Szwajcarska. 2 Alpy najwyższe góry Europy zostały sfałdowane i wypiętrzone w czasie orogenezy alpejskiej. 3. Na terytorium Szwajcarii znajduje się najdłuższy europejski lodowiec Matterhorn, którego długość wynosi 23 km. 4. Rozwojowi turystyki w Alpach sprzyja bardzo dobrze rozwinięty system autostrad umożliwiający szybką podróż. 5. Szwajcaria jest zaliczana do grupy państw wysoko rozwiniętych gospodarczo i uważana za jeden z najbogatszych krajów na świecie o czym świadczy m.in. struktura wytwarzania PKB. e. W Alpach bierze swój początek wiele europejskich rzek. Na mapie literami X i Y oznaczono dwie z nich. Rozpoznaj te rzeki zapisz ich nazwy. rzeka X, rzeka Y

7 Zadanie 14 (0 2 pkt.) Podkreśl nazwy ludów zamieszkujących Europę, którzy nie posługują się językami indoeuropejskimi: Bułgarzy, Rumuni, Islandczycy, Finowie, Litwini, Rosjanie, Węgrzy, Grecy. Zadanie 15 (0 1 pkt.) Na mapie Europy (zamieszczonej poniżej) zaznaczono 4 obszary. W którym z nich jest najmniejsza gęstość zaludnienia na 1 km 2? Wybierz prawidłową odpowiedź. A. w obszarze W, B. w obszarze Y, C. w obszarze Z, D. w obszarze X. Zadanie 16 (0 5 pkt.) Rozpoznaj państwa, które są sąsiadami Polski na podstawie opisów. Wpisz poprawną nazwę tych państw w odpowiednie miejsce tabeli. L.p. Opis państwa Nazwa państwa 1. Kraj nizinny. Występuje rzeźba polodowcowa. Najdłuższą rzeką przepływającą przez to państwo jest Niemen Mało żyzne gleby i dość chłodny klimat nie stwarzają dogodnych warunków do rozwoju rolnictwa. Około 20% ludności stanowią mniejszości narodowe w tym Polacy. 2. Państwo o bardzo dużym zróżnicowaniu narodowościowym i językowym. Najważniejszą dziedziną gospodarki jest sektor paliwowy. W eksporcie dominują surowce energetyczne oraz metale. Sąsiadującą z Polską część tego kraju zamieszkuje około 1 miliona osób. 3. Państwo nizinne. Należy do najsłabiej zaludnionych i najsłabiej rozwiniętych państw Europy. Niewątpliwie wpływ na złą sytuację przemysłu mają przestarzałe, energochłonne technologie produkcji. 4. Znaczną część terytorium tego państwa zajmują góry. Niziny, w tym Mała Nizina Naddunajska, występują głównie na południowym zachodzie tego państwa. Na tle innych krajów europejskich wyróżnia się dosyć niskim wskaźnikiem urbanizacji. 5. Państwo to nie ma dostępu do morza. Jednak rzeki przepływające przez to państwo płyną w kierunku trzech różnych mórz, np. do Morza Czarnego. Społeczeństwo tego kraju, liczące ponad 10 mln, charakteryzuje się cechami typowymi dla wysoko rozwiniętych krajów Europy Zachodniej.

8 Zadanie 17 (0 1 pkt.) Na poniższym schemacie fragmentu mapy Europy cyframi 1, 2, 3 zaznaczono trzy państwa graniczące z Polską. Porównaj wielkość powierzchni i liczbę ludności w tych państwach z powierzchnią i liczbą ludności w Polsce. Które stwierdzenie jest prawdziwe? Wybierz prawidłową odpowiedź. A. Państwa te mają większą powierzchnię, ale mniejszą liczbę ludności niż Polska. B. Państwa te mają mniejszą powierzchnię i mniejszą liczbę ludności niż Polska. C. Państwa te mają większą powierzchnię i większą liczbę ludności niż Polska. D. Państwa te mają mniejszą powierzchnię, ale większą liczbę ludności niż Polska. Zadanie 18 (0 1 pkt.) Państwo to charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem rzeźby terenu i krajobrazu. Niezwykle bogata przeszłość geologiczna tego państwa powoduje, że występują tam skały zróżnicowane zarówno pod względem wieku, jak i genezy. W krajobrazie środkowej i południowej części dominują niziny. Kontrastują z nimi górzyste tereny niewysokich starych gór np.: Gór Kaledońskich. Którego z poniższych państw dotyczy ten opis? Wybierz prawidłową odpowiedź. A. Islandii, B. Bułgarii, C. Finlandii, D. Wielkiej Brytanii. Zadanie 19 (0 8 pkt.) Poniższe zdjęcia przedstawiają wybrane atrakcje europejskie. Uzupełnij poniższą tabelę dobierając do zdjęcia (oznaczonego numerami od 1 do 4) jej nazwę oraz nazwę państwa, w którym ta atrakcja występuje. Nazwy atrakcji: zamek Neuschwanstein, twierdza Carcassonne, Pałac Westminster, Katedra Notre Dame, dom św. Mikołaja, Jaskółcze Gniazdo, Hradczany. Nazwy państw: Francja, Rosja, Hiszpania, Wielka Brytania, Ukraina, Niemcy, Czechy, Finlandia. Nr zdjęcia Nazwa atrakcji Nazwa państwa 1 2 3 4