Załącznik do Uchwały Zarządu Nr 9/IV/14 dnia 20 lutego2014r. Załącznik do Uchwały Rady Nadzorczej 10/I/14 z dnia 21 lutego 2014r. Polityka zarządzania ryzykiem walutowym w Banku Spółdzielczym w Końskich Końskie, luty 2014 1
1. Postanowienia ogólne 1 1. Bank Spółdzielczy w Końskich zwany dalej Bankiem posiada zdefiniowane: strategię działania Banku, strategię zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyk oraz korespondującą z nimi politykę zarządzania ryzykiem walutowym opisaną w niniejszym dokumencie. 2. Za jeden z kluczowych elementów koniecznych dla skutecznego wdrożenia strategii rozwoju Banku uznano właściwą politykę zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, w tym ryzykiem walutowym. Za główny cel uznano doskonalenie zarządzania ryzykiem m.in. poprzez wyznaczenie akceptowalnego przez Bank jego poziomu, wdrożenie efektywnych metod zarządzania ryzykiem i przegląd obowiązujących regulacji wewnętrznych w Banku. 3. Politykę zarządzania ryzykiem walutowym w Banku Spółdzielczym w Końskich opracowuje Zespół ryzyk i analiz ekonomicznych (ZRA), zgodnie z wytycznymi zawartymi w rekomendacjach KNF odnoszących się do poszczególnych kategorii ryzyka, w szczególności rekomendacji I. 4. Projekt polityki przedkładany jest Zarządowi Banku do akceptacji i Radzie Nadzorczej do zatwierdzenia. 5. ZRA jest odpowiedzialny za przegląd i aktualizację polityki przynajmniej raz w roku, w szczególności w przypadku zmiany strategii Banku i tworzenia planu finansowego na dany okres obrachunkowy. 6. Polityka zarządzania ryzykiem walutowym oraz jej realizacja podlega corocznemu przeglądowi zarządczemu, który jest przeprowadzany przez Komisję ds. przeglądów zarządczych. 7. Polityka zarządzania ryzykiem walutowym obejmuje następujące zagadnienia: cele Banku w zakresie ryzyka walutowego oraz podstawowe wytyczne dla realizacji polityki, struktura obrotów w zakresie operacji obciążonych ryzykiem walutowym, dopuszczalny stopień ekspozycji Banku na ryzyko walutowe, metody monitorowania ryzyka walutowego. 2 1. Ryzyko walutowe rozumiane jest jako niebezpieczeństwo negatywnego wpływu zmian kursów walutowych na sytuację Banku, w tym jego wynik finansowy i fundusze własne, i wynika z utrzymywania przez Bank, otwartych pozycji w walutach obcych, powstających w związku z prowadzeniem przez Bank obsługi dewizowej klientów. 2. Za szczególnie istotne rodzaje ryzyka walutowego uznaje się ryzyko kursowe i ryzyko kraju. 3. Określenie ryzyko kursowe w praktyce bardzo często utożsamia się z określeniem ryzyko walutowe i wiąże z negatywnym wpływem fluktuacji notowań walut na sytuację ekonomiczno-finansową Banku. 2
4. Ryzyko kraju jest z kolei definiowane jako możliwość wystąpienia strat związanych z operacjami Banku przeprowadzanymi z nierezydentami, które wynikają z sytuacji w kraju nierezydenta. Wydarzenia wpływające na sytuację kraju nierezydenta mogą znajdować się pod kontrolą rządu, jednak nie są kontrolowane przez indywidualne instytucje, podmioty gospodarcze lub osoby fizyczne. Analizując profil klientów obsługiwanych przez Bank ryzyko to z uwagi na brak obsługi nierezydentów jest nieistotne. 3 1. Organizacja systemu zarządzania ryzykiem w Banku zapewnia efektywny i kompleksowy proces oceny i kontroli ryzyka oraz określa podział kompetencji, w którym uwzględniono rozdzielenie funkcji podejmowania ryzyka (operacyjna działalność rynkowa) od funkcji niezależnej jego oceny i kontroli. W Banku obowiązuje rozdzielenie funkcji w zakresie zawierania transakcji walutowych, rozliczania transakcji oraz oceny ryzyka walutowego. 2. Szczegółowy zakres zadań w zakresie działalności walutowej z uwzględnieniem rozdzielenia funkcji zawiera Instrukcja zarządzania ryzykiem walutowym obowiązująca w Banku. 