Oznakowanie ekologiczne produktów i opakowań wybrane ekoznaki Opracowanie z cyklu "Popularyzacja wiedzy" Małgorzata Szymańska-Brałkowska Małgorzata Z. Wiśniewska Ewa Malinowska Wydawca: Zakład Zarządzania Jakością i Środowiskiem Wydział Zarządzania Uniwersytet Gdański Sopot 01.12.2014
2 S t r o n a Wstęp Oznakowania ekologiczne umozliwiają konsumentom dokonania wybóru produktu proekologicznego oraz udzielają informacji odnośnie opakowania w zakresie możliwości jego powtórnego wykorzystania. Współczesny konsument kierując się występującymi na rynku ekoznakami, do których należą m. in. unijna Margaretka, Der Grüne Punkt, Der Blaue Engel, "Pętla Mobiusa" czy skandynawski Svanen, podejmuje decyzje w oparciu o uznaną markę omawianych znaków ekologicznych oraz ich długoletnią tradycję. Wypracowane przez lata kryteria przyznawania poszczególnych znaków oraz ich doskonalenie w kierunku minimalizacji negatywnego wpływu produktu i jego opakowania na środowisko naturalne są wyrazem stosowania zasady zrównoważonego rozwoju oraz umocnienia się świadomego ekologicznie społeczeństwa.
3 S t r o n a Margaretka inaczej zwana Stokrotką to istniejący od 1992 r. unijny znak ekologiczny Ecolabel określający proekologiczne produkty i usługi oraz ich wpływ na środowisko naturalne. Funkcjonowanie systemu ekoznakowania w Unii Europejskiej oparte jest na Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 66/2010 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie oznakowania ekologicznego UE (tekst majacy znaczenie dla EOG). Jednym z podstawiwych założeń przyznawania omawianego znaku jest dostarczenie konsumentom informacji odnośnie wpływu produktów na środowisko naturalne oraz promocji produktów, które są przyjazne środowisku. Kryteria ekologiczne, w oparciu o które przyznawany jest omawiany znak ekologiczny, biorą pod uwagę cały cykl życia produktu od surowców i komponentów produkcyjnych, po recykling opakowania. Unijny ekoznak nadawany jest w ramach 33 grup produktów, obejmując m. in. kosmetyki, odzież, obuwie, spręt elektroniczny oraz usługi turystyczne związane z zakwaterowaniem. Według danych Komisji Europejskiej obecnie około 17 000 produktów oznakowanych jest omawianym unijnym ekoznakiem.
4 S t r o n a Symbol zielonej kropki - Der Grüne Punkt to jeden z najbardziej znanych niemieckich znaków umieszczanych na opakowaniach. Stosowany jest on w 28 krajach w Europie a jego rozpoznawalność sięga w Niemczech ponad 98%. Der Grüne Punkt jest istniejącym znakiem firmowym przedsiębiorstwa Duales System Deutschland GmbH (DSD), które od 1990 r. stworzyło niezależny system recyklingu opakowań oraz doradztwa w zakresie systemu gospodarki odpadami, odzyskiwania surowców wtórnych z opakowań i ich powtórnego wykorzystania. Pojawienie się tego znaku na opakowaniach oznacza przystąpienie producenta danych wyrobów do systemu odzyskiwania materiałów z opakowań i ich recyklingu oraz powtórnego wykorzystania. Członkostwo w systemie Der Grüne Punkt wiąże się z opłatą pobieraną w zależności od wagi opakowań i materiału, z którego są wykonane. Niesie za sobą również szereg dodatkowych korzyści związanych ze wsparciem ze strony Der Grüne Punkt w zakresie proekologicznego projektowania opakowań i produktów. Producent może również skorzystać z wieloletniego doświadczenia organizacji w zakresie doskonalenia systemu gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie.