3. Schemat organizacyjny zarządzania ryzykiem walutowym zawiera Załącznik do niniejszej polityki 2. Cele Banku w zakresie ryzyka walutowego oraz podstawowe wytyczne do realizacji polityki. 4 1. Bank będzie dążył do realizacji wyniku finansowego przyjętego w planie finansowym na dany rok obrachunkowy i jednoczesnego utrzymania niskiej wrażliwości wyniku finansowego, w szczególności wyniku z tytułu transakcji wymiany walutowej, na zmiany parametrów rynkowych, w tym przede wszystkim kształtowanie takiego dopasowania pozycji aktywów i pasywów dla działalności walutowej, by dotrzymane były limity obowiązujące w Banku dla ryzyka walutowego. 2. Bank będzie na bieżąco śledził tendencje na rynku walutowym, by w przypadku zmian parametrów rynkowych niekorzystnych z punktu widzenia bezpieczeństwa działania Banku i stabilności jego wyników finansowych możliwe było w jak najkrótszym czasie podjęcie działań ograniczających negatywne ich skutki. 5 1. Obowiązujące regulacje nadzorcze nakładają na Bank konieczność utrzymywania wymogu kapitałowego na ryzyko walutowe w sytuacji posiadania otwartej pozycji walutowej całkowitej w wysokości przekraczającej 2% funduszy własnych. 2. Podstawowym celem Banku jest utrzymywanie pozycji walutowej całkowitej w wysokości nie przekraczającej 2% funduszy własnych, która nie wiąże się z koniecznością utrzymywania regulacyjnego wymogu kapitałowego na ryzyko walutowe. 3. Bank będzie kształtował pozycję walutową w ramach limitu otwartej pozycji walutowej całkowitej nie przekraczającej 2% funduszy własnych (w tym limity dla poszczególnych walut) oraz limitów zmiany wyniku z pozycji wymiany, dostosowując operacyjnie zajmowaną pozycję w danej walucie obcej do kształtowania się kursu złotego. 3
6 1. Na rynku walutowym, Bank przykłada szczególną uwagę do rozwoju operacji z klientami i prowadzi ciągłe prace nad rozszerzeniem zakresu i udoskonaleniem oferty produktów i usług. Działania swoje opiera w szczególności na uelastycznieniu oferty produktowej, pozwalającej na lepsze zaspokojenie indywidualnych potrzeb klientów adekwatnie do sytuacji rynkowej. 2. Zgodnie z profilem biznesowym Banku oraz strukturą jego bazy klientów, szczególny nacisk położono na dopasowywanie oferty produktowej i kanałów zawierania transakcji do potrzeb małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących wymianę handlową z zagranicą oraz osób prywatnych pracujących za granicą. 3. Struktura obrotów w zakresie operacji obciążonych ryzykiem walutowym. 7 1. Bank prowadzi działalność walutową w oparciu o następujące produkty: a) transakcje wymiany walutowej, b) rachunki bieżące walutowe dla osób fizycznych i przedsiębiorstw, c) lokaty walutowe, d) realizacja poleceń wypłaty za granicę, e) realizacja czeków w walutach obcych w drodze skupu i inkasa, f) realizacja przekazów internetowych. 2. W celu zaspokojenia rosnących potrzeb klientów i dostosowania oferty do produktów oferowanych przez konkurencyjne Banki komercyjne działające w otoczeniu, Bank będzie kontynuował strategię produktową oferując swoim klientom lokaty walutowe negocjowane w EURO USD i GBP. 3. Zakłada się, że skala działalności walutowej nie przekroczy 5% obrotów. 8 Bank dokonuje transakcji walutowych oraz przeprowadza transakcje w następujących walutach wymienialnych: 1. EURO, 2. USD, 3. CHF, 4. GBP, 5. SEK. 9 1. Działalność dewizowa Banku stanowi nieznaczną część sumy bilansowej ok. 4,2% i przekłada się na 5,39 % udziału w wyniku finansowym brutto(dane na koniec 2013 roku). 2. Skala operacji dewizowych jest sukcesywnie dostosowywana do występujących zmian na rynku pieniężno-walutowym. 3. Bank dokonuje operacji walutowych za pośrednictwem Banku Zrzeszającego, świadczy usługi dla wzrastającego grona klientów oraz kształtuje w tym zakresie politykę cenową. W 2013 roku Bank prowadził ok. 720 rachunków walutowych( bieżących i terminowych), co oznacza przyrost w stosunku do poprzedniego roku o 130 sztuk. Udział rachunków walutowych w rachunkach ogółem wyniósł ponad 6%. 4