5 S t r o n a Der Blaue Engel w tłumaczeniu Błękitny Anioł, to ekoznak określający w jaki sposób dany produkt oraz jego opakowanie wpływają na środowisko naturalne. Jest on własnością Federalnego Ministerstwa Środowiska, Ochrony Przyrody, Budownictwa i Bezpieczeństwa Nuklearnego (Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz, Bau und Reaktorsicherheit). Przyznawany jest od ponad 35 lat przez niezależne grono ekspertów z zakresu ochrony środowiska, wywodzących się z organizacji konsumenckich, związków zawodowych, przemysłu, handlu, rzemiosła, władz lokalnych, środowisk akademickich, przedstawicieli kościołów oraz przedstawicieli Landów. Obecnie około 12 000 produktów i usług w tym 1500 przedsiębiorstw otrzymało ten znak. Do najważniejszych kryteriów przyznania etykiety Der Blaue Engel należą m.in. oszczędność zasobów w tym energii, wody, materiałów produkcyjnych oraz dbałość o zdrowie człowieka i środowisko naturalne. Istotnym kryterium przyznania omawianego znaku jest również wpływ danego produktu i jego opakowania na klimat. Symbol Błękitnego Anioła to jeden z najstarszych ekoznaków na świecie, określany mianem wyróżnienia za proekologiczne podejście w działalności gospodarczej.
6 S t r o n a "Pętla Mobiusa", to znak ekologiczny określający poziom recyklingu danego opakowania. Umieszczany jest on na opakowaniach, które można powtórnie wykorzystać. Wartości procentowe umieszczone wewnątrz znaku określają, jaki procent danego opakowania wykonany został z materiałów pochodzących z recyklingu.
7 S t r o n a Nordic Ecolabel Svanen, to system oznakowania ekologicznego produktów, funkcjonujący od 1989 r. w krajach skandynawskich (Szwecja, Dania, Norwegia, Finlandia, Islandia). Nadawany jest on produktom, na podstawie analizy cyklu życia produktu oraz śladu węglowego. Główne kwestie związane z ochroną środowiska pomocne przy tworzeniu podstawowych kryteriów omawianego ekoznaku to m.in. zużycie energii, ochrona klimatu, zużycie wody, surowce produkcyjne, substancje niebezpieczne, pakowanie oraz odpady. Wybierając produkty ze znakiem Svanen (Łabędź), konsumenci wybierają konsumpcję przyjazną środowisku naturalnemu i przyczyniają się do ochrony klimatu.
8 S t r o n a Podsumowanie Znaki ekologiczne dotyczące produktów i usług, jak również opakowań umożliwiają konsumentom podjęcie decyzji dotyczącej zakupu proekologicznego produktu bądź usługi. Dzięki istniejącym na rynku ekoznakom, które wypracowane zostały przez administrację unijną i administracje rządowe poszczególnych państw, konsumenci mogą dokonywać wyboru konsumpcyjnego opierając się na ekologicznym oznakowaniu. Symbole ekoznaków na opakowaniach oznaczają, iż dane opakowanie pochodzi z recyklingu i może być powtórnie wykorzystane. Jest to sygnał dla konsumenta, iż jego wybór przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego.
9 S t r o n a Bibliografia Die Marke der Grüne Punkt, http://www.gruener-punkt.de/en/business-units/dualsystem/die-marke-der-gruene-punkt.html. EU Ecolabel for Consumers, http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/eu-ecolabel-forconsumers.html. EU Ecolabelled products and Services, http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/euecolabelled-products-and-services.html. Regulation (EC) No 66/2010 of the European Parliament and of the Council of 25 November 2009 on the EU Ecolabel (Text with EEA relevance), http://eurlex.europa.eu/legal-content/en/txt/?uri=celex:32010r0066. The Nordic Ecolabel the official Ecolabel in the Nordic Countries, http://www.nordicecolabel.org/about/. Unser Zeichen für die Umwelt, https://www.blauer-engel.de/de/unser-zeichen-fuer-dieumwelt, data wejścia. Vergabegrundlagen, www.blauer-engel.de/de/fuer-unternehmen/vergabegrundlagen.