4. Dochody z działalności dewizowej pochodzą głównie z przeprowadzanych przez Bank operacji wymiany walut, prowizji z zrealizowanych poleceń wypłaty za granicę, prowizji za prowadzenie rachunków walutowych, odsetek od lokat w walutach obcych złożonych w BPS SA. 4. Dopuszczalny stopień ekspozycji Banku na ryzyko walutowe. 10 1. Bank prowadzi konserwatywną politykę w zakresie działalności walutowej. 2. Limit całkowitej pozycji walutowej na zakończenie dnia roboczego wynosi w Banku stanowi kwotę nie przekraczającą 2% funduszy własnych Banku. 3. W kolejnych latach nie przewiduje się zmian restrykcyjnego podejścia do ryzyka wymiany walutowej, co nie wyklucza zmian w zakresie obowiązujących limitów kwotowych. 5.Metody monitorowania ryzyka walutowego. 11 1. W Banku istnieją powszechnie zakomunikowane polityki i instrukcje zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka. Polityka zarządzania ryzykiem, wewnętrzne procedury i zasady jego pomiaru, ograniczania, monitorowania i kontroli określają ramy dla sprawnego funkcjonowania procesu zarządzania ryzykiem oraz dostosowywania wielkości podejmowanego ryzyka do bieżącej i prognozowanej sytuacji rynkowej. 2. W ramach zarządzania ryzykiem szczególnie istotne jest dla Banku wypełnienie obowiązku utrzymywania kapitału własnego na pokrycie podejmowanego ryzyka, w tym ryzyka walutowego, na określonym regulacyjnie minimalnym poziomie. 12 1. Poziom ryzyka walutowego w działalności Banku z tytułu ryzyka kursowego ograniczony jest poprzez limity maksymalnej pozycji walutowej (w tym limity pozycji dla poszczególnych walut) oraz limity zmiany wyniku z pozycji wymiany ograniczające potencjalną dzienną stratę z wyceny portfela pozycji walutowych Banku. 2. Wszystkie limity z zakresu ryzyka walutowego uchwala Zarząd Banku. 3. Monitoring wykorzystania limitów w zakresie ryzyka walutowego realizowany jest przez ZRA za pomocą systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie ryzykiem AS, zgodnie z obowiązującą w Banku Instrukcją zarządzania ryzykiem walutowym. 13 1. W Banku prowadzone są testy warunków skrajnych, których celem jest ocena stopnia wrażliwości Banku na zmiany kursów walut. 2. Analizy wyników testów warunków skrajnych są wykorzystywane w celu opracowania bądź weryfikacji funkcjonujących w Banku planów awaryjnych. 5
14 1. W ramach dziennego monitoringu ekspozycji Banku na ryzyko walutowe ZRA sporządza raport wykorzystania wewnętrznych limitów ryzyka walutowego, który przedstawiany jest do akceptacji Głównemu Księgowemu lub Członkowi Zarządu nadzorującemu ryzyko walutowe. 2. Wyniki analizy ryzyka walutowego, w tym przestrzegania limitów oraz przeprowadzanych testów warunków skrajnych są raportowanie Zarządowi oraz Radzie Nadzorczej w zakresie i w cyklach zgodnych z Instrukcja sporządzania informacji zarządczej. 15 Bank posiada, przyjęte uchwałami Zarządu Banku, wewnętrzne procedury postępowania w przypadku stwierdzenia przekroczenia limitów ryzyka walutowego, obejmujące m.in. zasady informowania organów Banku o niedotrzymaniu wartości granicznych oraz wskazujące komórki odpowiedzialne za podjęcie działań ograniczających narażenie na ryzyko walutowe do poziomów akceptowanych przez Bank. 6. Postanowienia końcowe. 16 Polityka zarządzania ryzykiem walutowym oraz jej zmiany wchodzą w życie z dniem podjęcia uchwały przez Radę Nadzorczą Banku. 6
ZAŁĄCZNIK SCHEMAT ORGANIZACYJNY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM WALUTOWYM Rada Nadzorcza Zarząd Wiceprezes ds. handlowych Prezes Zarządu Wiceprezes ds. finansowoksięgowych Stanowisko ds.kontroli Wewnętrznej Główny Księgowy Komisja ds. przeglądów zarządczych Komórki i jednostki organizacyjne Zespół księgowoinformatyczny Komórka monitorująca - Zespół ryzyk i analiz ekonomicznych 7